Zamówienie-Koszyk
Dokończ - Edytuj - Anuluj

Droga Użytkowniczko, Drogi Użytkowniku, klikając AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrazisz zgodę na to aby Rachunkowość Sp. z o.o. oraz Zaufani Partnerzy przetwarzali Twoje dane osobowe takie jak identyfikatory plików cookie, adresy IP, otwierane adresy url, dane geolokalizacyjne, informacje o urządzeniu z jakiego korzystasz. Informacje gromadzone będą w celu technicznego dostosowanie treści, badania zainteresowań tematami, dostosowania niektórych treści do lokalizacji z której jest odczytywana oraz wyświetlania reklam we własnym serwisie oraz w wykupionych przez nas przestrzeniach reklamowych w Internecie. Wyrażenie zgody jest dobrowolne.

Klikając w przycisk AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrażasz zgodę na zapisanie i przechowywanie na Twoim urządzeniu plików cookie. W każdej chwili możesz skasować pliki cookie oraz ograniczyć możliwość zapisywania nowych za pomocą ustawień przeglądarki.

Wyrażając zgodę, pozwalasz nam na wyświetlanie spersonalizowanych treści m.in. indywidualne rabaty, informacje o wykupionych przez Ciebie usługach, pomiar reklam i treści.

AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU
account_circle
dehaze

Logowanie

e-mail:

hasło:

 

 

Logowanie za pomocą e-maila

Jeżeli nie pamiętasz hasła albo nie masz konta, to wyślemy na Twój e-mail wiadomość weryfikującą. Po kliknięciu w link z e-maila będziesz zalogowany na urządzeniu do chwili wylogowania.

e-mail:

Klikając w poniższy link, zgadzasz się na zapisanie podanych w formularzu danych i wykorzystywanie ich zgodnie z polityką przetwarzania danych dostępną w dokumencie ⇒Polityka przetwarzania danych osobowych (RODO)⇐

 

Logowanie do za pomocą e-maila

Sprawdzanie danych....

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu – najnowsze interpretacje ZUS - 87

Magdalena Januszewska
Radca prawny
Przedstawiamy przegląd interpretacji dotyczących składek ubezpieczeniowych. Są one wydawane przez terenowe oddziały ZUS i NFZ w indywidualnych sprawach ubezpieczonych i płatników składek, na ich wniosek.

Dobrowolna odprawa w małej firmie

Brak obowiązku wypłacania odpraw przy rozwiązaniu umowy o pracę nie jest przeszkodą w zwolnieniu ich z oskładkowania, jeśli zostaną wypłacone w związku z rozwiązaniem stosunku pracy – decyzja ZUS z 10.12.2021 r. (WPI/200000/43/816/2021).

Przedsiębiorca zatrudnia 8 pracowników. Z jednym z nich chce rozwiązać umowę na mocy porozumienia stron lub za wypowiedzeniem (przyczyna nie leży po stronie pracownika). Na podstawie umowy chce wypłacić odprawę w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia.

Czy będzie ona oskładkowana?

Stanowisko ZUS: Wśród przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego wskazuje przychody uzyskane przez pracownika na skutek wypłaty odpraw, odszkodowań, rekompensat z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego bądź niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie bądź wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

Dobrowolna odprawa w małej firmie

Brak obowiązku wypłacania odpraw przy rozwiązaniu umowy o pracę nie jest przeszkodą w zwolnieniu ich z oskładkowania, jeśli zostaną wypłacone w związku z rozwiązaniem stosunku pracy – decyzja ZUS z 10.12.2021 r. (WPI/200000/43/816/2021).

Przedsiębiorca zatrudnia 8 pracowników. Z jednym z nich chce rozwiązać umowę na mocy porozumienia stron lub za wypowiedzeniem (przyczyna nie leży po stronie pracownika). Na podstawie umowy chce wypłacić odprawę w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia.

Czy będzie ona oskładkowana?

Stanowisko ZUS: Wśród przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego wskazuje przychody uzyskane przez pracownika na skutek wypłaty odpraw, odszkodowań, rekompensat z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego bądź niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie bądź wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

[1] Ustawa z 13.03.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 1969).

