artykuły
Sto lat niepodległości
W tym roku przypada 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości po 123 latach niewoli, jaką naszej ojczyźnie zgotowały ostatecznie w 1795 r. trzy ościenne, wrogie mocarstwa. Święto Niepodległości, ustanowione w 1937 r., wskazuje 11 listopada jako datę określającą rocznicę tego wydarzenia, co tylko nawiązuje do daty zawarcia rozejmu kończącego walki I wojny światowej, bowiem odzyskiwanie niepodległości było procesem trwającym dziesięciolecia.
Historia rachunkowości
Polskie przepisy o rachunkowości po transformacji – historia, stan obecny, kierunki rozwoju
Rozpatrując – przy okazji 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę – ewolucję, jaką przechodziły przepisy normujące naszą rachunkowość, chciałabym podzielić się z Państwem moimi osobistymi doświadczeniami zawodowymi.
W lutym 1990 r. rozpoczęłam współpracę z regulatorem właściwym do stanowienia prawa bilansowego, którym był Departament Księgowości i Informatyki Ministerstwa Finansów (przemianowany wkrótce na Departament Rachunkowości).
Audytor
Wymogi szczególne, jakim powinna odpowiadać dokumentacja każdego badania sprawozdania finansowego
KSB stawiają liczne wymogi dokumentacji badania sprawozdania finansowego (sf). Wiele z tych wymogów ma charakter powszechny, bo dotyczą dokumentacji każdego badania, stanowiącej element akt badania określonych – wraz z innymi zbiorami dokumentacji firmy audytorskiej – w uobr2.
Obowiązek spełnienia przez dokumentację badania innych, szczególnych wymogów powstaje, jeśli badane (sf) zawiera określone informacje oraz gdy badana jednostka spełnia warunki wskazane w KSB.
Te szczególne wymogi są przedmiotem niniejszego opracowania.
Te szczególne wymogi są przedmiotem niniejszego opracowania.
Historia rachunkowości
Sto lat polskiego prawa rachunkowości (cz. I)
Celem niniejszego opracowania jest przegląd regulacji prawnych dotyczących rachunkowości, obowiązujących w Polsce w minionym stuleciu. Nie ulega wątpliwości, że rozwiązania prawne musiały nadążać za zmianami zachodzącymi w gospodarce i dostosowywać się do nich. Były także efektem decyzji politycznych. Dlatego stulecie dzielimy na 4 okresy ukształtowane przez przemiany społeczne (systemy polityczne) i wydarzenia o charakterze globalnym (II wojna światowa, rozpad ZSRR). Są to – chronologicznie – okresy:
Audytor
Przyszłość zawodu biegłego rewidenta – debata
Biegły rewident (audytor, Wirtschaftsprüfer, expert comptable itp.) zaistniał w Europie Kontynentalnej jako członek odrębnego zawodu zaufania publicznego w latach 30. XX w. po wielkim załamaniu giełd. W Polsce Kodeks handlowy z 1934 r. powołał instytucję biegłych rewidentów do badania bilansów spółek akcyjnych, jednak wobec niewydania rozporządzeń wykonawczych instytucja ta nie rozpoczęła działalności do wybuchu II wojny światowej.
Dopiero ustawą z 19.10.1991 r. o badaniu i ogłaszaniu sprawozdań finansowych oraz biegłych rewidentach i ich samorządzie powołano do życia instytucję biegłych rewidentów jako warunek działania reaktywowanej giełdy.
konsultacje - informacje - wyjaśnienia
Rachunkowość
Inwentaryzacja należności spornych i wątpliwych
W art. 26 ust. 1 pkt 3 uor, poświęconym inwentaryzacji, wskazano, że należności sporne i wątpliwe inwentaryzuje się drogą porównania danych (weryfikacji). Uor nie wyjaśnia, co to są należności sporne i wątpliwe.
W art. 35b uor, dotyczącym odpisów aktualizujących należności, jest mowa m.in. o odpisach na należności: kwestionowane przez dłużników, od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości oraz w stosunku do których otwarto postępowanie restrukturyzacyjne lub układowe, od dłużników, których wniosek o ogłoszenie upadłości sąd oddalił z uwagi na brak środków na pokrycie kosztów postępowania oraz z zapłatą których dłużnik zalega, a wg oceny jednostki ich spłata w umownej kwocie nie jest prawdopodobna.
