Co nowego w prawie - luty 2025

Zwrot VAT

21.12.2024 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 18.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (DzU poz. 1899). Podniosło limit zwrotu VAT dla personelu Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex), z tytułu nabycia do celów prywatnych towarów na terytorium kraju, w ilościach niewskazujących na przeznaczenie handlowe – z 24 995 na 27 719 zł. Nową kwotę przyjmuje się z tytułu nabycia towarów po 31.12.2023 r.

SMS bez VAT

Obowiązujące od 21.12.2024 r. rozporządzenie MF z 18.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (DzU poz. 1900) ma na celu utrzymanie preferencji w postaci zwolnienia od VAT tzw. charytatywnych SMS (usług telekomunikacyjnych z dodatkowym świadczeniem).

Umorzenie walutowych kredytów hipotecznych – bez PIT i CIT

24.12.2024 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 20.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (DzU poz. 1912). Wydłuża do końca 2026 r.:

• zwolnienie kredytobiorców będących osobami fizycznymi z obowiązku zapłaty PIT od kwot wierzytelności umorzonych przez kredytodawcę z tytułu zaciągniętego przed 15.01.2015 r. kredytu mieszkaniowego na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych, jeśli dotyczy jednej inwestycji mieszkaniowej i kredytobiorcy/pożyczkobiorcy nie skorzystali z umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego przeznaczonego na inną inwestycję mieszkaniową,
• zaniechanie poboru CIT od dochodu kredytodawcy odpowiadającego równowartości umorzonych kwot wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych – od tej części kapitału, od której następuje zaniechanie poboru PIT (o ile równowartość umorzonych kwot nie pomniejszyła w jakiejkolwiek innej formie przychodu, dochodu, podstawy opodatkowania ani podatku kredytodawcy).

Ponadto zaniechaniem poboru podatku objęto pożyczki spełniające te same warunki, co kredyt, wskazując jednocześnie, że w ich przypadku zaniechanie ma zastosowanie do dochodów (przychodów) pożyczkobiorców i pożyczkodawców, uzyskanych od 1.01.2025 do 31.12.2026 r.

Preferencje te są związane z eliminowaniem negatywnych skutków zmiany kursu dla kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyty walutowe.

Akcyza na paliwo w rolnictwie

W 2025 r. stawkę zwrotu podatku akcyzowego, zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej, ustalono w wysokości 1,46 zł na 1 l oleju, czyli takiej jak w 2024 r. (w 2023 r. było to 1,20 zł, a w latach 2016–2022 – 1 zł). Tak wynika z obowiązującego od 24.12.2024 r. rozporządzenia RM z 19.12.2024 r. w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju w 2025 r. (DzU poz. 1917).

Zryczałtowany podatek u źródła – przedłużenie wyłączeń

24.12.2024 r. weszły w życie rozporządzenia MF z 18.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wyłączenia obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU poz. 1908) i zmieniające rozporządzenie w sprawie wyłączenia obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych (DzU poz. 1909). Przedłużają na 2025 r. okres obowiązywania wyłączenia ze stosowania mechanizmu pay and refund przy poborze podatku u źródła od określonych wypłat i świadczeń. Mają również ułatwić tzw. płatnikom technicznym (podmiotom prowadzącym rachunki papierów wartościowych lub rachunki zbiorcze) oraz emitentom pobór zryczałtowanego podatku dochodowego z tytułu wypłaty należności i świadczeń z papierów wartościowych, a także ustalenie występowania powiązań między podmiotami.

Niższy VAT na nawozy

Do końca 2025 r. wydłużono stosowanie obniżonej do 8% stawki podatku na dostawy, wewnątrzwspólnotowe nabycia i import wybranych produktów nawozowych. Tak wynika z obowiązującego od 31.12.2024 r. rozporządzenia MF z 22.12.2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług (DzU poz. 1944). Więcej na ten temat w: Zmiany w VAT od 1.01.2025 r.

