Odniesienie się w sprawozdaniu z badania do braku zagrożenia kontynuacji działalności

W myśl uobr (art. 83 ust. 3 pkt 14) biegły rewident zamieszcza w sprawozdaniu z badania oświadczenie o przypadkach istotnej niepewności w odniesieniu do zdarzeń lub uwarunkowań, które mogą rodzić zasadnicze wątpliwości pod względem zdolności jednostki do kontynuowania działalności. Jak widać, uobr wymaga jedynie wskazania w sprawozdaniu z badania na istotną niepewność co do możliwości kontynuowania działalności przez jednostkę. Jeżeli okoliczności takie nie zachodzą, oświadczenie jest zbędne. Szczegółowym kwestiom badania zasadności założenia kontynuacji działalności poświęcony jest KSB 570 (Z) w brzmieniu MSB 570 (zmienionego) Kontynuacja działalności. Zgodnie z jego treścią (pkt 21–23), jeśli sprawozdanie finansowe (sf) badanej jednostki:

• zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności, ale według osądu biegłego rewidenta przyjęcie przez kierownika jednostki tego założenia jest niewłaściwe, biegły wyraża opinię negatywną;
• zawiera odpowiednie ujawnienie dotyczące istotnej niepewności co do przyjętego założenia kontynuacji działalności, biegły rewident wyraża niezmodyfikowaną opinię, a w sprawozdaniu z badania zamieszcza odrębną sekcję pod nagłówkiem „Znacząca niepewność dotycząca kontynuacji działalności”;
• nie zawiera odpowiedniego ujawnienia dotyczącego istotnej niepewności, biegły rewident:

• wyraża odpowiednio do wagi zagrożenia opinię z zastrzeżeniem lub opinię negatywną,
• w sekcji „Podstawa opinii z zastrzeżeniem (opinii negatywnej)” w sprawozdaniu z badania stwierdza, że występuje istotna niepewność co do zdolności jednostki do kontynuowania działalności i że sf nie zawiera odpowiedniego ujawnienia tej sprawy;

• zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności, a zasadność przyjętego założenia nie budzi wątpliwości, to nie zachodzi potrzeba wypowiadania się na ten temat.

Tym samym, jeżeli kierownik badanej jednostki w sf odpowiednio i wystarczająco uzasadnił, że kontynuacja działalności nie jest zagrożona, a biegły rewident zgadza się z tą oceną, sprawozdanie z badania nie zawiera sekcji „Znacząca niepewność dotycząca kontynuacji działalności”.

Oddziaływanie pandemii koronawirusa na gospodarkę jest bez wątpienia wyjątkowo silne. Można sądzić, że bezprecedensowy wpływ kryzysu wywołanego pandemią na możliwość kontynuacji działalności przez pewną część jednostek powoduje, że wielu użytkowników oczekuje informacji na ten temat w sf oraz sprawozdaniach z badania. Zagrożenie możliwości kontynuacji działalności przez jednostkę, spowodowane bezpośrednio i pośrednio pandemią, należało do najważniejszych obszarów badania sf za rok obrotowy kończący się 31.12.2019 r. Rok 2020 nie przyniósł w tym względzie zmian.

Z uwagi na powagę sytuacji, PIBR wydała wskazówki pt. „Wpływ pandemii koronawirusa na badanie sprawozdań finansowych za 2019 rok – szczególne rozważania dotyczące KSB 570 (Z) – Kontynuacja działalności”, które – naszym zdaniem – są aktualne również podczas badania sf za 2020 r. Wskazuje się w nich m.in., że gdy nie występuje zagrożenie kontynuacji działalności ani związana z tym istotna niepewność, biegły rewident może – zgodnie z wymogami KSB 706 (Z) – rozważyć dodanie w sprawozdaniu z badania paragrafu objaśniającego ze zwróceniem uwagi na zamieszczone przez zarząd w sf ujawnienia. Zwrócenie uwagi następuje, gdy biegły rewident ocenia, że sprawa, która, mimo że została odpowiednio zaprezentowana lub ujawniona w sf, jest kluczowa dla zrozumienia sf przez użytkowników.

Również art. 83 ust. 3 pkt 17 uobr przewiduje, że sprawozdanie z badania może zawierać „inne elementy, które biegły rewident uzna za konieczne”.

Nie ma zatem zakazu zamieszczania w sprawozdaniu z badania informacji nt. zasadności przyjęcia przez jednostkę założenia kontynuacji działalności, przez odniesienie do wskazanej treści sf, jeśli biegły rewident dojdzie do wniosku, że informacja ta jest ważna dla użytkowników sf.

Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienia, naszym zdaniem od osądu zawodowego biegłego rewidenta zależy decyzja, czy w sprawozdaniu z badania podnosić kwestię kontynuacji działalności przez badaną jednostkę, czy też nie, jeżeli badanie nie ujawniło okoliczności świadczących o zagrożeniach dla niej. W okresie trwającej od blisko roku pandemii znaczna część użytkowników sf i sprawozdania z badania może być zainteresowana tą kwestią.