Nowe regulacje dotyczące pracowników delegowanych
Renata Majewska
Prawnik, ekspert prawa pracy, specjalizuje się w obliczaniu wynagrodzeń w ujęciu praktycznym.
Autor kilkuset artykułów z dziedziny szeroko pojętego prawa pracy, szczególnie ustalania wynagrodzeń i dodatkowych świadczeń oraz kalkulacji płac dla pracowników sfery budżetowej.
Doświadczony wykładowca i szkoleniowiec, właściciel firmy szkoleniowej Biuro Kadr i Płac
Nowelizacja dyrektywy 96/71/WE dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług[1], która nastąpiła na mocy dyrektywy 2018/957 z 28.06.2018 r.[2], wprowadza gruntowną reformę systemu delegowania w obrębie UE. Celem jest wzmocnienie statusu delegowanych pracowników, uporządkowanie przepisów wspólnotowych oraz ukrócenie dumpingu socjalnego.
[1] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 16.12.1996 r. (DzUrzUE L 1997/18/1).
[2] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (DzUrz UE L 2018/173/16).
[3] DzU poz. 1423.
Nowelizacja dyrektywy 96/71/WE dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług[1], która nastąpiła na mocy dyrektywy 2018/957 z 28.06.2018 r.[2], wprowadza gruntowną reformę systemu delegowania w obrębie UE. Celem jest wzmocnienie statusu delegowanych pracowników, uporządkowanie przepisów wspólnotowych oraz ukrócenie dumpingu socjalnego.
Kraje członkowskie miały obowiązek wdrożyć zmiany i w pełni je stosować od 30.07.2020 r. Polska nieco się spóźniła, bo implementująca je nowelizacja z 24.07.2020 r. ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług[3] (dalej nowelizacja udp) weszła w życie 4.09.2020 r. (po upływie 14 dni od ogłoszenia w DzU).
Oznacza to spore wyzwanie i dodatkowe koszty dla polskich przedsiębiorców, będących liderami rynku – Polacy stanowią ok. 30% ogółu pracowników delegowanych w Europie.
Pracownik delegowany to taki, który przez ograniczony okres wykonuje pracę na terytorium innego państwa członkowskiego niż to, w którym zazwyczaj pracuje. Zwykle skierowanie następuje w ramach realizacji za granicą kontraktu zawartego przez macierzystego pracodawcę z tamtejszą firmą, wewnątrzkorporacyjnych przesunięć czy „wypożyczenia” pracownika tymczasowego.
Pracodawca wysyłający dotychczas zazwyczaj stosował do wysłanego „swoje” warunki pracy i płacy, z wyjątkiem tzw. podstawowych warunków zatrudnienia (dalej PWZ) obowiązujących w kraju przyjmującym (tj. w jego przepisach prawnych, administracyjnych, wykonawczych, umowach zbiorowych i orzeczeniach arbitrażowych uznanych za powszechnie stosowane) w 7 obszarach:
1) maksymalne okresy pracy i minimalne okresy wypoczynku,
2) minimalny wymiar płatnych urlopów rocznych,
3) minimalne stawki płacy, wraz ze stawką za nadgodziny (nie dotyczy uzupełniających zakładowych programów emerytalnych),
4) warunki wynajmu pracowników, w szczególności przez przedsiębiorstwa zatrudnienia tymczasowego,
5) ochrona zdrowia oraz zasady bhp,
6) środki ochrony pracy kobiet ciężarnych i tuż po urodzeniu dziecka, dzieci i młodzieży,
7) zasada równości traktowania mężczyzn i kobiet, a także inne przepisy antydyskryminacyjne.
[4] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 15.05.2014 r. (DzUrzUE L 2014/159/11).
