Nowe defnicje budynku i budowli w interpretacjach organów podatkowych
W myśl art. 1a ust. 1 pkt 1 upol „budynkiem” jest obiekt wzniesiony w wyniku robót budowlanych, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz który posiada fundamenty i dach, z wyłączeniem obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego przeznaczenie jest pojemność.
Z kolei w art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. a–e wskazano kategorie obiektów, które są uznawane za „budowle”, jeśli zostaną wzniesione w wyniku robót budowlanych (w rozumieniu Prawa budowlanego), także wówczas, gdy stanowią tylko część obiektu niewymienionego w upol. Budowlą – na mocy art. 1a ust. 1 pkt 2 lit. a upol – jest m.in. niebędący budynkiem obiekt wymieniony w zał. nr 4 do tej ustawy (zawierającym 28 pozycji), wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.
Powodem wprowadzenia tych definicji były liczne wątpliwości i spory, jakie pojawiały się na gruncie wcześniejszych regulacji. Niestety, również nowe przepisy stają się ich źródłem, o czym świadczą liczne pytania podatników kierowane do lokalnych organów podatkowych.
Doki przeładunkowe
Spółka produkcyjna ma liczne doki, wykorzystywane do załadunku i rozładunku towarów. Mogą się one znajdować w obrębie budynku lub wystawać poza jego obrys, są wyposażone m.in. w bramy przemysłowe, rampy hydrauliczne, śluzy uszczelniające, odbojniki i naprowadzacze kół. Konstrukcje te są montowane bezpośrednio przy halach produkcyjnych lub magazynach, co umożliwia bezpieczny i efektywny przeładunek. Według spółki doki stanowią integralną część budynków – są z nimi konstrukcyjnie połączone i służą ich użytkowaniu zgodnie z przeznaczeniem, dlatego nie powinny być traktowane jako odrębny przedmiot opodatkowania w kategorii budowli, nawet jeśli częściowo wystają poza obrys hali.
Prezydent Miasta Tarnowa w interpretacji z 23.01.2025 r. (WPW.310.1.2024) nie podzielił tego stanowiska. Uznał, że dok przeładunkowy (rampa wyładowcza) wraz z wyposażeniem jest budowlą – wiatą, o której mowa w poz. 11 zał. nr 4 upol – wyposażoną w urządzenia techniczne bezpośrednio z nią związane. W konsekwencji, w myśl art. 5 ust. 1 pkt 3 upol doki powinny być w całości opodatkowane od ich wartości.
Mobilne kontenery
Spółka specjalizująca się w robotach wykończeniowych wykorzystuje w działalności kontenery magazynowe, biurowe i sanitarne. Po zakończeniu prac w danej lokalizacji są one demontowane i przewożone na kolejną budowę lub do siedziby firmy. Nie mają fundamentów – są ustawiane na betonowych bloczkach lub kostce. Część z nich jest podłączana do istniejącej infrastruktury, jednak ani grunt, ani przyłącza nie należą do spółki. Podatnik argumentował, że takie kontenery nie powstały w wyniku robót budowlanych, nie mają fundamentów, a ich mobilny charakter wyklucza uznanie za obiekty trwale związane z gruntem.
Prezydent Miasta Rzeszowa był jednak innego zdania – w interpretacji z 6.02.2025 r. (FN-310.1.2025) uznał, że posadowienie na bloczkach betonowych lub kostce zapewnia obiektom stabilność, która w świetle nowych przepisów oznacza trwałe związanie z gruntem. Dodatkowo, w przypadku kontenerów podłączonych do instalacji wodno-kanalizacyjnej połączenie to wzmacnia ich trwałość. Organ podkreślił również, że montaż kontenerów na placu budowy stanowi roboty budowlane. Co istotne, od 2025 r. „obiekt kontenerowy trwale związany z gruntem” został wprost wpisany do wykazu budowli podlegających opodatkowaniu. W efekcie organ stwierdził, że mobilne kontenery magazynowe, biurowe i sanitarne należy traktować jako budowle i opodatkować podatkiem od nieruchomości od ich wartości.
Transformatory i rozdzielnice
Burmistrz Gogolina w piśmie z 6.05.2025 r. (WF.II.3120.51.2025.AD) przesądził, że transformatory i rozdzielnice, będące elementami zakładowej sieci elektroenergetycznej, podlegają opodatkowaniu jako urządzenia budowlane. Spółka przemysłowa, która eksploatuje własną sieć elektroenergetyczną, obejmującą przewody napowietrzne i kablowe, stacje transformatorowe oraz zlokalizowane w nich urządzenia, uważała, że transformatory i rozdzielnice umieszczone w budynkach stacji nie są odrębnym przedmiotem opodatkowania.
Organ uznał inaczej. Odwołał się do znowelizowanej definicji „budowli”, która obejmuje m.in. urządzenia techniczne bezpośrednio związane z budowlami wymienionymi w zał. nr 4 do upol. W poz. 13 załącznika znajdują się linie elektroenergetyczne, a transformatory i rozdzielnice, zdaniem organu, są urządzeniami niezbędnymi do ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem.
W interpretacji podkreślono, że:
- urządzenia te są techniczne i bezpośrednio związane z liniami elektroenergetycznymi,
- zapewniają możliwość dostarczania energii o odpowiednich parametrach,
- ich montaż w stacjach transformatorowych stanowi roboty budowlane.
Co istotne, fakt umieszczenia transformatorów i rozdzielnic w budynku nie zmienia zasad opodatkowania – budynek stacji jest opodatkowany odrębnie.
W konsekwencji zarówno budynki stacji transformatorowych, jak i znajdujące się w nich transformatory oraz rozdzielnice podlegają podatkowi od nieruchomości, ale według różnych podstaw opodatkowania: powierzchni (dla budynków) i wartości (dla urządzeń budowlanych).
Węzeł cieplny
Prezydent Miasta Lublina w interpretacji z 9.07.2025 r. (PE-OR.310.3.2025) rozstrzygnął natomiast kwestię opodatkowania węzłów cieplnych. Przedsiębiorstwo ciepłownicze eksploatuje węzły indywidualne – montowane wewnątrz budynków, i węzły grupowe – obsługujące kilka obiektów, czasem zlokalizowane poza ich bryłą. Wskazywało, że węzły te stanowią „spoiwo” między przyłączem ciepłowniczym a wewnętrzną instalacją grzewczą budynku, powinny więc być traktowane jako element instalacji umożliwiającej korzystanie z obiektu zgodnie z przeznaczeniem. Taki status wyklucza odrębne opodatkowanie węzła jako budowli.
Podatnik podnosił też, że montaż węzła ogranicza się do ustawienia prefabrykowanych elementów w odpowiednio przygotowanym pomieszczeniu lub obiekcie, bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę czy zgłoszenia. Jego zdaniem brak procesu budowlanego oznacza, że węzły nie spełniają definicji budowli z upol.
Organ podatkowy nie podzielił tej argumentacji. W uzasadnieniu stwierdził, że:
- węzły cieplne, niezależnie od lokalizacji, są elementem sieci przesyłowej przedsiębiorstwa, a nie instalacją budynkową,
- spełniają definicję budowli, bo powstają w wyniku robót budowlanych, które obejmują również montaż,
- montaż prefabrykatów może być kwalifikowany jako roboty budowlane, jeśli w jego wyniku powstaje obiekt budowlany zapewniający wymaganą nośność, stabilność i bezpieczeństwo.
W efekcie organ uznał, że zarówno węzły indywidualne, jak i grupowe należy traktować jako budowle opodatkowane od ich wartości, bez względu na to, czy znajdują się w obrębie bryły budynku, czy w odrębnym obiekcie.
Podsumowanie
Pierwsze miesiące stosowania nowych definicji „budynku” i „budowli” zawartych w upol pokazują wyraźny kierunek interpretacyjny organów podatkowych – dążenie do szerokiego ujmowania obiektów w kategorii budowli.
Choć nowelizacja miała uporządkować definicje i ograniczyć spory, wydaje się, że nie wyeliminowała problemu zbyt szerokiej i nieprecyzyjnej definicji budowli, co w dalszym ciągu pozostawia pole do rozbieżnych interpretacji. Pozostaje mieć nadzieję, że sądy administracyjne skorygują skrajnie profiskalne stanowiska organów podatkowych, co pozwoli zachować równowagę między interesem fiskalnym a prawami podatników.
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych