Audytor
Badanie prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych za pomocą systemu informatycznego – artykuł dyskusyjny (cz. I)
Uobr nakazuje, aby biegły rewident wyraził w sprawozdaniu z badania sprawozdania finansowego opinię także o prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych badanej jednostki. Niestety, brak jest stosownego standardu wykonywania zawodu, wytycznych czy literatury fachowej, które mogłyby go wspomóc przy wykonywaniu tej powinności. Chcielibyśmy się przyczynić do zapełnienia tej luki, zamieszczając poniższe opracowanie i otwierając tym samym dyskusję nad poruszonymi w nim zagadnieniami.
Obligatoryjnym elementem sprawozdania niezależnego biegłego rewidenta z badania jest wyrażenie opinii o tym, czy:
- sprawozdanie finansowe (sf) przedstawia rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego badanej jednostki, zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami dotyczącymi rachunkowości i sprawozdawczości finansowej, a także przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości,
- badane sf zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych (ksiąg) – por. art. 83 ust. 3 pkt 8, ust. 6 pkt 1 uobr.
Audytor
Zawyżona wycena nabytej należności
Podczas badania sprawozdania finansowego spółki z o.o. moją uwagę zwróciła należność, którą nabyto od innej firmy za 10% jej nominalnej wartości. W momencie zakupu należność była przeterminowana, a zawarty w niej VAT był objęty procedurą „złych długów”. Dłużnikiem jest dostawca spółki, wobec którego ma ona zobowiązanie. Na dzień bilansowy należność nie była przedawniona. Jak wyjaśnił prezes spółki, jej zamiarem jest uregulowanie zobowiązania nabytą należnością. W tym celu spółka planuje zawrzeć z dostawcą stosowną umowę o kompensacie.
Spółka wyceniła i wykazała tę należność w sprawozdaniu finansowym w kwocie nominalnej, a różnicę między ceną nabycia a wartością nominalną wykazała jako bierne rozliczenia międzyokresowe (przychody przyszłych okresów). Prezes stwierdził, że skoro zasady bilansowej wyceny należności, określone w art. 28 ust. 1 uor, przewidują ich „wycenę w kwocie wymaganej zapłaty”, jest to rozwiązanie prawidłowe. Mam wątpliwości, czy ma rację. Kwota wykazana jako przychody przyszłych okresów (bierne rozliczenia międzyokresowe) stanowi ok. 5% sumy bilansowej.
Jaką wydać opinię z badania, jeżeli spółka pozostanie przy swoim zdaniu?
Spółka wyceniła i wykazała tę należność w sprawozdaniu finansowym w kwocie nominalnej, a różnicę między ceną nabycia a wartością nominalną wykazała jako bierne rozliczenia międzyokresowe (przychody przyszłych okresów). Prezes stwierdził, że skoro zasady bilansowej wyceny należności, określone w art. 28 ust. 1 uor, przewidują ich „wycenę w kwocie wymaganej zapłaty”, jest to rozwiązanie prawidłowe. Mam wątpliwości, czy ma rację. Kwota wykazana jako przychody przyszłych okresów (bierne rozliczenia międzyokresowe) stanowi ok. 5% sumy bilansowej.
Jaką wydać opinię z badania, jeżeli spółka pozostanie przy swoim zdaniu?
Zgodnie z art. 498, art. 499 i art. 502 Kc, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność od wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub tej samej jakości rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Co istotne, zgodnie z Kc wierzytelność może być potrącona, jeżeli w chwili, gdy potrącenie stało się możliwe, jeszcze nie nastąpiło jej przedawnienie.
Audytor
Nieprzerwane badanie jzp wydłużone do 10 lat
Nasza firma audytorska bada również sprawozdania finansowe jzp. Zauważyłem, że ostatnio zaszła zmiana przepisów dotycząca maksymalnego okresu badania sprawozdania finansowego jzp przez tę samą firmę audytorską.
Czy zmiana ta powoduje, że jeżeli badaliśmy sprawozdania finansowe klienta będącego jzp w latach 2013–2017, to obecnie nasza firma może podpisać umowę na lata 2020 i 2021 bez konieczności „odczekania” 4 lat przerwy? Jeśli tak, to czy zmiana uobr dotyczy również okresu rotacji kluczowego biegłego rewidenta?
Czy zmiana ta powoduje, że jeżeli badaliśmy sprawozdania finansowe klienta będącego jzp w latach 2013–2017, to obecnie nasza firma może podpisać umowę na lata 2020 i 2021 bez konieczności „odczekania” 4 lat przerwy? Jeśli tak, to czy zmiana uobr dotyczy również okresu rotacji kluczowego biegłego rewidenta?
31.03.2020 r. została ogłoszona ustawa z tego dnia o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw[1] (dalej tarcza 1.0). Jej art. 49 uchyla art. 134 ust. 1 uobr, który brzmiał: Maksymalny czas nieprzerwanego trwania zleceń badań ustawowych (…), przeprowadzanych przez tę samą firmę audytorską lub firmę audytorską powiązaną z tą firmą audytorską lub jakiegokolwiek członka sieci działającej w państwach UE, do której należą te firmy audytorskie, nie może przekraczać 5 lat. Zmianę tę wprowadzono bez przepisów przejściowych.
Audytor
Udostępnienie dokumentacji z badania
Jestem biegłym rewidentem i prowadzę firmę audytorską. W zeszłym roku zakończyłem współpracę z jednym z klientów, spółką z o.o., której sprawozdanie finansowe za rok obrotowy równy kalendarzowemu (2019) bada już inna firma audytorska. Kluczowy biegły rewident badający obecnie spółkę z ramienia tej firmy wielokrotnie zwracał się do mnie z pytaniami na jej temat. Otrzymuję też od niego różnego rodzaju tabele i arkusze do wypełnienia danymi za okres, kiedy badałem sprawozdanie spółki.
Czy mam obowiązek udzielania dodatkowych informacji, wypełniania i przekazywania tabel itp., czy też mogę się ograniczyć do udostępnienia do wglądu dokumentacji rewizyjnej z moich badań?
