Zasady opodatkowania PIT nagród premiowych

Warunki zwolnienia

Analiza przepisu prowadzi do wniosku, że zwolnienie od PIT nagród premiowych jest uzależnione od spełnienia następujących warunków:

• nagroda ma być przekazywana w związku z dokonaniem czynności sprzedaży; ma charakter premii związanej z zawarciem umowy sprzedaży; może to być zarówno sprzedaż towarów, jak i usług,
• wartość nagrody nie może przekraczać 2 tys. zł; chodzi tu o wartość każdej odrębnie wydanej nagrody, bez znaczenia dla możliwości skorzystania ze zwolnienia pozostaje ilość otrzymanych w okresie promocji nagród oraz ich łączna wartość; zatem wartość nagrody pieniężnej określonej w odniesieniu do jednego zdarzenia uprawniającego do jej otrzymania stanowi jednorazową wartość nagrody w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 68 (interpretacja KIS z 16.03.2022 r., 0115-KDIT3.4011.84.2023.1.JS),
• przekazywana nagroda nie może mieć żadnego związku z prowadzoną przez podatnika (otrzymującego nagrodę) pozarolniczą działalnością gospodarczą.

Przez „sprzedaż premiową” należy rozumieć sprzedaż towarów i usług związaną z otrzymaniem nagrody przez nabywającego (wyrok NSA z 29.10.2015 r., II FSK 3345/14).

Zgodnie z prezentowanym w doktrynie stanowiskiem sprzedaż premiowa następuje, jeśli między sprzedającym a kupującym jest zawierana umowa sprzedaży, połączona z przyznaniem przez sprzedającego premii kupującemu. Na skutek zawarcia takiej umowy po stronie sprzedawcy powstaje obowiązek zarówno przeniesienia na kupującego własności rzeczy i wydania mu rzeczy, jak i wydania (przekazania) kupującemu określonego rodzaju premii, w związku z dokonanym przez niego zakupem, której wartość nie jest objęta ceną kupowanego towaru.

Premia za polecenie także wolna od PIT

Zwolnienie od podatku przewidziane dla nagród premiowych ma zastosowanie również do tzw. premii za polecenie. Premie takie stały się ostatnio dość popularne. Konsument, który skutecznie poleci usługi czy towary sprzedającego, może otrzymać premię, od której nie powstaje obowiązek zapłaty podatku.

Jak czytamy w interpretacji KIS z 11.03.2022 r. (0112-KDIL2-1.4011.1136.2021.1.JK), zakres stosowania zwolnienia z opodatkowania nagród związanych ze sprzedażą premiową należy odnosić również do celu, jaki ma realizować to zwolnienie. Sprzedaż premiowa ma zmotywować potencjalnego nabywcę do dokonania określonego w regulaminie akcji zakupu. Taki cel można osiągnąć za pomocą akcji skierowanej zarówno bezpośrednio do nabywców (kup towar/usługę, a otrzymasz dodatkową nagrodę), ale również do innych osób, których działania mogą się przyczynić do sprzedaży promowanego produktu. W konsekwencji za sprzedaż premiową należy uznać taką sprzedaż towarów lub usług, w związku z którą osoba, która zachowała się zgodnie z regulaminem sprzedaży premiowej, ma prawo do otrzymania nagrody. Przyznana klientowi nagroda pieniężna w kwocie nieprzekraczającej jednorazowo 2 tys zł, za skuteczne polecenie, będzie zatem korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68 updof.

Podobne stanowisko KIS zajęła w interpretacji z 27.12.2022 r. (0113-KDIPT2-3.4011.734.2022.1.JŚ). Stwierdziła m.in., że strony umowy sprzedaży mogą wzbogacić treść łączącego je stosunku w granicach swobody kontraktowania, tzn. mogą wprowadzić do niego określone postanowienia, których treść lub cel nie sprzeciwiają się właściwości (naturze) sprzedaży, ustawie lub zasadom współżycia społecznego. Według KIS sprzedaż premiową cechuje:

• powiązanie przekazania nagrody z faktem zakupu przez osobę otrzymującą premię oraz
• gwarancja otrzymania premii po spełnieniu ustalonych warunków.

W interpretacji podkreślono również, że jeżeli możliwość uzyskania nagrody jest ściśle powiązana z dokonaniem konkretnej czynność premiowanej, to nagroda przyznana uczestnikowi danego programu w postaci karty przedpłaconej bądź wypłaty środków pieniężnych w ramach tzw. cashback będzie nagrodą związaną ze sprzedażą premiową, wolną od PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68 updof.

Opodatkowanie nagród premiowych

Jeżeli wartość przekazywanej nagrody przekracza 2 tys. zł, zastosowanie ma art. 30 ust. 1 pkt 2 updof, zgodnie z którym opodatkowaniu podlegają nagrody związane ze sprzedażą premiową, uzyskane w państwie członkowskim UE lub innym państwie należącym do EOG – w wysokości 10% wygranej lub nagrody.

Podmiot przekazujący nagrodę premiową pełni funkcję płatnika PIT (art. 41 ust. 4 updof). Do jego obowiązków należy naliczenie i pobranie zryczałtowanego podatku dochodowego w stawce 10% i przekazanie go do organu podatkowego. W przypadku nagrody premiowej o wartości wyższej niż 2 tys. zł opodatkowaniu podlega cała wartość nagrody, a nie tylko nadwyżka ponad kwotę wolną. Innymi słowy, jeśli nagroda nie będzie wyższa niż 2 tys., będzie zwolniona od PIT, ale jeżeli jej wartość będzie choćby minimalnie wyższa, zryczałtowanemu podatkowi będzie podlegać w całości.

Na mocy art. 42 ust. 1 updof płatnik przekazuje kwoty zryczałtowanego podatku na rachunek właściwego US w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrał ten podatek. W myśl art. 42 ust. 7 updof, jeżeli przedmiotem wygranych (nagród), o których mowa w art. 30 ust. 1 pkt 2, nie są pieniądze, podatnik ma obowiązek wpłacić płatnikowi kwotę należnego zryczałtowanego PIT przed udostępnieniem wygranej (nagrody) lub świadczenia.

W terminie do końca stycznia następnego roku płatnik pobrany podatek od nagród premiowych raportuje do US w deklaracji rocznej w zakresie pobranego zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT-8AR).

Nagrody premiowe są opodatkowane zryczałtowanym 10-proc. PIT niezależnie od tego, czy ich odbiorca jest polskim rezydentem podatkowym, czy nie. Jak potwierdzono w interpretacji KIS z 28.04.2023 r. (0113-KDIPT2-3.4011.942.2022.2.SJ), nawet jeżeli osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania w Ukrainie, ale otrzymała na terytorium Polski nagrodę 5 tys. zł związaną ze sprzedażą premiową, należy odprowadzić podatek w stawce 10%, na mocy art. 30 ust. 1 pkt 2 updof.

Jednocześnie organ wskazał, że zgodnie z art. 30 ust. 9 updof przepisy nakazujące zapłatę 10-proc. podatku od nagrody stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Jednak zastosowanie stawki podatku wynikającej z umowy lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania przez podatnika jego miejsca zamieszkania dla celów podatkowych. Zobowiązany do zapłaty PIT jest w tym przypadku beneficjent nagrody. Podmiot ją przekazujący nie pełni obowiązków płatnika podatku u źródła.

Nagroda premiowa dla przedsiębiorcy

Warto zaznaczyć, że art. 30 ust. 1 pkt 2 updof, przewidujący zryczałtowane opodatkowanie nagród premiowych, jest przepisem szczególnym (lex specialis) w stosunku do ogólnych zasad opodatkowania. Moim zdaniem ma zastosowanie niezależnie od tego, czy odbiorcą nagrody jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, czy też nagroda jest przekazywana osobie fizycznej będącej przedsiębiorcą, w związku z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą.

Potwierdził to NSA w wyroku z 11.02.2021 r. (II FSK 3038/18), orzekając, że sprzedaż premiowa związana z działalnością gospodarczą także jest objęta zryczałtowanym podatkiem dochodowym przewidzianym w art. 30 ust. 1 pkt 2 updof, jednak nagrody związane ze sprzedażą premiową otrzymane przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiące przychód z tej działalności, zostały wyłączone jedynie ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 68 updof.

NSA wskazał, że konstrukcja przepisów updof – w tym to, że przepisy dotyczące podstawy obliczenia i wysokości podatku znajdują się w rozdz. 6 ustawy, gdzie ogólna reguła dotycząca podstawy obliczenia podatku z art. 26 ust. 1 updof została ograniczona zastrzeżeniami wynikającymi z art. 29–30c, art. 30e i art. 30f updof – przesądza, że art. 30 ust. 1 pkt 2 updof stanowi lex specialis w stosunku do zasad opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Gdyby ustawodawca z zakresu tego przepisu chciał wyłączyć nagrody i wygrane otrzymane w konkursach związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez ich uczestników, uczyniłby to poprzez stosowną treść tego przepisu. Brak takiego zastrzeżenia oznacza, że związek konkursu z działalnością gospodarczą podatnika nie wpływa na sposób opodatkowania wygranej (nagrody). W konsekwencji także nagroda premiowa związana z działalnością gospodarczą jest objęta zryczałtowanym 10-proc. PIT.

Takie stanowisko NSA zajął również w wyroku z 3.03.2020 r. (II FSK 773/18).

Należy tu jednak dodać, że organy podatkowe wyrażają odmienny pogląd – ich zdaniem nagrody stanowią dla przedsiębiorcy przychód z działalności gospodarczej opodatkowany PIT zgodnie z wybraną przez przedsiębiorcę formą opodatkowania, a przekazujący nagrodę nie ma obowiązku poboru zryczałtowanego podatku (por. np. interpretacje KIS z 20.01.2023 r., 0112-KDIL2-1.4011.868.2022.1.TR, i 16.03.2022 r., 0115-KDIT3.4011.84.2023.1.JS). Powołują się przy tym na odmienną linię orzeczniczą NSA – wyroki z 6.08.2020 r. (II FSK 976/18) i 1.12.2020 r. (II FSK 1996/18).