Opieka nad dziećmi w godzinach – na wniosek niepełnosprawnego pracownika

Należy go obliczyć, opierając się na normie dobowej czasu pracy tej osoby (7 godz.) i wynikającej z niej liczbie godzin zwolnienia dla pełnego etatu (14).

Pracownikowi wychowującemu dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godz. albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (zwolnienie na opiekę nad dzieckiem – art. 188 Kp). Zwolnienie to:

• jest rozliczane w roku kalendarzowym,
• niewykorzystane do końca roku przepada (nie przechodzi na rok następny),
• nie jest rozliczane proporcjonalnie do okresu zatrudnienia w trakcie roku,
• przysługuje w takim samym wymiarze niezależnie od liczby wychowywanych dzieci w wieku do 14 lat,
• może być wykorzystane nie później niż do ostatniego dnia przed 14. urodzinami dziecka.

Pracownik wybiera sposób korzystania z tego uprawnienia (dni lub godziny) w pierwszym wniosku o zwolnienie, składanym w roku kalendarzowym, i jest nim związany do końca danego roku. Także w przypadku zmiany pracodawcy – dlatego w świadectwie pracy wskazuje się, czy zwolnienie zostało zrealizowane w dniach, czy w godzinach.

Zgodnie z art. 188 § 4 Kp w zakresie zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym § 1 i 3 stosuje się odpowiednio do pracownika, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest niższa niż 8 godz.

Oznacza to konieczność:

• przyjęcia do wymiaru godzinowego norm dobowych obowiązujących pracownika oraz
• odpowiedniego przeliczenia wymiaru zwolnienia według tych norm przy zatrudnieniu niepełnoetatowym.

Ważne: Obecna regulacja obowiązuje od 26.04.2023 r. Wcześniej w art. 188 Kp nie było odniesienia do norm czasu pracy, a zatem nie było możliwości przyjmowania, że przy niższej niż 8 godz. normie dobowej czasu pracy wymiar roczny zwolnienia wynosi mniej niż 16 godz. (stąd trafnie przyjmowano, że osoba o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności miała rocznie 16 godz. zwolnienia przy pełnym etacie).

W art. 15 ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2024 r. poz. 44) ustanowiono odrębne normy czasu pracy pracowników z niepełnosprawnościami. Czas pracy osoby niepełnosprawnej jest uzależniony od orzeczonego stopnia niepełnosprawności i wynosi maksymalnie:

• 8 godz. na dobę i 40 godz. tygodniowo – w odniesieniu do osób o lekkim stopniu niepełnosprawności,
• 7 godz. na dobę i 35 godz. tygodniowo – dla osób o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

W konsekwencji wymiar roczny zwolnienia na opiekę nad dziećmi osoby o umiarkowanym stopnieniu niepełnosprawności to 14 godz. lub 2 dni.

Wymiar zwolnienia godzinowego ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy pracownika, niepełną godzinę zwolnienia zaokrągla się przy tym zawsze w górę, do pełnej godziny. Przyjmując normę dobową 7-godz. i w związku z tym prawo do 14 godz. zwolnienia w roku dla pełnego etatu, osoba wskazana w pytaniu ma prawo do 11 godz. zwolnienia rocznie (14 × 3/4 = 10,5 godz., po zaokrągleniu 11 godz.).