Z przepisów o podatku dochodowym wynika z kolei, że nieściągalność należności uznaje się w szczególności za uprawdopodobnioną, gdy:
dłużnik zmarł, został wykreślony z CEIDG, postawiony w stan likwidacji lub upadłości,
zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne, układowe lub ugodowe,
należność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego,
należność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego (art. 16 ust. 2 updop oraz art. 23 ust. 3 updof).
Co zatem rozumie się w uor przez należności sporne i wątpliwe? Czy dokonanie odpisu aktualizującego zwalnia od uzgodnienia należności z kontrahentami?
Z przepisów o podatku dochodowym wynika z kolei, że nieściągalność należności uznaje się w szczególności za uprawdopodobnioną, gdy:
dłużnik zmarł, został wykreślony z CEIDG, postawiony w stan likwidacji lub upadłości,
zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne, układowe lub ugodowe,
należność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego,
należność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego (art. 16 ust. 2 updop oraz art. 23 ust. 3 updof).
Co zatem rozumie się w uor przez należności sporne i wątpliwe? Czy dokonanie odpisu aktualizującego zwalnia od uzgodnienia należności z kontrahentami?
Rachunkowość
Skutki niezatwierdzenia sprawozdania z działalności
Spółdzielnia odbyła pierwszą część walnego zgromadzenia członków (dalej wz) w czerwcu 2018 r. W jego trakcie zatwierdzono roczne sprawozdania finansowe (rsf) za rok 2017. Jednocześnie wz podjęło uchwałę o niezatwierdzaniu sprawozdania zarządu z działalności (szd).
Z tego względu spółdzielnia ma wątpliwość, czy faktycznie jej rsf zostało zatwierdzone.
Z tego względu spółdzielnia ma wątpliwość, czy faktycznie jej rsf zostało zatwierdzone.
Rachunkowość
Zaliczki na poczet zakupu środków trwałych i innych usług w sprawozdaniu Rb-N
Jak państwowa jednostka budżetowa powinna prezentować zaliczki przekazane kontrahentom na poczet dostaw i usług (np. konferencji, usługi hotelowej), a także zaliczki na poczet zakupu gruntów oraz środków trwałych w budowie w sprawozdaniu Rb-N?
Podatki i prawo gospodarcze
Faktoring i ubezpieczenie należności a koszty finansowania dłużnego
W związku z wprowadzeniem do updop przepisów dotyczących kosztów finansowania dłużnego (KFD) mamy wątpliwości, jak potraktować koszty związane
z zabezpieczaniem naszych należności. Zawieramy umowy ubezpieczenia, dzięki czemu w razie nieotrzymania zapłaty od kontrahenta dostaniemy odszkodowanie, odpowiadające całości lub części ubezpieczonej należności handlowej. W zamian za to uiszczamy wynagrodzenie (składki ubezpieczeniowe).
Zawarliśmy też z bankiem umowy faktoringowe, dotyczące naszych wierzytelności handlowych. Bank odkupuje od nas należności (bez regresu), wypłacając umówioną część wartości wierzytelności. Za wykonywaną usługę pobiera opłaty o charakterze prowizji (wynagrodzenie za czynności związane z nabyciem oraz administrowaniem należnościami) oraz tzw. odsetki dyskontowe za okres od momentu kupna wierzytelności do terminu jej zapłaty.
Czy opłaty związane z korzystaniem z faktoringu i ubezpieczeniem należności handlowych powinniśmy zaliczać do KFD?
Zawarliśmy też z bankiem umowy faktoringowe, dotyczące naszych wierzytelności handlowych. Bank odkupuje od nas należności (bez regresu), wypłacając umówioną część wartości wierzytelności. Za wykonywaną usługę pobiera opłaty o charakterze prowizji (wynagrodzenie za czynności związane z nabyciem oraz administrowaniem należnościami) oraz tzw. odsetki dyskontowe za okres od momentu kupna wierzytelności do terminu jej zapłaty.
Czy opłaty związane z korzystaniem z faktoringu i ubezpieczeniem należności handlowych powinniśmy zaliczać do KFD?
Podatki i prawo gospodarcze
Dokumentowanie fakturą VAT marża sprzedaży usługi hotelowej
Spółka zajmuje się organizacją imprez turystycznych, działa też jako agent innych organizatorów imprez (touroperatorów). Kupuje m.in. usługi hotelowe stanowiące składnik organizowanej imprezy turystycznej albo odsprzedawane jako samodzielna usługa. Nabywając te usługi, spółka działa na rzecz nabywcy (klienta) we własnym imieniu i na własny rachunek. W odsprzedawanej usłudze hotelowej zasadniczo nie ma innych świadczeń poza noclegiem i ew. śniadaniem. Świadcząc ww. usługi, spółka nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.
Czy prawidłowo opodatkowuje sprzedawaną klientom usługę hotelową na zasadach procedury marży zgodnie z art. 119 ustawy o VAT i dokumentuje fakturą z dopiskiem „procedura marży dla biur podróży”?
Czy prawidłowo opodatkowuje sprzedawaną klientom usługę hotelową na zasadach procedury marży zgodnie z art. 119 ustawy o VAT i dokumentuje fakturą z dopiskiem „procedura marży dla biur podróży”?
Podatki i prawo gospodarcze
Czy przeniesienie na wspólnika własności składników majątku likwidowanej spółki powoduje powstanie przychodu u spółki
Spółka z o.o., której prowadzę księgowość, jest w toku postępowania likwidacyjnego. Wygląda na to, że sprzedaż części składników jej majątku nie będzie możliwa. Zostaną więc one (po zakończeniu procesu likwidacji i zaspokojeniu wszystkich wierzycieli) przekazane jedynemu udziałowcowi. Przejmie on wyłącznie poszczególne elementy majątku rzeczowego (w tym nieruchomość), które nie stanowią przedsiębiorstwa bądź zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
Czy przekazanie majątku spółki jej udziałowcowi w związku z przeprowadzonym postępowaniem likwidacyjnym będzie się wiązać z powstaniem przychodu spółki podlegającego CIT?
Czy przekazanie majątku spółki jej udziałowcowi w związku z przeprowadzonym postępowaniem likwidacyjnym będzie się wiązać z powstaniem przychodu spółki podlegającego CIT?
Praca, świadczenia i ubezpieczenia
Nagroda jubileuszowa – wyłączenie z podstawy wymiaru składek
Pracownica nabyła prawo do nagrody jubileuszowej (25-lecie) w maju 2013 r. Nagroda nie została wypłacona w tym terminie, tylko w maju 2015 r. Została wyłączona z podstawy wymiaru składek ZUS. Zgodnie z datą nabycia prawa do nagrody (maj 2013 r.) kolejna nagroda jubileuszowa powinna być wypłacona w maju 2018 r.
Czy od tej nagrody należało odprowadzić składki? Mamy wątpliwości, ponieważ od wypłaty nagrody jubileuszowej nie minęło 5 lat.
Jaka data jest w tym przypadku decydująca – nabycia przez pracownika prawa do nagrody, czy jej wypłaty? Skoro składki zostały opłacone, to czy należy złożyć korektę?
Czy od tej nagrody należało odprowadzić składki? Mamy wątpliwości, ponieważ od wypłaty nagrody jubileuszowej nie minęło 5 lat.
Jaka data jest w tym przypadku decydująca – nabycia przez pracownika prawa do nagrody, czy jej wypłaty? Skoro składki zostały opłacone, to czy należy złożyć korektę?
Rachunkowość
Wartość netto zlikwidowanego środka trwałego wchodzącego w skład zbiorczego obiektu inwentarzowego
Jak ustalić wartość netto zlikwidowanego składnika zbiorczego obiektu inwentarzowego, aby go wyksięgować z konta 01 „Środki trwałe” (Ma) na konto 76-1 „Pozostałe koszty operacyjne” (Wn)?
Rachunkowość
Zakup licencji w księgach rachunkowych państwowej jednostki budżetowej
Państwowa jednostka budżetowa prosi o wyjaśnienie, czy zakupione na okres roku licencje (np. na publikacje elektroniczne, programy antywirusowe) kwalifikować w księgach rachunkowych do wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli w następnym roku, od tych samych kontrahentów, ponownie kupuje roczną licencję na aktualizację programów dotyczących publikacji i antywirusowych.
Podatki i prawo gospodarcze
Koszty związane z korzystaniem z instrumentów finansowych – czy podlegają limitowaniu jako koszty finansowania dłużnego
Firma korzysta z kilku instrumentów finansowych. Niektóre z nich związane są z zaciągniętymi przez nas i spłacanymi kredytami w walucie obcej, a niektóre z bieżącą działalnością. Zabezpieczamy się w ten sposób przed ryzykiem kursowym w zakresie spłacanych rat kredytu oraz przychodów ze sprzedaży naszych towarów za granicę.
Czy te instrumenty finansowe powinniśmy uwzględniać w potencjalnie limitowanych kosztach finansowania dłużnego?
Czy te instrumenty finansowe powinniśmy uwzględniać w potencjalnie limitowanych kosztach finansowania dłużnego?
