Zawieszona działalność a prawo do małego ZUS plus

Ulgowe zasady

Mały ZUS plus to prawo do opłacania składek od indywidualnie ustalonej podstawy wymiaru, niższej niż ogólna (która wynosi 60% przeciętnego planowanego wynagrodzenia), zależnej od osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym dochodu z działalności. Z ulgi tej mogą skorzystać przedsiębiorcy, których przychód z działalności z poprzedniego roku nie przekroczył 120 tys. zł (art. 18c usus).

W ust. 11 przepis ten zawiera katalog negatywnych przesłanek wyłączających prawo do małego ZUS plus. Jedną z nich jest korzystanie z ulgi przez 36 mies. w ciągu ostatnich 60 mies. kalendarzowych prowadzenia działalności (pkt 6). Do tych limitów wlicza się jako pełny miesiąc każdy miesiąc kalendarzowy, w którym przedsiębiorca korzystał z małego ZUS plus lub prowadził działalność przez co najmniej jeden dzień kalendarzowy.

„Ostatnie 60 mies.”

Jak wskazał ZUS, zapis „ostatnich 60 mies. kalendarzowych” dotyczy okresu przed pierwszym miesiącem w danym roku kalendarzowym, w którym osoba mogłaby skorzystać z ulgi. Organ uznaje, że okres ten należy ustalać począwszy od grudnia poprzedniego roku. W przypadku stycznia 2025 r. i prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności z przerwą, za okres ostatnich 60 mies. kalendarzowych uznał: 2024 r. – 12 mies., 2023 r. – 4 mies., 2022 r. – 12 mies., 2021 r. – 12 mies., 2020 r. – 12 mies. oraz 2019 r. – 8 mies. (dopełnienie 60 mies.). W tym czasie przedsiębiorca korzystał z ulgi: w 2019 r. przez 8 mies., w 2020 r. przez 12 mies., w 2021 r. przez 12 mies., co łącznie daje 32 mies. W 2025 r. może zatem wykorzystać jeszcze 4 mies. z 36-miesięcznego limitu tej ulgi.

Możliwa obrona

Z wydaną interpretacją nie można się zgodzić. Przedsiębiorca korzystał z małego ZUS plus w latach 2019–2021. Nie miał prawa do ulgi przez cały 2024 r., w 2023 r. przez 4 mies. oraz przez cały 2022 r. Łącznie daje to 28 mies.

Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców stoi jednak na stanowisku, że do małego ZUS plus można ponownie się zgłosić po 2 latach przerwy. ZUS zaś wciąż interpretuje kontrowersyjny przepis – art. 18c ust. 11 pkt 6 usus – na niekorzyść przedsiębiorców. Jego zdaniem wprowadza on karencję 3 lat w korzystaniu z ulgi. Przykładem takiego podejścia urzędu są dwie interpretacje ZUS z 10.03.2025 r. (DI/200000/43/195/2025 i DI/200000/43/221/2025).

Sporny przepis ma zostać zmieniony za sprawą ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego (projekt nadal procedowany w Sejmie, druk sejmowy nr 1108). W art. 10 wprowadza on zmiany w treści art. 18c usus, polegające na uchyleniu pkt 6 w ust. 11 i dodaniu ust. 11a–11c, wskazujących jasno, że przedsiębiorca może korzystać z małego ZUS plus przez maksymalnie 36 mies. kalendarzowych w każdych 60 mies. kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Do czasu wejścia w życie tych zmian przedsiębiorcom pozostaje tylko walka w sądzie o możliwość opłacania małego ZUS plus. Mogą przy tym skorzystać z pomocy Rzecznika MŚP, który przystąpił do wielu takich postępowań i pomaga przedsiębiorcom wygrywać kolejne sprawy.

Na ten temat pisaliśmy też w artykule Mały ZUS plus – urząd wciąż odmawia prawa do ulgi