Co nowego w prawie - lipiec 2025

Podwyżki dla pracowników samorządowych

14.06.2025 r. weszło w życie rozporządzenie RM z 30.05.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (DzU poz. 702), podwyższające zasadnicze wynagrodzenie dla tej grupy zawodowej. Stawki, z wyrównaniem od marca, wzrosły od około 5% do 16% – w zależności od kategorii zaszeregowania. Skorygowano katalog stanowisk w części „Urzędy pracy”. W części „Żłobki, kluby dziecięce i dzienni opiekunowie” w grupie „Stanowiska pomocnicze i obsługi” dodano stanowisko „wychowawca małego dziecka” z XIV kategorią zaszeregowania. Można na nie awansować ze stanowisk „starszy opiekun” i „starszy dzienny opiekun”.

Podwyżki dotyczą też innych grup zawodowych, m.in. w prokuraturze – na podstawie obowiązującego od 5.06.2025 r. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 30.05.2025 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego (DzU poz. 735), a także w samorządowym kolegium odwoławczym – na podstawie obowiązującego od 6.06.2025 r. rozporządzenia Prezesa RM z 5.06.2025 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wielokrotności kwoty bazowej oraz szczegółowych zasad wynagradzania prezesa, wiceprezesa, pozostałych członków samorządowego kolegium odwoławczego i pracowników biura tego kolegium (DzU poz. 744).

Zgłoszenia celne

Obowiązujące od 17.06.2025 r. rozporządzenie MF z 20.05.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zgłoszeń celnych (DzU poz. 708) uwzględnia nowości w unijnym kodeksie celnym. Zgłoszenie celne w postaci elektronicznej sporządza się i składa z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego zgodnie z właściwą dla stosowania danej procedury celnej specyfikacją elektronicznych zgłoszeń celnych, publikowaną na stronach internetowych MF.

Legitymacje niepełnosprawnych

18.06.2025 r. weszło w życie rozporządzenie MRPiPS z 2.06.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (DzU poz. 730). Do wniosku o wydanie orzeczenia dołącza się dokumentację medyczną, w tym zaświadczenie lekarskie wydane nie wcześniej niż na 3 mies. (było 30 dni) przed dniem złożenia wniosku. Rozporządzenie określa też wzory legitymacji tradycyjnych i mLegitymacji ON dokumentujących niepełnosprawność i stopień niepełnosprawności.

Wzrost opłat za akredytację

Od 20.06.2025 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z 14.05.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania opłat za czynności związane z akredytacją jednostek oceniających zgodność oraz maksymalnych wysokości tych opłat (DzU poz. 745). Wprowadza stawki maksymalne w powiązaniu z poziomem przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Maksymalna opłata za czynności związane z:

• formalną oceną wniosku o akredytację – wynosi 1/4 tego wynagrodzenia,
• oceną jednostki oceniającej zgodność w procesie akredytacji – stanowi 15-krotność tego wynagrodzenia,
• wystawieniem certyfikatu akredytacji – to 1/20 tego wynagrodzenia,
• ocenami realizowanymi w ramach sprawowanego nadzoru nad akredytowanymi jednostkami oceniającymi zgodność – wynosi 20-krotność tego wynagrodzenia,
• uczestnictwem w krajowym systemie akredytacji – stanowi 15-krotność tego wynagrodzenia.

Informacje emitentów

25.06.2025 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 6.06.2025 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (DzU poz. 755), wdrażające dyrektywy UE. Uwzględnia regulacje w zakresie rachunkowości, na podstawie których mają być ujawniane dane finansowe i niefinansowe, a także określa zakres ich ujawniania, w sposób umożliwiający inwestorom ocenę sytuacji gospodarczej, majątkowej i finansowej emitenta, a także ocenę wpływu emitenta na kwestie zrównoważonego rozwoju oraz wpływu kwestii zrównoważonego rozwoju na rozwój, wyniki i sytuację emitenta.

Deklaracje przy akcyzie na waporyzację

Rozporządzenie MF z 27.05.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów deklaracji podatkowych w sprawie podatku akcyzowego oraz deklaracji w sprawie przedpłaty podatku akcyzowego (DzU poz. 698) uwzględnia opodatkowanie akcyzą nowych grup wyrobów, tj. saszetek nikotynowych, innych wyrobów nikotynowych, urządzeń do waporyzacji i zestawów części do urządzeń do waporyzacji. Określa nowe wersje deklaracji: AKC-4/AKC-4zo, AKC-4/M, AKC-KZ, AKC-PA,AKC-4/O, AKC-4/P, AKC-4/R, AKC-ZC/AKC-ZCn. Weszło w życie 1.07.2025 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących AKC-PA, które obowiązują od 1.06.2025 r.

