Odstąpienie od dochodzenia należności z tytułu dzierżawy a obowiązek wykazania przychodu z umorzenia zobowiązania

Na mocy art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a updop do przychodów podatkowych zalicza się m.in. wartość umorzonych zobowiązań.

Zgodnie ze stanowiskiem KIS wyrażonym w interpretacji z 10.11.2020 r. (0111-KDIB1-2.4010.328.2020.2.SK) odstąpienie – na mocy art. 15 zzzf specustawy[1] – od dochodzenia należności o charakterze cywilnoprawnym, przypadających jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom organizacyjnym w stosunku do podmiotów, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19 i które złożą wniosek o odstąpienie od dochodzenia należności, nie jest równoznaczne z umorzeniem należności.

Umorzenie należności należy utożsamiać ze zwolnieniem z długu, o którym mowa w art. 508 Kc. W myśl tego przepisu zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Aby zatem uznać, że doszło do umorzenia zobowiązania, zobowiązanie dłużnika wobec wierzyciela musi wygasnąć, co oznacza, że nie będzie ono dalej istniało. Skoro tak, nie będzie również możliwości dalszego dochodzenia wierzytelności ani dokonania cesji wierzytelności na innego wierzyciela.

KIS powołała się przy tym na objaśnienia prawne Ministra Rozwoju z 20.07.2020 r. (DN-I.750.168.2020) wydane na wniosek Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, dotyczące stosowania art. 15zzze–15zzzg specustawy. Wyjaśniono tam, jak należy rozumieć „odstąpienie od dochodzenia” należności, o którym mowa w art. 15zzzf specustawy. Wskazano, że jest to instrument umożliwiający wierzycielowi rezygnację ze środków ochrony prawnej zmierzających do odzyskania należności, które nie podlegają umorzeniu. Konsekwencją zastosowania takiego środka jest odstąpienie od podejmowania czynności związanych z egzekucją należnej sumy pieniężnej oraz świadczeń ubocznych. Skorzystanie z tej ulgi nie prowadzi jednak do wygaśnięcia zobowiązania. W gestii organu pozostaje wówczas możliwość dochodzenia tej należności w przyszłości lub definitywna rezygnacja z podejmowania działań windykacyjnych.

W świetle powyższego w opisanym przypadku nie doszło do zwolnienia spółki z długu na podstawie art. 508 Kc, a jedynie do odstąpienia od dochodzenia należności, co nie wypełnia przesłanki umorzenia wierzytelności. Nie powstał więc u niej przychód na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a updop.