Dofinasowanie do wynagrodzenia niepełnosprawnych

Miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego wynosi:

• 2760 zł (dotychczas 2400 zł) – przy znacznym stopniu niepełnosprawności,
• 1550 zł (dotychczas 1350 zł) – przy umiarkowanym stopniu,
• 575 zł (dotychczas 500 zł) – przy lekkim stopniu.

Podwyższono też zwiększenie dofinansowania do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego z chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym, całościowym zaburzeniem rozwojowym, epilepsją oraz niewidomych, do:

• 1380 zł (było 1200 zł) – przy znacznym stopniu niepełnosprawności,
• 1035 zł (było 900 zł) – przy umiarkowanym stopniu,
• 690 zł (było 600 zł) – przy lekkim stopniu.

Kwoty te przysługują od lipca 2024 r., a pracodawcy, którzy wystąpili o dofinansowanie, mogą teraz złożyć korekty, aby uzyskać wyższe kwoty. Tak wynika z obowiązującej od 31.12.2024 r. ustawy z 5.12.2024 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (DzU poz. 1961).

PKD 2025

1.01.2025 r. weszło w życie rozporządzenie RM z 18.12.2024 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), DzU poz. 1936. PKD 2025 obejmuje:

• zasady metodyczne – stanowiące opis zasad dotyczących budowy i sposobu korzystania z klasyfikacji,
• wykaz poszczególnych pozycji klasyfikacji,
• wyjaśnienia do poszczególnych pozycji klasyfikacji, opisujące ich zakres.

Zawiera też klucze powiązań z PKD 2007.

Usługi biur rachunkowych, doradztwa podatkowego i świadczone przez biegłych rewidentów mają oddzielne kody: 69.20.A – Działalność rachunkowo-księgowa, 69.20.B – Doradztwo podatkowe, 69.20.C – Działalność w zakresie audytu finansowego. Wcześniej były objęte jednym kodem (69.20 Z).

Do końca 2026 r. równocześnie w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej można stosować obie klasyfikacje. Natomiast w przypadku dokonywania nowych wpisów lub zmian w CEIDG lub KRS uwzględnia się już nową klasyfikację.

Raje podatkowe

Aktualny ich spis zawierają obowiązujące od 1.01.2025 r. rozporządzenia MF z 18.12.2024 r. w sprawie wykazu krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (DzU poz. 1928) oraz w sprawie wykazu krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU poz. 1929). W porównaniu z poprzednio obowiązującymi regulacjami na liście nie ma Andory.

Więcej na ten temat w: Kraje i terytoria uznawane za stosujące szkodliwą konkurencję podatkową – zmiana od 1.01.2025 r.

Kasy rejestrujące

1.01.2025 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 17.12.2024 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (DzU poz. 1902). Większość dotychczasowych zwolnień została przedłużona na lata 2025–2027, utrzymano też kryterium wielkości sprzedaży – 20 tys. zł.

Bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania od 1.07.2025 r. objęto dostawy:

• wyrobów przeznaczonych do palenia lub do wdychania bez spalania z wyłączeniem towarów dostarczanych na pokładach samolotów,
• wyrobów zawierających alkohol etylowy o objętościowej mocy powyżej 50%, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, w tym rozpuszczalników, płynów odkażających, rozcieńczalników farb, płynów do odmrażania,
• węgla, brykietu i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu, przeznaczonych do celów opałowych, z wyłączeniem dostaw realizowanych przez przedsiębiorstwo górnicze, w tym kopalnie, jeżeli w całości zostaną udokumentowane fakturą.

Od 1.04.2026 r. obowiązkiem fiskalizacji mają być objęte usługi:

• parkingu samochodów i innych pojazdów,
• przewozów pasażerskich w samochodowej komunikacji przy użyciu urządzeń, w tym wydających bilety, obsługiwanych przez klienta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność w bilonie lub banknotach, lub innej formie (bezgotówkowej).

Natomiast od 1.04.2027 r. obowiązkowo ewidencjonowaniu mają podlegać dostawy towarów i pozostałe świadczenie usług przy użyciu automatów vendingowych.