Podatki i prawo gospodarcze
Czy zwrot naliczonego VAT uprzednio ujętego w kosztach stanowi przychód podatkowy
Spółka na skutek niekorzystnej wykładni ustawy o VAT przyjetej przez organy podatkowe, dotyczącej odliczenia naliczonego VAT, nie korzystała w pełni z przysługującego jej prawa do odliczenia. Nieodliczony podatek zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów. Po pewnym czasie wykładnia przepisów została uznana za wadliwą – spółka skorygowała rozliczenie VAT.
Czy prawidłowo wykazała uzyskane przysporzenie w postaci zwrotu naliczonego VAT, uprzednio ujętego w kosztach uzyskania przychodów jako swój przychód?
Czy prawidłowo wykazała uzyskane przysporzenie w postaci zwrotu naliczonego VAT, uprzednio ujętego w kosztach uzyskania przychodów jako swój przychód?
Podatki i prawo gospodarcze
Zmiana proporcji udziału w zysku spółki osobowej za dany rok – czy konieczna jest korekta zaliczek na PIT
W umowie spółki osobowej udział wspólników w zys-
ku został ustalony proporcjonalnie do wniesionych wkładów (tzw. tymczasowa proporcja). Ta proporcja może być, zgodnie z umową, zmieniona w ciągu roku w drodze uchwały (tzw. zmieniona proporcja). Po zakończeniu roku obrotowego/podatkowego walne zgromadzenie wspólników (osoby fizyczne) podejmuje uchwałę o podziale zysku lub pokryciu straty. Tymczasowa i zmieniona proporcja mogą się różnić od ustalonej wówczas ostatecznej proporcji, w jakiej zostanie podzielony zysk. Udział w zysku przypisany na podstawie tymczasowej (zmienionej) proporcji może być niższy bądź wyższy niż ustalony na podstawie ostatecznej proporcji.
Czy zmiana proporcji udziału w zysku spółki osobowej w trakcie roku bądź po jego zakończeniu powoduje, że będzie konieczna korekta zaliczek na podatek dochodowy zapłaconych przez wspólników w ciągu roku?
Czy zmiana proporcji udziału w zysku spółki osobowej w trakcie roku bądź po jego zakończeniu powoduje, że będzie konieczna korekta zaliczek na podatek dochodowy zapłaconych przez wspólników w ciągu roku?
Praca, świadczenia i ubezpieczenia
Zleceniobiorcy z zagranicy – skutki przekroczenia 183 dni pobytu w Polsce
Spółka budowlana zawarła umowę zlecenia z osobą fizyczną, która jest obywatelem Białorusi. Osoba ta przyjechała do Polski na pobyt czasowy w celach zarobkowych. Nie przedstawiła spółce certyfikatu rezydencji, ale zadeklarowała, że ośrodek jej interesów życiowych jest ulokowany na Białorusi. Jej pobyt na terytorium Polski niebawem przekroczy 183 dni w roku kalendarzowym.
W jaki sposób spółka powinna wypełniać obowiązki płatnika PIT w związku z wypłatą wynagrodzeń na rzecz zleceniobiorcy? Czy od wynagrodzeń za pierwsze 183 dni należy pobierać 20% podatek zryczałtowany, a od wynagrodzeń za następne dni – zaliczkę na PIT na zasadach ogólnych? Jakie informacje i deklaracje należy wypełnić?
W jaki sposób spółka powinna wypełniać obowiązki płatnika PIT w związku z wypłatą wynagrodzeń na rzecz zleceniobiorcy? Czy od wynagrodzeń za pierwsze 183 dni należy pobierać 20% podatek zryczałtowany, a od wynagrodzeń za następne dni – zaliczkę na PIT na zasadach ogólnych? Jakie informacje i deklaracje należy wypełnić?
Praca, świadczenia i ubezpieczenia
Dodatek za rozłąkę dla pracownika w podróży służbowej – PIT i składki ZUS
Pracownikom, którzy wyjeżdżają w zagraniczną podróż służbową, chcemy wypłacać dodatek za rozłąkę.
Czy taki składnik wynagrodzeń może być zwolniony od składek społecznych i podatku dochodowego?
Czy taki składnik wynagrodzeń może być zwolniony od składek społecznych i podatku dochodowego?