Czy mam obowiązek udzielania dodatkowych informacji, wypełniania i przekazywania tabel itp., czy też mogę się ograniczyć do udostępnienia do wglądu dokumentacji rewizyjnej z moich badań?
Zgodnie z art. 82 uobr w przypadku zastąpienia firmy audytorskiej inną firmą audytorską, na wniosek firmy zastępującej zastępowana firma audytorska ma obowiązek udostępnienia wszelkich akt ostatniego badania. Na żądanie PANA ma obowiązek wykazać, że informacje zostały udostępnione firmie zastępującej. Natomiast Kodeks etyki zawodowych księgowych IFAC[1], stanowiący obowiązujące w Polsce zasady etyki zawodowej biegłych rewidentów, nie porusza tej kwestii.
Audytor
Konferencja on-line „Wyzwania pracy zdalnej w firmie audytorskiej”
Uczestnicy pierwszej konferencji on-line zorganizowanej przez biegłych i dla biegłych rewidentów szukali odpowiedzi na pytania, jakie rodzą zdalne badania przeprowadzane przez firmy audytorskie oraz zdalne kontrole badań ustawowych sprawozdań finansowych.
Audytor
Z działalności Polskiej Izby Biegłych Rewidentów
Od 1.04.2020 do 30.06.2020 r. KRBR[1] podjęła 63 uchwały, w tym dotyczące:
- zmiany wytycznych organizacyjno-metodycznych do obligatoryjnego doskonalenia zawodowego dla biegłych rewidentów w 2020 r.,
- zmiany uchwały w sprawie przyjęcia Regulaminu działania Krajowego Rzecznika Praw Biegłych Rewidentów oraz określenia liczby jego zastępców,
- powołania Agnieszki Rożko na Dyrektora Niepublicznej Placówki Kształcenia Ustawicznego,
- terminów i trybu organizowania egzaminów z wiedzy dla kandydatów na biegłych rewidentów,
- przyjęcia nowych procedur wpisu do rejestru biegłych rewidentów, zgodnie z wymogami art. 4 uobr, oraz przyjęcia wzorów wniosków związanych z takim wpisem lub ze zmianą danych biegłego rewidenta (druki oznaczone literą „R”).
Audytor
Badanie planu przekształcenia spółki przez biegłego rewidenta – zmiany od 1.03.2020 r.
Niedawna nowelizacja Ksh wprowadza pewne uproszczenia w zakresie przekształcenia formy prawnej spółek. Niestety, ogranicza też wymóg badania planu przekształcenia przez biegłego rewidenta.
1.03.2020 r., na podstawie ustawy z 19.07.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (dalej nowelizacja) znowelizowane zostały przepisy Ksh regulujące m.in. zasady przekształcania spółek handlowych, w tym odnoszące się do badania planu przekształcenia przez biegłego rewidenta.
Audytor
Wybór pozycji do badania (cz. II) – metody próbkowania
Stosowanie badań wyrywkowych umożliwia wykonanie zadań, nałożonych na biegłego rewidenta, przy mniejszym nakładzie pracy, a tym samym niższym koszcie badania. W artykule przedstawiono przykłady zastosowania próbkowania metodami statystycznymi i niestatystycznymi[1].
Próbkowanie według atrybutów umożliwia określenie częstotliwości występowania nieprawidłowości w badanym zbiorze. Każde odstępstwo (odchylenie) ma taką samą wagę bez względu na wartość pieniężną transakcji, przy której powstało. Nic więc dziwnego, że jest ono szczególnie przydatne przy badaniach skuteczności kontroli, umożliwia bowiem oszacowanie wskaźnika odchyleń, jakie nastąpiły w badanym okresie, od wzorca procedury kontrolnej.
Jedną z najczęściej stosowanych odmian próbkowania według atrybutów jest metoda stałej próbki. Jak wskazuje nazwa, jej cechą charakterystyczną jest to, że raz ustalona wielkość próbki nie ulega zmianie, bez względu na liczbę ujawnionych w niej odchyleń. Metoda ta wymaga wybrania i zbadania próbki oraz oszacowania na tej podstawie przedziału (najczęściej jego górnej granicy), w jakim – z określonym poziomem pewności – znajdzie się wskaźnik odchyleń w całym zbiorze.
Pytania i odpowiedzi
Zmiana zasad (polityki) rachunkowości w ciągu roku obrotowego
Podczas wstępnego badania sprawozdania finansowego za 2019 r. jednego z przedsiębiorstw stwierdziłem, że w ciągu roku obrotowego (z mocą od 1.09.2019 r.) zmianie uległy zasady (polityka) rachunkowości dotyczące metody wyceny rozchodu zapasów. Przedsiębiorstwo tłumaczy to dyspozycją otrzymaną od jednostki dominującej.
Czy zmiana zasad (polityki) rachunkowości może nastąpić w ciągu roku obrotowego?
Czy zmiana zasad (polityki) rachunkowości może nastąpić w ciągu roku obrotowego?
Pytania i odpowiedzi
Wypłata dywidendy w przypadku niedokonania odpisu z zysku na kapitał zapasowy spółki akcyjnej
Badając sprawozdanie finansowe (sf) spółki akcyjnej, która sporządza je zgodnie z uor, stwierdziłem, że nie dokonała ona w ubiegłym roku obowiązkowego odpisu z zysku na kapitał zapasowy. Zapytany o to prezes zarządu oświadczył, że nie było takiej potrzeby, bowiem kapitał zapasowy stanowi ponad 50% kapitału akcyjnego, a w myśl Ksh odpisów można zaprzestać, jeżeli kapitał zapasowy wynosi 1/3 kapitału akcyjnego.
Istotnie, kapitał zapasowy wynosi ok. 50% kapitału zapasowego, ale powstał w wyniku emisji akcji powyżej wartości nominalnej (agio) oraz przeksięgowania z kapitału z aktualizacji wyceny różnic z przeszacowania, dotyczących sprzedanych lub zlikwidowanych środków trwałych, objętych w 1995 r. aktualizacją wyceny. Stwierdziłem też, że w propozycji sposobu podziału zysku (poz. 10 dodatkowych informacji i objaśnień) spółka przewiduje przeznaczenie na dywidendy całego zysku netto za rok badany oraz części kapitału zapasowego, obniżając go z 50 do 40% kapitału akcyjnego.
