Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu – najnowsze interpretacje ZUS - 106

Nieewidencjonowana działalność nie uchroni od składek ZUS

Pracodawca zapłaci składki z umowy zlecenia zawartej ze swoim pracownikiem jako osobą prowadzącą działalność nieewidencjonowaną – decyzja ZUS z 5.06.2023 r. (DI/100000/43/370/2023).

Pani X jest zatrudniona w spółce na umowę o pracę w wymiarze pełnego etatu z co najmniej minimalnym wynagrodzeniem. Oprócz tego prowadzi działalność nieewidencjonowaną, polegającą na świadczeniu usług sprzątania apartamentów i pomieszczeń biurowych w obiekcie hotelowym. Dla pracodawcy działalność tę wykonywałaby sporadycznie, według potrzeb zlecającego.

Czy pracodawca powinien odprowadzać za nią składki ze zlecenia, skoro usługi mają być wykonywane w ramach działalności nieewidencjonowanej?

Stanowisko ZUS: W myśl art. 5 ust. l ustawy z 6.03.2018 r. – Prawo przedsiębiorców (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 221) nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tego tytułu nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia i która w ostatnich 60 mies. nie wykonywała działalności gospodarczej. Wobec tego osoba wykonująca tzw. działalność nieewidencjonowaną nie prowadzi działalności gospodarczej, nie podlega wpisowi do CEIDG, a w konsekwencji nie jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 usus. Taka działalność nie rodzi więc obowiązku ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie jednak przepisy o działalności nierejestrowanej nie zmieniają ogólnych zasad podlegania ubezpieczeniom z umowy o pracę czy z umów cywilnoprawnych. Dla celów ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się nie tylko osobę pozostającą w stosunku pracy, ale także wykonującą pracę na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kc stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w jej ramach wykonuje czynności na rzecz pracodawcy. Taka osoba podlega zatem obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu, identycznie jak pracownik.

Co do zasady pracownik – z tytułu umowy o świadczenie usług wykonywanej z własnym pracodawcą – podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, tak jak z umowy o pracę. Spółka jest również zobowiązana do opłacania składek od wynagrodzenia wypłaconego osobie prowadzącej działalność nieewidencjonowaną z tytułu umowy o świadczenie usług.

Składka zdrowotna ze zlecenia z byłym słuchaczem

Utrata statusu słuchacza szkoły policealnej przez zleceniobiorcę powoduje konieczność odprowadzenia przez zleceniodawcę nie tylko składek społecznych, ale też zdrowotnej od dnia tej utraty – decyzja ZUS z 6.06.2023 r. (WPI/200000/43/519/2023).

Przedsiębiorca zatrudniał na zlecenie słuchacza szkoły policealnej, który od 27.01.2023 r. utracił ten status. Przedsiębiorca dowiedział się o tym w maju 2023 r. Jego zdaniem z dniem utraty przez zleceniobiorcę statusu słuchacza będzie zobowiązany do opłacania jedynie składek emerytalnej i rentowych, natomiast taki obowiązek co do ubezpieczenia zdrowotnego nie powstanie od razu, a – na podstawie art. 67 pkt 5 ustawy zdrowotnej – dopiero po upływie 4 mies. od daty utraty statusu słuchacza. Pytał, czy ma rację.

Stanowisko ZUS: Z art. 6 ust. 4 usus wynika, że ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym nie podlegają obowiązkowo zleceniobiorcy, którzy są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat. Osoby te nie są obejmowane ubezpieczeniami z tytułu umowy zlecenia – ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. Jeśli osoba, która nie ukończyła 26 lat, wykonująca umowę zlecenia będącą jej jedynym tytułem do ubezpieczeń społecznych, utraci status ucznia lub studenta, to podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na ogólnych zasadach wynikających z art. 6 ust. 1 pkt 4 usus, tj. jako zleceniobiorca.

Usus uzależnia brak obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu zawartej umowy zlecenia od wieku oraz od posiadania przez zleceniobiorcę statusu ucznia szkoły ponadpodstawowej lub studenta. W myśl art. 3 pkt 11 ustawy z 7.09.1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. DzU z 2022 r. poz. 2230) uczniem jest także słuchacz i wychowanek, natomiast zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 2f ustawy z 14.12.2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 900) do szkół ponadpodstawowych zalicza się także szkołę policealną dla osób mających wykształcenie średnie lub średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku.

Z dniem 27.01.2023 r. zleceniobiorca utracił status słuchacza w szkole policealnej, więc zleceniodawca miał obowiązek od tego dnia opłacać za niego składki społeczne oraz zdrowotną, odpadły bowiem przyczyny wyłączające ten obowiązek zawarte w art. 6 ust. 4 usus. Nie ma tu zastosowania art. 67 pkt 5 ustawy zdrowotnej.

Student Ukrainiec na zleceniu

Dla obowiązków składkowych nie ma znaczenia, czy cudzoziemiec studiuje w Polsce, czy w Ukrainie – decyzje ZUS z 9.06.2023 r. (DI/100000/43/442/2023, DI/100000/43/441/2023, DI/100000/43/430/2023).

Przedsiębiorca zawiera zlecenia z cudzoziemcami (Ukraińcami), którzy nie ukończyli 26 lat oraz są studentami lub uczniami szkół ponadpodstawowych. Część z nich uczy się w szkołach w Ukrainie. Z zaświadczenia wystawionego przez szkoły wynika, że pobierają naukę on-line, a szkoła z siedzibą w Ukrainie jest szkołą publiczną w rozumieniu polskiego systemu oświaty, co w Polsce odpowiada szkołom na poziomie technikum. Część zleceniobiorców decyduje się na podjęcie nauki w Polsce. Zajęcia najczęściej odbywają się w trybie zaocznym/wieczorowym, zwykle w szkołach policealnych lub wyższych.

Jak ubezpieczyć te osoby? Co w sytuacji, gdy informacja o ich statusie dociera do płatnika z opóźnieniem? Przykładowo zleceniobiorca został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych od 1 września, a w grudniu przedkłada zaświadczenie, że studiuje od 1 października – czy płatnik powinien uznać, że zleceniobiorca od 1 października nie podlega ubezpieczeniom, skoro jest studentem/uczniem i nie ukończył 26 lat? Czy taki zleceniobiorca-cudzoziemiec może złożyć wniosek, że chce ze zlecenia podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym? Czy płatnik ma obowiązek zgłosić go do tych ubezpieczeń?

Stanowisko ZUS: W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 tej usus obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi obejmowane są osoby, będące m.in. zleceniobiorcami. Nie dotyczy to zleceniobiorców, którzy są uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 lat (wyjątkiem, zgodnie z art. 6 ust. 4a usus, są osoby świadczące pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej w ustawie z 4.02.2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3, tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 204).

Jeżeli zleceniodawca z siedzibą na terytorium Polski zawiera umowę zlecenia z obywatelem Ukrainy, który ma status ucznia szkoły ponadpodstawowej lub studenta, to nie ciąży na nim obowiązek odprowadzania za tę osobę składek społecznych. Przy ustalaniu tego obowiązku nie ma znaczenia obywatelstwo zleceniobiorcy ani też kraj odbywania przez niego nauki/studiów.

To na płatniku spoczywa obowiązek ustalenia, do jakich ubezpieczeń społecznych dany zleceniobiorca powinien zostać zgłoszony. Jeżeli ustali, że jest to uczeń lub student, nie dokonuje zgłoszenia. Płatnik składek ma obowiązek zgłosić zleceniobiorcę do ubezpieczeń społecznych, jeśli nie ma informacji o okolicznościach wyłączających ten obowiązek, o których wiedzę ma tylko ubezpieczony (i nie przekazał jej płatnikowi).

Jeżeli natomiast dana osoba, za którą były opłacane składki społeczne, przedstawi zaświadczenie, że w tym czasie była uczniem lub studentem i jednocześnie w okresie wykonywania zlecenia nie miała ukończonych 26 lat, płatnik na tej podstawie wyrejestrowuje ją – z okresem wstecznym – z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego oraz składa korektę dokumentów rozliczeniowych za ten okres.

