Łatanie dziur w Polskim Ładzie – Minister Finansów przedłużył terminy poboru i zapłaty zaliczek na PIT

Przychody objęte prolongatą

Nowy akt wykonawczy przedłuża terminy poboru i przekazania do US zaliczek na PIT:

• przez zakłady pracy – od wypłacanych lub stawianych do dyspozycji podatnika przychodów ze stosunku pracy, stosunku służbowego, spółdzielczego stosunku pracy lub pracy nakładczej oraz od wypłacanych zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego (art. 31 updof),
• przez organy rentowe – z tytułu wypłacanych emerytur i rent, świadczeń przedemerytalnych i zasiłków przedemerytalnych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, rent strukturalnych, rent socjalnych oraz nauczycielskich świadczeń uzupełniających (art. 34 updof),
• przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz przez jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (tj. przez zleceniodawców) – od świadczeń z tytułu działalności wykonywanej osobiście, określonej w art. 13 pkt 8 updof, tj. wypłacanych bądź stawianych do dyspozycji wykonawców przychodów z umowy zlecenia określonej w tym przepisie.

Co do zasady wskazani płatnicy mają obowiązek poboru zaliczek na PIT ze środków podatnika i odprowadzenia ich do 20. dnia następnego miesiąca po miesiącu ich poboru, na rachunek US właściwego dla miejsca ich zamieszkania, a gdy nie są osobami fizycznymi – właściwego dla ich siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności (art. 38 ust. 1 i art. 42 ust. 1 updof).

Na czym polega przedłużenie

Rozporządzenie w § 1 wydłuża terminy poboru i odprowadzania nadwyżki zaliczki na PIT obliczonej od ww. przychodów według przepisów updof obowiązujących w 2022 r., nad zaliczką ustaloną od nich zgodnie z przepisami updof obowiązującymi 31.12.2021 r., pomniejszoną o składkę zdrowotną pobraną przez płatnika ze środków ubezpieczonego w kwocie 7,75% podstawy wymiaru.

W razie wystąpienia w danym miesiącu 2022 r. takiej nadwyżki płatnicy naliczają, pobierają i wpłacają PIT tylko w wysokości zaliczki obliczonej na 31.12.2021 r., a termin poboru i uiszczenia różnicy zostaje przedłużony (do kiedy – wyjaśniamy dalej).

Wejście w życie rozporządzenia oznacza zatem, że służby płacowe firm rozliczające objęte nim przychody będą musiały co miesiąc obliczać na listach płac dwie zaliczki na PIT: według zasad obowiązujących w 2022 r. i w celach porównawczych – „po staremu” zgodnie z przepisami obowiązującymi 31.12.2021 r. To kolejne utrudnienie, gdyż Polski Ład i tak już bardzo zagmatwał rozliczanie wynagrodzeń[2].

Uwaga: przedłużenie dotyczy przychodów uzyskanych wyłącznie od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. w wysokości do 12 800 zł/mies., przy czym limit ten stosuje się odrębnie dla każdego źródła przychodów, tzn. odrębnie dla przychodów ze stosunku pracy, ze zlecenia i wypłacanych przez organ rentowy (§ 2 i 3 rozporządzenia). Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia, chodzi o to, że według założeń Polskiego Ładu ma on pozostać neutralny bądź korzystny dla podatników osiągających miesięczne przychody mieszczące się w limicie.

Przy obliczaniu „starej” zaliczki na PIT – w celu porównania jej z bieżącą zaliczką – płatnik uwzględnia koszty uzyskania właściwe dla danych przychodów oraz miesięczną kwotę zmniejszającą podatek (tzw. ulgę miesięczną) zgodnie z przepisami updof obowiązującymi 31.12.2021 r., o ile na moment ustalania zaliczki w 2022 r. jest uprawniony do ich stosowania (§ 1 ust. 4 rozporządzenia).

Jeśli więc na liście płac sporządzonej np. w marcu 2022 r. pracodawca oblicza zaliczkę bez stosowania podstawowych kosztów ze stosunku pracy (bo pracownik z nich zrezygnował), to – ustalając w celach porównawczych „starą” zaliczkę (według stanu prawnego na 31.12.2021 r.) – również nie potrąca tych kosztów. Podobnie jeśli w 2022 r. oblicza zaliczkę bez stosowania ulgi miesięcznej (bo zatrudniony nie złożył PIT-2), to od „starej” zaliczki także nie odejmuje tej ulgi. Inaczej mówiąc, zeszłoroczne parametry „wpisuje się” w stan faktyczny występujący w 2022 r. Dotyczy to także momentu przekroczenia przez dochody pracownika II progu skali podatkowej.

Płatnik, który na początku 2022 r. obliczył i pobrał zaliczkę na PIT większą od obliczonej na „starych” zasadach (obowiązujących na 31.12.2021 r.), ma obowiązek niezwłocznego zwrotu nadwyżki podatnikowi, pod warunkiem że jeszcze jej nie przekazał na rachunek US (§ 4 rozporządzenia). Niezwłocznie oznacza natychmiast, bez zbędnej zwłoki, najlepiej tuż po wejściu w życie rozporządzenia. Obowiązek ten nie obciąża płatnika, który po sporządzeniu listy płac, np. 5.01.2022 r., od razu przelał zaliczki na rachunek US.

Zapłata prolongowanej nadwyżki

Rozporządzenie nie określa konkretnej daty zapłaty odroczonej nadwyżki zaliczek. Prolongata obowiązuje do terminu płatności w 2022 r. zaliczki na PIT za miesiąc uzyskania przez pracownika, emeryta czy zleceniobiorcę przychodów w takiej wysokości, że naliczona od nich zaliczka okaże się niższa od ustalonej „po staremu”. Płatnik przekazuje wówczas do US – do 20. dnia następnego miesiąca – kwotę zaliczki bieżącej oraz ew. przełożone wcześniej nadwyżki zaliczek – jednak tylko do kwoty różnicy między zaliczką bieżącą a „starą”. Chodzi o to, by za każdy z poszczególnych miesięcy 2022 r. zaliczka na PIT odprowadzana za pracownika, emeryta czy zleceniobiorcę nie wyniosła więcej niż ta, jaką w analogicznej sytuacji odprowadził w zeszłym roku kalendarzowym.

Uwaga: jeśli uzyskana kwota różnicy między bieżącą i „starą” zaliczką pozwoli w danym miesiącu na „odbiór” tylko części odroczonej nadwyżki, resztę płatnik odejmie w kolejnych miesiącach, kiedy taka różnica powstanie (§ 1 ust. 3 rozporządzenia).

Jak wskazał MF w „Objaśnieniach podatkowych z 20.01.2022 r. na temat obowiązujących w 2022 r. zasad poboru i przekazywania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy”, termin poboru nadwyżki zaliczki jest odroczony do 31.12.2022 r. Nie oznacza to jednak, że w przypadku gdy do końca tego dnia nie wystąpi ujemna różnica w pełni pokrywająca niepobraną wcześniej część zaliczki, płatnik ma potrącić z wynagrodzenia podatnika lub w inny sposób zabezpieczyć pobór odroczonej części zaliczki. Rozporządzenie „dopuszcza” pobór niepobranej części zaliczki tylko w sytuacji wystąpienia ujemnej różnicy. W przypadku niepobrania nadwyżki zaliczki do końca roku lub rozwiązania umowy o pracę płatnik nie będzie obowiązany do jej poboru. Ostatecznie kwoty niepobrane zostaną rozliczone przez podatnika w zeznaniu za 2022 r.

Kwotę ew. nadwyżki zaliczki, pobraną w grudniu 2022 r., płatnik ma obowiązek wpłacić do US w terminie do 20.01.2023 r.

Wniosek o niestosowanie rozporządzenia

Podatnik uzyskujący ww. przychody, od których płatnik nie odlicza miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek (425 zł), ma prawo złożyć sporządzony na piśmie wniosek o nieprzedłużanie terminów na podstawie rozporządzenia. Wówczas płatnik uwzględnia ten wniosek najpóźniej od następnego miesiąca po miesiącu jego otrzymania (§ 5 rozporządzenia). Złożeniem wniosku będą zainteresowane osoby chcące uniknąć dopłaty podatku w wyniku sporządzenia rocznego zeznania podatkowego.

Od Redakcji: Z mocą od 1.02.2022 r. przepisy rozporządzenia mają być zastąpione ustawą, która zasadniczo powiela i doprecyzowuje jego treść – zob. projekt (z 24.01.2022 r.) ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych:

https://legislacja.gov.pl