Wewnętrzna regulacja o jednej dłuższej przerwie nie pozbawia przysługującej kolejnej przerwy w pracy

Ponieważ przy pracy powyżej 9 godz. Kp przewiduje drugą przerwę, a nie dłuższą przerwę, wewnętrzna regulacja przyznająca pracownikom prawo do 30-minutowej zamiast „kodeksowej” 15-minutowej przerwy nie zwalnia z obowiązku zapewnienia dodatkowych 15 min w przypadku przekroczenia 9 godz. pracy w danym dniu.

Zgodnie z art. 134 Kp, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika:

• wynosi co najmniej 6 godz. – ma on prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 min,
• jest dłuższy niż 9 godz. – ma on prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 min,
• jest dłuższy niż 16 godz. – ma on prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 min.

Przerwy te zalicza się do czasu pracy, co jest związane m.in. z tym, że pracownikowi przysługuje za nie wynagrodzenie.

Przepisy wskazują na prawo do „dodatkowej” przerwy – po przekroczeniu 9 godz. pracy, i „kolejnej” – po przekroczeniu 16 godz. pracy. Zdecydowanie nakazują zatem zapewnienie drugiej i ew. trzeciej przerwy, a nie wskazują na wydłużenie przerwy. Kolejne przerwy nie mogą być zastąpione jedną, odpowiednio dłuższą przerwą – przerwy obowiązkowe nie mogą być łączone.

W wielu przypadkach przepisy obowiązujące u pracodawcy (układ zbiorowy pracy, regulamin pracy) wprowadzają prawo do dłuższej przerwy, często 30-minutowej. Takie działanie, jako korzystne dla pracowników, jest oczywiście w pełni dopuszczalne. Zapisy regulaminu nie mogą jednak być obecnie (po wprowadzeniu nowelizacją Kp – od 26.04.2023 r. – prawa do drugiej i trzeciej przerwy) traktowane jako wyłączające obowiązek zapewnienia drugiej przerwy po przekroczeniu 9 godz. pracy.

W tej sytuacji pracownik ma prawo do drugiej, 15-minutowej przerwy zapewnianej dodatkowo, czyli poza 30-minutową przerwą „regulaminową”. Inne podejście stałoby w sprzeczności z art. 134 Kp, a także pogarszałoby sytuację pracowników pracujących ponad 9 godz., w stosunku do tego, co wynika z Kp.

Warto nadmienić, że liczba przerw z art. 134 Kp jest uzależniona od faktycznie wypracowanego czasu, a nie od czasu zaplanowanego na dany dzień w rozkładzie, co potwierdza pismo Państwowej Inspekcji Pracy z 10.05.2023 r. (KT-OOGPR-01.450.48.2023.20). Czytamy w nim: Za przyjęciem ww. rozumienia przepisu przemawia jego literalne brzmienie, ustawodawca bowiem nie odwołuje się przy prawie do przerwy uzależnionej od dobowego wymiaru czasu pracy do kryterium w postaci rozróżnienia, czy czas ten jest faktyczny, czy zaplanowany. Uznać zatem należy, że ustawodawca przyjął (…) szerokie kryterium obowiązku zapewnienia pracownikom przerw w pracy (…). Gdyby jego intencją było uzależnienie prawa do przerw od czasu zaplanowanego, a nie faktycznie przepracowanego, to w treści przepisu odwołałby się wprost do zaplanowanych ilości godzin do przepracowania w danym dniu. (…)