Wyłączenie z podstawy wymiaru składek odnosi się zarówno do świadczeń (odpraw, odszkodowań czy rekompensat) mających źródło w ustawach szczególnych, w tym tzw. ustawie o zwolnieniach grupowych[1], jak i wynikających z dobrowolnych porozumień między pracodawcą a pracownikiem (w sytuacjach przewidzianych w umowie o pracę bądź w późniejszych porozumieniach między pracodawcą a konkretnym pracownikiem) lub kiedy doszło do wygaśnięcia umowy o pracę. Jednocześnie przy wypłacaniu tych składników nie ma znaczenia przyczyna rozwiązania stosunku pracy (czy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, czy pracownika) ani ich wysokość.

Bezwzględnym warunkiem zastosowania wskazanego przepisu jest natomiast to, aby wypłata świadczenia pieniężnego pozostawała w bezpośrednim oraz nierozerwalnym związku z wygaśnięciem lub rozwiązaniem stosunku pracy. Jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę takiego świadczenia powinno być ustanie zatrudnienia. Jeżeli wyłączną przyczyną wypłaty odprawy będzie rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem, to jej kwota nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek społecznych z tytułu stosunku pracy ani składki zdrowotnej.

Podarunek dla pracownicy na macierzyńskim

Pracodawca, który przekaże karty podarunkowe pracownicy będącej na urlopie macierzyńskim, nie odprowadzi składek z tego tytułu – decyzja ZUS z 17.12.2021 r. (WPI/200000/43/849/2021).

Uchwałą zarządu przedsiębiorca przyznał wszystkim pracownikom okolicznościowe karty podarunkowe, finansowane ze środków obrotowych spółki. Zostaną przekazane również osobom przebywającym na urlopie macierzyńskim i pobierającym z tego tytułu zasiłek macierzyński. Czy w ich przypadku należy oskładkować to świadczenie?

Stanowisko ZUS: Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości macierzyńskiego (art. 6 ust. 1 pkt 19 usus). W myśl art. 18 ust. 6 usus podstawę wymiaru składek tych osób stanowi kwota zasiłku. Natomiast art. 29a ust. 1 ustawy zasiłkowej wskazuje, że zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kp jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego.

Pobieranie zasiłku macierzyńskiego (albo w wysokości macierzyńskiego) stanowi odrębny (niż stosunek pracy) tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Okres pobierania ww. zasiłków jest okresem przerwy w ubezpieczeniu pracowniczym. Tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest zatem pobieranie zasiłków.

Nieuwzględnienie kart podarunkowych dla pracownika w podstawie wymiaru składek społecznych za okres, gdy przebywa na urlopie macierzyńskim i pobiera zasiłek, ma uzasadnienie w ww. przepisach, ponieważ w tym okresie pracownik posiada inny (odrębny) tytuł do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Z tego samego powodu nie należy ich wartości przyjmować do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne (a contrario art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej, który w tej sytuacji nie będzie miał zastosowania).

Składka wypadkowa przy przejściu zakładu pracy na innego pracodawcę

Nie można „przejąć” stopy składki wypadkowej – decyzja ZUS z 2.12.2021 r. (DI/100000/43/798/2021).

W związku planowanym przejściem zakładu pracy na innego pracodawcę na podstawie art. 231 Kp, spółka przejmie pracowników. Nie dojdzie do zmiany poziomu zatrudnienia osób ubezpieczonych ani rodzaju prowadzonej działalności mającej wpływ na poziom występowania zagrożeń i skutków wypadkowych.

Jaka będzie składka na ubezpieczenie wypadkowe, jeśli w przejmowanej spółce wynosi ona 1,67%, zaś w spółce przejmującej – 0,67%?

[2] Ustawa z 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 1205).

Stanowisko ZUS: Wysokość stopy procentowej składki wypadkowej ustala się na zasadach określonych ustawą wypadkową[2] dla wszystkich podmiotów mających status płatnika składek na ubezpieczenie wypadkowe w rozumieniu usus. Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy wypadkowej stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe ustala się na rok składkowy.

