Rozliczanie wynagrodzeń zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów - odpowiedzi na pytania

Publikujemy odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące stosowania rozporządzenia MF z 7.01.2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (DzU poz. 28, dalej rozporządzenie), zadane przez producentów oprogramowania FK.

• W jaki sposób należy wyliczać kwotę przychodu do określenia limitu 12 800 zł dla zastosowania rozporządzenia w przypadku przekroczenia limitu zwolnienia przez pracownika poniżej 26 roku życia? Przykładowo pracownik w danym miesiącu osiągnął przychód 13 000 zł, z czego 10 000 zł było objęte zwolnieniem z PIT na podstawie art. 21 ust. 148 updof. Czy do wyliczenia limitu 12 800 zł powinno się przyjąć jedynie część wynagrodzenia, podlegającą opodatkowaniu (w kwocie 3000 zł) i zastosować przepisy rozporządzenia, czy też z uwagi na to, że przychód w całości wynosi 13 000 zł, rozporządzenia nie należy stosować?

Rozporządzenie stosuje się tylko do przychodów podlegających opodatkowaniu, w tym przypadku do 3000 zł.

• Czy przychód zwolniony na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 i art. 21 ust. 21 pkt 152–154 updof jest uwzględniany w kwocie 12 800 zł, o której mowa w rozporządzeniu?

Nie, w limicie 12 800 zł uwzględnia się tylko przychody podlegające opodatkowaniu.

• W styczniu 2022 r. pracownik uzyskał przychód w kwocie 10 000 zł i jego zaliczka na PIT została ograniczona do zaliczki w wysokości hipotetycznej, obliczonej według zasad z 2021 r., więc powstała nadwyżka. Na kolejnej liście płac w tym miesiącu została ujęta premia 3000 zł, co oznacza przekroczenie kwoty 12 800 zł. Według jakich zasad obliczyć zaliczkę na drugiej liście (i ostatecznie w całym miesiącu)?

Przychód jest miesięczny i zaliczka na PIT też jest miesięczna. Liczba list płac w danym miesiącu nie ma znaczenia. Rozporządzenie stosuje się do kwoty 12 800 zł przychodu, niezależnie od liczby list płac. Jeśli ten limit przychodów został przekroczony, należy stosować zasady Polskiego Ładu.

• Na podstawie jakiego przepisu, w opublikowanym przez Ministerstwo Finansów „Przewodniku dla pracodawcy” pojawił się komunikat: „Pracodawca, ustalając prawo do ulgi za poszczególne miesiące, powinien sprawdzać, czy suma wypłaconych danemu pracownikowi przychodów z pracy na etacie nie przekracza maksymalnego limitu przychodów rocznych uprawniających do ulgi, czyli kwoty 133 692 zł. Po przekroczeniu tego limitu pracodawca ma obowiązek przestać stosować u tego pracownika ulgę dla klasy średniej”?

Wyjaśnienie jest aktualne i wynika z normy ogólnej zawartej w art. 26 ust. 4a i 4b updof.

• Czy jeśli w poprzednich miesiącach powstała nadwyżka zaliczki na PIT (zaliczka obliczona według stanu na 31.12.2021 r. była mniejsza niż obliczona według Polskiego Ładu), a w kolejnym miesiącu przychód przekroczył 12 800 zł, to w tym miesiącu można rozliczyć nadwyżkę wynikającą z poprzednich miesięcy, gdy przychód mieścił się w tym limicie? Czy też rozliczenie różnic zaliczek jest możliwe tylko w miesiącach, w których przychód nie przekracza 12 800 zł i powstaje ujemna różnica? Przykładowo w styczniu i lutym 2022 r. pracownik uzyskał przychód do 12 800 zł i w tych miesiącach powstała nadwyżka, następnie w marcu jego przychód wyniósł 15 000 zł, a w kwietniu poniżej 12 800 zł. Czy nadwyżki ze stycznia i lutego można rozliczyć już w marcu, czy dopiero w kwietniu?

W miesiącu, w którym przychód przekroczył 12 800 zł, nie stosuje się rozporządzenia, a zatem nie rozlicza się również nadwyżki z poprzednich miesięcy.

• Jak należy rozumieć sformułowanie zawarte w § 2 rozporządzenia: „przy czym limit ten stosuje się odrębnie dla każdego źródła tych przychodów”? Załóżmy, że pracownik na liście płac ma policzone wynagrodzenie zasadnicze i premię – w sumie 10 000 zł – oraz zasiłek chorobowy w wysokości 3000 zł, który jest innym źródłem przychodów niż wynagrodzenie ze stosunku pracy. Suma przychodów przekracza 12 800 zł, jednak przychód z poszczególnych źródeł już nie. Czy w takim przypadku stosujemy rozporządzenie?

Jeśli suma wypłat ze stosunku pracy i zasiłków chorobowych wypłacanych przez dany zakład pracy przekracza 12 800 zł, rozporządzenia się nie stosuje.

• W efekcie rozliczenia zaliczki na PIT na kliku listach płac narastająco w jednym miesiącu, może się okazać, że na ostatniej liście zaliczka jest na tyle wysoka, że nie będzie miała pokrycia w wynagrodzeniu. Przykładowo na pierwszej liście zostało policzone wynagrodzenie w wysokości 12 700 zł, a na drugiej 200 zł. W efekcie rozliczenia zaliczki dla całego miesiąca według nowych zasad, na drugiej liście płac zaliczka na PIT przekroczy 200 zł. Jaka powinna być w tej sytuacji kwota zaliczki? Czy ma zostać ograniczona do 200 zł, co nie spowoduje ujemnej kwoty do wypłaty?

Płatnik pobiera wówczas zaliczkę do wysokości 200 zł.

• Jak należy liczyć hipotetyczny podatek dochodowy według zasad obowiązujących w 2021 r. dla osób, których wynagrodzenie w 2021 r.:
• podlegało zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 148 updof i w 2022 r. podlega zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148, 152–154 updof?
• nie podlegało zwolnieniu, a w 2022 r. podlega, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148, 152–154 updof?

Należy stosować stan faktyczny obowiązujący w 2022 r., czyli jeśli podatnik od stycznia korzysta z ulgi „zerowy PIT dla młodych” i podatek od jego przychodu wynosi 0 zł, to nie ustala się zaliczki od tych przychodów według zasad z 2021 r. Zaliczkę (na dwa sposoby) oblicza się od przychodu podlegającego opodatkowaniu, uzyskanego w 2022 r.

• Na stronie www.wiecejwportfelach.gov.pl zamieszczono następującą informację: Co oznacza sformułowanie według brzmienia przepisów na dzień 31.12.2021 r. – czy to znaczy, że patrzymy, jakie parametry podatkowe miał pracownik w dniu 31.12.2021 r., czy też na bieżące oświadczenia pracownika, np. złożony PIT-2, a sama wysokość parametrów jest taka, jak w dniu 31.12.2021 r.?

Odpowiedź: Sformułowanie „zgodnie z przepisami ustawy PIT w brzmieniu obowiązującym na dzień 31.12.2021 r.” oznacza, że płatnik stosuje zasady ustawowe obowiązujące w tym dniu. Nie ma znaczenia złożony przez pracownika PIT-2 (upoważnienie do uwzględniania kwoty wolnej w zaliczkach). Płatnik (…) zawsze pomniejsza „hipotetyczną” zaliczkę na PIT o kwotę zmniejszającą podatek, gdyż na mocy ustawy na dzień 31.12.2021 r. miał takie uprawnienie (bez względu na to, czy był upoważniony do tego indywidualnie, czy nie). Jest to interpretacja nowego przepisu (i rozwiązanie) najkorzystniejsza dla ubezpieczonego i pracodawcy, który nie będzie musiał stosować różnych zasad w odniesieniu do poszczególnych pracowników. Jeżeli chodzi o rozliczenie zaliczki zleceniobiorcy – płatnik takiego uprawnia nie miał. Zatem nie stosuje 1/12 kwoty zmniejszającej zaliczkę przy obliczaniu „hipotetycznej” zaliczki.

Wynika z tego, że pracodawca, kalkulując hipotetyczną zaliczkę na PIT, powinien uwzględniać kwotę wolną od podatku u każdego pracownika, bez względu na to, czy pracownik ten złożył PIT-2, czy też nie. Czy właściwie interpretujemy tę odpowiedź?

Kwestia ta została jednoznacznie rozstrzygnięta w rozporządzeniu (§ 1 ust. 4), czyli płatnik uwzględnia 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, jeżeli w stanie faktycznym z 2022 r. ma prawo ją uwzględnić. Poprzednie wyjaśnienie Ministerstwa Finansów jest nieaktualne.

• Czy przy wyliczeniu hipotetycznej zaliczki na PIT na dzień 31.12.2021 r., którą zgodnie z rozporządzeniem należy porównać z zaliczką bieżącą, obliczoną według Polskiego Ładu, należy uwzględniać przychody zwolnione na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148, 152–154 updof? Czy też hipotetyczną zaliczkę wyliczamy w taki sposób, jakby pracownik nie korzystał z tych zwolnień? Czy może hipotetyczną zaliczkę oblicza się, uwzględniając jedynie zwolnienie z art. 21 ust. 1 pkt 148 updof, które na dzień 31.12.2021 r. istniało w przepisach? Czy wówczas parametr wieku (26 lat) badamy zgodnie z datą wypłaty wynagrodzenia bieżącego, czy na dzień 31.12.2021 r.?

Należy brać pod uwagę stan faktyczny z 2022 r. Jeżeli cały przychód podatnika uzyskany w danym miesiącu korzysta ze zwolnienia od PIT, to od tego przychodu nie oblicza się zaliczki (ani według Polskiego Ładu, ani według przepisów updof obowiązujących na 31.12.2021 r.). Jeżeli tylko część przychodu korzysta z tych zwolnień, to zaliczkę (na dwa sposoby) oblicza się od części podlegającej opodatkowaniu.

• Czy w przypadku zleceniobiorcy, który złożył wniosek o stosowanie 32-proc. stawki podatku, do wyliczenia hipotetycznej zaliczki na PIT zgodnej ze stanem na 2021 r. należy stosować 17-proc., czy 32-proc. stawkę PIT, a jeśli 32-proc., to czy od progu 85 528 zł, czy 120 000 zł, patrząc na dochody narastająco w roku?

Bierze się pod uwagę stan faktyczny z 2022 r. Jeżeli podatnik złożył wniosek o stosowanie 32-proc. stawki w 2022 r., to obliczając zaliczkę według zasad z 2021 r., również należy stosować stawkę 32-proc. Przy tym zaliczka na PIT od umowy zlecenia nie jest liczona narastająco, tylko za każdy miesiąc odrębnie, dlatego wysokość progu ze skali podatkowej nie ma tu znaczenia.

• Na stronach Ministerstwa Finansów pojawiła się informacja, że podatnik może w dowolnym momencie roku podatkowego złożyć formularz PIT-2. Czy rzeczywiście tak jest? Z formularza PIT-2(7) wynika, że podatnik powinien go złożyć przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym.

Tak, podatnik może złożyć PIT-2 w dowolnym momencie.

• Czy osoby, które złożyły PIT-2, a jednak nie chcą korzystać z wyliczenia wynagrodzenia i techniki pobierania zaliczek na PIT uwzględnionych w rozporządzeniu, mogą złożyć wniosek o rezygnację z tej techniki? Chodzi tu głównie o osoby, które:
• obawiają się znacznych różnic w miesięcznych wypłatach wynagrodzenia (nadwyżka w jednym miesiącu powinna pokryć niedobory z poprzednich, co może skutkować znacznym obniżeniem wypłaconego wynagrodzenia),
• w każdym miesiącu roku podatkowego 2022 będą miały niedobory zaliczek na PIT, przez co skumulowane z całego roku podatkowego będą stanowić znaczną sumę do rozliczenia (dopłaty) w rozliczeniu rocznym (co z punktu widzenia podatnika wcale nie musi być korzystne).

Zrezygnować z nowych zasad obliczania zaliczki mogą tylko ci podatnicy, w odniesieniu do których płatnik nie stosuje 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Aby zatem zrezygnować ze stosowania rozporządzenia, podatnik musiałby wycofać PIT-2.

• Czy pracownik, który nie złożył PIT-2, zawarł ze swoim pracodawcą umowę zlecenia i nie chce korzystać z przedłużania terminów poboru zaliczek na mocy rozporządzenia, składa odrębny wniosek do umowy o pracę i do zlecenia? Czy wniosek może dotyczyć tylko jednej z umów?

Wniosek o niestosowanie rozporządzenia może dotyczyć zarówno umowy o pracę, jak i zlecenia.

• Pracownikowi, który nie złożył PIT-2, do 7.01.2022 r. zostało wypłacone wynagrodzenie. Chce złożyć oświadczenie o rezygnacji ze stosowania rozporządzenia od 1.02.2022 r., ale bez konieczności wykonywania korekty zaliczki za styczeń 2022 r.; nie chce również wyrównania zaliczki za styczeń. Czy może złożyć tak skonstruowane oświadczenie i będzie ono skuteczne i obowiązujące dla płatnika?

Pracownik nie może zrezygnować ze zwrotu za styczeń. Rozporządzenie tego nie przewiduje.

• Pracownik w styczniu 2022 r. miał złożony PIT-2 i skorzystał z kwoty wolnej. Jeszcze w styczniu lub w lutym złoży wniosek o rezygnację z PIT-2 oraz o niestosowanie rozporządzenia. Jeśli kilka dni później ponownie złoży PIT-2 (zgodnie z informacją, że PIT-2 można złożyć w dowolnym momencie w roku podatkowym), to czy jego wniosek o niestosowanie rozporządzenia nadal będzie skuteczny? Jeśli tak, to których miesięcy będzie dotyczył?

Wniosek o niestosowanie rozporządzenia nie będzie skuteczny w odniesieniu do przychodów uzyskanych w miesiącach, w których „działa” PIT-2.

• Czy są rozpatrywane zmiany w § 5 rozporządzenia i rozszerzenie katalogu osób, które mogą zrezygnować z jego stosowania? Korzystanie z rozporządzenia w trakcie roku może w wielu przypadkach spowodować konieczność dopłaty obniżonej rozporządzeniem zaliczki w zeznaniu rocznym bądź w kolejnych miesiącach roku, co znacząco wpłynie na wysokość wypłaconych wynagrodzeń w skali roku. Takie rozwiązanie wydaje się wielu podatnikom niekorzystne, woleliby znać kwoty, którymi mogą na bieżąco dysponować, oraz nie dopłacać nawet kilku tysięcy w zeznaniu rocznym.

Nie są prowadzone prace nad zmianą rozporządzenia. Podatnik może wycofać PIT-2 i następnie zrezygnować z rozporządzenia.

• Czy jeżeli pracownik lub zleceniobiorca złoży rezygnację ze stosowania rozporządzenia z datą bieżącą (wyrównania za styczeń nie zostały naliczone i wypłacone), to uwzględniamy ją przy naliczaniu wynagrodzeń wypłacanych w lutym, a styczeń przeliczamy jeszcze według rozporządzenia, czy też daje nam to prawo do nieprzeliczania zgodnie z rozporządzeniem wynagrodzeń wypłaconych w styczniu?

Rezygnacja podatnika ze stosowania rozporządzenia daje płatnikowi prawo do nierozliczania (niezwracania pracownikowi) nadwyżki powstałej w styczniu.

• Pracownica złożyła PIT-2, zrezygnowała z ulgi dla klasy średniej i chce zrezygnować z przeliczania wynagrodzenia zgodnie z rozporządzeniem. Czy ma taką możliwość? Przykładowo pracownica jest w ciąży i wie, że będzie w pracy jeszcze przez ok. 3 mies. (wtedy wynagrodzenie miesięczne wyniesie ok. 7 tys. zł), później pójdzie na roczny urlop macierzyński (zasiłek), więc w zeznaniu rocznym ulga nie będzie naliczana. Pracownica nie chce zwracać podatku w zeznaniu rocznym.

Aby zrezygnować z rozporządzenia, pracownica musi wycofać PIT-2.

• Jak powinno wyglądać wyliczenie pomniejszania wysokości zaliczki na PIT dla pracowników oddelegowanych do pracy za granicą?

Tak jak dotychczas. Rozporządzenie nie zmieniło sposobu ustalania wysokości zaliczki, a jedynie wysokość kwoty do pobrania (nie pobiera się nadwyżki w miesiącu, w którym zaliczka obliczona według przepisów Polskiego Ładu jest wyższa od zaliczki obliczonej według zasad z 2021 r.).

• Czy pracownik zmieniający pracodawcę może oczekiwać, że ten drugi uwzględni „nadwyżkę” podatku naliczoną zgodnie z rozporządzeniem u pierwszego pracodawcy?

Kolejny pracodawca nie kontynuuje rozliczania nadwyżki, chyba że wchodzi w prawa i obowiązki poprzedniego zakładu pracy.

• Czy na deklaracji PIT zostanie uwzględniony inny sposób wyliczenia zaliczki na PIT?

Nie. Płatnicy wykazują pobrane zaliczki. Rozporządzenie zmienia tylko ich wysokość. W konsekwencji podatnik w zeznaniu rocznym również wykazuje jedynie pobrane zaliczki (które zapłacił w trakcie roku). Jeżeli zaliczki są niższe niż podatek należny, to musi dopłacić różnicę. Ta zasada obowiązuje od 30 lat.

• Czy niestosowanie przepisów rozporządzenia podczas naliczania wynagrodzeń, a stosowanie przepisów obecnie obowiązującej ustawy może podlegać sankcjom karno-skarbowym lub jakimkolwiek innym?

Przepisy rozporządzenia są przepisami powszechnie obowiązującymi i powinny być stosowane.

Od Redakcji: W zamieszczonym na stronie internetowej resortu finansów „Stanowisku Ministerstwa Finansów w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych w 2022 r.” zapewniono, że pobierając zaliczki w terminach wskazanych w rozporządzeniu, płatnicy nie narażają się na odpowiedzialność podatkową i karną skarbową. Wskazano też, że płatnicy nie mogą dowolnie określać terminu wykonania obowiązków podatkowych (stosować przepisów ustawy zamiast rozporządzenia), lecz powinni je wykonać w terminie określonym w rozporządzeniu. MF wydał też „Objaśnienia podatkowe z 20.01.2022 r. na temat obowiązujących w 2022 r. zasad poboru i przekazywania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy”. Szerzej na ten temat: Płatnicy nie poniosą negatywnych konsekwencji, stosując rozporządzenie zamiast przepisów ustawy oraz Konsekwencje niezwrócenia podatnikowi zaliczki przez płatnika zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów.

Z mocą od 1.02.2022 r. przepisy rozporządzenia mają być zastąpione ustawą, która zasadniczo powiela i doprecyzowuje jego treść – zob. projekt (z 24.01.2022 r.) ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych:

https://legislacja.gov.pl