Przewidziano przy tym pewne zwolnienia z obowiązku fiskalizacji. Więcej na ten temat w: Zmiany w VAT od 1.01.2025 r.

Uprzednie powiadomienie

Od 1.01.2025 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 22.12.2024 r. w sprawie danych zawartych w powiadomieniu o zamiarze skorzystania ze zwolnienia w państwie członkowskim innym niż Rzeczpospolita Polska oraz informacji kwartalnej (DzU poz. 1969). W procedurze SME małe przedsiębiorstwa mogą korzystać ze zwolnienia od VAT także w innych państwach UE. Dane zawarte w powiadomieniu o zamiarze skorzystania ze zwolnienia w innym państwie to m.in. podstawowe dane o podmiocie i wartość dostaw towarów lub świadczenia usług w każdym z państw członkowskich. Uprzednie powiadomienie i informacje kwartalne mają być składane przez e-Urząd Skarbowy.

Wystawianie faktur w procedurze SME

1.01.2025 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 22.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wystawiania faktur (DzU poz. 1938). Uwzględnia podatników korzystających z procedury SME. Mogą wystawiać uproszczone faktury, z tym że muszą one zawierać indywidualny numer identyfikacyjny z kodem EX.

VAT-R

Od 1.01.2025 r. obowiązuje nowy wzór zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług VAT-R. Dotychczasowy może być stosowany do 31.03.2025 r. Tak wynika z rozporządzenia MF z 13.12.2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług (DzU poz. 1898).

Rejestracja przy podatku akcyzowym

1.01.2025 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 13.12.2024 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych, które powinny być zawarte w dokumentach związanych z rejestracją w zakresie podatku akcyzowego (DzU poz. 1879). Odpowiada treścią regulacjom z poprzednio obowiązującego rozporządzenia z tego zakresu.

Znaki akcyzy

Od 1.01.2025 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 22.12.2024 r. w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy (DzU poz. 1973). Stanowi powtórzenie dotychczasowej regulacji z tego zakresu. Tego dnia weszło też w życie rozporządzenie MF z 18.12.2024 r. w sprawie zwolnień wyrobów akcyzowych z obowiązku oznaczania znakami akcyzy (DzU poz. 1905). Zastąpiło dotychczasową regulację z tego zakresu, przedłużając zwolnienia z obowiązku oznaczania znakami akcyzy:

• do 20.05.2026 r. – cygar i cygaretek wprowadzonych do sprzedaży przed 20.05.2024 r.;
• do 31.12.2026 r.:

• importowanych, nabywanych wewnątrzwspólnotowo i wyprodukowanych w Polsce wyrobów akcyzowych wymienionych w załączniku (niskoprocentowe napoje fermentowane, gaz ziemny, oleje ropy naftowej i oleje otrzymywane z minerałów bitumicznych, preparaty smarowe, skażone alkohole),
• wyrobów przeznaczonych do zużycia na wystawach, targach, salonach i imprezach o podobnym charakterze – pod warunkami określonymi w rozporządzeniu.

Właściwość przy podatku wyrównawczym

W sprawach opodatkowania globalnym podatkiem wyrównawczym, krajowym podatkiem wyrównawczym oraz podatkiem wyrównawczym od niedostatecznie opodatkowanych zysków jako właściwego miejscowo wyznaczono Naczelnika Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy. Tak wynika z obowiązującego od 1.01.2025 r. rozporządzenia MF z 18.12.2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie właściwości organów podatkowych (DzU poz. 1894).

Z kolei obowiązujące od tej samej daty rozporządzenie Prezydenta RP z 24.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (DzU poz. 1951) stanowi, że właściwym w sprawach z zakresu działania dyrektora KIS i Szefa KAS, dotyczących opinii w sprawie opodatkowania wyrównawczego oraz opinii zabezpieczających w sprawie opodatkowania wyrównawczego, jest WSA w Bydgoszczy.

Niższa składka zdrowotna w 2025 r.

Zmiany w opłacaniu składki zdrowotnej przez osoby prowadzące działalność gospodarczą przynosi obowiązująca od 1.01.2025 r. ustawa z 6.12.2024 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU poz. 1915). Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki nie trzeba już uwzględniać przychodu z odpłatnego zbycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. W przypadku osób opodatkowanych według skali lub liniowo, ustalających podstawę wymiaru składki na podstawie dochodu z miesiąca poprzedniego, wyłączenie to będzie miało zastosowanie do składek należnych za okres od 1.02.2025 r. W rozliczeniu rocznym przedsiębiorca będzie mógł jednak zdecydować, że z niego nie skorzysta – co może być opłacalne w razie poniesienia straty na sprzedaży składnika majątku.

Obniżono również minimalne podstawy wymiaru składki u przedsiębiorców opłacających PIT według skali lub liniowy. Od 1.02.2025 do 31.01.2026 r. ich minimalna podstawa wymiaru:

• miesięczna – to 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego,
• roczna – nie może być niższa niż iloczyn liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w 2025 r. i 75% minimalnego wynagrodzenia.

Minimalna miesięczna podstawa wymiaru składki wynosi więc obecnie 3499,50 zł, a sama składka – 314,96 zł (9% minimalnej podstawy wymiaru – także u opodatkowanych liniowo).

Identyczna podstawa wymiaru (75% minimalnego wynagrodzenia) i wysokość składki obowiązuje również przedsiębiorców na karcie podatkowej (do końca ubiegłego roku podstawa wynosiła 100% minimalnego wynagrodzenia).

Kolejna zmiana to uwzględnienie przy ustalaniu podstawy wymiaru składki zdrowotnej tego, że niektórzy przedsiębiorcy mogą stosować kasową metodę rozliczania przychodów (i kosztów), co przekłada się na wysokość dochodu, od którego obliczana jest składka. Przepisy dotyczące metody kasowej będą brane pod uwagę przy obliczaniu podstawy wymiaru składki u przedsiębiorców opodatkowanych PIT według skali i liniowo, a także przy ustalaniu progów przychodowych, od których zależy wysokość składki u ryczałtowców.

W przypadku wyboru metody kasowej, ustalając wysokość przychodu/dochodu, będzie się też uwzględniać przychody i koszty uzyskane/poniesione w okresie zawieszenia działalności gospodarczej.

Okręgi podatkowe

1.01.2025 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 19.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zaliczenia gmin oraz miast do jednego z czterech okręgów podatkowych (DzU poz. 1958). Uwzględnia utworzenie nowych gmin (Jaśliska, Grabówka, Szczawa) i zniesienie gminy Ostrowice, co ma wpływ na ustalenie liczby hektarów przeliczeniowych na potrzeby podatku rolnego.

Zwroty podatku dla gmin

Od 1.01.2025 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 22.12.2024 r. w sprawie zwrotu utraconych przez gminy dochodów z tytułu zwolnienia z podatku od nieruchomości przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego (DzU poz. 1962). Zawiera nowy wzór wniosku o te utracone dochody. Zachowano dotychczasowe zasady i tryb ich zwrotu.

Gminy nadal muszą składać wnioski o zwrot do właściwego wojewody.

Dochody samorządu

1.01.2025 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 13.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (DzU poz. 1872). Dotyczy udziałów samorządów w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa. Jednostki samorządu terytorialnego mają 3 mies. na dostosowanie uchwał budżetowych na 2025 r. do nowych przepisów.

Ustawa okołobudżetowa

Z obowiązującej od 1.01.2025 r. ustawy z 21.11.2024 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2025 (DzU poz. 1925) wynika m.in., że:

• w 2025 r. podstawą ustalenia:

• wynagrodzenia osób kierujących niektórymi spółkami jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale 2016 r., czyli 4403,78 zł (w największych spółkach najwyższe wynagrodzenie zasadnicze wynosi 15-krotość tej kwoty) – czyli bez zmian w stosunku do lat poprzednich,
• maksymalnej wysokości wynagrodzenia miesięcznego osób wskazanych w ustawie o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami stanowi kwota 5938,20 zł;

• średnie wynagrodzenie nauczycieli zwiększa się o 2,308%.

Prawa autorskie

Ustawa z 5.12.2024 r. zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o grach hazardowych (DzU poz. 1926) ma zapewnić wypłaty wynagrodzeń z tytułu tzw. public lending right (użyczania przez biblioteki publiczne egzemplarzy utworów wyrażonych słowem). Wypłatą zajmuje się Stowarzyszenie Autorów i Wydawców Copyright Polska z dofinansowania przekazywanego przez ministra kultury ze środków Funduszu Promocji Kultury. Obowiązuje od 1.01.2025 r.

Limity bankowe

1.01.2025 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 20.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów ekspozycji banków wyłączonych z limitów dużych ekspozycji (DzU poz. 1920). Do limitów tych bank nie włącza 50% pozabilansowych akredytyw dokumentowych z koszyka 4 i pozabilansowych niewykorzystanych instrumentów kredytowych z koszyka 3. Nie uwzględnia też gwarancji oficjalnych agencji kredytów eksportowych.

Zmiany są skutkiem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1623 z 31.05.2024 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do wymogów dotyczących ryzyka kredytowego, ryzyka związanego z korektą wyceny kredytowej, ryzyka operacyjnego, ryzyka rynkowego oraz minimalnego progu kapitałowego (DzUrz UE Seria L z 19.06.2024 r.).

Informacje o IKE i IKZE

Od 2.01.2025 r. obowiązuje rozporządzenie RM z 13.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przekazywania przez instytucje finansowe oraz organ nadzoru półrocznych i rocznych informacji o prowadzonych indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego (DzU poz. 1870).

Instytucje finansowe mają uzupełnić półroczne i roczne informacje o określone w nim dane. Informacje te mają trafiać do KNF elektronicznie, jednym kanałem, i dalej do ministra do spraw zabezpieczenia społecznego (też wyłącznie elektronicznie).

Unikanie podwójnego opodatkowania

Z obowiązujących od 8.01.2025 r. oświadczeń rządowych z 10.12.2024 r. o utracie mocy obowiązującej w stosunku do Rzeczypospolitej Polskiej Porozumienia o unikaniu podwójnego opodatkowania dochodów i majątku osób fizycznych, sporządzonego w:

• Miszkolcu 27.05.1977 r. (DzU z 2025 r. poz. 21),
• Ułan Bator 19.05.1978 r. (DzU z 2025 r. poz. 22),

wynika, że Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Estonia, Gruzja, Kazachstan, Kirgizja, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Tadżykistan, Turkmenistan i Uzbekistan nie uznały się za sukcesorów Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w stosunku do obu porozumień (opublikowanych w DzU z 1979 r. poz. 66 i 68), w związku z czym porozumienia te nie obowiązywały w relacjach między Polską a tymi państwami. Oba porozumienia utraciły moc obowiązującą w stosunku do Polski 1.01.1996 r.

Pożyczka z FGŚP dla poszkodowanych w powodzi

9.01.2025 r. weszło w życie rozporządzenie MRPiPS z 27.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie nieoprocentowanej pożyczki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dla pracodawcy, który na skutek powodzi przejściowo zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej lub istotnie ograniczył jej prowadzenie (DzU z 2025 r. poz. 19). Zawiera nowy wzór wniosku o udzielenie nieoprocentowanej pożyczki z FGŚP.

Statystyka publiczna

Obowiązujące od 10.01.2025 r. rozporządzenie RM z 3.01.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2024 (DzU poz. 20) zwiększa zakres przekazywanych danych m.in. o: zdarzeniach niosących znamiona klęski żywiołowej, działalności fundacji, stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych, działalności samorządu gospodarczego i kółek rolniczych oraz finansach instytucji kultury. Zmniejsza zakres przekazywanych danych ze sprawozdań z wykonania planów rzeczowo-finansowych uczelni publicznych i o abonentach publicznie dostępnych usług telefonicznych.

Odporność cyfrowa banku

17.01.2025 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 17.12.2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie kryteriów i sposobu przeprowadzania badania i oceny nadzorczej w bankach (DzU z 2025 r. poz. 23). KNF musi uwzględniać w badaniu i ocenie nadzorczej wyniki testów operacyjnej odporności cyfrowej. Wynika to z regulacji UE, tzw. pakietu DORA.

Z pakietem tym wiąże się też obowiązujące od 31.01.2025 r. rozporządzenie MF z 16.01.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz polityki wynagrodzeń w bankach (DzU poz. 52). Udział osoby kierującej komórką audytu wewnętrznego w posiedzeniach organów banków uczestników będzie uprawnieniem, a nie obowiązkiem.

Ustawa budżetowa

20.01.2025 r., z mocą od 1.01.2025 r., weszła w życie ustawa budżetowa na rok 2025 z 9.01.2025 r. (DzU poz. 63). Wynika z niej m.in., że w 2025 r.:

• tempo wzrostu PKB wyniesie 3,9% (było 3%),
• prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wynosi 8673 zł (od niego zależy podstawa wymiaru składek społecznych), a to znaczny wzrost w stosunku do ubiegłorocznego (7824 zł),
• prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem wynosi 105%, a dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów – 105,3%,
• składka na FP wynosi 1% podstawy wymiaru, na FS – 1,45%, a na FGŚP – 0,1% (jak w latach 2021–2024),
• kwota bazowa dla nauczycieli wzrosła z 5176,02 do 5434,82 zł.
• kwota bazowa osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, od której zależy wynagrodzenie samorządowców, wynosi 1878,89 zł (wzrost z 1789,42 zł).

Erozja podatkowa – Azerbejdżan

Z obowiązującego od 20.01.2025 r. oświadczenia rządowego z 10.12.2024 r. w sprawie mocy obowiązującej w relacjach między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Azerbejdżanu Konwencji wielostronnej implementującej środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzonej w Paryżu 24.11.2016 r., oraz jej zastosowania w realizacji postanowień Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Azerbejdżańskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, podpisanej w Warszawie 26.08.1997 r. (DzU z 2025 r. poz. 56), wynika, że Azerbejdżan stał się 1.01.2025 r. stroną tej Konwencji i od tej daty obowiązuje ona w relacjach z Polską.

VAT dla sił zbrojnych

21.01.2025 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 16.01.2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (DzU poz. 60). Wprowadza możliwość ubiegania się o zwolnienie od VAT towarów importowanych do Polski przez siły zbrojne państw uczestniczących w Partnerstwie dla Pokoju, przeznaczonych do użytku własnego takich sił lub towarzyszącego im personelu cywilnego.

Wolna Wigilia

Wigilia Bożego Narodzenia stała się dniem wolnym od pracy. Trzy kolejne niedziele ją poprzedzające będą handlowe. Przy tym zatrudniony może wykonywać pracę nie więcej niż w dwie niedziele. W sobotę przed Wielkanocą praca w handlu może się odbywać do godz. 14. Tak wynika z obowiązującej od 1.02.2025 r. ustawy z 6.12.2024 r. o zmianie ustawy o dniach wolnych od pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1965).

Więcej na ten temat w: Konsekwencje wolnej Wigilii.

Rada Fiskalna

Utworzenie Rady Fiskalnej jest wynikiem wdrożenia dyrektywy Rady (UE) 2024/1265 z 29.04.2024 r. zmieniającej dyrektywę 2011/85/UE w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich (DzUrz UE Seria L z 30.04.2024 r.), która nakłada na państwa członkowskie taki obowiązek. Dyrektywa określa cechy niezależnej instytucji fiskalnej w danym państwie. Rada Fiskalna:

• opiniuje prognozy makroekonomiczne, m.in. wykorzystywane na potrzeby opracowania projektu ustawy budżetowej,
• opiniuje projekt ustawy budżetowej,
• ocenia ramy budżetowe,
• sporządza różne sprawozdania i oceny na wniosek RM.

MF musi się do nich stosować lub uzasadnić, dlaczego tego nie robi.

Członkowie Rady muszą mieć co najmniej 10-letnie doświadczenie zawodowe w dwóch z trzech dziedzin: finansów publicznych, makroekonomii lub zarządzania finansami jednostek sektora finansów publicznych. W skład Rady wchodzi siedmiu członków:

• przewodniczący – wskazany przez MF,
• po jednym wskazanym przez: Prezydenta RP, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich, stronę pracowników, stronę pracodawców, stronę samorządową Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

Sejm, po przeprowadzeniu publicznego przesłuchania kandydatów przez właściwą komisję sejmową, powołuje poszczególnych członków Rady, za zgodą Senatu. Nabór kandydatów na członków pierwszego składu ma być ogłoszony do 31.08.2025 r. Kadencja rozpocznie się 1.01.2026 r. Trwa 6, 4 lub 2 lata.

Obowiązująca od 15.02.2025 r. ustawa z 20.12.2024 r. o Radzie Fiskalnej (DzU poz. 39) nowelizuje także inne przepisy z obszaru finansów publicznych.

Macierzyński przy wcześniakach

19.03.2025 r. wchodzi w życie ustawa z 6.12.2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1871), która wprowadza szczególne regulacje urlopów dla rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych po narodzinach.

Nowością jest tzw. uzupełniający urlop macierzyński. Będzie przysługiwał pracownikom wychowującym dziecko, bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego – w przypadku urodzenia dziecka:

• przed ukończeniem 28. tygodnia ciąży lub z masą urodzeniową nie większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do upływu 15. tygodnia po porodzie,
• po ukończeniu 28. tygodnia upływu ciąży i przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży oraz z masą urodzeniową większą niż 1000 g – w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu do 8. tygodnia po porodzie,
• po ukończeniu 37. tygodnia ciąży i jego pobytu w szpitalu, pod warunkiem że pobyt dziecka w szpitalu po porodzie będzie wynosił co najmniej 2 kolejne dni, przy czym pierwszy z tych dni będzie przypadał w okresie od 5. do 28. dnia po porodzie – w wymiarze tygodnia za każdy tydzień pobytu dziecka w szpitalu w okresie od 5. dnia do upływu 8. tygodnia po porodzie.

W przypadku wieloraczków będą uwzględniane waga dziecka o najniższej masie urodzeniowej oraz okres pobytu w szpitalu dziecka najdłużej hospitalizowanego.

Wniosek o uzupełniający urlop macierzyński pracownik musi złożyć w terminie nie krótszym niż 21 dni przed końcem urlopu macierzyńskiego, załączając m.in. zaświadczenie ze szpitala, w którym przebywało dziecko.

Złożenie wniosku spowoduje ochronę pracownika, tzn. od dnia jego złożenia do dnia zakończenia urlopu pracodawca nie będzie mógł:

• prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy,
• wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy, chyba że będą zachodziły przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika i reprezentująca go zakładowa organizacja związkowa wyrazi zgodę na rozwiązanie umowy.

Pracodawca może natomiast rozwiązać umowę za wypowiedzeniem w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Z uzupełniającego urlopu macierzyńskiego skorzystają też pracownicy, którzy przyjęli dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza (z wyjątkiem rodziny zawodowej), a także pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka. W tych przypadkach pobyt dziecka w szpitalu musi nastąpić po przyjęciu dziecka na wychowanie.

Uzupełniający urlop macierzyński będzie płatny w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku. Na podstawie przepisów przejściowych mogą go wykorzystać również osoby już przebywające na urlopach i zasiłkach macierzyńskich.

W DzU z 2025 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (poz. 5),
• o prawie autorskim i prawach pokrewnych (poz. 24),
• Kodeks postępowania karnego (poz. 46);

• rozporządzeń:

• Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie zadań Krajowej Administracji Skarbowej, które mogą być wykonywane przez naczelników urzędów skarbowych na obszarze całego kraju lub jego części, niezależnie od terytorialnego zasięgu ich działania (poz. 33),
• MPiPS w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (poz. 58).