MPP i zwroty VAT w przypadku korzystania przez zagranicznego przedsiębiorcę z bankowej usługi zastępczej

Jeśli bank zagraniczny nie jest fizycznie obecny w Polsce, a chce obsługiwać w Polsce swoich zagranicznych klientów, wykorzystuje „usługę zastępczą” (tzw. Re: Accounting). Polega ona na tym, że polski bank pomaga bankowi zagranicznemu, udostępniając lokalną infrastrukturę i systemy rozliczeniowe banków krajowych.

Jak czytamy w piśmie KIS z 7.10.2024 r. (0111-KDIB2-1.4010.351.2024.2.DD), usługa Re: Accounting polega na prowadzeniu wydzielonych krajowych rachunków bankowych (zarówno bieżących, jak i pomocniczych) dla potrzeb klientów korporacyjnych banku zagranicznego. Rachunki te są standardowymi rachunkami rozliczeniowymi w formacie IBAN i zapewniają funkcjonalności wymagane od krajowych rachunków bankowych (np. zgodnie z polskim Prawem bankowym) na podstawie umowy między bankiem zagranicznym a bankiem krajowym (…).

Na podstawie art. 108a ust. 2 ustawy o VAT zastosowanie MPP polega na tym, że zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT. Zapłata kwoty netto może być rozliczana w dowolny sposób.

W interpretacjach z 23.05.2024 r. (0114-KDIP1-1.4012.153.2024.2.IZ/AKA, 0114-KDIP1-1.4012.145.2024.1.IZ/MM) KIS potwierdziła, że w przypadku MPP przepisy działu XI rozdz. 1a ustawy o VAT nakazują zapłatę kwoty odpowiadającej VAT należnemu na rachunek VAT, jednak nie wskazują, z jakiego rachunku ma pochodzić płatność: Z przepisów wynika jedynie, że płatność w systemie podzielonej płatności, w odniesieniu do kwoty VAT, jest możliwa wyłącznie za pośrednictwem rachunku bankowego otwartego w banku mającym siedzibę lub oddział w Polsce. Warunek ten jest spełniony, jeśli nabywca korzysta z usługi Re: Accounting.

Inaczej ma się sprawa w odniesieniu do zwrotów VAT. Zgodnie z art. 87 ust. 2 ustawy o VAT zwrot różnicy podatku następuje na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju. Istotne jest, że powinien to być rachunek bankowy podatnika.

W przypadku korzystania z usługi RE: Accounting rachunek jest co prawda w banku mającym siedzibę na terytorium kraju, jednak nie jest to rachunek podatnika, tylko rachunek banku zagranicznego, wykorzystywany przez klienta tego banku.

Można by sądzić, że nie powinno to stanowić większego problemu dla organów podatkowych, a żądanie od zagranicznego klienta będącego podatnikiem VAT założenia rachunku bankowego w banku mającym siedzibę na terytorium kraju jest nadmiernym formalizmem.

W praktyce tak jest – dopóki taki podatnik VAT wywiązuje się ze swoich obowiązków wobec budżetu państwa.

Jeśli organ egzekucyjny zechce zająć taki rachunek bankowy, może otrzymać informację, że nie należy on do zobowiązanego. Formalnie należy przecież do banku zagranicznego. W przypadku banków organ egzekucyjny nie jest uprawniony do kontroli prawidłowości realizacji zastosowanego środka egzekucyjnego. Nie może więc zweryfikować odpowiedzi banku.

Może się zatem zdarzyć, że przy kłopotliwych zagranicznych podatnikach VAT organy podatkowe odmówią zwrotu VAT na rachunek inny niż należący do podatnika.