Do stopy procentowej tej składki nie stosuje się odrębnych przepisów o sukcesji praw i obowiązków w przypadku przekształceń, łączenia się lub podziału płatników składek (art. 27 ust. 2 ustawy wypadkowej). Spółka przejmująca nie może stosować stopy procentowej składki ustalonej dla podmiotu, który zostanie przejęty w trybie art. 231 Kp.

Żaden podmiot nie może się stać sukcesorem wysokości składki wypadkowej, jest ona bowiem przypisana do jednego konkretnego płatnika składek.

Komentarz: Brzmienie art. 27 ustawy wypadkowej zmieniło się 18.09.2021 r. Dodano ust. 2, który stanowi, że do stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje się odrębnych przepisów o sukcesji praw i obowiązków w przypadku przekształceń, łączenia się lub podziału płatników składek. Właśnie na ten nowy przepis powołuje się ZUS w interpretacji. Dotychczas zagadnienie to było rozstrzygane przez ZUS podobnie, mimo braku wyraźnej podstawy prawnej.

Austriackie ubezpieczenie pracownika

Działalność gospodarcza pracownika w innym państwie UE może zwalniać z opłacania za niego składek z umowy o pracę w Polsce – decyzja ZUS z 27.12.2021 r. (DI/100000/43/780/2021).

Przedsiębiorca zatrudnił pracownika na umowę o pracę wykonywaną w Polsce. Pracownik jest obywatelem polskim, jednak centrum jego interesów życiowych znajduje się w Austrii – mieszka tam i prowadzi działalność gospodarczą. Przedstawił formularz A1, potwierdzający podleganie ubezpieczeniom społecznym w Austrii oraz to, że nie jest zobowiązany do opłacania składek w innym państwie.

Czy należy naliczać składki z tytułu umowy o pracę?

[3] Rozporządzenie z 29.04.2004 r. (DzUrz UE L 166 z 30.04.2004 r.).

[4] Rozporządzenie z 16.09.2009 r. (DzUrz UE L 284 z 30.10.2009 r.).

Stanowisko ZUS: Kwestie związane z ustaleniem i stosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób migrujących regulują od maja 2010 r. – w stosunku do państw członkowskich UE – rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego[3] oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 dotyczące wykonania rozporządzenia nr 883/2004[4].

Stosownie do art. 1 ust. 1 rozporządzenia 883/2004 osoby, do których stosuje się niniejsze rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego.

W świetle art. 6 ust. 1 pkt 1 usus obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Polski są pracownikami.

Z kolei w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 usus obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Polski prowadzą pozarolniczą działalność. W związku z tym, że właściwe dla pracownika, który prowadzi jednocześnie działalność gospodarczą na terenie Austrii, jest ustawodawstwo austriackie, z tytułu umowy o pracę nie zaistnieje w Polsce obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym.

ZUS nie odnosi się do kwestii prawidłowości ustalenia właściwego ustawodawstwa w sprawie i nie ocenia, czy przedsiębiorca prawidłowo interpretuje przepisy unijne.

Rosjanka pracująca w Paryżu na rzecz polskiej spółki

Nie trzeba płacić w Polsce składek za pracownika spółki wykonującego pracę na terytorium Francji – decyzja ZUS z 13.12.2021 r. (DI/100000/43/702/2021).

Spółka zamierza zatrudnić na podstawie umowy o pracę obywatelkę Rosji mającą zezwolenie na pobyt stały na terenie Francji i zamieszkałą tam na stałe (ma tam też rezydencję podatkową). Spółka nie ma we Francji żadnego zakładu w rozumieniu konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Francją a Polską. Zdaniem francuskiego odpowiednika ZUS, jeżeli spółka jest pracodawcą z siedzibą poza granicami Francji i zatrudnia pracownika we Francji, to aby wykonywać tam działalność zawodową, musi on podlegać francuskiemu systemowi zabezpieczenia społecznego, a składki na niego muszą być opłacane we Francji.