Moim zdaniem odpisów na kapitał zapasowy z zysku netto można zaniechać, gdy utworzony z zysku kapitał osiągnie 1/3 kapitału akcyjnego. Odpis ten ma pierwszeństwo przed innymi celami podziału zysku netto.
Czy wolno przeznaczyć na dywidendę kapitał zapasowy, który nie powstał z zysków? Jeżeli mam rację, to co zrobić, gdy spółka odmówi korekty?
Ponadto prezes zarządu oświadczył, że jego zdaniem do obowiązków biegłego rewidenta należy ocena wiarygodności wyniku finansowego netto. Jego podział leży zaś w gestii walnego zgromadzenia i nie podlega badaniu.
Czy ma rację?
Istotnie, kapitał zapasowy wynosi ok. 50% kapitału zapasowego, ale powstał w wyniku emisji akcji powyżej wartości nominalnej (agio) oraz przeksięgowania z kapitału z aktualizacji wyceny różnic z przeszacowania, dotyczących sprzedanych lub zlikwidowanych środków trwałych, objętych w 1995 r. aktualizacją wyceny. Stwierdziłem też, że w propozycji sposobu podziału zysku (poz. 10 dodatkowych informacji i objaśnień) spółka przewiduje przeznaczenie na dywidendy całego zysku netto za rok badany oraz części kapitału zapasowego, obniżając go z 50 do 40% kapitału akcyjnego.
Moim zdaniem odpisów na kapitał zapasowy z zysku netto można zaniechać, gdy utworzony z zysku kapitał osiągnie 1/3 kapitału akcyjnego. Odpis ten ma pierwszeństwo przed innymi celami podziału zysku netto.
Czy wolno przeznaczyć na dywidendę kapitał zapasowy, który nie powstał z zysków? Jeżeli mam rację, to co zrobić, gdy spółka odmówi korekty?
Ponadto prezes zarządu oświadczył, że jego zdaniem do obowiązków biegłego rewidenta należy ocena wiarygodności wyniku finansowego netto. Jego podział leży zaś w gestii walnego zgromadzenia i nie podlega badaniu.
Czy ma rację?
Pytania i odpowiedzi
Rozwiązanie umowy o badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego
Ze względu na zmiany organizacyjne dotychczasowy klient wypowiedział umowę o badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej, którą nasza firma audytorska badała przez ostatnie 3 lata (nie badaliśmy jednak sprawozdania finansowego jednostki dominującej tej grupy).
Czy powinniśmy kogokolwiek powiadomić o rozwiązaniu umowy o badanie? Pytamy, bo naszym zdaniem uor nie nakłada takiego obowiązku w odniesieniu do umowy o badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Czy odpowiedź na to pytanie zależy od tego, czy jednostką dominującą jest jzp?
Czy powinniśmy kogokolwiek powiadomić o rozwiązaniu umowy o badanie? Pytamy, bo naszym zdaniem uor nie nakłada takiego obowiązku w odniesieniu do umowy o badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Czy odpowiedź na to pytanie zależy od tego, czy jednostką dominującą jest jzp?
Pytania i odpowiedzi
Sprawozdanie biegłego rewidenta z wykonania usługi atestacyjnej (innej niż badanie) oraz usługi pokrewnej – w wersji elektronicznej czy papierowej
Wykonując zawód biegłego rewidenta, badam sprawozdania finansowe i świadczę inne usługi atestacyjne oraz pokrewne (nie obsługuję jzp).
Czy sprawozdania z wykonania tych usług należy sporządzać w formie papierowej, czy elektronicznej?
Czy sprawozdania z wykonania tych usług należy sporządzać w formie papierowej, czy elektronicznej?
Audytor
Relacja z konferencji „Rachunkowość, rewizja finansowa, podatki – zmiany, wyzwania, perspektywy”
Zmiany do uobr, nowy system kontroli biegłych rewidentów, kluczowe sprawy badania oraz wątpliwości wynikające ze zmieniających się regulacji podatkowych to tylko niektóre tematy poruszane podczas XXVII Konferencji Naukowo-Zawodowej zorganizowanej przez Regionalny Oddział PIBR we Wrocławiu oraz Katedrę Rachunkowości Finansowej, Podatków i Audytu Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Audytor
Wybór pozycji do badania (cz. I)
W artykule przedstawiono przesłanki ustalania liczby i wyboru pozycji do badania jako źródła dowodów rewizyjnych (celowość, zakres, poziom pewności wyników, powiązanie z modelem ryzyka i istotnością) ze szczególnym uwzględnieniem próbkowania.
Pytania i odpowiedzi
Jakim podpisem elektronicznym opatruje się sprawozdanie z badania
Jestem wpisanym na listę biegłym rewidentem. Mam nowy dowód osobisty (z tzw. warstwą elektroniczną).
Czy mogę podpisywać sprawozdania z badania elektronicznym podpisem osobistym?
Czy mogę podpisywać sprawozdania z badania elektronicznym podpisem osobistym?
Pytania i odpowiedzi
Zakaz badania przez biegłego rewidenta innej jednostki z branży
Jedna z firm zwróciła się do mnie z propozycją złożenia oferty na badanie jej sprawozdania finansowego (sf) pod warunkiem, że w okresie objętym umową (2 lata) nie zaangażuję się w badania sf innych firm tej branży.
Nie spotkałem się dotąd z taką sytuacją i nie wiem, czy wolno mi przystać na taki warunek, gdyż godzi on w niezależność biegłego rewidenta, a dalej – zważywszy, że prowadzę rozmowy z inną firmą z branży nt. jej badania – czy możliwe jest, abym w umowie uwzględnił rekompensatę z tytułu utraconych przychodów?
Nie spotkałem się dotąd z taką sytuacją i nie wiem, czy wolno mi przystać na taki warunek, gdyż godzi on w niezależność biegłego rewidenta, a dalej – zważywszy, że prowadzę rozmowy z inną firmą z branży nt. jej badania – czy możliwe jest, abym w umowie uwzględnił rekompensatę z tytułu utraconych przychodów?
Audytor
Jakość audytu, prestiż zawodu i konsolidacja środowiska
Barbara Misterska-Dragan – prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów – przedstawia zamierzenia władz samorządu biegłych rewidentów w nowej kadencji.
Audytor
Obowiązek posiadania strony internetowej przez firmę audytorską
Prowadzę niewielką firmę audytorską w formie działalności gospodarczej. Dotychczas nie założyłem strony internetowej firmy.
Czy ciąży na mnie taki obowiązek? Jeżeli tak, to czy jestem również zobowiązany przekazać adres takiej strony do PIBR?
Czy ciąży na mnie taki obowiązek? Jeżeli tak, to czy jestem również zobowiązany przekazać adres takiej strony do PIBR?
Audytor
Badanie sprawozdania jednostkowego i skonsolidowanego przez tego samego kluczowego biegłego rewidenta
Czy w świetle obowiązujących zasad etyki zawodowej, a dokładnie zagrożenia niezależności spowodowanego autokontrolą, dopuszczalne jest badanie przez tego samego kluczowego biegłego rewidenta sprawozdania finansowego jednostki dominującej grupy kapitałowej, kilku jednostek zależnych wchodzących w skład tej grupy, a następnie skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy?
Audytor
Dokumentacja systemu wewnętrznej kontroli jakości firmy audytorskiej (cz. I)
Każda firma audytorska jest zobowiązana do ustanowienia i wdrożenia systemu wewnętrznej kontroli jakości oraz zapewnienia jego skutecznego działania. Artykuł przedstawia stojące przed nią zadania w tym zakresie.
Audytor
Kadencja zmian
Krzysztof Burnos, prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów, przedstawia główne dokonania samorządu w kończącej się kadencji.
Audytor
Ranking firm audytorskich
Jak co roku dziennik „Rzeczpospolita” przygotował – na podstawie nadesłanych ankiet – ranking najlepszych firm audytorskich (opublikowany w „Rz” z 12.04.2019 r.).
Audytor
Sprawozdanie biegłego rewidenta z badania rocznego sprawozdania finansowego
W artykule omówiono zasady sporządzania sprawozdania z badania zgodnie z obowiązującymi KSB i uobr. Przybliżono też zagadnienia związane z komunikowaniem przez biegłych rewidentów wyników badania sf i zwrócono uwagę na zmiany, jakie wprowadzają wiążące obecnie KSB (Z).
Audytor
Jak naprawdę przebiega badanie sprawozdania finansowego
Badanie rocznych (i nie tylko) sprawozdań finansowych jest przeprowadzane od wielu lat. Należałoby odpowiedzieć sobie na pytanie, czy i jakie zmiany mogą być bądź są nieodzowne w zakresie wykonywania tych czynności i ich udokumentowania. Trzeba przy tym uwzględnić oczywistą konieczność spełnienia wymogów unijnych.
Audytor
Identyfikacja zbadanego sprawozdania finansowego w sprawozdaniu z badania – głos w dyskusji
Od 1.10.2018 r. przedsiębiorstwa prowadzące księgi na podstawie uor i wpisane do rejestru przedsiębiorców KRS mają obowiązek sporządzania elektronicznego sprawozdania finansowego (sf) w postaci pliku w formacie XML. Niestety, utrudnia to wskazanie w sprawozdaniu biegłego rewidenta z badania, co dokładnie było jego przedmiotem.
Audytor
XIX Doroczna Konferencja Audytingu (DKA) – „Firma audytorska dziś i jutro”
Przedstawiamy relację z wydarzenia, które odbyło się 22–24.10.2018 r. w Jachrance.
Audytor
Wymogi szczególne, jakim powinna odpowiadać dokumentacja każdego badania sprawozdania finansowego
KSB stawiają liczne wymogi dokumentacji badania sprawozdania finansowego (sf). Wiele z tych wymogów ma charakter powszechny, bo dotyczą dokumentacji każdego badania, stanowiącej element akt badania określonych – wraz z innymi zbiorami dokumentacji firmy audytorskiej – w uobr2.
Obowiązek spełnienia przez dokumentację badania innych, szczególnych wymogów powstaje, jeśli badane (sf) zawiera określone informacje oraz gdy badana jednostka spełnia warunki wskazane w KSB.
Te szczególne wymogi są przedmiotem niniejszego opracowania.
Te szczególne wymogi są przedmiotem niniejszego opracowania.
Audytor
Przyszłość zawodu biegłego rewidenta – debata
Biegły rewident (audytor, Wirtschaftsprüfer, expert comptable itp.) zaistniał w Europie Kontynentalnej jako członek odrębnego zawodu zaufania publicznego w latach 30. XX w. po wielkim załamaniu giełd. W Polsce Kodeks handlowy z 1934 r. powołał instytucję biegłych rewidentów do badania bilansów spółek akcyjnych, jednak wobec niewydania rozporządzeń wykonawczych instytucja ta nie rozpoczęła działalności do wybuchu II wojny światowej.
Dopiero ustawą z 19.10.1991 r. o badaniu i ogłaszaniu sprawozdań finansowych oraz biegłych rewidentach i ich samorządzie powołano do życia instytucję biegłych rewidentów jako warunek działania reaktywowanej giełdy.
Stosowanie procedur analitycznych do badania sprawozdań finansowych
Korzystanie z procedur analitycznych może poprawić skuteczność i gospodarność (przez obniżenie kosztów) badania sprawozdania finansowego w nowych warunkach. W artykule przedstawiono przesłanki stosowania procedur analitycznych na różnych etapach badania: celowość, zakres, możliwość i obowiązek stosowania, możliwy do osiągnięcia poziom pewności, powiązanie z modelem ryzyka i istotnością.