Reasumując: płatnik składek ma obowiązek wyrejestrować zleceniobiorcę (który nie ukończył 26 lat) z ubezpieczeń społecznych z dniem, od którego rozpoczął on studia/naukę, a nie od daty otrzymania zaświadczenia. Jeśli zaświadczenie zostanie przedstawione z opóźnieniem, płatnik powinien złożyć odpowiednią korektę dokumentów ubezpieczeniowych.

Uczeń/student zleceniobiorca nie może zostać dobrowolnie zgłoszony do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, ponieważ jego umowa zlecenia nie stanowi tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami. Zleceniobiorca może być zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia, jeśli zwolnienie z opłacania składek wynika ze zbiegu tytułów ubezpieczeń. W przypadku umowy zlecenia z uczniem/studentem taka sytuacja nie występuje. Jeżeli ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dla osoby ubezpieczonej nieobowiązkowe, to nie ma też ona możliwości zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Bonus za pracę zmianową

Dodatek do godzin pracy zmianowej należy oskładkować, także jeśli jest wypłacany pracownikowi przebywającemu na urlopie związanym z rodzicielstwem – decyzja ZUS z 23.06.2023 r. (WPI/200000/43/606/2023).

Spółka z o.o., na podstawie regulaminu wynagradzania, wypłaca m.in „shift bonus”. Pracownik, wykonujący pracę zmianową zgodnie z umową o pracę i harmonogramem pracy, ma prawo do dodatku do godzin pracy zmianowej, według raportu czasu pracy. Kwota dodatku jest przychodem ze stosunku pracy. Składnik nie jest wypłacany pracownikom przebywającym na urlopach macierzyńskich, rodzicielskich, ojcowskich, wychowawczych, z wyjątkiem sytuacji, gdy wypłata dotyczy wcześniejszego okresu, za który jest rozliczany czas pracy. Czy w razie wypłaty dodatku pracownikom na urlopach związanych z rodzicielstwem należy od niego odprowadzić składki?

Stanowisko ZUS: W myśl art. 18 ust. 1 i 2 w zw. z art. 4 pkt 9 usus oraz § 1 rozporządzenia składkowego podstawę wymiaru składek emerytalnej i rentowych pracowników stanowi przychód w rozumieniu updof z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Przebywanie na urlopie wychowawczym oraz pobieranie zasiłku macierzyńskiego stanowi odrębny niż stosunek pracy tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Jest to okres przerwy w ubezpieczeniu pracowniczym. Tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń jest korzystanie z urlopu wychowawczego (jeżeli osoba ta nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów rodzących

obowiązek ubezpieczeń społecznych – co wynika z art. 6 ust. l pkt 19 w zw. z art. 9 ust. 6 usus) lub pobieranie zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Dodatek do godzin pracy zmianowej, wypłacany uprawnionemu pracownikowi wykonującemu pracę zmianową zgodnie z umową o pracę i harmonogramem pracy ustalonym przez pracodawcę, będący przychodem ze stosunku pracy, jest składnikiem wynagrodzenia ściśle związanym ze stosunkiem pracy i świadczeniem tej pracy. Składnik nie jest wypłacany pracownikom przebywającym na urlopach macierzyńskich, rodzicielskich, ojcowskich, wychowawczych – chyba że jako wypłata za wcześniejsze okresy, za które rozliczany jest czas pracy.

Nie można wyłączyć tego składnika z podstawy wymiaru składek społecznych na mocy art. 6 ust. 1 pkt 19 usus. Wypłata dodatku za pracę zmianową jest ściśle związana z pracowniczym tytułem do ubezpieczeń społecznych, co wynika z samej nazwy tego świadczenia – bonus za pracę zmianową. Stanowi podstawę wymiaru składek społecznych i zdrowotnej niezależnie od tego, czy pracownik uprawniony do tego świadczenia będzie przebywał na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim, ojcowskim, wychowawczym.

Wypoczynek jako bonus pracowniczy

Wczasy profilaktyczno-lecznicze współfinansowane przez pracodawcę są wyłączone z podstawy wymiaru składek społecznych – decyzja ZUS z 30.06.2023 r. (WPI/200000/43/556/2023).