Dyrektywa 96/71/WE nazywała delegowanie pracowników „tymczasowym”, jednak nie limitowała dokładnie czasu jego trwania. Stało się to powodem nadużyć, np. kilkuletniego delegowania pracowników czy stosowania dumpingu socjalnego przez przedsiębiorstwa wysyłające z krajów słabiej rozwiniętych. Państwa członkowskie poprzez wyznaczone organy (w Polsce Państwowa Inspekcja Pracy) miały kontrolować rynek delegowania pracowników i zwalczać oszustwa. Zgodnie z art. 2 dyrektywy 2014/67/UE w sprawie egzekwowania dyrektywy 96/71/WE dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług [4] przy ocenie, czy delegowany tymczasowo wykonuje swoją pracę w innym państwie członkowskim niż to, w którym zazwyczaj pracuje, organ kontrolny uwzględnia wszystkie elementy faktyczne cechujące taką pracę i sytuację pracownika, a w szczególności:
- fakt wykonywania pracy przez ograniczony okres w innym państwie członkowskim,
- datę rozpoczęcia delegowania,
- fakt delegowania do innego państwa UE niż to, w którym lub z którego delegowany zwykle wykonuje swoją pracę,
- fakt, że po zakończeniu pracy lub usług realizowanych podczas delegowania pracownik wraca do kraju, z którego został delegowany, lub ma w nim ponownie podjąć pracę,
- charakter działalności,
- fakt, że pracodawca przekazujący zapewnia pracownikowi transport, zakwaterowanie z wyżywieniem lub samo zakwaterowanie, bądź zapewnia odpowiedni zwrot kosztów, a jeżeli tak – w jaki sposób lub jaką metodą.
Dotychczasowe środki walki z nieprawidłowościami okazały się niewystarczające. Dlatego dyrektywa 2018/957 wprowadziła nowe, zapewniając pracownikowi delegowanemu:
- podleganie PWZ obowiązującym w kraju świadczenia pracy w 9 obszarach (w 7 wymienionych wcześniej i dwóch nowych – patrz tabela) przez pierwsze 12 mies. rzeczywistego (a nie planowanego) okresu delegowania, z możliwością przedłużenia do najwyżej 18 mies.,
- korzystanie po upływie 12 lub 18 mies. delegowania z innych warunków zatrudnienia wiążących w państwie przyjmującym,
- pobieranie wynagrodzenia za pracę (a nie minimalnej płacy), jakie w kraju świadczenia pracy otrzymuje lokalny współpracownik zatrudniony na takim samym stanowisku,
- wyłączenie z wynagrodzenia za pracę dodatków z tytułu delegowania, stanowiących zwrot kosztów delegowania (tj. podróży, zakwaterowania i wyżywienia),
- zwrot kosztów podróży służbowych odbywanych z miejsca oddelegowania.
Reforma nie obejmuje sektora transportu drogowego. Z preambuły dyrektywy 2018/957 wynika, że kierowcy zostaną objęci reformą i to na preferencyjnych zasadach dopiero za ok. 1,5 roku, po wejściu w życie tzw. pakietu mobilności (patrz również art. 3 ust. 3 dyrektywy).