Pracodawca, którego przedsiębiorstwo nie ma oddziału we Francji, a siedziba główna znajduje się za granicą, wypełnia swoje zobowiązania dotyczące deklarowania i opłacania składek (pracodawcy i pracowników), należnych z tytułu zatrudnienia pracowników najemnych, do francuskiego systemu zabezpieczenia społecznego.

Czy pracownica, która od początku będzie wykonywała pracę we Francji i nie będzie tzw. pracownikiem delegowanym, podlega ubezpieczeniom w Polsce?

Stanowisko ZUS: ZUS w trybie interpretacji nie jest władny do interpretowania przepisów prawa obcego w celu ustalenia, że w przedstawionej sytuacji dana osoba będzie podlegała ubezpieczeniom społecznym na terenie tego państwa. Stosownie do art. 1 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004 osoby, do których stosuje się to rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego państwa UE.

W świetle art. 6 ust. 1 pkt 1 usus obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Polski są pracownikami. W trybie interpretacji indywidualnej ZUS nie rozstrzyga kwestii ustalenia ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego dla pracownika, dlatego też w sprawach, w których pracownik podejmuje aktywność zawodową poza granicami kraju, elementem niezbędnym do rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym jest wskazanie przez przedsiębiorcę w opisie zdarzenia przyszłego, jakiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego podlega pracownik. Jeśli właściwe dla niego jest ustawodawstwo francuskie, należy uznać, że z tytułu umowy o pracę nie podlega w Polsce ubezpieczeniom społecznym.

Spółka w upadłości a składka zdrowotna

Ogłoszenie upadłości spółki nie zwalnia wspólników z odprowadzania składek zdrowotnych – decyzja NFZ z 27.12.2021 r. (1/2021/BP).

Pan X jest wspólnikiem spółki jawnej. Sąd ogłosił jej upadłość, a postanowienie w tej sprawie stało się prawomocne. Czy wspólnik podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, czy też obowiązek ten wygasł z dniem ogłoszenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości spółki?

Stanowisko NFZ: Na mocy art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy zdrowotnej ustawodawca objął obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniem społecznym, które prowadzą działalność pozarolniczą. Zgodnie z art. 5 pkt 21 ustawy zdrowotnej przez „osoby prowadzące działalność pozarolniczą” rozumie się osoby, o których mowa w art. 8 ust. 6 usus, czyli wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

Wspólnicy spółki jawnej jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność w rozumieniu usus (podobnie jak wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. oraz wspólnicy spółki komandytowej lub partnerskiej) nie muszą być osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą. O podleganiu przez nich ubezpieczeniom społecznym, w konsekwencji także ubezpieczeniu zdrowotnemu, decyduje samo posiadanie statusu wspólnika spółki jawnej, a nie prowadzenie jej spraw. Ze statusem tym nie musi być powiązane faktyczne prowadzenie działalności. Stanowi to różnicę w zasadach podlegania ubezpieczeniom, z jednej strony, osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, a z drugiej – wspólników spółek prawa handlowego.

W wyroku z 15.07.2020 r. (II UK 336/18) SN wskazał, że wpis do ewidencji działalności (rejestru) stwarza domniemanie jej prowadzenia. Domniemanie to może jednak zostać obalone w razie udowodnienia, że działalność nie była prowadzona wskutek zaistnienia szczególnych, zazwyczaj losowych, okoliczności. Podleganie obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym nie obejmuje okresu, w którym zaprzestano działalności gospodarczej albo zawieszono jej prowadzenie. O ile jednak podleganie ubezpieczeniom społecznym osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą wiąże się nierozerwalnie z jej faktycznym prowadzeniem, o tyle już – stosownie do art. 8 ust. 6 pkt 4 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5 usus – samo posiadanie statusu wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. oraz wspólnika spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej rodzi obowiązek ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego.

[5] Ustawa z 6.03.2018 r. (tekst jedn. DzU z 2021 r. poz. 162).

Obowiązujący (od 18.09.2021 r.) art. 13 ust. 4b usus doprecyzował ramy czasowe istnienia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez wspólników spółki jawnej. Istnieje on od dnia wpisania spółki do KRS albo od dnia nabycia ogółu praw i obowiązków w spółce do dnia wykreślenia jej z KRS lub zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności przez spółkę zostało zawieszone na podstawie przepisów Prawa przedsiębiorców[5]. Z tego względu wykonywanie pozarolniczej działalności, o którym stanowi art. 13 ust. 4b usus, stało się w zakresie obowiązku ubezpieczenia społecznego równoważne z posiadaniem statusu wspólnika spółki jawnej. Sam fakt rzeczywistego niepodejmowania czynności na rzecz spółki czy też ogłoszenia jej upadłości nie powoduje ustania tytułu ubezpieczeniowego.

Spółka jawna w upadłości została zarejestrowana w KRS, a pan X figuruje jako jeden ze wspólników. W KRS brak jest informacji dotyczącej zawieszenia działalności spółki oraz jej wykreślenia z rejestru. Pan X nadal legitymuje się statusem wspólnika spółki jawnej.

Wskazał on, że w związku z ogłoszeniem upadłości spółki faktycznie nie prowadzi działalności, nie ma wpływu na sprawy spółki oraz nie osiąga żadnych przychodów. Okoliczności te pozostają jednak bez znaczenia dla objęcia go obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Można by je ew. rozważyć wówczas, gdyby chodziło o objęcie tym ubezpieczeniem osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, niebędącej wspólnikiem spółki jawnej.

Pan X jako wspólnik spółki jawnej podlega zatem obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu na takiej zasadzie, że spółka ani nie została wykreślona z KRS, ani jej działalność nie uległa zawieszeniu.

Wypłaty dla członków rady fundacji objęte składką zdrowotną

Wynagrodzenie dla członka rady fundacji jest oskładkowane zdrowotnie, bez względu na to, jak zostanie nazwane – decyzja NFZ z 19.01.2022 r. (3/2022/BP).

Członkowie rady fundacji pobierają diety z racji pełnienia funkcji w tej radzie. Tak wynika ze statutu fundacji. Osoby te mają inne tytuły do ubezpieczenia zdrowotnego. Czy w związku z tym należy odprowadzać składki zdrowotne od tych diet?

Stanowisko NFZ: W myśl art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie.

Powyższy przepis wprowadza dwie przesłanki, których kumulatywne spełnienie przesądza o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Pierwsza z nich to powołanie do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania. Druga – pobieranie wynagrodzenia z tytułu pełnienia tej funkcji.

Członkowie rady fundacji, którzy zostali powołani do pełnienia tej funkcji oraz pobierają z tego tytułu dietę, podlegają zatem obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Wskazuje na to wykładania językowa pojęć „dieta”, „funkcja” oraz „powołanie”.

Zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy zdrowotnej, gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka zdrowotna jest opłacana z każdego z tych przychodów odrębnie. Oznacza to, że posiadanie przez członków rady fundacji innych tytułów do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego nie wyłącza podlegania obowiązkowi, o którym stanowi art. 66 ust. 1 pkt 35a ustawy zdrowotnej.

Ubezpieczenie zdrowotne członka rady nadzorczej zatrudnionego w Danii

Inne ustawodawstwo właściwe wyłącza obowiązek odprowadzania składki zdrowotnej – decyzja NFZ z 11.01.2022 r. (1/2022/BP).

W radzie nadzorczej (RN) spółki zasiada pan X, który mieszka w Polsce. Z tytułu członkostwa w niej otrzymuje wynagrodzenie, od którego spółka pobierała składki zdrowotne. Podjął pracę najemną na rzecz podmiotu z siedzibą w Danii.

W marcu 2021 r. spółka dowiedziała się, że w wyniku rozstrzygnięcia w sprawie ustalenia ustawodawstwa właściwego pan X podlega ustawodawstwu duńskiemu według zasady lex loci laboris, zgodnie z którą osoba, która podejmuje aktywność zarobkową w kilku państwach, podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w państwie wykonywania pracy najemnej lub pracy na własny rachunek. Praca członka RN ma charakter marginalny.

Spółka zwróciła więc panu X składki zdrowotne pobrane za okres od stycznia do lutego 2021 r. oraz zaniechała pobierania ich w kolejnych okresach. Czy postąpiła prawidłowo?

Stanowisko NFZ: Zgodnie z art. 11 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004 osoby, do których stosuje się rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego. W myśl art. 11 ust. 3 lit. a powołanego rozporządzenia, co do zasady, osoba wykonująca w państwie UE pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego państwa.

Osobą normalnie wykonującą pracę w kilku państwach członkowskich jest osoba, która równocześnie lub na zmianę wykonuje jedną bądź kilka odrębnych prac w dwóch lub więcej państwach UE w tym samym bądź kilku przedsiębiorstwach lub dla jednego bądź kilku pracodawców.

Zgodnie z zasadą jednego ustawodawstwa pracownik (członek RN) podlega ubezpieczeniu społecznemu w tym państwie, w którym pracuje, nawet jeśli siedziba pracodawcy oraz jego miejsce zamieszkania znajdują się w innym państwie.

W kwestii ustalenia właściwego ustawodawstwa nie bierze się pod uwagę pracy o charakterze marginalnym, co jest istotne przy wykładni art. 13 rozporządzenia nr 883/2004 (art. 14 ust. 5b rozporządzenia nr 987/2009).

W myśl przepisów o koordynacji członek RN powinien być uznany za osobę wykonującą aktywność zawodową w dwóch państwach UE, przy czym wobec faktu, że aktywność wykonywana w związku z zasiadaniem w RN została uznana przez właściwy organ za marginalną, okoliczność jej wykonywania nie jest brana pod uwagę przy ustalaniu ustawodawstwa właściwego.

Składki należne od wszystkich tych aktywności – zidentyfikowanych jako praca najemna albo praca na własny rachunek – powinny być odprowadzane tylko do systemu zabezpieczenia społecznego jednego z tych dwóch państw UE, zgodnie z obowiązującymi w nim zasadami.

W związku z ustaleniem przez upoważniony organ duńskiego ustawodawstwa jako właściwego, składki z tytułu pobierania wynagrodzenia za zasiadanie w RN spółki nie powinny być pobierane i odprowadzane do ZUS.

Sytuacja członków RN, dla których właściwe jest ustawodawstwo innego państwa UE, a których aktywność zawodowa wykracza poza Polskę, będzie wymagać od płatnika analizy w celu prawidłowego ustalenia obowiązków w zakresie zabezpieczenia społecznego. Przedsiębiorca, który wypłaca honorarium członkowi RN, powinien się upewnić, czy na gruncie duńskich przepisów będzie ono podstawą wymiaru składek, a jeżeli tak, na jakim podmiocie będą ciążyć obowiązki w zakresie rejestracji, składania odpowiednich deklaracji oraz wpłaty należnych składek (obliczonych według stawek obowiązujących w Danii).

Kontrakt menedżerski i własna firma – jakie składki zdrowotne

Kwalifikacja działalności jako wykonywanej osobiście może wyłączyć obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zarejestrowanej działalności gospodarczej – decyzja NFZ z 14.01.2022 r. (2/2022/BP).

Przedsiębiorca po kilku latach prowadzenia działalności gospodarczej zawiesił ją 1.04.2020 r., a następnie odwiesił od 15.01.2021 r. Przeważającym rodzajem działalności jest „Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania” (PKD 70.22.Z). Odwiesił ją wyłącznie w celu zawarcia umowy o zarządzanie i powierzenia zarządzania przedsiębiorstwem w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Od 15.01.2021 r. z tytułu działalności objętej wpisem w CEIDG uzyskuje wyłącznie przychód związany z wykonywaniem tej umowy.

Ponadto zgodnie z umową o zarządzanie jest zobowiązany nie prowadzić w jej trakcie szeroko rozumianej działalności konkurencyjnej wobec spółki.