W spółce obowiązuje zakładowy układ zbiorowy pracy (zuzp). Po zmianach ma z niego wynikać, że pracownicy: zatrudnieni w warunkach zagrożeń zdrowia czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy lub z uciążliwością pracy, którzy ulegli wypadkowi przy pracy, są zagrożeni albo nabyli chorobę zawodową, nabyli chorobę pozostającą w związku przyczynowym z charakterem wykonywanej pracy – mają prawo do płatnego corocznego urlopu zdrowotnego na leczenie sanatoryjne lub za wczasy profilaktyczno-lecznicze, jeżeli lekarz wyda orzeczenie o potrzebie takiego leczenia. Pracodawca corocznie organizuje i współfinansuje 21-dniowe wczasy profilaktyczno-lecznicze dla pracowników. Pracownik tytułem współfinansowania ponosi określoną odpłatność.

Czy wartość tych wczasów podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na mocy § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego?

Stanowisko ZUS: Z przywołanego przepisu wynika, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające m.in. na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług.

Wczasy profilaktyczno-lecznicze finansowane przez pracodawcę są dla pracownika nieodpłatnym świadczeniem i stanowią przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 updof. Spółka nie ma obowiązku doliczać do podstawy wymiaru składek emerytalnej, rentowych, chorobowej i wypadkowej pracownika wartości świadczenia, które będzie częściowo przez niego finansowane, a częściowo pokrywane przez spółkę, jeżeli współfinansowanie to odbywać się będzie na mocy przepisów zuzp. Częściowa odpłatność polega na partycypowaniu pracownika (choćby symbolicznym) w pokryciu kosztów zakupu wczasów profilaktyczno-leczniczych.

Wartość ww. świadczenia jest wyłączona z podstawy wymiaru składek na podstawie § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia składkowego.

Odszkodowanie za pożar nie zwiększy składki zdrowotnej

Wolnego od podatku odszkodowania za utracone środki trwałe nie uwzględnia się w rocznej podstawie wymiaru składki zdrowotnej – decyzja ZUS z 29.06.2023 r. (DI/100000/43/525/2023).

Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie gastronomii i wynajmu domków letniskowych z wyposażeniem. W 2022 r. kilka domków uległo całkowitemu zniszczeniu w wyniku pożaru. Były na stanie środków trwałych (częściowo umorzone). Ubezpieczyciel w marcu 2023 r. wypłacił odszkodowanie. Przedsiębiorca kupił za nie ten sam rodzaj środków trwałych – aby przywrócić stan sprzed pożaru. Wydatki na ten cel nie są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów (art. 23 ust. 1 pkt 45 updof), natomiast otrzymane odszkodowanie w części nieprzekraczającej tych wydatków jest wolne od podatku (art. 21 ust. 1 pkt 29b updof), a w części przewyższającej – opodatkowane (liniowy PIT). Przedsiębiorca prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów.

Czy w podstawie wymiaru składki zdrowotnej powinien uwzględnić otrzymane odszkodowanie za utracone środki trwałe?

Stanowisko ZUS: Roczną podstawę wymiaru składki zdrowotnej przedsiębiorcy (przy formie opodatkowania na zasadach ogólnych) stanowi dochód z działalności gospodarczej, ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów (w rozumieniu updof). Od tego odliczana jest kwota opłaconych w tym roku składek emerytalnej, rentowych, chorobowej i wypadkowej, jeśli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Przy ustalaniu rocznego dochodu nie uwzględnia się przychodów, które nie podlegają opodatkowaniu PIT – w szerokim rozumieniu, czyli na podstawie updof i odrębnych przepisów, np. rozporządzeń o zaniechaniu poboru podatku. Odszkodowanie za utracone środki trwałe wydatkowane na ten sam cel (zakup środków trwałych) jest wolne od PIT w rozumieniu updof – tym samym nie ma obowiązku uwzględniania tego świadczenia w rocznej podstawie wymiaru składki zdrowotnej.