Ważne zmiany w delegowaniu pracowników
| Zagadnienie | Dla pracodawcy delegującego z Polski (wprowadzone generalnie od 30.07.2020 r. przez dyrektywę 2018/957) | Dla pracodawcy delegującego do Polski (wprowadzone od 4.09.2020 r. przez nowelizację udp) |
| Ograniczenie czasu trwania delegowania | • przez 12 mies. od początku rzeczywistego okresu usługi do wysłanego stosuje się PWZ obowiązujące w kraju przyjmującym w 9 obszarach – tzw. delegowanie właściwe (DW) | • delegowanemu należy zagwarantować PWZ nie mniej korzystne niż wynikające z przepisów Kp oraz innych regulujących prawa i obowiązki pracowników do upływu 12 mies. delegowania (zmiana art. 5 ust. 1 udp) |
| • można wydłużyć DW maksymalnie do 18 mies., na uzasadniony wniosek pracodawcy złożony do odpowiedniej instytucji kraju przyjmującego (zwykle jest nią odpowiednik PIP, ale np. w Niemczech urzędy celne); notyfikacja nie wymaga zgody instytucji kraju przyjmującego | • powiadomienie o wydłużeniu delegowania powyżej 12 mies. składa się (w języku polskim lub angielskim, w formie pisemnej albo elektronicznej) przed upływem 12 mies. (w tym przez Punkt Informacji dla Przedsiębiorcy), podając m.in: dane pracodawcy i wysłanego, adres miejsca pracy, datę upływu DW, umotywowane potrzeby przedłużenia (nowy art. 4a ust. 2 i 3 udp) | |
| Uściślenie sposobu liczenia okresu delegowania | • do okresu jednego DW wlicza się nie tylko okres zatrudnienia delegowanego, ale również osoby przysłanej na jego zastępstwo – do wykonywania tych samych czynności w tym samym miejscu; według art. 3 ust. 1a akapit 5 dyrektywy 1996/71/WE wyrażenie „to samo zadanie w tym samym miejscu” interpretuje się, uwzględniając m.in. charakter usługi, która ma być świadczona, pracę, która ma zostać wykonana, oraz adres(y) miejsca pracy | • w okresie jednego DW sumuje się okres delegowania wszystkich pracowników delegowanych do Polski kolejno przez danego pracodawcę do wykonywania tego samego zadania w tym samym miejscu; bierze się pod uwagę tożsamość świadczonej usługi, wykonywaną pracę oraz jej adres(y) (dodany art. 4c udp) |
| • brakuje norm przejściowych nt. liczenia długości DW będącego 30.07.2020 r. „w toku”; według stanowiska komisarz KE Marianne Thyssen z 21.08.2018 r. (E-003808/2018) krajowe przepisy transponujące dyrektywę będą miały zastosowanie od 30.07.2020 r. zarówno do nowych umów, jak i do umów będących już w realizacji; reasumując: czas DW zaczętego przed i trwającego 30.07.2020 r. wlicza się do jednego okresu maksymalnie 12 lub 18 mies. | • do DW trwającego w dniu wejścia nowelizacji w życie stosuje się od tego dnia nowy katalog PWZ aż do upływu 18 mies. począwszy od dnia rozpoczęcia usługi, bez potrzeby notyfikacjji w PIP wydłużenia DW powyżej 12 mies. (art. 7 i 8 nowelizacji) | |
| PWZ | podczas DW należy zapewnić osobie wysłanej: • PWZ obowiązujące w kraju zatrudnienia w 9 obszarach (wcześniej w 7), wynikające nie tylko z tamtejszych ustaw, przepisów administracyjnych czy wykonawczych oraz umów zbiorowych i orzeczeń arbitrażowych uznawanych za powszechne stosowane (jak dotychczas), ale również z: umów zbiorowych i orzeczeń arbitrażowych powszechnie stosowanych do wszystkich podobnych przedsiębiorstw w danym obszarze geograficznym, zawodzie lub w przemyśle albo zawartych przez najbardziej reprezentatywne w skali kraju organizacje pracodawców i pracowników i stosowanych w całym państwie |
