Co nowego w prawie - 87

Subwencja oświatowa

27.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 20.01.2022 r. w sprawie wzoru oświadczenia o uznaniu zasadności zwrotu do budżetu państwa całej nienależnej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej (DzU poz. 179), które zawiera formularz tytułowego oświadczenia.

Obrót gazem

Od 29.01.2022 r. obowiązuje ustawa z 26.01.2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu (DzU poz. 202), która obejmuje m.in. ochroną taryfową do końca 2023 r. podmioty realizujące zadania z zakresu użyteczności publicznej (np. udzielające świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, szkoły, żłobki, przedszkola, jednostki pomocy społecznej, noclegownie, ochotnicze straże pożarne, organizacje pozarządowe w zakresie działalności pożytku publicznego). Przewiduje również rekompensaty dla przedsiębiorców paliwowych w związku z obowiązkiem stosowania tych ulg, a także inne formy wsparcia tego sektora.

Wprowadza też zmiany w innych aktach prawnych. Wynika z niej m.in., że aby ubiegać się o dodatek osłonowy, wystarczy zgłosić piec do odpowiedniej ewidencji, nie trzeba zaś dysponować wpisem do niej.

Zatrudnienie cudzoziemca

29.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 25.01.2022 r. w sprawie wzoru oświadczenia dotyczącego powierzenia cudzoziemcowi pracy (DzU poz. 193), które zawiera formularz tytułowego nowego oświadczenia. Chodzi o możliwość powierzenia przez pracodawcę cudzoziemcowi pracy zgodnie z oświadczeniem, po uzyskaniu w szczególnym, uproszczonym trybie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. W tej samej dacie weszło w życie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 20.01.2022 r. w sprawie wniosku o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę (DzU poz. 198), zawierające wzór tego wniosku.

Niższy VAT

Od 1.02.2022 r. obowiązuje ustawa z 13.01.2022 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (DzU poz. 196), czasowo (do końca lipca 2022 r.) obniżająca podatki na niektóre artykuły spożywcze, nawozy i gaz ziemny (do 0%), energię elektryczną i cieplną (do 5%), paliwa (do 8%). Sprzedawcy muszą zamieszczać przy kasach informację nt. tej obniżki.

Od 31.01.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 28.01.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (DzU poz. 224), które uwzględnia tę ustawową zmianę.

Rozdzielenie wpłaty składki zdrowotnej

1.02.2022 r. weszło w życie rozporządzenie RM z 20.01.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (DzU poz. 211). Po wprowadzeniu tzw. Polskiego Ładu wysokość składki zdrowotnej osób prowadzących działalność pozarolniczą, opłacających składki na własne ubezpieczenia, jest uzależniona od wysokości podstawy wymiaru składki. W związku z tym trzeba co miesiąc składać deklaracje rozliczeniowe.

W sytuacji gdy płatnik zapłaci składkę, ale nie złoży deklaracji rozliczeniowej, czyli nie wskaże podstawy wymiaru składki, ZUS będzie mógł rozdzielić wpłatę na poszczególne fundusze ubezpieczeniowe, lecz nie całą, a tylko w wysokości minimalnej miesięcznej kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne, tj. 9% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia roku składkowego.

Zgłoszenia przewozu paliwa

Od 1.02.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 20.01.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wyłączenia niektórych obowiązków w zakresie zgłoszeń przewozu towarów (DzU poz. 159). Dostawcy paliw nie muszą przesyłać do systemu SENT zgłoszeń dotyczących przewozu paliw przeznaczonych do statków powietrznych i statków morskich, pod warunkiem ich przemieszczania, poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, z zastosowaniem e-DD albo dokumentu zastępującego e-DD.

Przemieszczanie wyrobów akcyzowych

1.02.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 27.01.2022 r. w sprawie danych umieszczanych w Systemie oraz trybu postępowania w przypadku przemieszczania wyrobów akcyzowych przy użyciu Systemu (DzU poz. 221). W porównaniu z dotychczasową regulacją zredukowano dokumentację składaną przez podatników.

Kwalifikacja wypadku przy pracy

Od 1.02.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MRiPS z 23.01.2022 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (DzU poz. 223). Wiąże się z objęciem ubezpieczeniem wypadkowym małżonka Prezydenta RP. Zawiera wzór karty wypadku.

Handel w niedziele

1.02.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 28.01.2022 r. w sprawie ewidencji miesięcznego przychodu ze sprzedaży (DzU poz. 229). Wiąże się z zakazem handlu w niedziele i święta. Ponieważ dopuszczono handel w określonych placówkach, jeśli przychód z przeważającej działalności wynosi co najmniej 40% miesięcznego przychodu ze sprzedaży detalicznej, to sprzedawcy muszą prowadzić ewidencję tego przychodu. Rozporządzenie zawiera wzór ewidencji. Szerzej na ten temat – patrz Pierwszą ewidencję przychodów placówki handlowe czynne w niedziele muszą przygotować do 20.03.2022 r., J. Sztabińska.

Jeszcze dodatkowy zasiłek opiekuńczy

Do 27.02.2022 r. przysługiwały dodatkowy zasiłek opiekuńczy i zasiłek opiekuńczy, przyznawane w związku z pandemią. Tak wynika z obowiązujących od 1.02.2022 r. rozporządzeń RM z 31.01.2022 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (DzU poz. 231) oraz w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (DzU poz. 230).

Dodatek osłonowy

4.02.2022 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 31.01.2022 r. w sprawie informacji o dodatku osłonowym oraz o prawie do złożenia wniosku o jego wypłatę (DzU poz. 244). Informacje te wraz z fakturą mają obowiązek przekazać swoim klientom sprzedawcy energii elektrycznej lub paliw gazowych.

Od 15.02.2022 r. obowiązuje natomiast rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 9.02.2022 r. w sprawie wzoru wniosku o wypłatę dodatku osłonowego (DzU poz. 374), zawierające poprawiony wzór tego wniosku, który powinni składać w gminach zainteresowani świadczeniem.

Ustawa budżetowa

5.02.2022 r. z mocą od 1.01.2022 r. weszła w życie ustawa budżetowa na rok 2022 z 17.12.2021 r. (DzU poz. 270).

Wynika z niej m.in., że:

• prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wynosi 5922 zł (od niego zależy podstawa wymiaru składek ZUS), a to znaczny wzrost w stosunku do ubiegłorocznego 5259 zł,
• prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem wynosi 103,3%, a dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów – 103,6% (w obu wypadkach o 1,5 punktu procentowego więcej niż w ubiegłym roku),
• składka na FP wynosi 1% podstawy wymiaru, na FS 1,45%, a na FGŚP 0,1% – jak w poprzednim roku,
• kwota bazowa dla nauczycieli w dalszym ciągu pozostaje na poziomie 3537,80 zł.

Kolejny rok pozostaje zamrożona kwota bazowa osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (1789,42 zł), od której zależy wynagrodzenie samorządowców, a także dla funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej (1803,16 zł).

Wskaźnik waloryzacji emerytur

Od 12.02.2022 r. obowiązuje rozporządzenie RM z 11.02.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2022 r. (DzU poz. 368). W lipcu 2021 r. partnerzy społeczni nie uzgodnili wysokości zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2022 r., utrzymano go na minimalnym poziomie gwarantowanym art. 89 ust. 3 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, czyli na poziomie 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Ze względu na rosnącą inflację uwzględniono 63,33% realnego wzrostu wynagrodzeń. Przełoży się to na waloryzację świadczeń na poziomie 107%.

Zatrudnienie socjalne

15.02.2022 r. weszła w życie ustawa z 13.01.2022 r. o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 218), która ma zwiększyć atrakcyjność tej formy zatrudnienia. W Centrach Integracji Społecznej (CIS) mają uczestniczyć także osoby z prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wydłużono (do 24 mies.) okres uczestnictwa w CIS, wysokość świadczenia integracyjnego podniesiono ze 100 do 120% zasiłku dla bezrobotnych, a maksymalną premię motywacyjną z 50 do 100% świadczenia integracyjnego. Ponadto zwiększono liczbę dni wolnych od zajęć w CIS (z 6 do 12) oraz dni wolnych z powodu niezdolności do uczestnictwa wskutek choroby (z 14 do 21). Usługi reintegracji zawodowej i społecznej mogą być realizowane także poza miejscem funkcjonowania CIS. Do tworzenia CIS będą uprawnione również spółdzielnie socjalne osób fizycznych.

Jeśli chodzi o zmiany w innych ustawach, to m.in. zmieniono maksymalną kwotę miesięczną dochodu, uprawniającą do świadczenia uzupełniającego – z 1700 na 1750 zł/mies.

Oddział celny w Bydgoszczy

Z Oddziału Celnego II w Bydgoszczy wyodrębniono nową jednostkę organizacyjną – Oddział Celny Port Lotniczy Bydgoszcz. Wiąże się to ze zwiększeniem ruchu na lotnisku w Bydgoszczy. Oddział Celny II w Bydgoszczy będzie zobowiązany przede wszystkim do obsługi podmiotów w zakresie obrotu towarowego w ramach CUDO. Tak wynika z obowiązującego od 15.02.2022 r. rozporządzenia MF z 7.02.2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie urzędów celno-skarbowych oraz podległych im oddziałów celnych, w których są dokonywane czynności przewidziane przepisami prawa celnego w zależności od rodzaju towarów lub procedur celnych, którymi mogą być obejmowane towary (DzU poz. 343).

Monitorowanie odpadów

22.02.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 25.01.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów, których przewóz jest objęty systemem monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi (DzU poz. 178). Uniemożliwi dystrybucję rozpuszczalników i rozcieńczalników o paramentach zbliżonych do parametrów oleju napędowego, celem wprowadzenia ich do obrotu jako olej napędowy. Taka możliwość wynikała z dopuszczalności kwalifikowania towarów z poz. CN 2710 do CN 3814. Będą one objęte systemem monitorowania. Systemem SENT zostały też objęte odpady, co ma ograniczyć nielegalny obrót nimi.

Egzekucja z gospodarstwa rolnego

Od 26.02.2022 r. obowiązuje ustawa z 27.01.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (DzU poz. 366). Poprawia przepisy dotyczące wyłączeń spod egzekucji z gospodarstwa rolnego m.in. zwierząt, nawozów, opału. Dodano przepis, na mocy którego nie stosuje się wyłączeń w razie równoczesnego skierowania egzekucji do wszystkich nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego prowadzonego przez dłużnika.

Czas pracy kierowców i regulacja zawodu przewoźnika

1.03.2022 r. weszła w życie ustawa z 26.01.2022 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 209), przy czym niektóre przepisy wchodzą w życie w innych terminach. Wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1057 z 15.07.2020 r. ustanawiającą przepisy szczególne w odniesieniu do dyrektywy 96/71/WE i dyrektywy 2014/67/UE dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego oraz zmieniającą dyrektywę 2006/22/WE w odniesieniu do wymogów w zakresie egzekwowania przepisów oraz rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 (część tzw. Pakietu Mobilności I). Celem jest usprawnienie funkcjonowania rynku transportu drogowego w UE.

Zmiany w ustawie z 16.04.2004 r. o czasie pracy kierowców:

• zmieniono definicję podróży służbowej, ograniczając ją tylko do zadań wykonywanych w ramach krajowych przewozów drogowych; wykluczono z niej przewozy międzynarodowe; kierowcy wykonującemu krajowe przewozy drogowe w podróży służbowej przysługują należności na zasadach określonych w Kp (więcej na ten temat w artykule Przewóz międzynarodowy to już nie podróż służbowa, B. Wakszyńska),
• gdy praca jest wykonywana w porze nocnej, czas pracy kierowcy nie może przekraczać 10 godz. między dwoma kolejnymi okresami dziennego odpoczynku albo dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku,
• kierowcy mają obowiązek wykorzystać przerwę przeznaczoną na odpoczynek w wymiarze nie krótszym niż 30 min – gdy łączny dzienny czas prowadzenia pojazdu wynosi od 6 do 8 godz., oraz w wymiarze nie krótszym niż 45 min – gdy przekracza 8 godz.; nie można odebrać przerwy przed rozpoczęciem lub po zakończeniu dziennego czasu prowadzenia pojazdu, można je natomiast podzielić na 15-minutowe; przerwy te rozlicza się jak czas pracy,
• warunki wynagradzania kierowców nie mogą przewidywać składników wynagrodzenia, których wysokość jest uzależniona od liczby przejechanych kilometrów, szybkości dostawy lub ilości przewiezionego ładunku, jeżeli ich stosowanie mogłoby zagrażać bezpieczeństwu na drogach lub zachęcać do naruszania przepisów unijnych,
• pracodawca ma obowiązek prowadzić ewidencję czasu pracy kierowcy, obejmującą liczbę przepracowanych godzin, godzinę rozpoczęcia i zakończenia pracy, liczbę godzin przepracowanych w porze nocnej, liczbę godzin nadliczbowych, dni wolne od pracy z oznaczeniem tytułu ich udzielenia, liczbę godzin dyżuru oraz godzinę rozpoczęcia i zakończenia dyżuru, ze wskazaniem, czy jest to dyżur pełniony w domu, rodzaj i wymiar zwolnień od pracy, rodzaj i wymiar innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy, wymiar nieusprawiedliwionych nieobecności w pracy; musi przy tym uwzględniać: zapisy na wykresówkach, wydruki danych z karty kierowcy i tachografu cyfrowego, pliki z karty kierowcy i tachografu cyfrowego; inne dokumenty potwierdzające czas pracy i rodzaj wykonywanej czynności lub rejestry opracowane na podstawie tych dokumentów.

Zmiany w ustawie z 6.09.2001 r. o transporcie drogowym:

• jej przepisów nie stosuje się do przewozu drogowego wykonywanego pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej (dmc) do 3,5 t w krajowym transporcie drogowym rzeczy, w przypadku gdy przedsiębiorca wykonuje wyłącznie krajowy transport drogowy rzeczy, w niezarobkowym przewozie drogowym rzeczy, a także o dmc nieprzekraczającej 2,5 t w transporcie drogowym rzeczy,
• zmodyfikowano definicję bazy eksploatacyjnej; jest to miejsce przystosowane do prowadzenia działalności transportowej w sposób zorganizowany i ciągły, w skład którego wchodzi co najmniej jeden z następujących elementów: miejsce postojowe dla pojazdów wykorzystywanych w transporcie drogowym, miejsce załadunku, rozładunku lub łączenia ładunków, miejsce konserwacji lub naprawy pojazdów; przez „bazę eksploatacyjną” należy rozumieć także centrum operacyjne pracodawcy,
• rozszerzono katalog przestępstw w zakresie spełnienia wymogu dobrej reputacji przedsiębiorcy – o przestępstwa z dziedziny prawa podatkowego; jednocześnie do katalogu przestępstw wykluczających możliwość podjęcia działalności transportowej dodano niektóre przepisy dotyczące handlu narkotykami,
• dokument potwierdzający spełnienie warunków dostępu do zawodu przewoźnika drogowego i rynku dla przedsiębiorców wykorzystujących w swojej działalności przewozowej pojazdy, które są przeznaczone wyłącznie do przewozu rzeczy i których dmc przekracza 2,5 t, ale nie przekracza 3,5 t, będzie wydawał starosta właściwy dla siedziby przedsiębiorcy,
• po uzyskaniu zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego przedsiębiorca musi corocznie przedkładać oświadczenie o liczbie osób zatrudnionych na 31 grudnia poprzedniego roku oraz informację o średniej arytmetycznej liczbie wszystkich kierowców wykonujących operacje transportowe dla przedsiębiorcy,
• zarządzający transportem może odzyskać dobrą reputację, odbywając szkolenie lub zdając egzamin; egzamin przeprowadzany w celu odzyskania przez zarządzającego transportem dobrej reputacji będzie tożsamy z egzaminem na certyfikat kompetencji zawodowych w transporcie drogowym; szkolenie będzie prowadził ośrodek przeprowadzający szkolenia na kwalifikacje kierowców zawodowych,
• złagodzono przepisy dotyczące wydawania świadectw kierowcy,
• rozszerzono kompetencje kontrolne Inspekcji Transportu Drogowego w zakresie możliwości żądania i badania dokumentów dotyczących głównej działalności przedsiębiorcy,
• podczas kontroli drogowej kierowca będzie mógł się kontaktować z pracodawcą, aby przed zakończeniem kontroli drogowej przedstawić wszelkie dowody, których nie było w pojeździe,
• wykaz kar za naruszenia warunków wykonywania przewozu drogowego uzupełniono o nowe pozycje wynikające z przepisów unijnych zawartych w Pakiecie Mobilności I.

Mandat skarbowy

W związku z tym, że podwyższono maksymalną wysokość mandatu karnego do 5-krotności minimalnego wynagrodzenia (dotychczas 2-krotność), zmieniono wzór formularza mandatu. Jest na nim także kod kreskowy. Tak wynika z obowiązującego od 3.03.2022 r. rozporządzenia RM z 1.02.2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie nakładania kary grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia skarbowe (DzU poz. 401). Stare formularze można stosować pod warunkiem pouczenia sprawcy wykroczenia skarbowego o aktualnej maksymalnej wysokości kary grzywny nakładanej mandatem karnym.

W DzU z 2022 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (poz. 166),
• Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (poz. 329),
• Prawo dewizowe (poz. 309),
• Prawo wekslowe (poz. 282),
• o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników (poz. 318),
• o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (poz. 171),
• o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (poz. 376),
• o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych i spółce europejskiej (poz. 259),
• o partnerstwie publiczno-prywatnym (poz. 407);

• rozporządzeń:

• MRPiPS w sprawie dokonywania z Funduszu Pracy refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy oraz przyznawania środków na podjęcie działalności gospodarczej (poz. 243),
• MF w sprawie informacji podsumowującej o dokonanych wewnątrzwspólnotowych transakcjach i przemieszczeniach towarów w procedurze magazynu typu call-off stock (poz. 332),
• MRiF w sprawie terytorialnego zasięgu działania oraz siedzib dyrektorów izb administracji skarbowej, naczelników urzędów skarbowych i naczelników urzędów celno-skarbowych oraz siedziby dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (poz. 361).