Zmiany w przepisach podatkowych wprowadzone tarczami antykryzysowymi 2.0 i 3.0

Wynikają one z dwóch ustaw[1] z:

• 16.04.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 695), dalej tarcza 2.0,
• 14.05.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (DzU poz. 875), dalej tarcza 3.0.

Zielone światło dla odwołań i skarg

Po upływie 7 dni od wejścia w życie tarczy 3.0 (a więc od 24.05.2020 r.) zostały odwieszone terminy na złożenie odwołania do organu II instancji i skargi do sądu administracyjnego.

Tarcza 3.0 zasadniczo weszła w życie 16.05.2020 r. i uchyliła art. 15zzs ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych[2], dalej specustawa.

Przepisem tym zawieszony został od 31.03.2020 r. bieg terminów procesowych i sądowych w:

• postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych,
• postępowaniach egzekucyjnych,
• postępowaniach karnych,
• postępowaniach karnych skarbowych,
• postępowaniach w sprawach o wykroczenia,
• postępowaniach administracyjnych,
• postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie Op,
• kontrolach celno-skarbowych,
• postępowaniach w sprawach, o których mowa w art. 15f ust. 9 ustawy o grach hazardowych[3],
• innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw.

Zawieszenie nie dotyczyło samych tych postępowań (mogły i nadal mogą być prowadzone), lecz związanych z nimi terminów procesowych (np. na złożenie odwołania od decyzji, zażalenia od postanowienia) i sądowych (np. na wniesienie skargi do sądu).

Bieg tych terminów nie rozpoczynał się, a rozpoczęty uległ zawieszeniu 31.03.2020 r.

W założeniu ustawodawcy miało to trwać aż do odwołania stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego, ogłoszonych z powodu COVID. Jednak „odmrażanie” gospodarki przyspieszyło odwieszenie wspomnianych terminów.

W tarczy 3.0 uchwalono, że terminy w ww. postępowaniach, których bieg:

• nie rozpoczął się na podstawie art.15zzs,
• uległ zawieszeniu na podstawie art. 15zzs,

odpowiednio rozpoczynają bieg lub biegną dalej po upływie 7 dni od dnia wejścia w życie tarczy 3.0.

Jednocześnie wprowadzono nowe rozwiązania, które mają przyspieszyć rozpatrywanie skarg przez WSA i skarg kasacyjnych przez NSA w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich.

Zgodnie z dodanym art.15zzs4 NSA może rozpoznawać sprawy na posiedzeniu niejawnym, nawet jeżeli strona (np. podatnik) wnosząca skargę kasacyjną nie zrzekła się rozprawy (która co do zasady jest jawna) lub inna strona zażądała przeprowadzenia rozprawy. Wystarczy, że wszystkie strony w ciągu 14 dni od doręczenia im zawiadomienia z NSA o zamiarze skierowania sprawy na posiedzenie niejawne wyrażą zgodę na taki tryb jej rozpatrzenia.

Jeśli natomiast chodzi o rozprawy, to mają być przeprowadzane na odległość, z wykorzystaniem urządzeń technicznych, z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Osoby uczestniczące w rozprawie nie muszą przebywać w budynku sądu. Rozprawy będzie zatem przeprowadzać nie tylko NSA, lecz także WSA.

Jeżeli nie będzie można przeprowadzić rozprawy na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku, a obecność jej uczestników w budynku sądu mogłaby wywołać nadmierne zagrożenie dla ich zdrowia, to przewodniczący składu sędziowskiego może zarządzić posiedzenie niejawne.

Brak zaległości w PIT i daninie solidarnościowej

Wpłacenie w przedłużonym faktycznie do 1.06.2020 r. terminie należnego PIT oraz daniny solidarnościowej za 2019 r. nie będzie przeszkodą do uzyskania zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach, o którym mowa w art. 306e Op. Wynika to z art. 15za ust. 1a, dodanego tarczą 3.0.

W zaświadczeniach tych, wystawianych w okresie objętym zaniechaniem przez MF poboru odsetek za zwłokę, nie uwzględnia się zaległości podatkowych, których zapłata po 30.04.2020 r., nie później niż do 1.06.2020 r., została objęta tym zaniechaniem. Zmiana jest istotna m.in. dla podatników ubiegających się o zamówienia publiczne oraz o wsparcie finansowe w ramach programów rządowych.

Wpłata na PISF kosztem podatkowym

Tarczą 3.0 nałożono na podmioty dostarczające audiowizualną usługę medialną na żądanie obowiązek wnoszenia wpłat na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (tzw. podatek od Netflixa, przy czym obejmie on również inne platformy streamingowe). Obowiązek ten wejdzie w życie od 1.07.2020 r. Wysokość wpłat to 1,5% przychodu z opłat za dostęp do audiowizualnych usług medialnych na żądanie albo przychodu z emisji przekazów handlowych, jeżeli w danym okresie rozliczeniowym jest on wyższy.

Wpłaty będą przekazywane co kwartał i będą kosztem uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia (art. 19 ust. 10 ustawy o kinematograf ii[4]).

Nowe zwolnienia z PIT

Tarczą 3.0 wprowadzono nowe zwolnienie z PIT – dla zasiłków otrzymanych w 2020 r. przez rolników i domowników (o których mowa w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników[5]) objętych obowiązkową kwarantanną, nadzorem epidemiologicznym lub hospitalizacją.

Zasiłek przysługuje w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę, na podstawie art. 31zy specustawy.

Zwolnienie podatkowe wynika z art. 52m updof. Już wcześniej, na podstawie tarczy 1.0[6], w ww. przepisie zwolniono z PIT również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w 2020 r.:

• świadczenia postojowe, o których mowa w art. 15zq specustawy, wypłacane osobom:
• prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą,
• wykonującym umowę agencyjną, umowę zlecenia, inną umowę o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kc dotyczące zlecenia, albo umowę o dzieło,
• świadczenia polegające na zakwaterowaniu i wyżywieniu, o których mowa w art. 15x ust. 3 pkt 1 specustawy, czyli na rzecz pracowników w przedsiębiorstwach, których działalność jest niezbędna do funkcjonowania „infrastruktury krytycznej” (wartość tych świadczeń nie jest też wliczana do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne).

Wyłączenia z opodatkowania PIT i CIT

Niezależnie od zwolnień z PIT obowiązują wyłączenia z opodatkowania (PIT i CIT), wprowadzone tarczami 1.0 i 2.0. Nie są przychodem w rozumieniu updof i updop:

• przychody pochodzące ze zwolnienia z obowiązku opłacania należności z tytułu składek ZUS, o których mowa w art. 31zo specustawy (wyłączenie to wynika z art. 31zx specustawy),
• przychód z tytułu umorzenia pożyczki do 5 tys. zł wypłacanej przez powiatowe urzędy pracy z FP (wyłączenie to wynika z art. 15zzd ust. 10 specustawy).

Ceny transferowe

Zasadniczo nie zmieniły się terminy składania dokumentacji cen transferowych przez podmioty powiązane:

• przekazania Szefowi KAS informacji o cenach transferowych – do końca 9. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego (art. 23zf ust. 1 updof i art. 11t ust. 1 updop),
• złożenia w US oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych – do końca 9. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego/obrotowego (art. 23y ust. 1 updof i art. 11m ust. 1 updop),
• dołączenia do lokalnej dokumentacji cen transferowych – grupowej dokumentacji cen transferowych – do końca 12. miesiąca po zakończeniu roku obrotowego (art. 23zb ust. 1 updof i art. 11p ust. 1 updop).

Terminy te zostały utrzymane dla podmiotów powiązanych, których rok obrotowy (dotyczy updop) lub podatkowy (dotyczy updof) rozpoczął się po 31.12.2018 r. i dla których 9-miesięczny termin na złożenie informacji o cenach transferowych upływa 30.09.2020 r. lub później.

Wyjątek zrobiono jedynie dla podmiotów powiązanych, mających skrócony rok podatkowy (tj. taki, który rozpoczął się po 31.12.2018 r., ale nie trwał pełnych 12 mies., bo zakończył się przed 31.12.2019 r.). Pierwotny 9-miesięczny termin upłynąłby dla nich w najbliższych miesiącach i dlatego postanowiono go wydłużyć nie tylko ze względu na pandemię, lecz także z uwagi na prace w Ministerstwie Finansów nad interaktywnym formularzem ułatwiającym podmiotom powiązanym wypełnienie obowiązków w zakresie złożenia informacji o cenach transferowych (TPR-C i TPR-P). Dla tych podmiotów przedłużony został:

• do 30.09.2020 r. termin na złożenie Szefowi KAS informacji o cenach transferowych i na złożenie w US oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych,
• do 31.12.2020 r. termin na dołączenie do lokalnej dokumentacji cen transferowych – grupowej dokumentacji cen transferowych.

Zmianę tę wprowadzono tarczami 1.0 i 2.0 (art. 31z specustawy).

Podatkowe grupy kapitałowe

Status podatkowej grupy kapitałowej zachowa ta grupa, która poniesie negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19 i z tego powodu nie spełni warunku:

• co najmniej 2% rentowności, czyli 2% udziału dochodów w przychodach (art. 1a ust. 2 pkt 4 updop), lub
• braku zaległości we wpłatach podatków stanowiących dochód budżetu państwa (art. 1a ust. 2 pkt 1 lit. d updop).

Dotyczy to roku podatkowego, który:

• rozpoczął się przed 1.01.2020, a zakończy po 31.12.2019 r., lub
• rozpoczął się po 31.12.2019, a przed 1.01.2021 r.

Zmiana ta wynika z art. 38n updop, dodanego tarczą 2.0.

Podatek od nieruchomości

Tarcza 2.0 upoważniła rady gmin do zwolnienia (uchwałą) z podatku od nieruchomości lub odroczenia terminu jego płatności nie tylko przedsiębiorców (co nastąpiło już na podstawie tarczy 1.0), lecz także:

1) organizacje pozarządowe, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie[7] (np. fundacje, stowarzyszenia), oraz

2) podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ww. ustawy (np. osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne),

których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych wywołanych COVID-19.

Analiza danych teleinformatycznych przez KIR

Tarcza 2.0 dała MF możliwość zlecania Krajowej Izbie Rozliczeniowej (KIR) „analizy skutków zachodzących zjawisk gospodarczych, w tym w szczególności ich wpływu na płynność finansową przedsiębiorców i innych podmiotów”.

KIR to kluczowy podmiot infrastruktury polskiego systemu płatniczego, którego akcjonariuszami są: NBP i 10 banków oraz Związek Banków Polskich. Dostarcza cyfrowych rozwiązań nie tylko bankowości, lecz także administracji. KIR przygotowała i nadzoruje:

• System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej (STIR), który umożliwia przeciwdziałanie przestępstwom skarbowym dzięki wykorzystaniu analizy big data, oraz
• mechanizm podzielonej płatności VAT.

Na podstawie art. 119zu Op już od początku 2018 r. KIR przetwarza dane:

• które codziennie przekazują jej banki oraz skok (informacje o otwieranych i prowadzonych rachunkach, dzienne zestawienia transakcji, informacje o rachunkach oszczędnościowych i rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych prowadzonych dla osób fizycznych oraz informacje o rachunkach członków skok),
• udostępnione jej z Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników, o których mowa w art. 15 ust. 5 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników[8].

Obecnie, na wniosek MF, izba rozliczeniowa analizuje również te dane (oraz inne przetwarzane w systemach płatności) w zakresie wskazanym przez MF.