Sprawozdanie z badania spółki akcyjnej przekształcanej w spółkę jawną

1. Zgodnie z art. 64 ust. 1 pkt 3 uor badaniu podlegają w każdym przypadku roczne skonsolidowane sf grup kapitałowych oraz roczne sf – kontynuujących działalność – spółek akcyjnych (bez względu na ich wielkość), z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji.

Uor nakłada zatem obowiązek (ustawowy) badania jednostkowych sf spółek – tu spółki akcyjnej – w przypadku kontynuacji przez nie działalności.

Powstaje pytanie, czy przekształcenie spółki, a więc dalsze prowadzenie przez nią działalności, jednak w zmienionej formie prawnej, stanowi kontynuację działalności, czy też powołanie nowej spółki. Uor, w której używa się zamiennie określeń „zmiana formy prawnej” i „przekształcenie spółki” (art. 12 ust. 3 pkt 1), nie definiuje tych pojęć. Oznacza to, że zastosowanie mają postanowienia innych ustaw, przede wszystkim Ksh (Tytuł IV Dział III „Przekształcenia spółek”). W myśl Ksh:

• art. 551 § 1 – spółka: jawna, partnerska, komandytowa, ska, z o.o., akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą),
• art. 552 – spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru (dzień przekształcenia); jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną,
• art. 553 § 1 i 2 – spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej; spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zwolnień, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że inne przepisy stanowią inaczej.

Również art. 93a § 1 Op przewiduje, że osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku przekształcenia innej osoby prawnej lub spółki niemającej osobowości prawnej wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki.

Przytoczone przepisy wskazują, że przekształcenie formy prawnej spółki nie stanowi przeszkody w uznaniu ciągłości jej działania.

Dodatkowe argumenty potwierdzające, że przekształcenie oznacza kontynuowanie działalności spółki przekształcanej przez spółkę przekształconą, są zawarte w:

• art. 554 Ksh – w przypadku gdy zmiana brzmienia firmy dokonywana w związku z przekształceniem nie polega tylko na zmianie dodatkowego oznaczenia wskazującego na charakter spółki (np. S.A. w spółkę z o.o.), spółka przekształcona ma obowiązek podania w nawiasie dawnej firmy obok nowej firmy z dodaniem wyrazu „dawniej”,
• art. 12 ust. 3 pkt 1 uor – można nie zamykać i nie otwierać ksiąg rachunkowych w przypadku przekształcenia spółki kapitałowej w inną spółką kapitałową.

W opisanej w pytaniu sytuacji należy zatem uznać, że spółka przekształcana (S.A.) była spółką kontynuującą działalność na 31.12.2020 r., a tym samym miała ustawowy obowiązek poddania sf badaniu.

Oznacza to zarazem, że warunkiem zatwierdzenia sf i ew. podziału zysku spółki akcyjnej, o której mowa w pytaniu, jest uprzednie zbadanie jej sf.

Warto dodać, że zgodnie z art. 556 pkt 1 Ksh do przekształcenia spółki wymaga się m.in. sporządzenia planu przekształcenia wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta.

2. Jak o tym była mowa, art. 553 § 1 Ksh przewiduje, że spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Mając to na względzie, uważamy, że sprawozdanie z badania biegły rewident adresuje do udziałowców spółki z o.o. (mimo że przedmiotem badania było sf spółki akcyjnej). Wynika to również z tego, że na moment wydania sprawozdania z badania spółki akcyjnej za 2020 r. formalnie nie ma akcjonariuszy spółki akcyjnej. Obowiązek prawny kierowania sprawozdania z badania do nieistniejącego grona byłby nieracjonalny.

3. Naszym zdaniem należałoby podać wszelkie dane (w tym numer KRS) zarówno spółki akcyjnej, której sf stanowi przedmiot sprawozdania z badania, jak i spółki z o.o., w którą przekształciła się spółka akcyjna, uzupełnione o krótkie wyjaśnienie sytuacji.

Ew. szersze wyjaśnienia kwalifikują się do zamieszenia w części dotyczącej zdarzeń po dacie bilansowej.

Co się tyczy przekazania sprawozdania z badania do KRS, nie powinno to sprawić trudności, gdyż:

• sf i sprawozdanie z badania przekazuje do KRS badana jednostka (w jej imieniu spółka z o.o.), stosując ten sam numer rejestru (zapewne spółki z o.o.),
• sprawozdanie z badania wymaga sporządzenia w formie elektronicznej, ale nie ustrukturyzowanej; pozwala to włączyć do sprawozdania z badania także nietypowe informacje i wyjaśnienia.