Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia

Jednostronna decyzja pracodawcy

Na mocy art. 36² Kp pracodawca w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy do upływu okresu wypowiedzenia. W okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, którego wysokość ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop (§ 5 ust. 2 rozporządzenia MPiPS z 29.05.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy, tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 289).

Zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy:

• jest jednostronną decyzją pracodawcy,
• może być wprowadzone niezależnie od tego, która strona wypowiedziała umowę,
• może dotyczyć całego okresu wypowiedzenia bądź tylko jego części,
• może zostać dokonane wraz z wypowiedzeniem, ale również w jakimkolwiek momencie w okresie biegu wypowiedzenia,
• nie musi być uzasadnione – przepisy Kp pozostawiają pracodawcy pełną swobodę podjęcia decyzji o zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy; nie zawierają w tym zakresie żadnych ograniczeń, wskazówek, nie tworzą nawet ogólnego katalogu sytuacji, w związku z którymi taka decyzja może być podjęta.

Zmiana możliwa w każdej chwili

Takie działanie opiera się na kierowniczej roli pracodawcy w stosunkach pracy. Nie jest umową stron, a stanowi polecenie służbowe, które może zostać zmodyfikowane lub odwołane. Pracodawca może zatem zarówno wezwać pracownika do świadczenia pracy, jak i działając na podstawie art. 167¹ Kp, udzielić mu urlopu (w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca mu go udzieli). Potwierdza to orzecznictwo SN. W wyroku z 5.09.2019 r. (III PK 96/18) SN wskazał, że zwolnienie pracownika z obowiązku świadczenia pracy z art. 36² Kp nie jest czynnością prawną (oświadczeniem woli) w rozumieniu art. 61 § 1 Kc, lecz jest realizowane w ramach uprawnień kierowniczych pracodawcy (art. 22 § 1 Kp). W konsekwencji pracodawca ma prawo wtórnie zobowiązać pracownika do świadczenia pracy (zgoda zatrudnionego nie jest wymagana), mimo że wcześniej został on z tego obowiązku zwolniony, a także udzielić mu urlopu wypoczynkowego na podstawie art. 167¹ Kp. Analogicznie SN orzekł w wyroku z 19.03.2019 r. (III PK 96/18).

Bez wzmianki w świadectwie

W świadectwie pracy zamieszcza się informacje niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczeń społecznych, których katalog zawiera § 2 rozporządzenia MRPiPS z 30.12.2016 r. w sprawie świadectwa pracy (tekst jedn. DzU z 2024 r. poz. 1016). W katalogu tym nie wymieniono okresu zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy. Nie skraca on okresu zatrudnienia, nie zmienia nic w zakresie zajmowanego stanowiska czy wymiaru czasu pracy itp. Okres ten nie wpływa na przyszłe uprawnienia pracownika w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Błędem byłoby więc wskazywanie go w informacjach uzupełniających w świadectwie. Jest to nieistotne z punktu widzenia celu świadectwa i jako taka nie tylko nie powinna, ale wręcz nie może być podana. Byłoby to nieuzasadnione rozszerzanie treści tego dokumentu.