Ustawa deregulacyjna

Od 13.07.2025 r. (niektóre przepisy od innych terminów) obowiązuje ustawa z 21.05.2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego (DzU poz. 769). Nowelizuje wiele ustaw, m.in.:

• Wtórny adresat pisma – przewidziano zastępcze doręczenie pism jednostkom organizacyjnym lub organizacjom społecznym, gdy adres ich siedziby nie istnieje, został wykreślony z rejestru lub jest niezgodny z odpowiednim rejestrem i nie można ustalić adresu siedziby. Pisma można doręczyć osobie fizycznej upoważnionej do reprezentowania adresata.
• Mediacje administracyjne – sprecyzowano katalog spraw, które nadają się do prowadzenia mediacji administracyjnej, w tym np. w sprawach koncesji albo zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej, albo wpisu do rejestru działalności regulowanej. Organy muszą dołączać do akt adnotację, czy charakter sprawy pozwala na przeprowadzenie mediacji, a jeśli tak, czy zachodzą okoliczności odstąpienia od zawiadomienia o możliwości przeprowadzenia mediacji (np. gdy sprawę należy załatwić niezwłocznie).
• Umarzanie zawieszonych postępowań – po upływie 3 lat postępowanie zawieszone z przyczyn obligatoryjnych, przy braku sprzeciwu stron może ulec umorzeniu.
• Decyzje hybrydowe – załączniki do decyzji wydanej w postaci papierowej mogą być doręczone na innym trwałym nośniku informacji. Strony muszą się na to wcześniej zgodzić.
• Autokontrola – w ramach autokontroli decyzji, po wniesieniu odwołania organ może uchylić zaskarżoną decyzję w całości lub w części albo uchylić decyzję i umorzyć postępowanie w całości lub w części. W części uchylonej organ orzeka na nowo.
• Związanie organu I stopnia wskazaniami organu odwoławczego – przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ I instancji musi wziąć pod uwagę okoliczności wskazane przez organ odwoławczy oraz jest związany jego wytycznymi z decyzji uchylającej zaskarżoną decyzję w całości i przekazującej sprawę do ponownego rozpatrzenia.
• Kary pieniężne – bieg terminu przedawnienia nałożenia administracyjnej kary pieniężnej nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu z dniem wydania postanowienia o obligatoryjnym zawieszeniu postępowania. Zaległą administracyjną karą pieniężną jest kara niezapłacona w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja w sprawie administracyjnej kary pieniężnej stała się ostateczna, a jeżeli przepisy szczególne wskazują inny termin – niezapłacona w tym terminie. Odroczenie terminu wykonania takiej zaległej kary lub rozłożenie jej na raty będzie dotyczyć także odsetek za zwłokę (jak w podatkach). W przypadku odroczenia lub rozłożenia na raty odsetki za zwłokę będzie się naliczać do dnia złożenia wniosku przez stronę o zastosowanie ulgi, włącznie z tym dniem. Odsetki za zwłokę będą naliczane od dnia następnego po upływie terminu płatności zaległej kary, gdy decyzja o odmowie odroczenia terminu płatności lub rozłożenia na raty została doręczona stronie przed upływem 2 mies. od dnia wniesienia przez nią wniosku o udzielenie ulgi. Natomiast gdy zostanie doręczona po upływie 2 mies., odsetki będą naliczane z wyłączeniem okresu od dnia następnego po dniu wniesienia wniosku do dnia doręczenia ww. decyzji. Możliwe będzie udzielanie ulg w karach, jeśli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że ich egzekucja będzie bezskuteczna.

2. Kodeks cywilny – umowę leasingu będzie można zawrzeć w formie dokumentowej (a nie tylko pisemnej), bez konieczności posiadania podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą kwalifikowanego certyfikatu. Również upomnienie oraz wyznaczenie dodatkowego terminu przez finansującego może mieć tę formę.

3. Ustawę o podatku od spadków i darowizn – jeżeli przedmiotem aktu notarialnego jest zbycie praw do spadku albo zbycie lub obciążenie rzeczy bądź praw majątkowych uzyskanych ze spadku, to notariusz może dokonać tych czynności tylko za uprzednią pisemną zgodą naczelnika US albo po przedstawieniu wydanego przez niego zaświadczenia, potwierdzającego, że nabycie jest zwolnione od podatku, należny podatek został zapłacony albo zobowiązanie podatkowe wygasło wskutek przedawnienia. Zgodnie z nowelizacją reguła ta nie obowiązuje, gdy zbywane lub obciążane rzeczy lub prawa majątkowe zostały nabyte na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

4. Ustawę o ewidencji i identyfikacji podatników – osoby fizyczne wykonujące działalność nieewidencjonowaną mają się identyfikować numerem PESEL, a nie NIP (także gdy mają już nadany numer). Jeśli jednak taka osoba jest zarejestrowanym podatnikiem VAT lub prowadzi ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, identyfikatorem podatkowym jest NIP.

5. Prawo przedsiębiorców – organ bez wszczynania postępowania może się zwrócić do przedsiębiorcy, w zakresie swojej właściwości, o przedstawienie stanowiska w sprawach związanych z wykonywaną przez niego działalnością gospodarczą. Przedsiębiorca może – w terminie nie krótszym niż 14 dni – przekazać stanowisko w sprawie. Nie trzeba przedkładać w urzędach dokumentu prokury lub pełnomocnictwa, jeżeli umocowanie jest widoczne w publicznych rejestrach. Brak pieczątki nie stanowi braku formalnego pisma lub wniosku ani nie jest powodem, aby stwierdzić, że są one niekompletne (chyba że przepisy odrębne nakazują stosowanie pieczątki). Organ kontroli musi publikować informacje o zasadach umożliwiających przypisanie przedsiębiorców do właściwej dla nich kategorii ryzyka, zawartych w okresowej analizie prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej. Nie dotyczy to kontroli działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu, kontroli i analiz będących we właściwości organów KAS, kontroli transportu drogowego i kontroli działalności gospodarczej w obszarach, w których udostępnienie powyższej informacji mogłoby stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa, porządku publicznego, życia lub zdrowia ludzkiego. Na podstawie wyników okresowej analizy prawdopodobieństwa naruszenia prawa w ramach wykonywania działalności gospodarczej, zostaną określone zasady przypisywania przedsiębiorców do właściwej dla nich kategorii ryzyka (niskie, średnie, wysokie). Od tego zaś zależy maksymalna częstotliwość przeprowadzania kontroli planowych: przy niskim ryzyku nie częściej niż raz na 5 lat, przy średnim – raz na 3 lata. W przypadku wysokiego ryzyka nie ma limitu. W zawiadomieniu o zamiarze wszczęcia kontroli organ musi wręczyć przedsiębiorcy wstępną listę żądanych informacji i dokumentów. Skrócono maksymalny czas kontroli mikroprzedsiębiorców – z 12 do 6 dni. Wprowadzono też ogólne zasady stanowienia prawa przyjaznego przedsiębiorcom.

6. Ordynację podatkową – umorzenie postępowania zawieszonego z przyczyn obligatoryjnych (np. śmierci strony) nastąpi, gdy zaistniałe przeszkody do jego kontynuowania nie zostaną usunięte w terminie 3 lat, o ile nie będą sprzeciwiać się temu pozostałe strony oraz nie będzie to zagrażało interesowi publicznemu. W zawiadomieniu o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej ma być dodatkowo podawana wstępna lista dokumentów i informacji związanych z zakresem przedmiotowym kontroli, których udostępnienia oczekuje organ, a w przypadku kontroli planowej – informacja o kategorii ryzyka.

7. Prawo bankowe – możliwe będzie prowadzenie rachunku wspólnego, z wyjątkiem rachunku rodzinnego, dla kilku osób fizycznych, kilku jednostek samorządu terytorialnego, stron umowy o współpracy w rozumieniu ustawy Prawo geologiczne i górnicze, kilku dobrowolnych funduszy emerytalnych zdefiniowanej daty, zarządzanych przez jedno powszechne towarzystwo emerytalne, albo kilku funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez jedno towarzystwo funduszy inwestycyjnych, których jednostki uczestnictwa mogą być nabywane w ramach jednego produktu finansowego przez nie oferowanego.

8. Ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych – sprecyzowano zasady obliczania okresów opłacania składek przy korzystaniu z ulgi mały ZUS plus. Chodzi o to, aby można było ponownie skorzystać z niej po 24 mies. działalności oskładkowanej na zasadach ogólnych.

9. Prawo zamówień publicznych – strony oraz uczestnicy postępowania odwoławczego przed Krajową Izbą Odwoławczą mogą brać udział w rozprawach i posiedzeniach zdalnie, za pośrednictwem środków informatycznych. Możliwe będzie udzielanie pełnomocnictwa w drodze ustnego i wciągniętego do protokołu oświadczenia.

Ponadto zmieniono m.in. przepisy dotyczące:

• rejestrów producentów – procedura wykreślenia przedsiębiorcy na jego wniosek z rejestru podmiotów wykonujących działalność w zakresie wyrobu i przetwarzania alkoholu etylowego, rejestru producentów wyrobów tytoniowych, rejestru działalności w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych, a także wyrobów winiarskich ma być jednoinstancyjna – wykreślenie będzie się odbywać w drodze czynności materialno-technicznej;
• Państwowej Inspekcji Pracy – do kontroli legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cudzoziemców nie stosuje się okresowych analiz ryzyka oraz ograniczenia częstotliwości kontroli planowych;
• kształcenia młodocianych – kwota dofinansowania z FP kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika za 36 mies. kształcenia, potwierdzony świadectwem pracy lub zaświadczeniem potwierdzającym okres zatrudnienia, i za przystąpienie do egzaminu zawodowego lub czeladniczego – będzie wynosiła 100% wysokości kwoty dofinansowania. Jeżeli okres kształcenia będzie krótszy, kwota zostanie wypłacona proporcjonalnie do tego okresu;
• rzemiosła – definicję rzemiosła i rzemieślnika rozszerzono o spółki kapitałowe (inne niż jednoosobowe spółki kapitałowe powstałe w wyniku przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej); w odniesieniu do spółek cywilnej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej zrezygnowano z wymogu, aby ich wspólnikami mogły być wyłącznie osoby fizyczne; nie wszyscy wspólnicy muszą też posiadać kwalifikacje zawodowe w rzemiośle; ważne, aby w spółce wykorzystywać kwalifikacje potwierdzone odpowiednim dowodem co najmniej jednego wspólnika; spółka kapitałowa może mieć status rzemieślnika, jeżeli jest przedsiębiorcą mikro, małym lub średnim.

Wyższy zasiłek pogrzebowy

Od 1.01.2026 r. zasiłek pogrzebowy wzrośnie do 7 tys. zł, będzie też corocznie w marcu waloryzowany (jeżeli średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym przekroczy wskaźnik waloryzacji 105). Nowa wysokość zasiłku przysługuje po osobach, które zmarły po 31.12.2026 r., czyli od wejścia w życie ustawy z 9.05.2025 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 718).

W ustawie o pomocy społecznej wprowadzono możliwość przyznania zasiłku celowego na pokrycie kosztów pogrzebu, jeśli po osobie zmarłej nie należy się zasiłek pogrzebowy albo koszty związane z pogrzebem są nadzwyczajne, trudne do przewidzenia i niemożliwe do pokrycia z kwoty zasiłku pogrzebowego. Przysługuje on niezależnie od dochodu. Świadczeniobiorca musi go zwrócić, jeżeli otrzyma po osobie zmarłej świadczenie od innej instytucji lub osoby bądź z masy spadkowej (jeśli jest spadkobiercą). Ta regulacja też zacznie obowiązywać od 1.01.2026 r.

Do ustawy emerytalnej od 4.06.2025 r. wprowadzono przepis pozwalający na wydawanie decyzji bez udziału człowieka. Decyzja w sprawie świadczenia może być podejmowana na podstawie wyłącznie zautomatyzowanego przetwarzania danych osobowych, pod warunkiem zapewnienia osobie, której dotyczy, prawa do otrzymania stosownych wyjaśnień oraz do uzyskania interwencji ludzkiej, do wyrażenia własnego stanowiska i do zakwestionowania takiego rozstrzygnięcia. Osoba, której dotyczy decyzja, może skorzystać z tych uprawnień w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia.

W DzU z 2025 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• o podatku od towarów i usług (poz. 775),
• o podatkach i opłatach lokalnych (poz. 707),
• o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (poz. 764);

• rozporządzeń:

• MRiF w sprawie dokumentowania kontroli operacyjnej prowadzonej przez Krajową Administrację Skarbową (poz. 728),
• MFiPR z 7.11.2022 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021–2027 (poz. 748).