Wymogi, jakim powinna odpowiadać dokumentacja każdego badania sprawozdania finansowego
KSB stawiają określone wymogi dokumentacji badania. Mają one zarówno charakter uniwersalny (ogólny), jak i szczególny. Tym pierwszym poświęcone jest niniejsze opracowanie.
XVIII Doroczna Konferencja Audytingu (DKA) – „Bezpieczeństwo i odpowiedzialność biegłego rewidenta”
Przedstawiamy relację z wydarzenia, które odbyło się 16–18.10.2017 r. w Serocku.
Pytania i odpowiedzi
Wymogi dla badań obowiązkowych i dobrowolnych
Uobr zawiera w art. 2 definicję badania ustawowego oraz dobrowolnego.
Czy biegły rewident i firma audytorska, przeprowadzając badanie ustawowe, muszą spełniać inne wymogi niż przy badaniu dobrowolnym?
Czy biegły rewident i firma audytorska, przeprowadzając badanie ustawowe, muszą spełniać inne wymogi niż przy badaniu dobrowolnym?
Z działalności Polskiej Izby Biegłych Rewidentów
- Posiedzenia KRBR
- Uchwały Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Biegłych Rewidentów
- Wyróżnienia dla najlepiej przeszkolonych oddziałów
- MF o optymalizacjach i tajemnicy zawodowej
- Obowiązkowe badania sprawozdań OPP
- Zmiana przykładowych raportów z przeglądu
- Konsultacje zmian MSB 315
- Audytorzy pod wzmocnionym nadzorem
- Wymóg e-podpisów
- PIBR poprosił o prognozy przychodów
- NIK pyta biegłych rewidentów o klauzule w CIT
- Sprawozdawczość spółek publicznych
- Dofinansowanie na studia podyplomowe „Raport Zintegrowany”
- Nowa aplikacja do badania sf
- IX Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów
- Ważne dokumenty dotyczące usług wykonywanych przez biegłych rewidentów
- Spotkania środowiskowe
Pytania i odpowiedzi
Sprawozdanie z badania a raport biegłego rewidenta uzupełniający opinię
Od kilku lat badam spółkę z o.o. Wynik ostatniego badania (za 2017 r.) przedstawiłem zarządowi spółki, zgodnie z przepisami uobr, w formie sprawozdania z badania zamiast – jak uprzednio – opinii z raportem. Prezes spółki zapytał mnie o raport. Wyjaśniłem, że obecnie nie sporządza się raportu, lecz sprawozdanie z badania, które jest obszerniejsze niż dawna opinia i zawiera niektóre elementy raportu. Samo badanie zaś daje większą pewność, ale jest też bardziej pracochłonne.
Prezes odpowiedział, że od lat umowa o badanie obejmowała wynagrodzenie za przeprowadzenie badania, a jego wyniki zawierała opinia wraz z obszernym, liczącym kilkadziesiąt stron raportem. Raport ten był szczegółowo rozpatrywany na zgromadzeniu wspólników. Prezes obawia się więc, że podczas tegorocznego zgromadzenia wspólników będzie miał kłopoty i trudno mu będzie uzasadnić, dlaczego za takie samo honorarium, jak w latach ubiegłych, spółka otrzymuje jedynie zwięzłe sprawozdanie z badania. Nie chodzi o to, że jest ono znacznie krótsze, ale o wiele uboższe w treści.
W kwestii zwiększenia stopnia pewności opinii o wiarygodności sprawozdania finansowego (sf) powiedział, że obecny tekst opinii nie różni się od poprzedniego, dlatego nie interesują go sposób i pracochłonność dojścia biegłego rewidenta do takiej samej konkluzji, jak w przeszłości.
Nie chciałbym tracić dobrego klienta i w związku z tym mam pytanie: czy zagadnienia objęte uprzednio raportem mogę wkomponować w treść sprawozdania z badania lub też sporządzić dodatkowy dokument? Czy zezwalają na to przepisy i standardy zawodowe?
Prezes odpowiedział, że od lat umowa o badanie obejmowała wynagrodzenie za przeprowadzenie badania, a jego wyniki zawierała opinia wraz z obszernym, liczącym kilkadziesiąt stron raportem. Raport ten był szczegółowo rozpatrywany na zgromadzeniu wspólników. Prezes obawia się więc, że podczas tegorocznego zgromadzenia wspólników będzie miał kłopoty i trudno mu będzie uzasadnić, dlaczego za takie samo honorarium, jak w latach ubiegłych, spółka otrzymuje jedynie zwięzłe sprawozdanie z badania. Nie chodzi o to, że jest ono znacznie krótsze, ale o wiele uboższe w treści.
W kwestii zwiększenia stopnia pewności opinii o wiarygodności sprawozdania finansowego (sf) powiedział, że obecny tekst opinii nie różni się od poprzedniego, dlatego nie interesują go sposób i pracochłonność dojścia biegłego rewidenta do takiej samej konkluzji, jak w przeszłości.
Nie chciałbym tracić dobrego klienta i w związku z tym mam pytanie: czy zagadnienia objęte uprzednio raportem mogę wkomponować w treść sprawozdania z badania lub też sporządzić dodatkowy dokument? Czy zezwalają na to przepisy i standardy zawodowe?
Audytor
17 lat funkcjonowania Krajowej Komisji Nadzoru
Z dniem 1.01.2020 r., wraz z powołaniem Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego (PANA), zakończyła się misja KKN w zakresie nadzoru usług wykonywanych przez biegłych rewidentów.
Poniższy artykuł podsumowuje działalność tego organu PIBR.
Poniższy artykuł podsumowuje działalność tego organu PIBR.
Mocą ustawy z 1991 r. została powołana Krajowa Izba Biegłych Rewidentów (KIBR), samorząd zawodowy zrzeszający biegłych rewidentów oraz podmioty uprawnione do badania sprawozdań finansowych (sf) i reprezentujący ich interesy. Nadzór nad samorządem powierzono MF. Do zadań KIBR (art. 21 ust. 1 pkt 5) wpisano m.in. sprawowanie nadzoru nad należytym wykonywaniem zawodu przez członków Izby i przestrzeganiem przez nich etyki zawodowej.
Pytania i odpowiedzi
Świadczenie usług rewizyjnych zgodnie z krajowymi standardami wykonywania zawodu
Zauważyłem, że w wyniku zmian uobr, od 1.01.2020 r. wszystkie czynności atestacyjne, a także pokrewne – przeprowadzane zgodnie z krajowymi standardami wykonywania zawodu – mogą być świadczone wyłącznie przez firmy audytorskie.
Czy to oznacza, że:
– ich świadczenie zgodnie ze standardami innymi niż krajowe standardy wykonywania zawodu nie jest dozwolone?
– usługi, których wykonanie nie jest zastrzeżone dla biegłych rewidentów (np. kompilacja sprawozdania finansowego), nadal mogą być świadczone przez osoby nieposiadające tytułu biegłego rewidenta?
Czy to oznacza, że:
– ich świadczenie zgodnie ze standardami innymi niż krajowe standardy wykonywania zawodu nie jest dozwolone?
– usługi, których wykonanie nie jest zastrzeżone dla biegłych rewidentów (np. kompilacja sprawozdania finansowego), nadal mogą być świadczone przez osoby nieposiadające tytułu biegłego rewidenta?
Pytania i odpowiedzi
Informacje w sprawozdaniu z badania identyfikujące badane sprawozdanie finansowe
Jeden z klientów zwrócił się do mnie z pytaniem, czy mógłbym w sprawozdaniu z badania podać wynik finansowy, jaki osiągnął badany podmiot. W przykładach wzorów sprawozdań z badania, dostępnych na stronie internetowej PIBR, nie widzę tego typu danych. Sądzę jednak,
że podanie takiej informacji nie jest zakazane. Powiązałaby ona sprawozdanie z badania z badanym sprawozdaniem finansowym (sf), którego to powiązania dzisiaj – jeśli trzymać się przepisów – brak. Co więcej, liczbowa identyfikacja zbadanego sf pozwalałaby zapobiec możliwości jego podmiany na inne, a także upubliczniania wraz ze sprawozdaniem z badania, które w takim przypadku
de facto dotyczyłoby innego sprawozdania.
Jakie jest zdanie Redakcji?
Jakie jest zdanie Redakcji?
Audytor
XX Doroczna Konferencja Audytingu „Biegły rewident w świetle zmian – etyka, regulacja, digitalizacja”
O tym, jak na funkcjonowanie biegłych rewidentów wpływają zmiany w otoczeniu, w tym nowelizacje przepisów oraz rozwój technologii, dyskutowano podczas zorganizowanej przez PIBR jubileuszowej konferencji, która odbyła się 25–27.11.2019 r. w Jachrance.
Audytor
Relacja z konferencji „Rachunkowość, rewizja finansowa, podatki – zmiany, wyzwania, perspektywy”
Zmiany do uobr, nowy system kontroli biegłych rewidentów, kluczowe sprawy badania oraz wątpliwości wynikające ze zmieniających się regulacji podatkowych to tylko niektóre tematy poruszane podczas XXVII Konferencji Naukowo-Zawodowej zorganizowanej przez Regionalny Oddział PIBR we Wrocławiu oraz Katedrę Rachunkowości Finansowej, Podatków i Audytu Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Audytor
Nowelizacja ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich i nadzorze publicznym
Opracowanie przedstawia nową – zawartą w znowelizowanej uobr – koncepcję nadzoru publicznego nad usługami audytorskimi i jej wpływ na rolę nowego organu nadzoru (PANA), PIBR, biegłych rewidentów i firmy audytorskie.
Pytania i odpowiedzi
Zmiana sprawozdania z badania na skutek zmiany sprawozdania finansowego
Zetknąłem się z dość niecodzienną sytuacją. Na zgromadzeniu wspólników spółki z o.o., którą badałem (badanie ustawowe), wydając opinię bez zastrzeżeń,
mniejszościowi wspólnicy, niewchodzący w skład zarządu, podnieśli, że w sprawozdaniu finansowym (sf) brak jest informacji, że spółka – jako podmiot dominujący
w grupie – udzieliła poręczeń bankowych jednostce zależnej. Tymczasem – wobec trudności płatniczych spółki zależnej – spółka dominująca będzie niebawem
zmuszona zrealizować udzielone bankowi poręczenie (kwota znacząca z punktu widzenia badanego przeze mnie sf). Przerwano zgromadzenie wspólników, przesunięto
głosowanie nad zatwierdzeniem sf i zobowiązano zarząd do jego korekty.
O udzieleniu poręczeń nie powiadomiono mnie w oświadczeniu zarządu. Informacji takich nie zawierały również dokumenty otrzymane od prawników współpracujących ze spółką ani nie wynikały one z ksiąg rachunkowych (spółka nie prowadzi ewidencji pozabilansowej).
Czy muszę zmienić sprawozdanie z badania, a jeżeli tak, to w jakiej formie – wydania sprostowania/uzupełnienia czy też wydania nowego sprawozdania? Czy spółka powinna przedłożyć zgromadzeniu wspólników oba pakiety sprawozdawcze (tj. obecne sf oraz to zmienione, i – analogicznie – moje sprawozdania z badania)? Czy na sposób rozwiązania opisanej kwestii wpływa okoliczność, że może zajść konieczność zmiany opinii np. na opinię z zastrzeżeniem?
O udzieleniu poręczeń nie powiadomiono mnie w oświadczeniu zarządu. Informacji takich nie zawierały również dokumenty otrzymane od prawników współpracujących ze spółką ani nie wynikały one z ksiąg rachunkowych (spółka nie prowadzi ewidencji pozabilansowej).
Czy muszę zmienić sprawozdanie z badania, a jeżeli tak, to w jakiej formie – wydania sprostowania/uzupełnienia czy też wydania nowego sprawozdania? Czy spółka powinna przedłożyć zgromadzeniu wspólników oba pakiety sprawozdawcze (tj. obecne sf oraz to zmienione, i – analogicznie – moje sprawozdania z badania)? Czy na sposób rozwiązania opisanej kwestii wpływa okoliczność, że może zajść konieczność zmiany opinii np. na opinię z zastrzeżeniem?
