Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu – najnowsze interpretacje ZUS - 91

Świadczenia dla odchodzących z pracy

Od wypłat mających związek z rozwiązaniem stosunku pracy nie nalicza się składek ZUS – decyzja ZUS z 24.02.2022 r. (DI/100000/43/154/2022).

Spółka zawarła porozumienie o rozwiązaniu stosunku pracy z wieloletnimi pracownikami. Chciała się zobowiązać do wypłacenia im odpraw z tytułu zakończenia współpracy – miały mieć one wyłącznie charakter odpraw pieniężnych z tytułu rozwiązania stosunków pracy. Twórcy porozumienia nazwali je jednak „ekwiwalentem z tytułu zakończenia współpracy” (6-miesięczne wynagrodzenie) i „świadczeniem pieniężnym” (8-miesięczne wynagrodzenie). Są obliczane według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

Kwoty obu składników przekraczają znacznie 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Zawierając porozumienie, strony zgodnie ustaliły, że przyczyny rozwiązania stosunków pracy nie leżą po stronie pracodawcy, w szczególności nie jest to likwidacja stanowisk. Wyłączną i samodzielną podstawą rozwiązania umowy o pracę jest porozumienie stron.

Czy świadczenia te (będące przychodem ze stosunku pracy w rozumieniu updof) są wyłączone z oskładkowania?

Stanowisko ZUS: Podstawy wymiaru składek społecznych pracowników nie stanowią – zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego – odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego bądź niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie bądź wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

Wyłączenie to zostało skonstruowane w sposób ogólny, bez wskazywania konkretnych przepisów prawa pracy, przyznających prawo do takich świadczeń. Tytuły odszkodowań wymieniono jedynie przykładowo. W związku z tym przyjmuje się, że zawarty w ww. przepisie katalog świadczeń wyłączonych z podstawy wymiaru składek ma charakter otwarty, a powyższe wyłączenie dotyczy nie tylko odpraw czy odszkodowań przysługujących na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących, lecz także wynikających z porozumień negocjowanych ze związkami zawodowymi na poziomie zakładu pracy lub indywidualnych porozumień zawieranych ze zwalnianymi pracownikami w ramach obowiązującej zasady swobody umów.

Par. 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia ma jednak zastosowanie jedynie w przypadku, gdy wypłata odszkodowania pozostaje w bezpośrednim i nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy.

Jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę świadczenia powinno być ustanie zatrudnienia. Oznacza to, że tego typu świadczenie nie może być wypłacane przez pracodawcę w innych okolicznościach niż pozostające w ścisłym związku z rozwiązaniem stosunku pracy.

Fakt, że wypłata świadczenia następuje na podstawie np. porozumienia między pracodawcą a pracownikiem, nie wyklucza zastosowania wyłączenia przewidzianego w § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia.

Ekwiwalent z tytułu zakończenia współpracy oraz świadczenie pieniężne w wysokości 8-miesięcznego wynagrodzenia będą wypłacane z powodu rozwiązania stosunku pracy – rozwiązanie stosunku pracy jest powodem wypłaty tych świadczeń. Skoro tak, to nie podlegają one ubezpieczeniom społecznym.

Jednocześnie z art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej wynika, że do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowych tych osób. Tym samym wyłączenie dotyczy też składek zdrowotnych.

Składka zdrowotna u przedsiębiorcy objętego ulgą IP Box

Wysokość składki zdrowotnej przedsiębiorcy korzystającego z ulgi IP Box zależy od tego, jak jest opodatkowana jego pozostała działalność – decyzja ZUS z 15.02.2022 r. (DI/100000/43/106/2022).

W ramach indywidualnej działalności gospodarczej przedsiębiorca rozlicza się z PIT na zasadach ogólnych (skala podatkowa) i jednocześnie korzysta z ulgi IP Box zgodnie z art. 30ca updof. Jaką składkę zdrowotną powinien odprowadzić od części dochodów objętych ulgą? Czy 4,9% podstawy wymiaru, a od pozostałej części – opodatkowanej według skali – 9%?

Stanowisko ZUS: W myśl art. 79 ust. 1 ustawy zdrowotnej składka zdrowotna wynosi 9% podstawy jej wymiaru, z zastrzeżeniem art. 79a, art. 80, art. 82 i art. 242.

Art. 79a ust. 1 stanowi, że składka zdrowotna osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 usus oraz w art. 18 ust. 1 Prawa przedsiębiorców[1], opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 30c updof (podatek liniowy), wynosi 4,9% podstawy wymiaru.

Zgodnie z art. 79a ust. 2 ustawy zdrowotnej tak jest również w przypadku, gdy ubezpieczony opłaca w tym samym roku kalendarzowym podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 30ca updof (korzysta z ulgi IP Box). Z przepisu tego wynika więc, że obniżoną stawkę składki zdrowotnej (4,9% zamiast 9%) mogą stosować tylko te osoby opłacające podatek z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (objęte ulgą IP Box), które jako podstawową formę opodatkowania wybrały podatek liniowy. Natomiast przedsiębiorcy, którzy z PIT rozliczają się wyłącznie według skali podatkowej, oraz tacy, którzy rozliczają się według skali podatkowej i jednocześnie korzystają z rozliczenia dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w ramach ulgi IP Box, opłacają składkę zdrowotną w wysokości 9% podstawy wymiaru.

Ubezpieczenie zdrowotne przy działalności indywidualnej i w spółce cywilnej

Suma dochodów z dwóch rodzajów działalności może być podstawą wymiaru składki zdrowotnej – decyzja ZUS z 17.02.2022 r. (WPI/200000/43/152/2022).

Przedsiębiorca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą oraz jest wspólnikiem spółki cywilnej. Obie formy działalności są opodatkowane tak samo (na zasadach ogólnych – według skali podatkowej). Przedsiębiorca w 2021 r. płacił składki zdrowotne od podwójnej podstawy wymiaru. Jak jest w 2022 r.?

Stanowisko ZUS: Zgodnie z art. 82 ust. 2 i 2a ustawy zdrowotnej, w przypadku gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, wymienionych w art. 66 ust. 1, ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego z uzyskanych przychodów. Jednak jeżeli ubezpieczony prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 81 ust. 2, składka zdrowotna jest opłacana od sumy dochodów, z zastrzeżeniem, że tak ustalona podstawa jej wymiaru nie może być niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Zgodnie z obowiązującym od 1.01.2022 r. art. 81 ust. 2c, za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu osoby prowadzące działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 usus oraz w art. 18 ust. 1 Prawa przedsiębiorców, opłacające PIT na zasadach określonych w art. 27, art. 30c lub art. 30ca updof, wpłacają składkę zdrowotną od miesięcznej podstawy wymiaru, stanowiącej dochód z działalności gospodarczej, uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka, ustalony w sposób określony w tym przepisie.

Natomiast, jak wynika z art. 81 ust. 2d ustawy zdrowotnej, jeżeli podstawa wymiaru składki w danym miesiącu, ustalona zgodnie z ust. 2c, jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia danego roku, podstawę wymiaru składki za ten miesiąc stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia danego roku. Jeśli zatem przedsiębiorca, o którym mowa w pytaniu, znajdzie się w takiej sytuacji, podstawą wymiaru składki będzie kwota tego minimalnego wynagrodzenia.

Członkowie spółdzielni rolnej z ulgą w składce zdrowotnej

Składki na ubezpieczenie zdrowotne członków spółdzielni produkcyjnej nadal można obniżać do zera. Polski Ład nie unicestwił tej ulgi – decyzja ZUS z 15.02.2022 r. (WPI/200000/43/109/2022).

Spółdzielnia prowadzi produkcję rolniczą. Jej dochód w 100% pochodzi z tego źródła, z niego wypłaca zaliczki członkom. Do 31.12.2021 r., na podstawie art. 83 ust. 2 ustawy zdrowotnej, wysokość składki zdrowotnej członków była obniżana do 0 zł, z uwagi na zastosowanie zwolnienia podatkowego przewidzianego w art. 2 ust. 1 updof. Czy po wejściu w życie Polskiego Ładu nadal tak jest?

Stanowisko ZUS: Ponieważ dochód spółdzielni w całości pochodzi z produkcji rolniczej, obliczoną za poszczególne miesiące składkę na ubezpieczenie zdrowotne jej członków obniża się do 0 zł.

Na mocy art. 18 ust. 1 i 2, art. 20 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 10 usus oraz § 1 rozporządzenia składkowego podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowych członków spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych stanowi przychód w rozumieniu updof z tytułu członkostwa w spółdzielni, czyli z tytułu pracy w spółdzielni i wytwarzania na jej rzecz produktów rolnych, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Natomiast w myśl art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej do ustalenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowych tych osób. Jednocześnie, mając na uwadze art. 83 ust. 2 ustawy zdrowotnej, w przypadku nieobliczania przez płatnika zaliczki na PIT zgodnie z updof, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości „0”. Ta zasada obowiązuje również w 2022 r.

Składka zdrowotna za członka komisji egzaminacyjnej

Członkowie komisji egzaminacyjnych podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu wynagrodzenia pobieranego przez nich w związku z pełnioną funkcją – decyzja Prezesa NFZ z 7.03.2022 r. (9/2022/BP).

Przedsiębiorca działa na podstawie ustawy o rzemiośle[2]. Jednym z jego zadań jest przeprowadzanie egzaminów kwalifikacyjnych. Osoby wchodzące w skład komisji egzaminacyjnej otrzymują wynagrodzenie za udział w egzaminie. Zespoły egzaminacyjne są powoływane w zależności od potrzeb. W momencie powołania członka komisji na 5-letnią kadencję niemożliwe jest określenie, w jakiej liczbie egzaminów weźmie on udział, ilu kandydatów przeegzaminuje i jakie w związku z tym otrzyma wynagrodzenie.

Wynagrodzenie jest wypłacane niezwłocznie po przeprowadzonym egzaminie, na podstawie wykazu należności członków komisji egzaminacyjnej. Nie są z nimi zawierane odrębne umowy cywilnoprawne na pełnienie tych funkcji.

Czy członkowie komisji egzaminacyjnych, powoływani w ich skład, podlegają od 1.01.2022 r. obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego?

Stanowisko NFZ: Na mocy art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie. Przepis wprowadza dwie przesłanki, których kumulatywne spełnienie przesądza o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Pierwsza to powołanie do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, druga – pobieranie wynagrodzenia z tytułu pełnienia tej funkcji.

Zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego, przeprowadzanych przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych[3], komisję powołuje właściwy organ statutowy izby. Spełniona jest zatem pierwsza z przesłanek. Pojęcie „wynagrodzenia” jako drugiej przesłanki należy rozumieć szeroko, tj. jako wszelką formę przychodu przewidzianą w przepisach powszechnie obowiązującego prawa, jako podstawę ustalenia obowiązków daninowych. I ta przesłanka jest spełniona. Członkowie komisji egzaminacyjnej są powoływani do pełnienia tej funkcji i pobierają z tego tytułu wynagrodzenie. Z tych względów należy odprowadzić składki zdrowotne.

Wybór to nie powołanie

Osoby wybierane na członków zarządu izby rzemieślniczej nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu pobieranych przez nich diet. Nie działają bowiem na podstawie powołania – decyzja Prezesa NFZ z 7.02.2022 r. (8/2022/BP).

Przedsiębiorca (wpisany do KRS) działa na podstawie ustawy o rzemiośle. Ze statutu wynika, że jego organami są: walne zgromadzenie delegatów, zarząd izby, komisja rewizyjna, odwoławczy sąd. Na mocy uchwały zarządu jego członkom wypłaca się m.in. zwrot kosztów i utraconych zarobków, związanych z pełnieniem powierzonych obowiązków, w formie tzw. diety, tj. zwrotu zryczałtowanych wydatków i kosztów za udział w posiedzeniach zarządu. Wysokość i różnice w stawkach diet dla poszczególnych członków zarządu wynikają z zakresu powierzonych obowiązków. Posiedzenia zarządu odbywają się w miarę potrzeb, nie rzadziej niż dwa razy w miesiącu, a zwrot kosztów i utraconych zarobków wypłacany jest niezwłocznie po posiedzeniu i na podstawie zestawienia sporządzonego przez dział kadr.

Czy z tytułu tych diet członkowie zarządu podlegają od 1.01.2022 r. obowiązkowemu ubezpieczeniu na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej?

Stanowisko NFZ: Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie. Prawodawca zastosował w ww. przepisie wyrażenie „akt powołania”. Kierując się dyrektywą wykładni językowej, różnym zwrotom języka prawnego nie należy nadawać tego samego znaczenia.

Sformułowania „akt powołania” nie można utożsamiać z innymi wyrażeniami odnoszącymi się do „wyboru” do pełnienia funkcji organów stanowiących osób prawnych. Nie została tu spełniona pierwsza z przesłanek, przesądzająca o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Jak wynika ze statutu, członkowie zarządu izby nie obejmują swoich funkcji na podstawie aktu powołania, lecz na podstawie wyboru. Zgodnie bowiem z § 12 ust. 2 statutu organy Izby, do których należy również zarząd, są wybierane na 4 lata. Z kolei § 12 ust. 4 statutu stanowi, że wybory m.in. do zarządu odbywają się w głosowaniu tajnym. Członkowie zarządu izby nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, ponieważ nie pełnią swoich funkcji na mocy aktu powołania (lecz wyboru). Tymczasem art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej wymaga, by osoba pełniąca funkcję była powołana aktem powołania.

Pakiet medyczny dla prezesa – ze składką ZUS

Dofinasowanie do pakietów medycznych dla członków zarządu powołanych do pełnienia funkcji na podstawie aktu powołania, nie skorzysta ze zwolnienia z oskładkowania – decyzja ZUS z 21.02.2022 r. (WPI/200000/43/103/2022).

Członkowie zarządu, którzy pełnią tę funkcję na mocy powołania, będą ponosić częściową odpłatność za pakiety medyczne. Takie zapisy wprowadzono do regulaminu wynagradzania. Czy mogą oni skorzystać ze zwolnienia w opłaceniu składki zdrowotnej z tytułu częściowo odpłatnych pakietów medycznych, na takich samych zasadach jak osoby zatrudnione na umowę o pracę, zleceniobiorcy i członkowie rady nadzorczej?

Stanowisko ZUS: Zgodnie z art. 81 ust. 8 pkt 11a ustawy zdrowotnej podstawą wymiaru składek zdrowotnych dla osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 35a (osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie), jest kwota odpowiadająca wysokości ich wynagrodzenia pobieranego z tytułu powołania.

W rozporządzeniu składkowym wymienione zostały (w § 2 ust. 1) przychody podlegające wyłączeniu z podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych, a tym samym także składki zdrowotnej. Wyłączenie to ma odpowiednie zastosowanie do pracowników oraz podmiotów wskazanych w jego § 5 ust. 1 i 2, czyli:

• osób wykonujących pracę nakładczą,
• funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej,
• osób wykonujących odpłatnie pracę w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania na podstawie skierowania do pracy,
• członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
• osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kc stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
• członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tej funkcji.

Osoby wskazane w art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej nie zostały uwzględnione w rozporządzeniu, co oznacza, że nie mogą korzystać z wyłączeń nim określonych, w tym § 2 ust. 1 pkt 26, dotyczącego możliwości nieuwzględnienia korzyści materialnej wynikającej z układów zbiorowych pracy, regulaminu wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegającej na uprawnieniu do zakupu, po cenach niższych niż detaliczne, niektórych artykułów, przedmiotów bądź usług.

Nie ma zatem podstaw, by korzyść materialną w postaci pakietu medycznego wyłączyć z podstawy wymiaru składki zdrowotnej członków zarządu powołanych do pełnienia funkcji.

Prokurent – obniżenie składki zdrowotnej

Osobie powołanej do pełnienia funkcji prokurenta nie można obniżać składki zdrowotnej do 0 zł – decyzje ZUS z 7.03.2022 r. (WPI/200000/43/273/2022), 8.03.2022 r. (WPI/200000/43/243/2022) i 8.03.2022 r. (WPI/200000/43/256/2022).

W spółce z o.o. na mocy uchwały zarządu powołano prokurentów. Także na mocy uchwały będzie im wypłacane wynagrodzenie, które – w świetle interpretacji organów podatkowych – stanowi przychód z innych źródeł, o jakim mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 updof. Płatnik nie ma obowiązku pobierania od niego w trakcie roku zaliczek na PIT. Prokurent samodzielnie oblicza podatek w zeznaniu rocznym i go odprowadza.

W myśl art. 83 ust. 2 ustawy zdrowotnej w przypadku nieobliczania przez płatnika – zgodnie z updof – zaliczki na PIT od przychodów stanowiących podstawę wymiaru składki, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości 0 zł.

Skoro wynagrodzenie prokurentów jest traktowane jako przychód z innych źródeł, od którego updof nie przewiduje obowiązku obliczania i pobierania zaliczek na PIT, to czy składka zdrowotna zostanie obniżona do 0 zł?

Stanowisko ZUS: Zgodnie z art. 81 ust. 8 pkt 11a ustawy zdrowotnej podstawą wymiaru składek osób powołanych do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania (wskazanych w art. 66 ust. 1 pkt 35a), które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie, jest kwota odpowiadająca wysokości ich wynagrodzenia, pobieranego z tytułu powołania. W myśl art. 79 składka zdrowotna jest miesięczna i niepodzielna, i wynosi 9% podstawy jej wymiaru. Natomiast stosownie do art. 85 ust. 17a za osobę, o której mowa w art. 66 ust. 1 pkt 35a, składkę jako płatnik oblicza, pobiera z wynagrodzenia ubezpieczonego i odprowadza podmiot wypłacający wynagrodzenie.

Mechanizm obniżania składki zdrowotnej do 0 zł, o czym stanowi art. 83 ust. 2 ustawy zdrowotnej, ma zastosowanie wyłącznie w okolicznościach wskazanych w art. 83 ust. 1, tj. do płatników (ubezpieczonych), do których odnosi się ust. 1. Art. 83 ust. 1 wskazuje na płatników, o których mowa w art. 85 ust. 1–13.

Osoby ubezpieczone z tytułu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie, są natomiast ujęte w art. 85 ust. 17a ustawy zdrowotnej. Tym samym, ubezpieczonych wskazanych w art. 66 ust. 1 pkt 35a nie dotyczy art. 83 ust. 2, pozwalający na zastosowanie mechanizmu obniżenia składki zdrowotnej do 0 zł.

Składka zdrowotna za osobę powołaną do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania powinna być naliczona i odprowadzona na zasadach ogólnych – w pełnej wysokości, od uzyskiwanego wynagrodzenia z tytułu pełnionej funkcji, bez względu na to, czy od wypłaconego tej osobie (tu: prokurentowi) wynagrodzenia przedsiębiorca, pełniący funkcję płatnika składek, ma obowiązek poboru zaliczki na PIT. Nie można jej obniżać do 0 zł.

Zgodnie z art. 82 ust. l ustawy zdrowotnej, w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka zdrowotna opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.

Płatnik składek będzie zobowiązany naliczać i opłacać składki zdrowotne od wynagrodzenia prokurenta także wówczas, gdy osoba ta będzie jednocześnie zatrudniona na umowę o pracę u innego płatnika, a od uzyskanego przez nią wynagrodzenia ze stosunku pracy będą odprowadzane składki społeczne i zdrowotne.

Komentarz: Ustawa z 9.06.2022 r. zmieniająca Polski Ład[4] doprecyzowała zasady podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez prokurentów. Obecne brzmienie przepisów nie pozostawia wątpliwości, że są oni objęci tym ubezpieczeniem z tytułu pełnienia za wynagrodzeniem funkcji na podstawie powołania i że nie stosuje się do nich mechanizmu obniżania składki do 0 zł, z uwagi na niewystąpienie obowiązku poboru przez płatnika zaliczki na PIT.

Wynagrodzenie z zysku za rok ubiegły – nieoskładkowane

Od wynagrodzenia z zysku za 2021 r., wypłaconego prezesowi zarządu w 2022 r., nie trzeba odprowadzać składki zdrowotnej – decyzja ZUS z 30.03.2022 r. (DI/100000/43/313/2022).

Pan X jest prezesem w 4 spółkach. Ponadto w jednej z nich jest dodatkowo zatrudniony na umowę o pracę jako dyrektor; został zgłoszony do ZUS z kodem pracowniczym i są za niego odprowadzane składki społeczne i zdrowotne.

Z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników (powołania) dwa razy w roku wypłacane jest wynagrodzenie z zysku za rok poprzedni. W kwietniu 2022 r. była wypłacona zaliczka (50% szacowanego wynagrodzenia z zysku za 2021 r.), a w grudniu 2022 r. nastąpi całkowite rozliczenie i wypłata pozostałej części wynagrodzenia z zysku za 2021 r. Dotychczas spółka naliczała z tego tytułu tylko podatek dochodowy. Czy teraz musi zapłacić również składkę zdrowotną, a jeśli tak, to kiedy?

Stanowisko ZUS: Osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie (m.in. członkowie zarządu), zostały objęte ubezpieczeniem zdrowotnym od 1.01.2022 r. (art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej). W przypadku gdy osoba powołana do pełnienia funkcji przed 1.01.2022 r. otrzyma w 2022 r. wynagrodzenie należne za okres wcześniejszy (tj. przed 2022 r.), nie powinno być ono uwzględniane w podstawie wymiaru składki zdrowotnej, gdyż jest należne za okres, w którym brak było tytułu do ubezpieczenia tej osoby.

Podobnie: decyzja ZUS z 30.03.2022 r. (WPI/200000/43/420/2022).