Zamówienie-Koszyk
Dokończ - Edytuj - Anuluj

Droga Użytkowniczko, Drogi Użytkowniku, klikając AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrazisz zgodę na to aby Rachunkowość Sp. z o.o. oraz Zaufani Partnerzy przetwarzali Twoje dane osobowe takie jak identyfikatory plików cookie, adresy IP, otwierane adresy url, dane geolokalizacyjne, informacje o urządzeniu z jakiego korzystasz. Informacje gromadzone będą w celu technicznego dostosowanie treści, badania zainteresowań tematami, dostosowania niektórych treści do lokalizacji z której jest odczytywana oraz wyświetlania reklam we własnym serwisie oraz w wykupionych przez nas przestrzeniach reklamowych w Internecie. Wyrażenie zgody jest dobrowolne.

Klikając w przycisk AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU wyrażasz zgodę na zapisanie i przechowywanie na Twoim urządzeniu plików cookie. W każdej chwili możesz skasować pliki cookie oraz ograniczyć możliwość zapisywania nowych za pomocą ustawień przeglądarki.

Wyrażając zgodę, pozwalasz nam na wyświetlanie spersonalizowanych treści m.in. indywidualne rabaty, informacje o wykupionych przez Ciebie usługach, pomiar reklam i treści.

AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU
account_circle
dehaze
Ustawienia
Zaloguj się
Strona główna
Spis treści
Zamknięcie roku
Kadry i płace
Aktualności
Książki
Prenumerata i dostęp on-line
Rachunkowość 5/2025
Rachunkowość 5/2025

Logowanie

e-mail:

hasło:

 

 

Logowanie za pomocą e-maila

Jeżeli nie pamiętasz hasła albo nie masz konta, to wyślemy na Twój e-mail wiadomość weryfikującą. Po kliknięciu w link z e-maila będziesz zalogowany na urządzeniu do chwili wylogowania.

e-mail:

Klikając w poniższy link, zgadzasz się na zapisanie podanych w formularzu danych i wykorzystywanie ich zgodnie z polityką przetwarzania danych dostępną w dokumencie ⇒Polityka przetwarzania danych osobowych (RODO)⇐

 

Logowanie do za pomocą e-maila

Sprawdzanie danych....

Data publikacji: 2024-09-04
Sprawozdawczość

Sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju według standardów ESRS (cz. VIII) – standard ładu korporacyjnego G1 Postępowanie w biznesie

Paweł Szalacha
dr nauk ekon., biegły rewident, dyrektor finansowy PORR S.A., ORCID: 0000-0001-8386-6093

Ład korporacyjny to sposób na zrównoważony rozwój przedsiębiorstwa. Umożliwia ustalenie celów organizacji, określenie środków ich realizacji i monitorowanie ich osiągnięcia. Poświęcono mu odrębny standard ESRS wymagający raportowa‑ nia m.in. takich zagadnień, jak etyka biznesu, kultura korporacyjna, przeciwdziałanie korupcji i łapówkarstwu, ochrona sygnalistów, zarządzanie i jakość relacji z dostawcami, działalność lobbingowa.

„Ład korporacyjny” (corporate governance) to pojęcie używane zamiennie z takimi terminami, jak „nadzór korporacyjny” czy „władztwo korporacyjne”. Jest to zestaw głównych zasad, praktyk i procesów, które realizuje przedsiębiorstwo w swojej działalności. Ład korporacyjny wyznacza ramy dla działalności całej organizacji i jej poszczególnych struktur, a także służy jej prawidłowemu (przede wszystkim zgodnemu ze strategią i z prawem) rozwojowi. Dotyczy wszystkich stref zarządzania przedsiębiorstwem – od planów działania przez kontrolę zarządczą aż po raportowanie.

Zamknij

Skróty w artykułach

akty prawne, standardy i interpretacje:
  • dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
  • dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
  • Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
  • KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
  • Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
  • Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
  • Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
  • Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
  • KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
  • MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
  • MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
  • Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
  • Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
  • rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
  • rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
  • rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
  • rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
  • specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
  • uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
  • uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
  • updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
  • updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
  • upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
  • US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
  • ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
  • ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
  • ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
  • ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
  • ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
  • ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
  • ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
  • ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
  • ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
  • usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
  • uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
  • Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
pozostałe skróty:
  • CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
  • EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
  • FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
  • FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
  • FP – Fundusz Pracy
  • FS – Fundusz Solidarnościowy
  • IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
  • IS – izba skarbowa
  • KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
  • KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
  • KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
  • KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
  • KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
  • KSB – Krajowe Standardy Badania
  • MF – Minister Finansów
  • MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
  • MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
  • MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
  • MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
  • NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
  • PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
  • PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
  • PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
  • pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
  • PPK – pracownicze plany kapitałowe
  • RM – Rada Ministrów
  • SA – sąd apelacyjny
  • sf – sprawozdanie finansowe
  • skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
  • SN – Sąd Najwyższy
  • SO – sąd okręgowy
  • TK – Trybunał Konstytucyjny
  • TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
  • UCS – urząd celno-skarbowy
  • UE – Unia Europejska
  • US – urząd skarbowy
  • WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
  • WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
  • WSA – wojewódzki sąd administracyjny
  • zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
Skróty w tekście
Spis treści artykułu
Spis treści:

Wyświetlono 2% treści artykułu
Przeczytaj też:

Ustawa o rachunkowości po zmianach – co budzi wątpliwości (głos w dyskusji)
W zamyśle ustawodawcy nowelizacja ustawy o rachunkowości z grudnia 2024 r. miała wyeliminować zgłaszane od lat problemy w stosowaniu jej przepisów. Mimo że był to oczekiwany kierunek zmian, to – jak się okazało – wywołały one nowe problemy. Artykuł jest próbą odpowiedzi na wybrane pytania, które pojawiły się w wyniku tej nowelizacji, zawiera także rekomendacje dotyczące stosowania nowych regulacji.

Ustawa z 6.12.2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1863, dalej nowelizacja) została ogłoszona 17.12.2024 r., weszła w życie 1.01.2025 r., jednak niektóre jej przepisy mają zastosowanie wstecz – do sprawozdań finansowych (sf) sporządzanych za 2024 r.

⇒ czytaj dalej ⇐

Instrumenty finansowe w krajowych regulacjach rachunkowości (cz. I) – zakres stosowania nowych przepisów
Nowe rozporządzenie w sprawie uznawania i metod wyceny oraz ujawniania i prezentacji instrumentów finansowych usuwa występujące wcześniej nieścisłości i doprecyzowuje niektóre zagadnienia. Będzie obowiązkowo stosowane do sprawozdań finansowych sporządzanych za 2025 r. W artykule szczegółowo omówiono zasady rachunkowości instrumentów finansowych z uwzględnieniem nowych przepisów.

W świetle art. 81 ust. 2 pkt 4 uor minister właściwy do spraw finansów publicznych określa w drodze rozporządzenia szczegółowe zasady uznawania, metody wyceny, zakres ujawniania i sposób prezentacji instrumentów finansowych. Obecnie kwestie te reguluje rozporządzenie MF z 17.11.2024 r. w sprawie uznawania i metod wyceny oraz ujawniania i prezentacji instrumentów finansowych (DzU poz. 1750, dalej rozporządzenie). Zastąpiło ono rozporządzenie MF z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 277), które w ponad 20-letnim okresie obowiązywania aktualizowano w małym stopniu.

⇒ czytaj dalej ⇐

Wyłączenia w skonsolidowanym bilansie jednostki samorządu terytorialnego (cz. I)
Do 30 czerwca roku następnego po roku obrotowym zarządy jednostek samorządu terytorialnego przekazują do właściwych regionalnych izb obrachunkowych skonsolidowany bilans. Procedury konsolidacyjne są obarczone wieloma trudnościami, których źródłem jest złożona prawnie i organizacyjnie struktura jednostek samorządowych oraz wielowymiarowość i wielowątkowość związanych z tym prac.

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe (sf) to kategoria z uor i można by przyjąć, że nie dotyczy jednostek samorządu terytorialnego (jst). Analizując rozporządzenie MRiF z 13.09.2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342, dalej rozporządzenie), można zauważyć, że sf sporządza jst z uwzględnieniem jednostek podległych i nadzorowanych. W związku z tym ustawodawca rozróżnia łączne sf, które składa się z (§ 27 rozporządzenia):

⇒ czytaj dalej ⇐

Propozycja raportowania ESG z wykorzystaniem już obowiązujących w Polsce ujawnień w sektorze jednostek mikro i małych
Przedsiębiorstwa mikro i małe nie są bezpośrednio zobowiązane do sporządzania sprawozdań zrównoważonego rozwoju, zawierających informacje z zakresu środowiska, społeczeństwa i ładu korporacyjnego (ESG). Będąc jednak częścią łańcucha dostaw, współpracują z podmiotami podlegającymi tego rodzaju wymogom i mogą być proszone przez swoich dostawców czy odbiorców o przekazywanie takich informacji. Powinny więc być przygotowane na to, że będą musiały ujawniać pewne informacje dotyczące zrównoważonego rozwoju.

Sukces przedsiębiorstwa w dużej mierze zależy od dostępu do rzetelnych i wiarygodnych informacji, które stanowią cenny zasób oraz kluczowy element wspierający proces decyzyjny. Sprawozdawczość jest jednym z efektów sprawnie działającego systemu informacyjnego, a jej znaczenie rośnie szczególnie w kontekście globalnej gospodarki oraz zrównoważonego rozwoju (ZR), który ma znaczenie dla obecnych i przyszłych pokoleń.

⇒ czytaj dalej ⇐

Rachunkowość przyszłości
Przyszłość rachunkowości to nie tylko nowe technologie, lecz także zmiany w podejściu do analizy danych biznesowych, sposobów ich pozyskiwania i wykorzystania, zapewnienia transparentności i zgodności działalności jednostek z regulacjami. Przedstawiamy główne trendy, które już dziś ją kształtują i sygnalizują skalę wyzwań dla profesjonalistów z tego zakresu – księgowych, kontrolerów czy analityków.

Rachunkowość, podobnie jak wiele innych obszarów działalności gospodarczej, podlega rewolucji technologicznej, która powoduje nieodwracalną zmianę sposobu jej postrzegania, zakresu, metod oraz praktyk. W miarę postępu automatyzacji z wykorzystaniem sztucznej inteligencji oraz innych technologii, takich jak blockchain czy chmura obliczeniowa, tradycyjne funkcje rachunkowości podlegają transformacji. To z kolei przekłada się na zmianę ról i kompetencji wymaganych od specjalistów ds. rachunkowości.

⇒ czytaj dalej ⇐

Dobrowolny standard raportowania zrównoważonego rozwoju dla przedsiębiorstw mikro, małych i średnich nienotowanych na giełdzie (VSME ESRS)
W artykule scharakteryzowano standard, którego wdrożenie może pozwolić na zwiększenie zaufania klientów, inwestorów i innych interesariuszy do działalności firm mikro, małych i średnich, wspieranie ich zrównoważonego rozwoju oraz poprawę dostępności do zewnętrznego finansowania działalności.

VSME ESRS (Voluntary Small and Medium-sized Enterprises European Sustainability Reporting Standard) został opracowany przez EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group) jako dobrowolny standard raportowania zrównoważonego rozwoju (ZR) dla przedsiębiorstw mikro, małych i średnich (MMŚP) nienotowanych na regulowanym rynku UE. Nie ma on zatem mocy obowiązującej, a jest narzędziem do sprawozdawczości ZR, które te podmioty mogą stosować. Jego celem – jak zapisano w pkt 1 standardu – jest wsparcie MMŚP w następujących obszarach:

  • zapewnianie informacji, które umożliwią zaspokojenie potrzeb dużych jednostek wymagających od swoich dostawców informacji na temat ZR,
⇒ czytaj dalej ⇐

Nieprawidłowości w wycenie i ewidencji środków trwałych w jednostkach sektora finansów publicznych
Zagadnienia dotyczące środków trwałych są uregulowane w wielu przepisach, np. w updop, uor, KSR 11 Środki trwałe, MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe, a w przypadku jednostek sektora publicznego – dodatkowo w rozporządzeniu MF. Mimo tak licznych regulacji i standardów zdarzają się nieprawidłowości w zakresie wyceny i ujmowania tych składników majątku w księgach rachunkowych.

Potwierdzają to wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach sektora finansów publicznych przez podmioty do tego uprawnione, np. Najwyższą Izbę Kontroli (NIK), Regionalne Izby Obrachunkowe (RIO). Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na te nieprawidłowości oraz zaproponowanie zmian przepisów dla tych jednostek.

⇒ czytaj dalej ⇐

Nowe zasady ujmowania w księgach rachunkowych sprzedaży materiałów i ujawniania informacji na ten temat

Od 1.01.2025 r. do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych zalicza się przychody i koszty związane ze zbyciem materiałów, co wpływa na sposób ich ujawniania w rachunku zysków i strat, i to już w sprawozdaniu finansowym za 2024 r.

Ta, wydawałoby się drobna, zmiana została wprowadzona ustawą z 6.12.2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1863). W art. 3 ust. 1 uor zmodyfikowano pkt 32, umieszczając zbycie materiałów wśród zdarzeń powodujących powstanie pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych. Zmieniono również art. 42 ust. 2, definiujący wynik z działalności operacyjnej, oraz odpowiednie pozycje zał. nr 1 i 5 do uor. Wskutek tego do podstawowych przychodów operacyjnych, wykazywanych w pierwszych pozycjach rachunku zysków i strat (rzis), nie zalicza się przychodów ani zysków ze sprzedaży materiałów. Finansowe skutki sprzedaży materiałów są ujmowane w pozostałych przychodach lub kosztach operacyjnych.

⇒ czytaj dalej ⇐

Raportowanie zrównoważonego rozwoju w świetle regulacji ustawy o rachunkowości
Długo procedowana nowelizacja uor wprowadziła do krajowych regulacji obowiązek raportowania zrównoważonego rozwoju. Już za 2024 r. sprawozdania w tym zakresie będą sporządzać niektóre spółki publiczne, a za kolejny, 2025 r., obowiązek ten będzie ciążyć m.in. na każdej dużej spółce kapitałowej.

W „Rachunkowości” została już opublikowana seria opracowań przybliżających szczegółowo ten nowy dla wielu tysięcy jednostek w Polsce obszar sprawozdawczości. Niemniej dopiero uchwalone nowelizacją (z 6.12.2024 r., DzU poz. 1863) przepisy, implementujące wiernie dyrektywę 2022/2464[1], pozwalają w pełni przedstawić obowiązki sprawozdawcze, czemu poświęcono niniejszy artykuł.

⇒ czytaj dalej ⇐

Nowa klasyfikacja jednostek na potrzeby rachunkowości oraz jej wpływ na obowiązki ewidencyjne i sprawozdawcze
Ostatnia nowelizacja uor wprowadza zmiany w klasyfikacji jednostek podlegających jej przepisom. Podnosi progi i modyfikuje kryteria decydujące o obowiązkach w zakresie rachunkowości. Przewiduje także kategorię jednostek średnich i dużych oraz przypisuje im obowiązki związane z raportowaniem zrównoważonego rozwoju zgodnie z dyrektywą CSRD. Zmienia ponadto regulacje dotyczące uproszczeń zasad (polityki) rachunkowości.

W artykule opisano nowe rozwiązania wynikające z ustawy z 6.12.2024 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1863, dalej nowelizacja), i ich konsekwencje dla jednostek gospodarczych, uwypuklając ew. ryzyka związane z łatwiejszym stosowaniem uproszczeń.

⇒ czytaj dalej ⇐
Rachunkowość 4/2025
Przegląd aktualności