Wspólnicy spółek płacą składki zdrowotne według różnych zasad
Czy to prawda, że wszyscy wspólnicy jednoosobowej spółki z o.o., wspólnicy spółki jawnej, komandytowej czy partnerskiej od nowego roku opłacają miesięczną składkę zdrowotną od zryczałtowanej podstawy wymiaru – kwoty przeciętnego wynagrodzenia?
Nie. Wskazani wspólnicy obliczają składki zdrowotne od różnych podstaw wymiaru – w zależności od tego, czy uzyskują przychody z działalności gospodarczej (i dalej – jak są one opodatkowane), czy z tytułu udziału w zyskach spółki będącej podatnikiem CIT.
Na mocy fikcji prawnej (art. 8 ust. 6 pkt 4 i 4a usus) za osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą zostali uznani m.in.: wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., wspólnicy spółek jawnej, komandytowej i partnerskiej oraz akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług.
Nie. Wskazani wspólnicy obliczają składki zdrowotne od różnych podstaw wymiaru – w zależności od tego, czy uzyskują przychody z działalności gospodarczej (i dalej – jak są one opodatkowane), czy z tytułu udziału w zyskach spółki będącej podatnikiem CIT.
Na mocy fikcji prawnej (art. 8 ust. 6 pkt 4 i 4a usus) za osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą zostali uznani m.in.: wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., wspólnicy spółek jawnej, komandytowej i partnerskiej oraz akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług.
Podlegają oni również ubezpieczeniu zdrowotnemu (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy zdrowotnej). Ubezpieczeniem tym nie są natomiast objęci będący osobami fizycznymi wspólnicy spółki komandytowo-akcyjnej, spółki z o.o. mającej więcej niż jednego wspólnika, spółki akcyjnej ani akcjonariusze prostej spółki akcyjnej niewnoszący do niej wkładu w postaci świadczenia pracy lub usług.
Zryczałtowana podstawa wymiaru
Jednoosobowa spółka z o.o. jest podatnikiem CIT. W 2021 r. status taki nabyła również spółka komandytowa (spółka osobowa), mimo że nie posiada osobowości prawnej. Spółki te opłacają CIT według stawki 19%, a jeśli spełniają warunki uznania za małego podatnika – 9% (art. 1 ust. 1 i 3 pkt 1 oraz art. 19 ust. 1 updop). Wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. i wspólnicy spółki komandytowej, będący osobami fizycznymi, nie osiągają z udziału w spółce przychodów z działalności gospodarczej, lecz przychody kapitałowe z tytułu udziału w zyskach osób prawnych (art. 17 ust. 1 pkt 4 updof).
Spółka jawna (spółka osobowa) ma od 2021 r. niejednolity status podatkowy: może być podatnikiem CIT, ale nie musi. Staje się nim, jeśli spełni łącznie poniższe warunki:
- ma siedzibę lub zarząd w Polsce,
- jej wspólnikami są nie tylko osoby fizyczne,
- nie złożyła do US w przewidzianym w updop terminie informacji o podatnikach bądź jej aktualizacji.
Wspólnik takiej spółki jawnej będący osobą fizyczną nie osiąga przychodów z działalności gospodarczej, ale z udziału w zyskach osób prawnych (art. 17 ust. 1 pkt 4 updof).
Zgodnie z art. 81 ust. 2za ustawy zdrowotnej podstawę wymiaru składki zdrowotnej pozostałych osób prowadzących działalność pozarolniczą, określonych w art. 8 ust. 6 usus – czyli innych niż indywidualni przedsiębiorcy opodatkowani według skali, liniowo, w tym korzystających z ulgi IP Box, ryczałtem ewidencjonowanym bądź kartą podatkową – stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (dalej PMW), ogłaszane przez Prezesa GUS w „Monitorze Polskim”. Składka zdrowotna w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia roku kalendarzowego.
Do tej grupy ubezpieczonych należy zakwalifikować będących osobami fizycznymi wspólników:
- jednoosobowej spółki z o.o.,
- spółki komandytowej,
- spółki jawnej, która jest podatnikiem CIT.
W ten sam sposób opłacają składkę zdrowotną także akcjonariusze prostej spółki akcyjnej wnoszący do niej wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług (na mocy art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 81 ust. 2za ustawy zdrowotnej).
W chwili przygotowywania tego artykułu PMW, które jest dla nich podstawą wymiaru składki zdrowotnej za wszystkie miesiące 2022 r., nie było jeszcze znane (miało zostać ogłoszone do 10.01.2022 r.). Biorąc pod uwagę analogiczny wskaźnik z III kwartału 2021 r. – 5885,75 zł – należy oczekiwać, że wskazana podstawa dla 2022 r. powinna wynieść ok. 5900–6000 zł, a w konsekwencji miesięczna składka zdrowotna ww. wspólników wyniesie ok. 530–540 zł. Nie dokonują oni rocznego rozliczenia składki zdrowotnej.
Podstawa ustalona według formy opodatkowania
Będący osobą fizyczną wspólnik spółki jawnej niemającej statusu podatnika CIT może wybrać opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej uzyskanych ze spółki według skali, podatkiem liniowym bądź ryczałtem ewidencjonowanym (pod warunkiem że tę ostatnią formę wybiorą wszyscy wspólnicy). Identyczne zasady obowiązują w spółce cywilnej.
Zasady opłacania składek zdrowotnych przez wspólników
Będący osobą fizyczną | Wysokość składki | Miesięczna podstawa wymiaru |
wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. | 9% | 100% PMW[*] |
wspólnik spółki komandytowej | ||
wspólnik spółki jawnej będącej podatnikiem CIT | ||
akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług | ||
opodatkowany według skali wspólnik spółki partnerskiej | 9% | dochód z działalności uzyskany w poprzednim miesiącu |
opodatkowany według skali wspólnik spółki cywilnej i spółki jawnej niebędącej podatnikiem CIT | ||
opodatkowany liniowo wspólnik spółki partnerskiej | 4,9% | |
opodatkowany liniowo wspólnik spółki cywilnej i spółki jawnej niebędącej podatnikiem CIT | ||
opodatkowany ryczałtem wspólnik spółki cywilnej i spółki jawnej niebędącej podatnikiem CIT | 9% | 60%, 100% lub 180% PMW, w zależności od wysokości przychodów z działalności uzyskanych od początku roku |
* Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.
Z kolei wspólnicy spółki partnerskiej (mogą być nimi wyłącznie osoby fizyczne), osiągając przychody z działalności gospodarczej, płacą PIT według skali lub liniowy.
Wspólnicy ww. spółek (jawnych, cywilnych, partnerskich), którzy podlegają PIT według skali lub liniowemu, opłacają co miesiąc (począwszy od lutego 2022 r.) składkę zdrowotną:
- w wysokości odpowiednio 9 bądź 4,9%, od tzw. opóźnionego dochodu (uzyskanego w poprzednim miesiącu), nie niższego jednak od minimalnego wynagrodzenia za pracę (3010 zł w 2022 r.),
- w cyklu roku składkowego trwającego od 1 lutego do 31 stycznia kolejnego roku kalendarzowego.
[1] Szerzej na ten temat w: Składka zdrowotna przedsiębiorców od 2022 zależna od formy opodatkowania, https://rachunkowosc.com.pl/polski- lad/skladka-zdrowotna-przedsiebiorcow-od-2022-zalezna-od-formy- opodatkowania..
[2] Ustawa z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2105).
[3] ZUS w zamieszczonym na swojej stronie internetowej poradniku „Zmiana składki zdrowotnej w ramach Polskiego Ładu. Pytania i odpowiedzi” wskazał (pytanie 16), że składka za styczeń przedsiębiorcy opodatkowanego liniowo powinna być obliczona od przeciętnego wynagrodzenia według stawki 9% (a nie 4,9%), ale stanowisko to nie ma żadnego uzasadnienia w obowiązujących przepisach.
Następnie dokonują rocznego rozliczenia tej składki[1] (art. 81 ust. 2c i 2d ustawy zdrowotnej).
Wyjątkowo za styczeń 2022 r. składkę zdrowotną naliczają oni od podstawy wymiaru ustalonej według zasad obowiązujących do 31.12.2021 r. (art. 97 Polskiego Ładu[2]), czyli – zgodnie ze stanowiskiem ZUS – od zadeklarowanej kwoty nie niższej od 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w IV kwartale 2021 r., włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa GUS w MP (która będzie znana najprawdopodobniej w II połowie stycznia 2022 r.)[3].
Mający status osoby fizycznej wspólnik spółki jawnej niebędącej podatnikiem CIT bądź cywilnej, który wybrał opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (dalej ryczałt), odprowadza co miesiąc składkę zdrowotną (według stawki 9%) od podstawy stanowiącej odpowiedni procent PMW – w zależności od wysokości przychodu (art. 81 ust. 2f ustawy zdrowotnej).
Jeśli uzyskane od początku 2022 r. przychody z działalności gospodarczej (pomniejszone ew. o opłacone w tym roku składki emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczone od dochodu na mocy updof):
- nie przekroczą 60 000 zł – miesięczna podstawa składki wynosi 60% PMW,
- przekroczą 60 000 zł i nie będą wyższe niż 300 000 zł – miesięczna podstawa składki to 100% PMW,
- przekroczą 300 000 zł – miesięczna podstawa składki wynosi 180% PMW.
Ryczałtowiec również sporządza roczne rozliczenie składki zdrowotnej (art. 81 ust. 2e ustawy zdrowotnej).
Jedna osoba, różne formy opodatkowania
Może się zdarzyć, że osoba fizyczna, która podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., spółki komandytowej, jawnej, będącej podatnikiem CIT, czy akcjonariusz prostej spółki akcyjnej wnoszący do niej wkład w formie świadczenia pracy lub usług, prowadzi jednocześnie działalność gospodarczą indywidualnie bądź w innej spółce. Jest wówczas zobowiązana do zapłaty składki zdrowotnej z każdej z tych działalności. Podobnie jest w przypadku łączenia innych form działalności.
Jeżeli:
[4] Szerzej nt. możliwości łączenia różnych sposobów opodatkowania PIT działalności gospodarczej w: A. Woźniak, Ograniczenia w wyborze różnych form opodatkowania przychodów i dochodów z tego samego źródła, https://rachunkowosc.com.pl/ograniczenia-w-wyborze-roznych-form- opodatkowania-przychodow-i-dochodow-z-tego-samego-zrodla.
[5] Wybierając ryczałt, każdy wspólnik musi się rozliczać w ten sposób.
[6] W przypadku wyboru przez jednego ze wspólników podatku według skali lub liniowego pozostali nie muszą rozliczać PIT w identyczny sposób (tzn. jeden może płacić podatek liniowy, a drugi według skali, i na odwrót; jeden z nich nie może natomiast wybrać ryczałtu).
- każda z tych działalności będzie opodatkowana według skali albo liniowo (nie jest możliwe łączenie tych dwóch form przy działalności indywidualnej i w spółce cywilnej/jawnej niebędącej podatnikiem CIT/partnerskiej lub w kilku takich spółkach[4]) – składka zdrowotna jest obliczana od sumy dochodów z tych działalności, i w żadnym miesiącu podstawa ta nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia (art. 82 ust. 2a ustawy zdrowotnej),
- każda z działalności (np. w spółce jawnej i indywidualna) będzie opodatkowana ryczałtem[5] – podstawę wymiaru składki zdrowotnej wyznacza suma przychodów z obu działalności, uzyskanych od początku roku; jeśli nie przekroczy 60 tys. zł, składkę ustala się od 60% PMW; jeżeli będzie wyższa, ale nie przekroczy 300 tys. zł – od 100% PMW, a gdy przekroczy 300 tys. zł – od 180% PMW (art. 82 ust. 2b ustawy zdrowotnej),
- jedna z działalności (np. indywidualna) będzie opodatkowana ryczałtem, a inna (np. w spółce partnerskiej) według skali bądź liniowo[6] – składki zdrowotne należne są z każdej działalności według jej formy opodatkowania: jedna obliczona od dochodu uzyskanego w poprzednim miesiącu (z tytułu bycia wspólnikiem spółki partnerskiej) i druga – od 60%, 100% lub 180% PMW w zależności od wysokości przychodu z opodatkowanej ryczałtem działalności indywidualnej (art. 82 ust. 2 ustawy zdrowotnej),
- każda z działalności będzie prowadzona w spółce będącej podatnikiem CIT (np. jednoosobowej spółce z o.o. oraz spółce komandytowej) – należą się dwie składki odrębnie z każdej spółki; każdą trzeba ustalić od 100% PMW (art. 82 ust. 4 ustawy zdrowotnej),
- jedna z działalności będzie prowadzona w spółce będącej podatnikiem CIT (np. komandytowej), a inna np. indywidualnie i będzie opodatkowana według skali/liniowo bądź ryczałtem – z obu działalności należą się osobne składki; pierwsza z racji posiadania statusu wspólnika spółki komandytowej obliczona od 100% PMW i druga z indywidualnej działalności obliczona od dochodu uzyskanego w poprzednim miesiącu, bądź od 60%, 100% lub 180% PMW, w zależności od wysokości przychodu (art. 82 ust. 2 ustawy zdrowotnej).
Możliwość łączenia różnych form opodatkowania w przypadku wspólnika spółki niebędącej podatnikiem CIT
Działalność jednoosobowa lub spółka[*] | Spółka[*] |
podatek liniowy | podatek liniowy |
według skali podatkowej | według skali podatkowej |
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych | podatek liniowy |
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych | według skali podatkowej |
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych | ryczałt od przychodów ewidencjonowanych |
* Wybór ryczałtu jest możliwy tylko w spółce cywilnej lub jawnej.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Jak rozliczać podatki z kilku rodzajów działalności prowadzonych jednocześnie, www.biznes.gov.pl.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych