Zmiany w funkcjonowaniu przedsiębiorstw w czasie pandemii

Wynikają one z ustawy z 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw[1] (dalej tarcza), która weszła w życie w tej samej dacie.

Komunikacja elektroniczna organów spółek i podejmowanie uchwał na odległość

W związku z ogłoszeniem stanu epidemii COVID-19, na podstawie nowego art. 15zzzr ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych[2] (dalej specustawa) posiedzenia organów osób prawnych mogą się odbywać z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, bez konieczności jednoczesnej obecności członków tych organów. Wskazany przepis stanowi samodzielną podstawę do odbywania e-zgromadzeń, jednak ustawodawca postanowił wprowadzić do niektórych ustaw dodatkowe regulacje w tym obszarze.

Zarząd i rada nadzorcza spółek

W Ksh zmieniono przepisy dotyczące funkcjonowania zarządu i rady nadzorczej (RN) spółki z o.o. oraz akcyjnej. Przepisy te mają zastosowanie również do spółki partnerskiej, jeżeli w jej umowie przewidziano powierzenie prowadzenia spraw i reprezentowania spółki zarządowi. Ich celem jest umożliwienie tym organom prawidłowej organizacji posiedzeń oraz podejmowania uchwał w sytuacjach kryzysowych, gdy fizyczna obecność członków organów jest niemożliwa lub utrudniona, a także w bieżącej działalności, gdy dla członków dogodniejsze jest uczestnictwo w posiedzeniach przy wykorzystaniu komunikacji elektronicznej.

Zgodnie ze znowelizowanymi art. 208 i art. 371 Ksh w posiedzeniu zarządu spółki z o.o. i akcyjnej można uczestniczyć przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Dotychczas ustawa nie przewidywała takiej możliwości. Analogiczne rozwiązanie obowiązuje dla posiedzeń RN.

Ponadto możliwe jest podejmowanie uchwał zarządu i RN przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (e-uchwał), chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Dotychczasowe przepisy przewidywały możliwość podejmowania uchwał w takim trybie (a także w trybie pisemnym), jednak wyłącznie przez RN i tylko w przypadku, gdy umowa albo statut spółki wprowadzały taką zasadę.

Obecnie posiedzenia RN mogą zatem odbywać się, co do zasady, przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość bądź w trybie pisemnym, o ile tylko umowa lub statut nie wyłączają takiej możliwości. Uchwała RN jest ważna, gdy wszyscy członkowie rady zostali powiadomieni o treści projektu uchwały oraz co najmniej połowa członków uczestniczyła w jej podejmowaniu. Umowa lub statut spółki może przewidywać bardziej surowe wymagania dotyczące podejmowania uchwał w tym trybie.

Możliwość podejmowania e-uchwał przez zarząd spółki z o.o. i akcyjnej stanowi istotne novum w prawie spółek. Do uchwał tych stosuje się obowiązujące dotychczas przepisy dotyczące ich podejmowania i wymaganego kworum. Uchwały zarządu mogą być zatem powzięte, jeżeli wszyscy członkowie zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu zarządu oraz zapadają one bezwzględną większością głosów.

Nowe przepisy mają zastosowanie, jeśli w umowie albo w statucie nie wyłączono możliwości uczestnictwa w posiedzeniach i podejmowania e-uchwał.

W odniesieniu do zarządu i RN spółki akcyjnej wprowadzono również dodatkowy wymóg określenia przez RN, w formie regulaminu, szczegółowych zasad udziału w e-posiedzeniu zarządu albo RN. W przypadku spółki z o.o. nie przewidziano takiego wymogu, jednak w celu zapewnienia zarówno bezpieczeństwa funkcjonowania organów, jak i ważności oraz skuteczności podejmowanych w nowych trybach uchwał zalecane jest stworzenie stosownego regulaminu. Dokument taki powinien określać zarówno kwestie prawne, jak i techniczne odbywania posiedzeń oraz przeprowadzania głosowań. Poprawnie opracowany regulamin może znacznie ułatwić sprawne funkcjonowanie organu, ponieważ będzie zawczasu odpowiadał na zagadnienia, które pojawią się w toku obrad.

Członkowie RN mogą obecnie uczestniczyć w podejmowaniu uchwał rady, oddając swój głos na piśmie za pośrednictwem innego członka RN, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Dotychczas było to możliwe tylko w przypadku, gdy umowa lub statut spółki przewidywały takie rozwiązanie. Głosowanie na piśmie nie może jednak nadal dotyczyć spraw wprowadzonych do porządku obrad na posiedzeniu RN. Dla zarządu przewidziano analogiczną regulację, co jest w tym przypadku nowością.

Nowelizacja uchyliła także przepisy, zgodnie z którymi podejmowanie uchwał RN spółki z o.o. i akcyjnej w trybie pisemnym bądź przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość nie mogło dotyczyć wyborów przewodniczącego i wiceprzewodniczącego RN, powołania członka zarządu oraz odwołania i zawieszania w czynnościach tych osób. Oznacza to, że obecnie wszystkie rodzaje uchwał RN mogą być podejmowane w takim trybie.

Zgromadzenie wspólników i walne zgromadzenie akcjonariuszy

Dotychczas przepisy Ksh dopuszczały udział w zgromadzeniu wspólników (ZW) lub w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy (WZA) przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, tylko gdy umowa spółki z o.o. albo statut spółki akcyjnej przewidywały takie rozwiązanie. Obecnie każde ZW lub WZA może się odbyć zdalnie, chyba że umowa albo statut wyłączają taką możliwość. O udziale w e-ZW lub w e-WZA postanawia zwołujący to zgromadzenie (tj. zarząd, ew. RN bądź osoby wskazane w umowach/statutach spółek).

Udział w ZW lub w WZA przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej obejmuje w szczególności:

• dwustronną komunikację w czasie rzeczywistym wszystkich osób uczestniczących w ZW lub w WZA, w ramach której mogą się one wypowiadać w toku obrad zgromadzenia, przebywając w innym miejscu niż miejsce obrad zgromadzenia (np. w formie telekonferencji),
• wykonywanie osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed bądź w toku ZW lub WZA.

Szczegółowe zasady udziału w ZW albo w WZA przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej określa RN w formie regulaminu (w przypadku braku RN w spółce z o.o. regulamin określają wspólnicy). Opracowanie regulaminu jest w tej sytuacji obligatoryjne. Nie może on określać wymogów i ograniczeń, które nie są niezbędne do identyfikacji wspólników i zapewnienia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej.

Przedstawione wyżej środki komunikacji elektronicznej to jedynie przykład, zatem regulamin może przewidywać inne środki i formy takiej komunikacji. Warto pamiętać, że tak jak przy konstruowaniu analogicznego regulaminu odbywania posiedzeń zarządu czy RN, regulamin powinien pomagać w obradach, tj. odpowiadać na pytania, zwłaszcza dotyczące technicznych i prawnych aspektów zgromadzenia.

W spółce z o.o. przyjęcie regulaminu może nastąpić uchwałą wspólników bez odbycia zgromadzenia, jeżeli wspólnicy reprezentujący bezwzględną większość głosów wyrażą na piśmie zgodę na treść tego regulaminu. Ponadto gdy udział w ZW odbywa się przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, nowelizacja art. 238 Ksh wprowadza dodatkowe obostrzenia dla zawiadomień o zgromadzeniu. Należy w nich dodatkowo zamieścić informacje o sposobie uczestniczenia w ZW, wypowiadania się w jego trakcie, wykonywania na nim prawa głosu oraz wniesienia sprzeciwu od podjętej wówczas uchwały bądź uchwał.

W odniesieniu do ZW oraz WZA zwołanych przed 31.03.2020 r. zwołujący je może postanowić o umożliwieniu uczestnictwa w nich przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Wprowadzono jednak wymóg poinformowania o tym fakcie, w trybie przewidzianym odpowiednio dla zwołania ZW albo WZA, nie później niż na 4 dni przed planowanym dniem odbycia tego zgromadzenia.

Omówione wyżej zmiany Ksh należy ocenić pozytywnie. Umożliwiają one prawidłowe funkcjonowanie organów spółek z o.o. i akcyjnych nie tylko w dobie kryzysu wywołanego COVID-19 czy epidemii innych chorób, lecz także w normalnej, bieżącej działalności. Trzeba jednak pamiętać, że nowe przepisy nie rozstrzygają kluczowych szczegółów, np. kwestii tajności głosowania. Tym samym brak odpowiednio przygotowanego regulaminu odbywania posiedzeń/zgromadzeń może spowodować nawet nieważność podejmowanych uchwał.

Oświadczenia woli członków organów osób prawnych

Mając na uwadze, że posiedzenia organów spółek z o.o. i akcyjnych mogą się odbywać z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej bez konieczności jednoczesnej obecności członków tych organów, w art. 15zzzr specustawy wprowadzono szczególną regulację dotyczącą składania oświadczeń woli członków organów osób prawnych innych niż Skarb Państwa. Oświadczenia takie mogą zostać złożone w formie dokumentowej. Zgodnie z Kc dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią, a zatem oświadczenie woli można złożyć np. w formie wiadomości e-mail.

Niezależnie od przepisów szczególnych oświadczenie może zostać złożone bez dodatkowej weryfikacji tożsamości członka organu takiej osoby prawnej. Oznacza to, że do jego skuteczności nie jest wymagane wypełnienie formularza udostępnionego w systemie teleinformatycznym, opatrzenie kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym czy osobistym, bez względu na odmienne zastrzeżenie ustawy lub czynności prawnej.

Powyższa zmiana powinna umożliwić odbywanie większości posiedzeń/zgromadzeń osób prawnych w formie elektronicznej. Nie można jednak zapominać o pewnych ograniczeniach tego rozwiązania. Otóż możliwość głosowania tajnego w formie dokumentowej jest praktycznie niemożliwa. Zgodnie bowiem z art. 772 Kc do zachowania tej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Nie jest więc możliwe oddanie głosu przy zachowaniu tajności (anonimowości), w sposób, który jednocześnie umożliwia ustalenie osoby głosującej (składającej oświadczenie woli). Powyższa kwestia może być jednak ustalona w regulaminach posiedzeń/zgromadzeń osób prawnych.

Uchwały ws. polityki wynagrodzeń

Tarcza przewiduje, że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii minister właściwy ds. instytucji finansowych może w drodze rozporządzenia odroczyć termin podjęcia przez walne zgromadzenie spółki publicznej uchwały ws. polityki wynagrodzeń członków zarządu i RN, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia prawidłowej realizacji tego obowiązku.

Zmiany w funkcjonowaniu organów spółdzielni

Wiele istotnych zmian wprowadzono także w Prawie spółdzielczym[3] – w zakresie funkcjonowania organów spółdzielni.

Członek RN lub członek zarządu może żądać zwołania posiedzenia RN albo posiedzenia zarządu, podając proponowany porządek obrad, lub podjęcia określonej uchwały na piśmie albo przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Jeżeli przewodniczący RN lub prezes zarządu nie zwoła posiedzenia albo nie zarządzi głosowania na piśmie bądź przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość na dzień przypadający w terminie tygodnia od dnia otrzymania żądania, wnioskodawca może samodzielnie zwołać posiedzenie, podając jego datę i miejsce, albo zarządzić głosowanie na piśmie bądź przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.

Uchwała organu spółdzielni (zarządu lub RN) może zostać podjęta, jeżeli wszyscy członkowie organu zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu organu albo o głosowaniu na piśmie oraz przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Kworum powinno być obliczane z uwzględnieniem członków uczestniczących przez oddanie głosu w tym trybie.

Szczegółowy tryb zwoływania posiedzeń RN i zarządu oraz sposób i warunki podejmowania uchwał przez te organy są określone w statucie lub w przewidzianych w nim regulaminach tych organów.

Poważny problem w realizacji nowych trybów działania wprowadzonych specustawą może sprawiać konieczność modyfikacji regulaminów, które nie określają szczegółów działania tych nowych trybów. Wymaga to bowiem spotkania członków organów spółdzielni w celu głosowania według starych zasad. Największy problem wystąpi wtedy, gdy regulamin działania organu zatwierdza walne zgromadzenie spółdzielni, ponieważ obecnie zwołanie takiego zgromadzenia nie jest możliwe.

Jeżeli ustawowy termin zwołania walnego zgromadzenia spółdzielni przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, trwającego w dniu wejścia w życie tarczy, tj. 31.03.2020 r., lub ogłoszonego bezpośrednio po okresie trwającym w dniu wejścia w życie tej ustawy, ulega on przedłużeniu o 6 tyg. od dnia odwołania tego stanu.

Przepisy Prawa spółdzielczego w brzmieniu nadanym specustawą stosuje się również do posiedzeń organów spółdzielni zwołanych przed dniem wejścia tarczy w życie. 

Sprawozdania finansowe (sf)

Tarcza dała MF podstawę do wydania rozporządzenia określającego inne terminy wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji, o których mowa w uor oraz aktach wykonawczych wydanych na jej podstawie.

MF skorzystał z tej delegacji, wydając rozporządzenie z 31.03.2020 r.[4], wydłużające termin:

• sporządzenia zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej za rok obrotowy oraz zakończenia inwentaryzacji – o 90 dni, a dla jednostek podlegających nadzorowi KNF – o 60 dni,
• zamknięcia ksiąg rachunkowych, sporządzenia, zatwierdzenia, przekazania do właściwych jednostek, organów lub rejestrów, a także udostępniania do wiadomości publicznej sf (w tym skonsolidowanych), sporządzenia sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności i skonsolidowanego sprawozdania z płatności – o 3 mies., a dla jednostek podlegających nadzorowi KNF oraz jednostek sfery budżetowej – o 2 mies.,
• przekazania sf osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą do Szefa KAS – do 31.07.2020 r.,
• sporządzania i zatwierdzania rocznego sf, o których mowa w § 39 ust. 1 i 4 rozporządzenia MF w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy emerytalnych[5], a także zatwierdzenia oraz złożenia do ogłoszenia rocznego sf oraz rocznego połączonego sf z rocznymi sprawozdaniami jednostkowymi subfunduszy, o których mowa w § 40 ust. 2 i 3 rozporządzenia MF w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych[6] – o 2 mies.

Przedłużenie terminów odnosi się do obowiązków dotyczących roku obrotowego kończącego się po 29.09.2019 r., jednak nie później niż 30.04.2020 r., których termin wykonania nie upłynął przed 31.03.2020 r.

Tarcza uchyliła art. 134 ust. 1 uobr, w myśl którego maksymalny czas nieprzerwanego trwania zleceń badań ustawowych w jednostkach zainteresowania publicznego (jzp), przeprowadzanych przez tę samą firmę audytorską lub powiązaną z nią firmę audytorską (bądź jakiegokolwiek członka sieci działającej w państwach UE, do której należą te firmy audytorskie), nie może przekraczać 5 lat.

Okres współpracy jzp z firmą audytorską będzie zatem mógł trwać do 10 lat, zgodnie z art. 17 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014[7].

Terminy materialne i procesowe

Tarcza spowodowała wstrzymanie bądź zawieszenie biegu części terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego oraz biegu terminów procesowych i sądowych w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Bieg terminów procesowych i sądowych uległ zawieszeniu m.in. w większości postępowań sądowych, w tym sądowoadministracyjnych, w postępowaniach egzekucyjnych, karnych i karnych skarbowych, postępowaniach administracyjnych, postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie Op, a także w kontrolach celno-skarbowych.

Wstrzymanie nie dotyczy m.in. terminów w sprawach:

• pilnych (wskazanych w art. 14a ust. 4 i 5 specustawy),
• wniosków i pytań prawnych do TK,
• niektórych kontroli i postępowań w zakresie zamówień publicznych (np. postępowań sektorowych).

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii nie przeprowadza się rozpraw ani posiedzeń jawnych, z wyjątkiem tych w sprawach określonych w art. 14a ust. 4 i 5 specustawy.

Ustawodawca przewidział jednak, że czynności dokonane w tym okresie – w postępowaniach i kontrolach, o których mowa wyżej – będą skuteczne i będą wywoływały skutki prawne.

Ponadto w okresie epidemii strona, uczestnik postępowania lub podmiot kontrolowany i ich kontrahent mają obowiązek – na żądanie organu, sądu bądź podmiotu, prowadzących odpowiednio postępowanie lub kontrolę, w wyznaczonym przez nich terminie – dokonania czynności określonej w tym żądaniu. Żądanie to może zostać skierowane, jeżeli:

• wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony albo kontrolowanego – w przypadkach postępowań karnych skarbowych oraz postępowań i kontroli prowadzonych na podstawie Op, a także kontroli celno-skarbowych,
• niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną – w przypadku postępowań sądowych, w tym sądowoadministracyjnych, postępowań egzekucyjnych, karnych i administracyjnych.

Jeśli takie żądanie zostanie skierowane, organ, sąd lub podmiot, prowadzące odpowiednio postępowanie bądź kontrolę, mają obowiązek wskazania przyczyny wystąpienia z żądaniem, natomiast strona, uczestnik postępowania lub podmiot kontrolowany są bezwarunkowo zobowiązani do dokonania czynności w nim określonej.

Dodatkowo bieg terminu:

• na milczące załatwienie sprawy,
• w innej sprawie (niż załatwiana milcząco), w której brak wyrażenia przez organ sprzeciwu, wydania decyzji, postanowienia albo innego rozstrzygnięcia uprawnia stronę lub uczestnika postępowania do podjęcia działania, dokonania czynności albo wpływa na zakres ich praw i obowiązków,
• na wyrażenie przez organ stanowiska albo wydanie interpretacji indywidualnej, z wyjątkiem interpretacji indywidualnej, o której mowa w Op nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

W tym okresie organ lub podmiot jest jednak uprawniony do wydania z urzędu decyzji w całości uwzględniającej żądanie strony bądź uczestnika postępowania, zaświadczenia o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu. Może też wyrazić stanowisko albo wydać interpretację indywidualną.

Dodatkowo ustawodawca przewidział zawieszenie niektórych terminów prawa administracyjnego. Chodzi o terminy:

• od których zachowania jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem (np. termin wniesienia skargi do WSA na decyzję organu),
• dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki (np. wniesienie podania, odwołania),
• przedawnienia (np. możliwości nałożenia administracyjnej kary pieniężnej),
• których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
• zawite, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony (np. termin wniesienia odwołania do organu odwoławczego),
• dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne, podlegające wpisowi do właściwego rejestru, czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminy na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju.

Bieg powyższych terminów nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. Wszelkie czynności, dokonane w celu wykonania uprawnienia lub obowiązku w okresie wstrzymania rozpoczęcia albo zawieszenia biegu ww. terminów, są jednak skuteczne i wywołują skutki prawne. Właściwy organ, sąd bądź podmiot może wezwać obowiązanego do dokonania czynności wynikających z przepisu prawa, w oznaczonym terminie i zakresie, w jakim przepis ten zobowiązuje do dokonania czynności, jeżeli niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi czy zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. W takim przypadku obowiązany powinien wykonać obowiązek w oznaczonym terminie.

W przypadku terminów rozpoczętych przed okresem zawieszenia, tj. przed ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego albo stanem epidemii, po ustaniu przyczyny zawieszenia uprawnionemu pozostaje do wykorzystania tylko czas, który jeszcze nie upłynął między rozpoczęciem terminu a nastaniem przyczyny powodującej zawieszenie biegu, a zatem termin ten nie biegnie od nowa.

Pozostałe zmiany

• Przesunięcie terminu wdrożenia PPK

O pół roku przedłużono termin na zawarcie umowy o prowadzenie PPK dla pracodawców zatrudniających między 50 a 249 osób według stanu zatrudnienia na 30.06.2019 r. (tzw. II fala PPK). Oznacza to, że termin na wybór instytucji finansowej i zawarcie z nią umowy na zarządzanie został przesunięty z 24.04.2020 na 27.10.2020 r., zaś termin na zawarcie umowy o prowadzenie PPK – z 11.05.2020 na 10.11.2020 r.

• Przedłużenie terminu zgłoszenia do CRBR

Dla spółek handlowych, które były wpisane do KRS przed 13.10.2019 r., przedłużono termin na zgłoszenie danych o beneficjentach rzeczywistych o 3 mies., tj. do 13.07.2020 r. Niestety, nie przedłużono terminów na dokonywanie wpisów/zmian w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych dla spółek, które już zgłosiły te dane. Tym samym w razie zaistnienia zmiany danych reprezentanci spółki mają obowiązek zgłoszenia jej w bardzo krótkim, 7-dniowym terminie.

• Zmiana przepisów o ograniczeniu handlu w niedzielę

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu zakaz, o którym mowa w art. 5 ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni[8] – tj. zakaz handlu i wykonywania czynności związanych z handlem oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania pracy w handlu i wykonywania czynności związanych z handlem w placówkach handlowych w niedziele i święta – nie obowiązuje w niedziele w czasie trwania ww. okresu, jednak tylko w ściśle ograniczonym zakresie. Nie dotyczy on czynności związanych z handlem, polegających na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby oraz powierzania pracownikowi bądź zatrudnionemu wykonywania takich czynności. Zwolnienie z zakazu nie obowiązuje w niedziele, w które przypada święto.

• Kary za naruszanie cen lub marż maksymalnych

Zgodnie z tarczą stosowanie cen lub marż wyższych niż maksymalne będzie podlegać karze pieniężnej od 5 tys. do 5 mln zł. Uprawnienia kontrolne uzyskały Inspekcja Farmaceutyczna, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Inspekcja Sanitarna, a w zakresie niezastrzeżonym dla tych inspekcji – Inspekcja Handlowa. Sankcje będą nakładane przez inspektorów wojewódzkich organów kontrolnych. Inspekcja nie może odstąpić od nałożenia kary, nawet w szczególnych okolicznościach. Jeżeli wymaga tego ochrona bezpieczeństwa czy porządku publicznego, decyzja organu może mieć rygor natychmiastowej wykonalności. Dodatkowo Prezes UOKiK uzyskał prawo nakładania kar do 10% obrotu osiągniętego w poprzedzającym roku obrotowym, jeżeli przedsiębiorca dopuścił się wielokrotnie, w przypadku wielu towarów lub usług, bądź na dużą skalę naruszenia ww. zakazu. Kara ta ma charakter fakultatywny, jednak może być stosowana także, gdy naruszenie miało charakter nieumyślny. Za naruszenia proceduralne, takie jak uniemożliwianie lub utrudnianie kontroli, kara może wynieść do 5% rocznego obrotu, nie więcej niż 50 mln zł.

• Renegocjacja warunków spłaty kredytów dla MŚP

Tarcza w art. 31f przewiduje, że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, dla kredytów oraz pożyczek udzielonych na podstawie Prawa bankowego[9] mikroprzedsiębiorcy, małemu lub średniemu przedsiębiorcy przed 8.03.2020 r., bank, który udzielił takiemu przedsiębiorcy kredytu albo pożyczki, może w porozumieniu z przedsiębiorcą zmienić określone w umowie warunki lub terminy ich spłaty. Do modyfikacji może dojść, pod warunkiem że zmiana taka jest uzasadniona oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy, dokonaną przez bank nie wcześniej niż 30.09.2019 r. Zmiana następuje na warunkach uzgodnionych przez bank i kredytobiorcę, przy czym nie może ona pogorszyć sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Warto nadmienić, że niezależnie od przepisów tarczy zmiana warunków umowy kredytu lub pożyczki jest możliwa na podstawie postanowień samej umowy, jeżeli zawarto stosowne klauzule dopuszczające jej zmianę. Może ona nastąpić na skutek renegocjacji umowy z bankiem i w razie zgody stron zawarcia stosownego aneksu albo z mocy postanowień samej umowy, w przypadku zastrzeżenia przez bank możliwości dokonywania zmian bez konieczności zawarcia aneksu, np. w zakresie harmonogramu spłat lub oprocentowania.