Koniec problemów z „małym ZUS plus” dopiero od 2026 r.

Sporny okres karencji

Z małego ZUS plus przedsiębiorca może korzystać – o ile spełnia ustawowe warunki – przez kolejne 36 mies. Po tym czasie musi nastąpić karencja, w czasie której składki należy obliczać na ogólnych zasadach. I odnośnie do tej karencji powstały spory interpretacyjne między ZUS a Rzecznikiem Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Uchylany art. 18c ust. 11 pkt 6 usus, stanowiący przesłankę negatywną do korzystania z małego ZUS plus, mówi o 36 mies. w okresie „ostatnich 60 mies. kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej”. Tym samym, jeśli przedsiębiorca ustalał swoje prawo do ulgi np. w styczniu 2025 r., to przy przyjęciu jako referencyjnego okresu od stycznia 2020 r. do grudnia 2024 r., istniała wątpliwość, czy ta przesłanka została spełniona.

Według interpretacji ZUS, niekorzystnej dla przedsiębiorców, okres oczekiwania na ponowne skorzystanie z małego ZUS plus wydłużał się de facto o rok – do 3 lat. Rzecznik MŚP stał zaś na stanowisku, że karencja trwa 2 lata.

Spór co do interpretacji tego przepisu skutkował setkami procesów sądowych. Ponadto Sąd Apelacyjny w Lublinie postanowieniem z 18.02.2025 r. (III AUa 565/24) przedstawił SN następujące zagadnienie prawne: czy miesiąc, w którym ubezpieczony, określony w art. 8 ust. 6 pkt 1 usus, składa wniosek o ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na dany rok kalendarzowy według reguł wskazanych w art. 18c ust. 1 usus wlicza się do limitu ostatnich 60 mies. kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej DG?

Wreszcie wiadomo, jak liczyć

Zmiana polega na uchyleniu pkt 6 w art. 18c ust. 11 i dodaniu nowych ust. 11a–11c. Nowe brzmienie przepisu umożliwia zainteresowanym – o ile spełniają oni pozostałe warunki ustawowe – powrót do ulgi po 24 mies. Nie będzie już wątpliwości, że przedsiębiorca może korzystać z preferencji składkowej przez maksymalnie 36 mies. w każdych 60 mies. kalendarzowych prowadzenia działalności.

Doprecyzowano też, że:

• okres pierwszych 60 mies. kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej DG zaczyna się od pierwszego miesiąca kalendarzowego, w którym podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe była ustalona indywidualnie (w ramach ulgi),
• okresy dalszych 60 mies. kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej DG zaczynają się każdorazowo od pierwszego miesiąca kalendarzowego prowadzenia pozarolniczej DG po upływie poprzedniego okresu 60 mies. kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej DG,
• do okresów 36 mies. kalendarzowych i 60 mies. kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej DG wlicza się jako pełny miesiąc każdy miesiąc kalendarzowy, w którym ubezpieczony odpowiednio ustalał indywidualną podstawę składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na preferencyjnych zasadach lub prowadził pozarolniczą DG przez co najmniej jeden dzień kalendarzowy.

Ustawa deregulacyjna wejdzie w tym zakresie w życie dopiero 1.01.2026 r. Nie obejmie zatem przedsiębiorców, którzy ponownie zgłosili się do małego ZUS plus w styczniu 2024 r. lub w styczniu 2025 r. Jeśli złożyli odwołanie do sądu w tej sprawie, muszą poczekać na rozstrzygnięcie. Co do zasady jednak ZUS te sprawy przegrywa.

O problemach z małym ZUS plus pisaliśmy też w artykułach:

Mały ZUS plus – urząd wciąż odmawia prawa do ulgi „Nawigator Księgowych” 2025 r., nr 4,

Zawieszona działalność a prawo do małego ZUS plus „Nawigator Księgowych” 2025 r., nr 5.