podczas DW należy zapewnić osobie wysłanej: • PWZ obowiązujące w Polsce w 9 obszarach wymienionych w art. 4 ust. 2 udp, nie mniej korzystne niż wynikające z przepisów Kp i innych określających prawa i obowiązki pracowników; udp nie powołuje się na „powszechne” umowy zbiorowe i orzeczenia zbiorowe, bo na polskim rynku nie występują – układy zbiorowe pracy (uzp) obejmują co najmniej kilku pracodawców, trudno też mówić o ich branżowości; wprawdzie art. 24118 Kp przewiduje instytucję generalizacji ponadzakładowych uzp, ale w praktyce ona nie występuje |
| • wynagrodzenie wraz ze stawką za nadgodziny, a nie pensję minimalną obowiązującą w kraju zatrudnienia (czytaj niżej) | • wynagrodzenie za pracę (zmiana art. 4 ust. 2 pkt 3 udp) – wcześniej należało zapewnić minimalne wynagrodzenie i minimalne stawki za nadgodziny | |
| • warunki zakwaterowania, gdy zapewnia się je pracownikom znajdującym się daleko od ich normalnego miejsca pracy |
||
| • stawki dodatków lub zwrot wydatków na pokrycie kosztów podróży, wyżywienia i zakwaterowania dla pracowników znajdujących się daleko od domu z powodów zawodowych (wysłanych ze standardowego miejsca pracy w kraju przyjmującym w podróż służbową bądź czasowo do innego miejsca pracy) | • należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową z miejsca pracy na terytorium Polski, do którego dana osoba została delegowana, do innego miejsca pracy w Polsce albo za granicę (dodany pkt 10 do art. 4 ust. 2 udp) | |
| Zapewnienie wynagrodzenia za pracę zamiast minimalnego, w myśl zasady „taka sama płaca za tę samą pracę” | • osobie wysłanej należy wypłacać wynagrodzenie podobne do tego, jakie otrzymuje obywatel kraju przyjmującego zatrudniony na tym samym stanowisku i to – zgodnie z ww. stanowiskiem komisarz KE – już w trakcie DW trwającego 30.07.2020 r., począwszy od tej daty (dotychczas tylko płacę minimalną z kraju zatrudnienia) | • osobie wysłanej należy wypłacać wynagrodzenie za pracę (a nie jak dotychczas wynagrodzenie minimalne) od dnia wejścia nowelizacji w życie – nawet podczas DW trwającego tego dnia (zmieniony art. 4 ust. 2 pkt 3 udp) |
| • wynagrodzenie odpowiadające pensji „miejscowego” pracownika może wynikać z aktów, umów i orzeczeń określonych w poprzednim wierszu – w zależności od sposobu transpozycji przez dane państwo UE dyrektywy 2018/957, np. w Niemczech funkcjonują uzp i umowy strefowe określające lokalne płace minimalne w danej branży, zawodzie itd., a we Francji uzp objęły 98% stosunków pracy | • wynagrodzenie za pracę wypłacane delegowanemu może wynikać z Kp i innych przepisów określających prawa i obowiązki pracowników, np. przepisów zakładowych (zmieniony art. 4 ust. 1 udp) | |
| • według preambuły dyrektywy 2018/957 przy porównywaniu wynagrodzenia wypłacanego pracownikowi delegowanemu i wynagrodzenia należnego zgodnie z krajowym ustawodawstwem i/lub praktyką przyjmującego państwa pod uwagę należy brać kwotę wynagrodzenia brutto, a nie poszczególne elementy wynagrodzenia | • uwzględnia się obowiązkowe składniki płacy, w tym dodatki za nadgodziny, porównując całe kwoty wynagrodzenia brutto (dodane ust. 3 i 4 do art. 4 udp) | |
| Dodatki z tytułu delegowania | • uznaje się je za część wynagrodzenia delegowanego i porównuje z kwotą brutto pensji „lokalnego” pracownika, chyba że stanowią zwrot wydatków faktycznie poniesionych w związku z delegowaniem, tj. koszty podróży, wyżywienia i zakwaterowania (preambuła dyrektywy 2018/957) | • wlicza się je do wynagrodzenia delegowanego w części, która nie stanowi zwrotu wydatków faktycznie poniesionych w związku z delegowaniem, tj. koszty podróży, wyżywienia i zakwaterowania |
| • cały dodatek powinien być uznawany za wypłacany jako zwrot wydatków, chyba że warunki zatrudnienia – wynikające z przepisów ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych, umów zbiorowych, orzeczeń arbitrażowych lub umów, które mają zastosowanie do stosunku pracy – określają, które składniki dodatku są przyznawane jako zwrot wydatków poniesionych w związku z delegowaniem, a które są częścią wynagrodzenia (preambuła dyrektywy 2018/957) | • gdy prawo właściwe dla stosunku pracy delegowanego nie określa części dodatku z tytułu delegowania, która stanowi zwrot wydatków faktycznie poniesionych w związku z delegowaniem, cały dodatek uznaje się za zwrot tych wydatków (dodany ust. 5 do art. 4 udp) | |
| Delegowanie długoterminowe | po upływie 12 lub 18 mies. DW należy stosować do wysłanego również inne niż PWZ, przynajmniej minimalne warunki zatrudnienia wiążące w kraju świadczenia pracy, z wyjątkiem: | po upływie 12 lub 18 mies. DW należy stosować do wysłanego także inne niż PWZ warunki zatrudnienia nie gorsze od wynikających z Kp i innych przepisów regulujących prawa i obowiązki pracowników z wyjątkiem: |
| • procedur, formalności oraz warunków zawierania i rozwiązywania umów o pracę oraz klauzul konkurencyjnych |
• zasad oraz trybu zawierania i rozwiązywania umów o pracę • stosowania klauzul konkurencyjnych |
|
| • uzupełniających pracowniczych programów emerytalnych | • pracowniczych programów emerytalnych i pracowniczych planów kapitałowych (nowy art. 4b udp) | |
| Oficjalna krajowa strona internetowa | rozszerzono obowiązek zamieszczania przez odpowiednią instytucję krajową informacji nt. delegowania pracowników o podawanie bez zbędnej zwłoki, zgodne z krajowym ustawodawstwem i zwyczajem, w sposób prosty i przejrzysty: | strona internetowa utworzona w ramach Punktu Informacji dla Przedsiębiorcy, prowadzona i aktualizowana przez PIP, ma również podawać: |
| • PWZ obowiązujących w państwie przyjmującym pracowników delegowanych przez pierwsze 12 lub 18 mies. • elementów składowych wynagrodzenia za pracę • innych warunków zatrudnienia wiążących w danym państwie pracownika wysłanego po upływie 12 lub 18 mies. delegowania warunków zatrudnienia stosowanych do delegowanych pracowników tymczasowych, z wyjątkiem wynikających z uzp, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki pracowników |
• PWZ i inne warunki stosowane po upływie 12 lub 18 mies. delegowania, a w zakresie wynagrodzenia – wszystkie obowiązkowe składniki oraz zakres ich stosowania do pracownika delegowanego • warunki pracy i inne warunki zatrudnienia nie mniej korzystne niż należne pracownikom tymczasowym; strona jest prowadzona w sposób zapewniający przejrzystość i dokładność danych oraz aktualizowana bez zbędnej zwłoki (zmieniony art. 13 udp) |
|
| Pracownicy tymczasowi | • agencje pracy tymczasowej lub agencje wynajmujące personel mają obowiązek zapewnić delegowanemu pracownikowi tymczasowemu warunki nie gorsze od oferowanych przez przyjmującego pracodawcę użytkownika zgodnie z przepisami o zatrudnianiu takich osób | w dodanym art. 4d udp kwestia te została uregulowana niemal identycznie jak w znowelizowanej dyrektywie 96/71/WE |
| • powyższe dotyczy również zakwaterowania, gdy jest ono zagwarantowane pracownikom znajdującym się z dala od normalnego miejsca pracy przepisami umów zbiorowych i orzeczeń arbitrażowych wiążących w kraju przyjmującym | • agencje zapewniają pracownikowi tymczasowemu także zakwaterowanie, jeżeli jest ono zapewniane pracownikom znajdującym się z dala od ich normalnego miejsca pracy przez uzp, inne oparte na ustawie porozumienia zbiorowe, regulaminy i statuty określające prawa i obowiązki stron stosunku pracy, o których mowa w art. 9 Kp (dodany art. 4 ust. 3 udp) |
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
| Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych
