Jak udokumentować nietransakcyjną WDT

Jeden podmiot – dwóch podatników

W przypadku nietransakcyjnej WDT nie dochodzi do dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, a jedynie do ich przemieszczenia przez podatnika w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa. W czynności tej uczestniczy wyłącznie jeden podmiot, zarejestrowany do VAT w dwóch różnych krajach UE.

Organy podatkowe uznają jednak, że skoro ma on dwa odmienne statusy w różnych krajach UE (z jednej strony działa jako „dostawca”, a z drugiej jako „nabywca”), to WDT dokonywana jest na rzecz innego podatnika. Jak czytamy w interpretacji KIS z 12.11.2024 r. (0114-KDIP1-2.4012.435.2024.2.RM), o tym, że przy „nietransakcyjnej” WDT podatnik działa w podwójnej roli, świadczy to, że (…) stosuje przepisy, które dotyczą „transakcyjnej” WDT – np. art. 13 ust. 6 (…), bądź regulacje warunkujące skorzystanie ze stawki 0% (…), o czym stanowi także powołany art. 42 ust. 1 i 14 ustawy. W przypadku „nietransakcyjnej” WDT podatnik występuje jednocześnie jako dostawca i nabywca, i aby skorzystać ze stawki VAT 0%, musi być podatnikiem VAT UE, musi posiadać właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych w państwie nabywcy oraz posiadać dowody wywiezienia towarów z kraju.

Konieczna faktura…

Konsekwencją stanowiska, że podmiot dokonujący nietransakcyjnej WDT występuje w podwójnej roli, jest uznanie przez organy podatkowe, iż przemieszczenie należy udokumentować fakturą (tak jak „klasyczną” WDT).

Jak czytamy w interpretacji KIS z 21.12.2023 r. (0114-KDIP1-2.4012.484.2023.2.GK), podatnik przemieszczający własne towary z Polski do innego kraju UE zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy ma obowiązek wystawić fakturę, ponieważ dokonuje dostawy towaru na rzecz innego podatnika, tzn. podatnika podatku od wartości dodanej. W Państwa przypadku to Państwo występujecie w podwójnej roli, jesteście również nabywcą towaru przemieszczanego na terytorium Niemiec, w którym jesteście zarejestrowani jako podatnik VAT. (…) Zgodnie z art. 106a w zw. z art. 106b ust. 1 (…) podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, przez którą w myśl art. 2 pkt 22 ustawy rozumie się m.in. WDT. Zatem Państwo, dokonując WDT, o której mowa w art. 13 ust. 3 ustawy, powinniście udokumentować przedmiotową czynność poprzez wystawienie faktury.

Analogiczne stanowisko KIS zajęła też m.in. w interpretacjach z 14.11.2022 r. (0111-KDIB3-3.4012.389.2022.2.PJ), 8.07.2021 r. (0112-KDIL1-3.4012.153.2021.2.MR), 2.04.2021 r. (0114-KDIP1-2.4012.56.2021.1.JŻ) i 3.01.2020 r. (0113-KDIPT1-2.4012.582.2019. 3.KT).

Jego prawidłowość potwierdził NSA w wyroku z 2.12.2022 r. (I FSK 1436/22): w przypadku nietransakcyjnego przemieszczenia towarów własnych (beztransakcyjne WDT) na podatniku ciążyła powinność wystawienia faktury. Zgodnie z art. 20 ust. 1 (…) w WDT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tej dostawy (…). Z kolei art. 106e (…) reguluje zakres danych, jakie winna zawierać faktura. Jednakże nie wprowadzono w nim szczególnych regulacji odnoszących się do dokumentacji WDT oraz jakie elementy faktura powinna zawierać. Organ zasadnie wywodzi, że faktura powinna zostać wystawiona oraz powinna zawierać wszystkie elementy przewidziane w tym przepisie z zastrzeżeniem odmienności wynikających ze specyfiki beztransakcyjnych dostaw w ramach WDT.

…czy jednak wystarczy dowód wewnętrzny

Mimo ugruntowanego stanowiska organów podatkowych wielu podatników podważa zasadność dokumentowania nietransakcyjnej WDT fakturą. Wskazują, że przemieszczenie towarów własnych powinno być potwierdzane dowodem wewnętrznym, bo jest ze swojej istoty czynnością o charakterze nieodpłatnym, która jedynie do celów VAT została zrównana z czynnością odpłatną. To, że taka czynność podlega opodatkowaniu, nie oznacza automatycznie, że trzeba ją dokumentować fakturą.

Argumenty te spotkały się z aprobatą WSA w Gliwicach, który wyrokiem z 23.10.2024 r. (I SA/Gl 286/24) uchylił interpretację KIS. Sąd uznał, że – jak trafnie wskazała spółka w skardze, przy nietransakcyjnej WDT nie dochodzi do dostawy pomiędzy dwoma różnymi podatnikami. Następuje natomiast służące działalności gospodarczej podatnika przemieszczenie towarów należących do tego samego podmiotu (podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1) pomiędzy państwami członkowskimi, które w myśl art. 13 ust. 3 traktowane jest jako WDT. Powyższe wprost wynika z brzmienia art. 13 ust. 3, w którym mowa jest o przemieszczeniu przez podatnika, wymienionego w art. 15, lub na jego rzecz towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.

Wyrok ten jest jednak nieprawomocny. Nie wiadomo, jak w tej kwestii orzeknie NSA. Jeśli nawet po myśli podatników, niekoniecznie będzie to oznaczać zmianę stanowiska fiskusa. Dlatego – odpowiadając na pytanie Czytelnika – dla udokumentowania nietransakcyjnejWDT należałoby zalecić raczej wystawienie faktury, a nie dokumentu wewnętrznego.