Potrącenia na alimenty i na kredyt z wypłat w jednym miesiącu wynagrodzenia za dwa miesiące

Kolejność i granice potrąceń

Pracodawca dokonuje potrąceń (tzw. obowiązkowych, do których zgoda pracownika nie jest potrzebna) z wynagrodzenia netto, czyli po odliczeniach składkowo-podatkowych oraz odliczeniu wpłat do pracowniczych planów kapitałowych (PPK), jeżeli pracownik z nich nie zrezygnował (art. 87 § 1 Kp i wyrok NSA z 6.10.2022 r., II FSK 1603/20). Musi przy tym zachować kolejność i granice (tzw. maksymalne kwoty potrącenia) wskazane w art. 87 § 1–3 Kp – patrz tabela 1. Nie może też zapominać, że świadczenia alimentacyjne mają pierwszeństwo przed innymi należnościami oraz w razie ich zbiegu ze świadczeniami niealimentacyjnymi (jak w pytaniu) i/lub zaliczkami udzielonymi pracownikowi.

Przy takim zbiegu limit łącznego potrącenia na wszystkie trzy należności wynosi 3/5 wynagrodzenia netto (art. 87 § 4 Kp).

Kwota wolna od potrąceń

Gdy wynagrodzenie jest zajęte na rzecz świadczeń alimentacyjnych, pracodawca nie musi zostawiać pracownikowi kwoty wolnej od potrąceń. Natomiast art. 87¹ § 1 Kp zobowiązuje do uwzględnienia takiej kwoty przy potrąceniach:

• sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności niealimentacyjnych – w wysokości 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę netto,
• zaliczek pieniężnych – 75% minimalnego wynagrodzenia netto,
• kar pieniężnych – 90% minimalnego wynagrodzenia netto.

W 2025 r. dla wszystkich pracowników pełnoetatowych płaca minimalna to 4666 zł brutto, a dla niepełnoetatowych – jej część proporcjonalna do ich wymiaru czasu pracy (art. 87¹ § 2 Kp). Płaca minimalna netto i tym samym kwota wolna od potrąceń dla konkretnego pracownika zależą od obowiązujących go wskaźników składkowo-podatkowych i wpłat do PPK – jeśli pracownik nie zrezygnował z uczestnictwa. W tej wysokości należy ją stosować również za miesiące, w których pracownik miał absencje chorobowe lub rozpoczął albo zakończył stosunek pracy – por. pisma Głównego Inspektoratu Pracy (GIP) z 11.06.2008 r. (GPP-416-4560-327/08/PE) i 3.07.2008 r. (GPP-306-4560-457/08/PE).

Kilka wypłat w jednym miesiącu

Jeżeli w jednym miesiącu pracodawca dokonuje kilku wypłat w różnych terminach, sposób dokonywania z nich potrąceń dostosowuje do rodzaju (charakteru) wypłaty (patrz tabela 2). Musi przy tym pamiętać, że w takim przypadku zaliczkę na PIT ustala od każdej z wypłat narastająco, a koszty uzyskania przychodów (KUP) i kwotę zmniejszającą zaliczkę (gdy pracownik złożył stosowne oświadczenie w PIT-2) stosuje tylko raz (art. 32 w zw. z art. 31a oraz 31b, art. 22 ust. 2 i art. 27 ust. 1 updof). Nie dotyczy to jednak dwóch umów o pracę zawartych między tym samym pracodawcą i tym samym pracownikiem).

Pracownik jest zatrudniony na cały etat z płacą zasadniczą 7000 zł. Komornik zajął ją na pokrycie alimentów (1200 zł miesięcznie) oraz kredytu bankowego w wysokości 30 000 zł (należność niealimentacyjna).

Pracownik ma 300 zł podwyższonych KUP, 300 zł kwoty zmniejszającej zaliczkę na PIT i nie korzysta z tzw. zerowych zwolnień podatkowych (art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152–154 updof). Zrezygnował z uczestnictwa w PPK. Wskutek zmiany terminu wypłat pracodawca wypłaci mu płacę zasadniczą za wrzesień do 10.10.2025 r., natomiast za październik – do 31.10.2025 r.

1. Potrącenia z wynagrodzenia za wrzesień wypłacanego 10.10.2025 r.

Przy 300 zł KUP i 300 zł kwoty zmniejszającej zaliczkę na PIT, pracodawca potrąci 1200 zł na świadczenia alimentacyjne, 390,75 zł – na świadczenia niealimentacyjne, a pracownikowi wypłaci 3516,92 zł, czyli kwotę wolną od potrąceń (4666 zł – 639,71 zł składek ZUS – 362,37 zł składki zdrowotnej – 147 zł zaliczki podatkowej). Wynika to z następujących obliczeń:

2. Potrącenia z wynagrodzenia za październik wypłacanego 31.10.2025 r.

Wskutek wyłączenia KUP i kwoty zmniejszającej zaliczkę na PIT, kwota wolna od potrąceń wyniesie 3180,92 zł (4666 zł – 639,71 zł – 362,37 zł – 483 zł). Pracodawca pominie potrącenie na alimenty z wynagrodzenia za październik z uwagi na jego miesięczną kwotę, którą w całości potrącił z wynagrodzenia za wrzesień. Na należności niealimentacyjne przekaże 1590,75 zł, a pracownikowi wypłaci 3180,92 zł, czyli ponownie kwotę wolną od potrąceń. Wynika to z następujących obliczeń:

Gdyby komornik nie określił kwoty alimentów w ujęciu miesięcznym, wówczas pracodawca dokonałby ich potrącenia z obu wypłat w październiku.