Otrzymanie kredytu z pominięciem wpływu środków na rachunek bankowy – ujęcie w rachunku przepływów pieniężnych

Zgodnie z KSR 1 Rachunek przepływów pieniężnych:

1. Przepływy pieniężne – to wpływy i wydatki środków pieniężnych i ich ekwiwalentów w jednostce, jakie nastąpiły w okresie objętym rachunkiem przepływów pieniężnych w ciągu roku obrotowego (pkt 3.1).

2. Działalność finansowa – to działalność, której przedmiotem jest pozyskiwanie innych, niż działalność operacyjna, źródeł finansowania, w tym także zwiększających kapitał (fundusz) własny, lub ich spłata oraz związane z tym pieniężne koszty, w tym prowizje, odsetki i dywidendy, i korzyści, z wyjątkiem dotyczących podatku dochodowego. Wystąpienie przepływów pieniężnych w działalności finansowej powoduje zmiany rozmiarów i relacji kapitału (funduszu) własnego i zadłużenia jednostki (jeżeli jednostka korzysta z obcych źródeł finansowania) (pkt 3.1).

3. Do przepływów działalności inwestycyjnej zalicza się wydatki i wpływy poniesione na zakup (budowę) lub uzyskane ze sprzedaży przez jednostkę aktywów trwałych (z wyjątkiem długoterminowych rozliczeń międzyokresowych oraz należności długoterminowych, jeżeli dotyczą one działalności operacyjnej) oraz inwestycji krótkoterminowych (z wyjątkiem środków pieniężnych i innych aktywów pieniężnych oraz aktywów finansowych zaliczanych do ekwiwalentów środków pieniężnych), a także pieniężne korzyści i koszty prowadzenia tej działalności. Działalność inwestycyjna obejmuje zatem nie tylko wpływy i wydatki dotyczące kategorii klasyfikowanych w bilansie do długo- lub krótkoterminowych inwestycji (z wyjątkiem środków pieniężnych i innych aktywów pieniężnych oraz aktywów finansowych zaliczanych do ekwiwalentów środków pieniężnych), ale również te, które dotyczą środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych (pkt 6.1).

4. Zaciągnięte przez jednostkę kredyty (pożyczki), bez względu na ich przeznaczenie, wykazuje się w działalności finansowej jako pozyskanie obcego źródła finansowania (wpływ), a ich spłatę jako utratę obcego źródła finansowania (wydatek) (pkt 7.2).

Warto przeprowadzić symulację wpływu zdarzenia na bilans, zakładając, że:

• wariant I – środki pieniężne z kredytu wpływają na rachunek bankowy spółki i następnie z tego rachunku jest regulowane zobowiązanie (np. w kwocie 2 mln zł) za nabyte lokale (środki trwałe),
• wariant II – środki pieniężne z kredytu są przekazywane bezpośrednio na rachunek bankowy sprzedającego lokale.

W obu wariantach na koniec roku w aktywach bilansu będą zaprezentowane środki trwałe, w pasywach – zobowiązanie z tytułu kredytu w kwocie 2 mln zł. Jednak w wariancie I nastąpił wpływ środków pieniężnych na rachunek bankowy z tytułu kredytu oraz wydatek dotyczący spłaty zobowiązania za nabyte lokale, co w rachunku przepływów pieniężnych będzie ujęte w pozycji: B.II.1 „Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych” – wydatki 2 000 000 zł; C.I.2 „Kredyty i pożyczki” – wpływy 2 000 000 zł.

Moim zdaniem także w wariancie II należy identycznie zaprezentować przepływy pieniężne, mimo że fizycznie środki z kredytu bankowego nie wpływały i nie były wydatkowe z rachunku bankowego jednostki. Wynika to z tego, że:

• zaciągnięcie kredytu, bez względu na to, czy środki pieniężne były bezpośrednio lub nie przekazane jednostce, powoduje zmiany rozmiarów i relacji kapitału (funduszu) własnego i zadłużenia jednostki, co jest akcentowane w definicji działalności finansowej zgodnie z KSR,
• w myśl art. 4 ust. 2 uor zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną; treść ekonomiczna zdarzenia dotyczącego nabycia lokali sfinansowanych kredytem, bez względu na to, czy środki pieniężne przekazano bezpośrednio na rachunek bankowy jednostki, czy bezpośrednio sprzedającemu, jest taka sama,
• należy zwracać uwagę na wartość poznawczą rachunku przepływów pieniężnych; przepływy pieniężne ocenia się, analizując wpływy i wydatki poszczególnych rodzajów działalności (operacyjna, inwestycyjna, finansowa); niewykazanie w działalności inwestycyjnej wydatków na zakup lokali oraz wpływów z zaciągniętego kredytu należy uznać za nieprawidłowe, gdyż są to informacje istotne do oceny przepływów pieniężnych.