Praca, świadczenia i ubezpieczenia
Wypowiedzenie umowy okresowej, która przekształci się w stały angaż
Pracownik jest zatrudniony na czas określony na umowę o pracę zawartą od 1.01.2016 do 31.12.2018 r. Zamierzamy się z nim rozstać. W sierpniu 2018 r. wręczyliśmy mu 3-miesięczne wypowiedzenie (jego okres upływa więc z końcem listopada 2018 r.). Nie podaliśmy w nim przyczyny naszej decyzji ani też nie doszło do konsultacji związkowej. Z uwagi na upływ limitu 33 mies. zatrudnienia okresowego wskazany angaż 21.11.2018 r. – a więc w trakcie biegnącego wymówienia – ulegnie przekształceniu w umowę o pracę na czas nieokreślony.
Czy w związku z tym musimy cofnąć wymówienie i ew. jeszcze raz złożyć, wpisując jego powód i poddając je konsultacji związkowej?
Czy w związku z tym musimy cofnąć wymówienie i ew. jeszcze raz złożyć, wpisując jego powód i poddając je konsultacji związkowej?
aktualności
„Zasady sporządzania i przekazywania elektronicznych sprawozdań finansowych” – list Czytelniczki
Z dużym zainteresowaniem przeczytałam artykuł dotyczący zasad sporządzania i przekazywania elektronicznych sprawozdań finansowych. Moje zainteresowanie było tym większe, że jako biegły rewident jestem w trakcie audytu sprawozdania finansowego, które było sporządzane na 30.06.2018 r. Od początku października usiłuję skończyć ten audyt, ale nie jest mi to dane ze względu na to, że jako ogół nie jesteśmy przygotowani do tak drastycznej zmiany.
ludzie - wydarzenia - książki
Księgowi w 100-lecie niepodległości
Podczas „Ogólnopolskiego spotkania przedstawicieli jednostek organizacyjnych Stowarzyszenia Księgowych w Polsce”, w dniach 15–16.10.2018 r. w Poznaniu, w siedzibie Oddziału Wielkopolskiego SKwP, odbyła się uroczysta sesja zatytułowana „100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę. Rachunkowość i zawód księgowego w okresie 1918–2018”.
Podczas „Ogólnopolskiego spotkania przedstawicieli jednostek organizacyjnych Stowarzyszenia Księgowych w Polsce”, w dniach 15–16.10.2018 r. w Poznaniu, w siedzibie Oddziału Wielkopolskiego SKwP, odbyła się uroczysta sesja zatytułowana „100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę. Rachunkowość i zawód księgowego w okresie 1918–2018”.
Konkurs Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce na najlepsze prace z dziedziny rachunkowości za rok 2018
Rada Naukowa SKwP ogłasza rozpoczęcie 50. edycji konkursu na najlepsze prace z dziedziny rachunkowości i przetwarzania danych w dziedzinie rachunkowości.
Wyniki konkursu na najlepszy raport roczny
Już po raz trzynasty Instytut Rachunkowości i Podatków przeprowadził konkurs The Best Annual Report. Co roku wzrasta liczba spółek biorących w nim udział. Szacunkowo w ciągu tych 13 lat Kapituła Konkursu zweryfikowała raporty roczne ponad 350 spółek.
Rachunkowość - Newsletter 19/2018
Sprawozdawczość
Uchwałę o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego trzeba będzie przesłać i do KRS, i do US
Elektroniczne sprawozdania finansowe przedsiębiorców (wraz ze sprawozdaniami z badania) zostaną z automatu udostępnione przez KRS organom podatkowym. Niestety, nie dotyczy to uchwał o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Spółki będące podatnikami CIT muszą samodzielnie przesłać je do właściwego US, choć mają obowiązek złożyć je również w KRS.
CIT
Zmiana umowy spółki – koszty podatkowe
Koszty zmiany umowy spółki komandytowej, w której wspólnikiem (komplementariuszem) jest spółka z o.o., stanowią dla tej ostatniej koszty uzyskania przychodów.
Ewidencje
Podatkowa księga przychodów i rozchodów – zmiana rozporządzenia
Likwidacja przepisów określających obowiązek zawiadamiania US o prowadzeniu księgi, a także o sporządzaniu spisu z natury w trakcie roku to główne zmiany w rozporządzeniu w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, które weszły w życie 15.09.2018.
CIT
Pensja prezesa a ograniczenie kosztów usług niematerialnych
Wynagrodzenie prezesa zarządu, który jednocześnie jest udziałowcem spółki z o.o., a więc spełnia definicję podmiotu powiązanego z art. 11 updop, nie podlega limitowaniu na podstawie art. 15e updop i może być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów spółki.