Dla kogo obowiązkowe księgi rachunkowe w 2025 r. – wyższy limit, różny sposób liczenia przychodów
Od 1.01.2025 r. zmieniły się zasady liczenia limitu przychodów, którego osiągnięcie obliguje osoby fizyczne, spółki cywilne i jawne takich osób oraz spółki partnerskie, a także przedsiębiorstwa w spadku do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Ustawa z 6.12.2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1863) podniosła próg z 2 mln do 2,5 mln euro, ale też wyłączyła z tego limitu przychody z operacji finansowych oraz ze sprzedaży materiałów. Obecnie bierze się pod uwagę tylko przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów – w rozumieniu art. 3 pkt 30a uor (z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług ani innych podatków bezpośrednio związanych z obrotem).
Z przepisu przejściowego (art. 14 nowelizacji) wynika, że nowe zasady mają zastosowanie po raz pierwszy do roku obrotowego 2025, przy czym na potrzeby ustalenia spełnienia warunku odnoszącego się do wysokości przychodów uwzględnia się przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów osiągnięte w poprzednim (2024) roku obrotowym.
Bez zmian pozostał natomiast referujący do uor art. 24a ust. 4 updof, który nakazuje liczyć limit przychodów powodujący obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, z uwzględnieniem przychodów w rozumieniu art. 14 updof. To powoduje, że podatnicy PIT (przedsiębiorcy) muszą brać pod uwagę znacznie więcej kategorii przychodów niż wymaga tego uor (w tym m.in. otrzymane kary umowne, odszkodowania, przychody ze sprzedaży środków trwałych).
Jak potwierdziło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie Redakcji „Rachunkowości”, podatnicy PIT (w tym wspólnicy wymienionych spółek) powinni nadal stosować się do tego przepisu: Z art. 24a ust. 4 updof wprost wynika, że dla celów podatku PIT, do ustalenia limitu warunkującego obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych są uwzględniane przychody z art. 14 updof, a nie przychody ze sprzedaży produktów i towarów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 uor.
Nie ma przy tym znaczenia, jaką ewidencję dotąd prowadzili – księgi rachunkowe, i chcą się upewnić, czy nadal mają taki obowiązek, czy też w grę wchodzi przejście z podatkowej księgi przychodów i rozchodów na pełną księgowość.
Kto zatem przy obliczaniu limitu bierze pod uwagę przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 uor i art. 14 nowelizacji? Regulacjom tym podlegają z pewnością osoby fizyczne, spółki cywilne i jawne takich osób, prowadzące działalność rolniczą, bo ta nie jest objęta PIT i nie mają do niej zastosowania przepisy updof.
Nowy limit 2,5 mln euro, obowiązujący od 1.01.2025 r., oznacza, że osoby fizyczne, spółki partnerskie, cywilne i jawne takich osób oraz przedsiębiorstwa w spadku są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych w przypadku, gdy w poprzednim roku podatkowym ich przychody (w rozumieniu art. 14 updof albo – gdy nie mamy do czynienia z podatnikami PIT – art. 2 ust. 1 pkt 2 uor) wyniosły 10 711 500 zł (w przeliczeniu po średnim kursie ogłoszonym przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, wynoszącym 4,2846 zł (tabela nr 191/A/NBP/2024).
Więcej nt. zmian wprowadzonych nowelizacją ustawy o rachunkowości piszemy w artykułach:
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
