Zakup zawiesi łańcuchowych do dźwigu – jak rozliczyć w księgach rachunkowych

Zacznijmy od analizy, czy zawiesia łańcuchowe zwiększają wartość początkową środka trwałego. Zgodnie z KSR 11 Środki trwałe:

1. Częścią dodatkową (dodatkowym wyposażeniem) jest element środka trwałego, który zwiększa jego walory użytkowe, ale nie jest niezbędny do jego funkcjonowania lub nie powoduje ograniczenia w jego użytkowaniu. Część dodatkowa wchodzi fizycznie w skład środka trwałego lub jest z nim w inny sposób trwale związana (fizycznie lub prawnie). Jest ona ujmowana w wartości księgowej brutto środka trwałego, z którym jest związana, gdyż sama nie może być uznana za kompletny składnik aktywów. Przykładami części dodatkowej są klimatyzacja lub radio zamontowane w samochodzie, koło zapasowe w samochodzie, rolety antywłamaniowe w budynku (pkt 4.19).

2. Częścią peryferyjną jest element fizycznie (konstrukcyjnie) niewchodzący w skład środka trwałego, który realizuje samodzielnie określone funkcje użytkowe. Część peryferyjna nie warunkuje możliwości użytkowania środka trwałego, z którym ma być powiązana, a jej brak nie ogranicza jego właściwości użytkowych. Część peryferyjna zależnie od decyzji jednostki oraz postanowień zawartych w Klasyfikacji Środków Trwałych może stanowić odrębny środek trwały lub wchodzić w skład środka trwałego, z którym jest powiązana. Część peryferyjna może także być użytkowana w powiązaniu z więcej niż jednym środkiem trwałym. Przykładem takiej część peryferyjnej jest drukarka komputerowa. Częścią peryferyjną może być też ogrodzenie obiektu budowlanego, jeśli służy ono tylko jednemu obiektowi. Ogrodzenie może także stanowić odrębny środek trwały ze względu na pełnienie funkcji samodzielnie lub jeżeli służy na potrzeby dwóch lub więcej obiektów budowlanych (pkt 4.20).

3. Części dodatkowe i części peryferyjne, odmiennie niż części składowe, mogą być dołączane do środka trwałego już po jego przyjęciu do użytkowania, lub od niego odłączane bądź przełączane między różnymi środkami trwałymi. Jednostka ustala w dokumentacji zasad (polityki) rachunkowości dolną granicę wartości części dodatkowych i części peryferyjnych ujmowanych jako zwiększenie wartości księgowej brutto środka trwałego (pkt 4.21).

Definicję „części składowych” zawiera art. 47 Kc. Przez część składową rzeczy należy rozumieć wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Co istotne, w art. 47 § 3 stwierdza się, że przedmioty połączone z rzeczą (tu: danym środkiem trwałym) jedynie dla przemijającego użycia nie stanowią jej części składowych. W konsekwencji nie zwiększają wartości początkowej środka trwałego.

Warto również przytoczyć definicję „środków trwałych” zawartą w art. 3 ust. 1 pkt 15 uor. Rozumie się przez nie rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Odpowiadając na pytanie, można stwierdzić, że nabyte zawiesia do dźwigów spełniają cechy części peryferyjnych i ich wartość mogłaby być wliczona do wartości początkowej dźwigów. Jednak jednostka nabyła je do realizacji pojedynczego zamówienia, co oznacza, że okres ich użytkowania nie przekroczy roku. W związku z tym mogą być ujęte w kosztach bieżącej działalności.