Przychód, jaki uzyskuje z działalności gospodarczej w zakresie zarządzania, z tytułu wykonywania umowy o zarządzanie, jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście na rzecz spółki (art. 13 pkt 7 i 9 updof). Nie uzyskuje przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, a wynagrodzenie z tytułu zawartej umowy o zarządzanie (kontraktu menedżerskiego) jest wyższe od obowiązującej najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą.

Przedsiębiorca uzyskał indywidualną interpretację składkową ZUS, z której wynika, że nie spełnia warunków objęcia ubezpieczeniami społecznymi z tytułu działalności gospodarczej, w ramach której świadczy usługi zarządzania na podstawie kontraktu menedżerskiego, gdyż tytułem podlegania ubezpieczeniu społecznemu jest umowa o świadczenie usług zarządzania.

Czy jedynym tytułem do ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie kontraktu menedżerskiego zawartego w ramach działalności gospodarczej jest posiadanie statusu zleceniobiorcy – umowa o świadczenie usług (art. 6 ust. 1 pkt 4 usus), czy też pomimo objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym z umowy o zarządzanie dodatkowym tytułem do tego ubezpieczenia jest prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej (pomimo jej faktycznego niewykonywania)?

Stanowisko NFZ: Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które prowadzą działalność pozarolniczą bądź są osobami współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły działalność na podstawie Prawa przedsiębiorców lub przepisów o ubezpieczeniach społecznych bądź ubezpieczeniu społecznym rolników (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy zdrowotnej).

Skoro przedsiębiorca nie spełnia warunków do objęcia go ubezpieczeniami społecznymi z tytułu działalności gospodarczej, nie spełnia przesłanki określonej w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy zdrowotnej.

Nie podlega zatem obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej, w ramach której świadczy wyłącznie usługi zarządzania na podstawie kontraktu menedżerskiego, w związku z wykonywaniem którego jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym.

Wyświetlono 4% artykułu
Aby odblokować pełną treść

Kup dostęp do tego artykułu

Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30

Kup abonament

Abonamenty on-line Prenumeratorzy Członkowie SKwP
miesiąc 71,00
kwartał 168,00
pół roku 282,00
rok 408,00

Kup teraz

Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość".

Pomoc w uzyskaniu dostępu:

15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale.

Dodaj kod tutaj

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami.

Dołącz do nas

„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!

Zamknij

Skróty w artykułach

akty prawne, standardy i interpretacje:
  • dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
  • dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
  • Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
  • KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
  • Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
  • Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
  • Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
  • Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
  • KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
  • MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
  • MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
  • Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
  • Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
  • rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
  • rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
  • rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
  • rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
  • specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
  • uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
  • uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
  • updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
  • updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
  • upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
  • US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
  • ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
  • ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
  • ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
  • ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
  • ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
  • ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
  • ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
  • ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
  • ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
  • usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
  • uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
  • Założenia koncepcyjne MSSF Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
pozostałe skróty:
  • CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
  • EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
  • FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
  • FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
  • FP – Fundusz Pracy
  • FS – Fundusz Solidarnościowy
  • IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
  • IS – izba skarbowa
  • KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
  • KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
  • KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
  • KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
  • KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
  • KSB – Krajowe Standardy Badania
  • MF – Minister Finansów
  • MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
  • MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
  • MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
  • MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
  • NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
  • PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
  • PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
  • PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
  • pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
  • PPK – pracownicze plany kapitałowe
  • RM – Rada Ministrów
  • SA – sąd apelacyjny
  • sf – sprawozdanie finansowe
  • skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
  • SN – Sąd Najwyższy
  • SO – sąd okręgowy
  • TK – Trybunał Konstytucyjny
  • TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
  • UCS – urząd celno-skarbowy
  • UE – Unia Europejska
  • US – urząd skarbowy
  • WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
  • WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
  • WSA – wojewódzki sąd administracyjny
  • zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
Skróty w tekście
Spis treści artykułu
Spis treści:
Kursy dla księgowych