Transport międzynarodowy jako powtarzające się świadczenie niepieniężne

Od wynagrodzenia wypłacanego wspólnikom w zamian za wykonywanie na rzecz spółki powtarzających się czynności należy płacić składki – decyzja ZUS z 6.06.2023 r. (WPI/200000/43/507/2023).

W umowie spółki z o.o. mają być zawarte zapisy o zobowiązaniu wspólników do powtarzających się świadczeń niepieniężnych (art. 176 Ksh). Jedną z usług przez nich świadczonych będzie przewóz 2–12 razy w miesiącu towarów na trasach polskich i europejskich, pojazdami nieprzekraczającymi 3,5 t. Zakres tych świadczeń nie będzie się pokrywał z zakresem ew. prac wynikających z objęcia przez wspólnika funkcji w zarządzie spółki. Wynagrodzenie za nie nie przewyższy cen lub stawek rynkowych, będzie wypłacane według stawki godzinowej, przy czym wspólnik zostanie zobowiązany do świadczenia usług w zakresie nie mniejszym niż wskazany w umowie.

Czy od 2.02.2022 r. wspólnik ma obowiązek odprowadzać składki społeczne i zdrowotne na zasadach obowiązujących kierowców, z zastosowaniem pakietu mobilności (wprowadzonego ustawą z 26.01.2022 r. o zmianie ustawy w transporcie drogowym, ustawy o czasie pracy kierowców oraz niektórych innych ustaw, tekst jedn. DzU z 2022 r. poz. 209), zgodnie z zasadami ustalonymi dla podstawy wymiaru składek dla kierowców wykonujących zadania służbowe w zakresie przewozów międzynarodowych?

Stanowisko ZUS: W myśl art. 176 § 1 Ksh, jeżeli wspólnik ma być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych, w umowie spółki należy oznaczyć ich rodzaj i zakres. Wynagrodzenie wspólnika jest wypłacane przez spółkę także w przypadku, gdy sprawozdanie finansowe nie wykazuje zysku. Nie może przewyższać cen lub stawek przyjętych w obrocie.

Zobowiązanie do powtarzających się świadczeń niepieniężnych jest wyjątkiem od zasady ograniczenia obowiązków wspólników do wniesienia wkładów wynikających z art. 3 Ksh. Jako wyjątek art. 176 Ksh powinien być interpretowany zawężająco.

Pierwszym elementem tego stosunku prawnego jest rodzaj, czyli przedmiot świadczenia. Drugim – zakres, przez co należy rozumieć rozmiar i okres świadczenia (częstotliwość). Zgodnie z art. 176 Ksh świadczenie powinno mieć charakter powtarzalny, a zatem periodyczny. Tego kryterium nie spełniają zobowiązania jednorazowe, ciągłe ani stałe.

Przedmiotem opisanego stosunku prawnego jest świadczenie o charakterze ciągłym, stałym, a więc takie, które nie mieści się w art. 176 Ksh.

Czynności wspólników stanowią obowiązki charakterystyczne dla umowy o świadczenie usług (w zakresie przewozów towarów), opisanej w art. 750 Kc. Spółka zmierza do posłużenia się art. 176 Ksh do stworzenia mechanizmu wynagradzania wspólników w sposób niezgodny z ratio legis tej instytucji prawnej. Mając na uwadze charakter i zakres wykonywanych czynności wspólnicy de facto świadczą na rzecz spółki usługi charakterystyczne dla cywilnoprawnych stosunków zobowiązaniowych.

Spełnione są przesłanki do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 usus. Zgodnie z tym przepisem obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze RP są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kc stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Tym samym wynagrodzenie wypłacane za świadczenie usług przewozu towarów na trasach polskich i europejskich będzie stanowiło podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych i zdrowotnej. Podstawę wymiaru składek społecznych wspólnika wykonującego usługi przewozu towarów na trasach międzynarodowych należy ustalić zgodnie z ww. ustawą z 26.01.2022 r.

Podobnie: decyzja ZUS z 30.09.2023 r. (DI/100000/43/586/2023).

Udział w remanencie jako powtarzające się świadczenie niepieniężne

Wynagrodzenie akcjonariusza m.in. za udział w inwentaryzacji, czynności analityczne, weryfikację dokumentacji stanowi podstawę wymiaru składek z tytułu świadczenia usług na zasadzie zlecenia – decyzja ZUS z 12.06.2023 r. (DI/100000/43/403/2023).

Przyszli akcjonariusze, na mocy umowy spółki i uchwały, zostaną zobligowani do wykonywania na jej rzecz powtarzalnych świadczeń niepieniężnych, na podstawie art. 356 Ksh, polegających na:

• weryfikacji dokumentacji związanej z przyjęciem i wydaniem towarów, raz w tygodniu,
• przyjmowaniu, składowaniu i wydawaniu towarów, 3 razy w tygodniu,
• analizie danych statystycznych, raz w tygodniu, analizowaniu wyników restauracji, raz na tydzień,
• przeprowadzeniu w każdym roku kalendarzowym jednego szkolenia dla personelu spółki (w pierwszą środę wybranego miesiąca),
• realizacji, raz na pół roku, polityki płacowej (w każdy ostatni tydzień czerwca i grudnia),
• przeprowadzeniu raz na pół roku inwentaryzacji cząstkowych, tj. w każdy ostatni tydzień lutego i lipca, uczestniczeniu w remanentach, raz na pół roku (w każdy ostatni tydzień marca i sierpnia),
• dostarczeniu raz w tygodniu narzędzi analitycznych do zarządzania restauracją, podjęciu raz w tygodniu działań mających na celu pozyskanie nowych klientów.

Wynagrodzenie z tytułu wykonywania powtarzających się świadczeń niepieniężnych jest określane według ich zakresu i efektu. Pomiędzy spółką a akcjonariuszami nie będą zawierane dodatkowe umowy. Osoby te nie będą prowadzić działalności w przedmiocie przypisanych im indywidualnie świadczeń.

Czy spółka jest płatnikiem składek z tytułu wynagrodzenia wypłacanego akcjonariuszom za wykonywanie na jej rzecz powtarzających się świadczeń niepieniężnych? Dla akcjonariuszy będzie to przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 updof.

Stanowisko ZUS: W myśl art. 356 § 1 Ksh z akcją imienną może być związany obowiązek powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Zgodnie z art. 356 § 4 Ksh spółka zobowiązana jest spełnić wynagrodzenie za te świadczenia, nawet gdy bilans nie wykazuje zysku.

Z art. 126 § 2 pkt 2 Ksh wynika domniemanie stosowania przepisów o spółce akcyjnej w sprawach nieuregulowanych w przepisach o spółce komandytowo-akcyjnej i spółce jawnej. Zatem art. 356 Ksh, regulujący instytucję akcji imiennych z obowiązkiem powtarzających się świadczeń niepieniężnych akcjonariuszy na rzecz spółki, będzie miał odpowiednio zastosowanie do spółki komandytowo-akcyjnej.

Obowiązki, o których mowa, są charakterystyczne dla umowy o świadczenie usług, opisanej w art. 750 Kc. Mając na uwadze charakter i zakres wykonywanych czynności, wspólnicy świadczą na rzecz spółki usługi charakterystyczne dla cywilnoprawnych stosunków zobowiązaniowych. Relacje pomiędzy wspólnikami a spółką nie mają charakteru stosunku ustanowionego w art. 356 Ksh. Dlatego wypłacane im wynagrodzenie będzie stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe stosownie do art. 18 ust. 1, 3 i 7 usus – jak wynagrodzenie z umowy o świadczenie usług zbliżonej do zlecenia (tytuł, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 usus).

Komentarz: ZUS w wydawanych ostatnio interpretacjach odmawia kwalifikowania czynności wykonywanych przez wspólników na rzecz spółki jako świadczeń niepieniężnych, do których na mocy umowy spółki są zobowiązani wspólnicy spółki z o.o., akcyjnej, komandytowo-akcyjnej. Takie świadczenia niepieniężne nie są bowiem tytułem do ubezpieczeń społecznych. Jednocześnie ZUS kwalifikuje je jako świadczenie usług, co uzasadnia oskładkowanie wynagrodzenia.