Różnice kursowe u podatnika estońskiego CIT

Wśród przepisów regulujących ryczałt od dochodów spółek (tzw. estoński CIT, dalej EC) nie ma takiego, który odnosiłby się konkretnie do różnic kursowych. Nie ulega jednak wątpliwości, że podatnicy ryczałtu naliczają je wyłącznie według metody rachunkowej i nie stosują metody podatkowej.

Podatnik EC jest bowiem obowiązany do prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie przepisów o rachunkowości, w sposób zapewniający prawidłowe określenie m.in. wysokości zysku (straty) netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku (art. 28d ust. 1 pkt 1 updop). Jednocześnie pojęcia: „wynik finansowy netto”, „podział lub pokrycie wyniku finansowego netto”, „zysk (strata) netto” – w odniesieniu do EC – należy rozumieć według przepisów o rachunkowości (art. 28c pkt 2–4 updop).

Podstawa opodatkowania EC obejmuje przede wszystkim (art. 28m ust. 1 pkt 1 updop) dochód odpowiadający wysokości zysku netto wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem w części, w jakiej zysk ten został uchwałą o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto przeznaczony do wypłaty udziałowcom, akcjonariuszom albo wspólnikom (dochód z tytułu podzielonego zysku) lub na pokrycie strat powstałych w okresie poprzedzającym okres opodatkowania ryczałtem (dochód z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat). Przepisy regulujące EC wyraźnie wyłączają podatników tego podatku spod reżimu ogólnych zasad opodatkowania CIT (art. 28h ust. 1 updop).

Z przejściem na ustalanie przychodów i kosztów wyłącznie zgodnie z zasadami prawa bilansowego koresponduje też wyraźnie obowiązek – nałożony na podatników przechodzących na EC – jednorazowego sporządzenia korekty przychodów i kosztów uzyskania przychodów, polegającej na ustaleniu różnic w przychodach i kosztach, które wynikają z ich odmiennej klasyfikacji dla celów prawa podatkowego i bilansowego (art. 7aa updop). Jedynym logicznym wyjaśnieniem wprowadzenia tego obowiązku jest to, że od momentu przejścia na EC księgowość podatnika będzie prowadzona już wyłącznie na podstawie przepisów o rachunkowości (co obejmuje też oczywiście sposób naliczania różnic kursowych).

Widać zatem, że regulując EC, ustawodawca poddał obowiązki ewidencyjne podatników tego podatku wyłącznie przepisom o rachunkowości, które – w szczególności – nie przewidują podatkowej metody ustalania różnic kursowych. Nie wprowadzono też obowiązku odrębnego zgłaszania komukolwiek sposobu obliczania różnic kursowych. Ich obliczanie metodą rachunkową jest w przypadku opodatkowania EC oczywiste i zawiera się po prostu w zgłoszeniu (na formularzu ZAW-RD) przejścia na ryczałt od dochodów spółek.

Na marginesie należy zauważyć, że w spółce mógł powstać tzw. dochód z przekształcenia (por. m.in. art. 7aa updop).