Audytor
Dokumentacja systemu wewnętrznej kontroli jakości firmy audytorskiej (cz. II)
W artykule przedstawiono wymogi, jakie powinna spełniać dokumentacja poszczególnych elementów systemu wewnętrznej kontroli jakości[1].
Audytor
Sprawozdanie z badania w formie elektronicznej
Czy firma audytorska może przyjąć ogólną zasadę, że sprawozdanie z badania będzie w każdym przypadku sporządzane w formie elektronicznej?
Jak postąpić, jeżeli klient wpisany do rejestru przedsiębiorców KRS chce otrzymać sprawozdanie z badania w formie papierowej?
Jak postąpić, jeżeli klient wpisany do rejestru przedsiębiorców KRS chce otrzymać sprawozdanie z badania w formie papierowej?
Pytania i odpowiedzi
Elektroniczne sprawozdanie z badania – podpis, przechowywanie
Czy biegły rewident opatruje podpisem elektronicznym wyłącznie sprawozdanie z badania, czy także sprawozdania z wykonania innych czynności atestacyjnych? Czy sprawozdanie z dobrowolnego badania też powinno mieć postać elektroniczną? Czy w aktach badania sprawozdanie z badania przechowuje się w wersji elektronicznej, czy papierowej?
Z działalności Polskiej Izby Biegłych Rewidentów
Na posiedzeniach, które odbyły się między 1.10.2018 a 31.12.2018 r., KRBR podjęła:
- 422 uchwały ⇒ LINK, w tym dotyczące:
- powołania oraz trybu działania Komisji ds. komunikacji (por. dalej),
- zmiany zasad finansowania działalności regionalnych oddziałów PIBR; począwszy od 2019 r. będą otrzymywać 70% (dotychczas 75%) wpływów z tytułu składek członkowskich biegłych rewidentów należących do danego oddziału, z przeznaczeniem na pokrycie kosztów działalności statutowej, w tym funkcjonowanie biura i jego obsługę,
Pytania i odpowiedzi
Podwykonawstwo przy badaniu sprawozdań finansowych a sieć i powiązanie
Zdarza się, że moja firma audytorska podczas wykonywania badań sprawozdań finansowych korzysta z usług zaprzyjaźnionej firmy audytorskiej, świadczonych w ramach umowy o podwykonawstwo. Słyszałem, że taką współpracę uznaje się za istnienie powiązania między firmami, a także za „sieć”.
Czy to prawda, a jeżeli tak – to czy fakt korzystania z usług podwykonawcy należy gdzieś zgłosić?
Czy to prawda, a jeżeli tak – to czy fakt korzystania z usług podwykonawcy należy gdzieś zgłosić?
Pytania i odpowiedzi
Standardy zawodowe stosowane przy przeglądzie sprawozdań finansowych
Jakie standardy zawodowe mają obowiązek stosować biegli rewidenci przeprowadzający przegląd sprawozdania finansowego?
Pytania i odpowiedzi
Brak podpisu na sprawozdaniu finansowym a sprawozdanie z badania
Przeprowadziłem badanie sprawozdania finansowego spółki z o.o. za 2017 r., sporządzonego zgodnie z uor. Badania nie podpisał jeden z członków zarządu (skłócony z pozostałymi 2 członkami zarządu – wspólnikami). Po moim pytaniu potwierdził, że nie podpisze sprawozdania, ale nie złoży też oświadczenia o odmowie podpisu z jego uzasadnieniem.
Klient jest zdania, że brak jednego podpisu nie ma znaczenia, a czeka na sprawozdanie z badania, bo spółka chce podzielić wynik i złożyć komplet dokumentów do rejestru sądowego. Pozostali członkowie zarządu podpisali sprawozdanie. Czy mogę przekazać sprawozdanie z badania klientowi? Czy należy je zmodyfikować?
Klient jest zdania, że brak jednego podpisu nie ma znaczenia, a czeka na sprawozdanie z badania, bo spółka chce podzielić wynik i złożyć komplet dokumentów do rejestru sądowego. Pozostali członkowie zarządu podpisali sprawozdanie. Czy mogę przekazać sprawozdanie z badania klientowi? Czy należy je zmodyfikować?
Pytania i odpowiedzi
Sprawozdanie z badania w razie odmowy wydania opinii
W przypadku jednego z przeprowadzonych przeze mnie badań prawdopodobnie odmówię wydania opinii.
Czy w takiej sytuacji sporządza się sprawozdanie z badania, czy też nie jest to konieczne? Jak postąpić, gdybym zdecydował się na inne rozwiązanie, polegające na odstąpieniu od badania?
Czy w takiej sytuacji sporządza się sprawozdanie z badania, czy też nie jest to konieczne? Jak postąpić, gdybym zdecydował się na inne rozwiązanie, polegające na odstąpieniu od badania?
Z działalności Polskiej Izby Biegłych Rewidentów
- Posiedzenia KRBR
- Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Biegłych Rewidentów
- Opłata roczna z tytułu nadzoru mza I kwartał 2018 r.
- Zmarł Albin Bombik
- Marian Litwiniak nowym prezesem RO Szczecin
- Nowa kadencja Komitetu Standardów Rachunkowości
- Postępowanie karne a tajemnica zawodowa
- Granice optymalizacji – interes klientów a umowa społeczna
- PIBR partnerem XIV Kongresu MBA
- Etyka w biznesie
- Projekt standardu usług due diligence i comfort letters
- Studia podyplomowe pod patronatem PIBR
- Badanie ustawowe pod rządami RODO
- Obowiązki biegłego rewidenta w zakresie sprawozdania z działalności
- Subfundusze nie są jzp
- Ministerstwo Finansów o adresie publikacyjnym uor
- Opracowywanie procedur RODO a wymogi niezależności
- Ważne dokumenty dotyczące usług wykonywanych przez biegłych rewidentów
- Spotkania środowiskowe
- Wydarzenia międzynarodowe
Pytania i odpowiedzi
Rozwiązanie umowy o badanie sprawozdania finansowego
Podpisałem umowę o ustawowe badanie sprawozdań finansowych (sf) za lata 2017–2018 niewielkiej spółki z o.o. Po pewnym czasie, zanim przystąpiłem do badania, spółka poinformowała mnie, że niewłaściwie obliczała średnioroczne zatrudnienie, co pierwotnie spowodowało przekroczenie dwóch z trzech progów kwalifikujących sf do badania. Okazuje się, że spółka nie ma obowiązku poddania sprawozdania badaniu ustawowemu i w związku z tym poproszono mnie o rozwiązanie umowy o badanie.
Czy jest to możliwe w świetle prawa? Jeżeli tak, to czy należy mi się odszkodowanie?
Czy jest to możliwe w świetle prawa? Jeżeli tak, to czy należy mi się odszkodowanie?
Pytania i odpowiedzi
Warunkowo zwiększone wynagrodzenie za sprawozdanie z badania sprawozdania finansowego
Podczas negocjacji warunków ew. badania sprawozdania finansowego (sf) spółki firma audytorska, którą prowadzę, otrzymała ustne zapewnienie, że jeżeli zostanie wydana opinia bez zastrzeżeń, to do ustalonej w umowie ceny za badanie będzie doliczone dodatkowe 10%. Jednocześnie spółka zadeklarowała, że nikt z jej strony nie będzie wywierał presji na kluczowego biegłego rewidenta. Wyjaśniono mi, że taka propozycja stanowi element ogólnej strategii marketingowej spółki.
Czy mogę przyjąć takie zlecenie?
Czy mogę przyjąć takie zlecenie?
Ranking firm audytorskich
Jak co roku dziennik „Rzeczpospolita” przygotował – na podstawie ankiet i własnych wyliczeń – ranking najlepszych firm audytorskich (opublikowany w „Rz” z 17.04.2018 r.). Poniżej prezentujemy firmy, które zajęły 20 pierwszych miejsc.
XXV Konferencja Naukowo-Zawodowa „Dziś i jutro polskiej rachunkowości, rewizji finansowej i podatków”
Konferencja – zorganizowana przez Regionalny Oddział Polskiej Izby Biegłych Rewidentów (RO PIBR) we Wrocławiu oraz Instytut Rachunkowości Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu (UEW) – odbyła się 14.12.2017 r. i zgromadziła 260 osób: biegłych rewidentów, pracowników naukowo-dydaktycznych i studentów UEW, doradców podatkowych oraz praktyków.
Pytania i odpowiedzi
Badanie sprawozdania z działalności, w tym oświadczenia nt. informacji niefinansowych
Prezes spółki notowanej na GPW w Warszawie, której sprawozdanie finansowe (sf) za 2017 r. badam, pytał, czy sprawozdanie z badania będzie zawierało również opinię o sprawozdaniu z działalności (szd) i oświadczeniu nt. informacji niefinansowych. Uważam, że biegły rewident nie wydaje atestu wiarygodności tych sprawozdań, ale przyznam, że nie jestem pewien swoich racji.
Jaka jest rola biegłego rewidenta w tej kwestii i w jakim dokumencie odnosi się on do raportów niefinansowych?
Jaka jest rola biegłego rewidenta w tej kwestii i w jakim dokumencie odnosi się on do raportów niefinansowych?
Pytania i odpowiedzi
Zawyżone aktywa jednostki mikro niestosującej zasady ostrożności – czy można wyrazić opinię bez zastrzeżeń
Prowadzę niewielką firmę audytorską i mam problem z zakończeniem badania sprawozdania finansowego (sf) jednego z moich klientów. Jest to tzw. jednostka mikro, a badanie ma charakter dobrowolny – przeprowadzane jest na potrzeby uzyskania kredytu bankowego.
Problem w tym, że moim zdaniem w sf aktywa, a zwłaszcza należności, są wykazane w nadmiernej, nierealnej wysokości. Różnica jest na tyle znacząca, że nie mogę wydać opinii bez zastrzeżeń, która w zasadzie warunkuje przyznanie kredytu. Klient używa argumentu, że zgodnie z art. 7 ust. 2a uor może, jako jednostka mikro, nie stosować zasady ostrożności, a przepis ten – jako przepis szczególny – uchyla zasady ogólne określone w uor.
Czy mogę zatem przyjąć argumenty klienta za wystarczające i w sprawozdaniu z badania zamieścić objaśnienie nt. kwot wątpliwych aktywów, wraz z powołaniem na art. 7 ust. 2a uor, i wyrazić opinię bez zastrzeżeń?
Problem w tym, że moim zdaniem w sf aktywa, a zwłaszcza należności, są wykazane w nadmiernej, nierealnej wysokości. Różnica jest na tyle znacząca, że nie mogę wydać opinii bez zastrzeżeń, która w zasadzie warunkuje przyznanie kredytu. Klient używa argumentu, że zgodnie z art. 7 ust. 2a uor może, jako jednostka mikro, nie stosować zasady ostrożności, a przepis ten – jako przepis szczególny – uchyla zasady ogólne określone w uor.
Czy mogę zatem przyjąć argumenty klienta za wystarczające i w sprawozdaniu z badania zamieścić objaśnienie nt. kwot wątpliwych aktywów, wraz z powołaniem na art. 7 ust. 2a uor, i wyrazić opinię bez zastrzeżeń?
Czy badacie systemy poprzedzające – wskazówki dla małych i średnich firm audytorskich
Systemy poprzedzające[1] i powiązane z nimi punkty styku powinny być uznane przez przedsiębiorstwa i biegłych rewidentów za równie ważne jak system księgi głównej.
XVIII Doroczna Konferencja Audytingu (DKA) – „Bezpieczeństwo i odpowiedzialność biegłego rewidenta”
Przedstawiamy relację z wydarzenia, które odbyło się 16–18.10.2017 r. w Serocku.