Co nowego w prawie - czerwiec 2025

Dane o BDO

6.05.2025 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 24.04.2025 r. w sprawie funkcjonowania Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (DzU poz. 585). Określa uprawnienia poszczególnych użytkowników. Dostęp do indywidualnego konta w BDO jest możliwy na stronie: http://bdo.mos.gov.pl.

Stare blankiety mandatów

Od 20.05.2025 r. obowiązuje rozporządzenie Prezesa RM z 15.05.2025 r. w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (DzU poz. 650). O kolejny rok wydłużyło możliwość stosowania formularzy mandatów karnych wydanych na podstawie starych przepisów – do czasu wyczerpania ich nakładu.

Niebieska Karta UE dla cudzoziemców

1.06.2025 r. weszła w życie ustawa z 24.04.2025 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 619). Wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1883 z 20.10.2021 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz uchylenia dyrektywy Rady 2009/50/WE (DzUrz UE L 382 z 28.10.2021 r.), a także kilka wyroków TSUE.

Uregulowano kwestie wjazdu, praw oraz udzielania zezwoleń pobytowych obywatelom państw trzecich do celów zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji – Niebieskiej Karty UE, a także praw członków ich rodzin. Posiadacz Niebieskiej Karty UE (i jego rodzina) może skorzystać z mobilności krótkoterminowej (poniżej 90 dni) oraz długoterminowej (ponad 90 dni na 180 dni) w innym państwie członkowskim UE niż państwo, które jako pierwsze przyznało ten status.

„Wyższe kwalifikacje zawodowe” obejmują kwalifikacje uzyskane w wyniku zarówno ukończenia studiów wyższych, jak i doświadczenia zawodowego. Wymagany okres doświadczenia to 3 lub 5 lat, w zależności od wykonywanego zawodu. W związku z tym wprowadzono nowy rodzaj zezwolenia – zezwolenie na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE. Uprawnionym może być cudzoziemiec, który:

• przebywa na terytorium RP w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz
• zawarł na co najmniej 6 mies. umowę o pracę, o pracę nakładczą lub cywilnoprawną, na podstawie której
• wykonuje pracę, świadczy usługi lub pozostaje w stosunku służbowym, oraz
• ma formalne kwalifikacje w przypadku zamiaru wykonywania pracy w zawodzie regulowanym, oraz
• posiada Niebieską Kartę UE wydaną przez inne państwo członkowskie, a także ubezpieczenie zdrowotne lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium RP, oraz
• uzyskuje wynagrodzenie na poziomie analogicznym dla cudzoziemców ubiegających się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.

Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców pełni funkcję krajowego punktu kontaktowego na potrzeby przyjmowania cudzoziemców w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.

Nowelizacją zostały również objęte przepisy dotyczące zezwoleń na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną. Ponadto wprowadzono rozwiązania pozwalające na udzielanie posiadaczom Niebieskiej Karty UE na preferencyjnych zasadach zezwolenia na pobyt stały i zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.

Znowelizowano też inne ustawy, w tym dotyczące wykonywania zwodów lekarza i dentysty, weterynarza, architekta, a także ustawy świadczeniowe, uwzględniając w nich nowy typ uprawnionych cudzoziemców.

Konieczność wdrożenia wyroków TSUE spowodowała m.in. zmiany w zakresie prawa do świadczeń socjalnych cudzoziemca, sytuacji dzieci i innych członków rodziny uchodźców, zapewnienia obywatelowi UE przybywającemu w celu poszukiwania pracy rozsądnego terminu, w którym może on przebywać na terytorium RP bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków (termin ten powinien biec od momentu, w którym ten obywatel zarejestruje się jako osoba poszukująca pracy). Poszerzono też definicję członka rodziny – o bezpośredniego wstępnego małoletniego obywatela Polski.

Promocja zatrudnienia po nowemu

Obowiązująca od 1.06.2025 r. ustawa z 20.03.2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia (DzU poz. 620) zastępuje funkcjonującą od 20 lat ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, modyfikując dotychczasowe rozwiązania.

Reforma obejmuje funkcjonowanie publicznych służb zatrudnienia oraz aktywizację zawodową i podnoszenie umiejętności osób na rynku pracy. Ma zwiększyć zatrudnienie w Polsce, przede wszystkim na miejscach pracy wysokiej jakości oraz dostosować potencjał kadrowy do potrzeb gospodarki. Stanowi realizację części kamienia milowego Krajowego Planu Odbudowy „Efektywne instytucje na rzecz rynku pracy”.

Zgodnie z nowymi regulacjami:

• poszukujący zatrudnienia będą się rejestrować w urzędzie właściwym ze względu na adres zamieszkania, a nie faktycznego zamieszkania,
• zlikwidowano ograniczenia wiekowe w dostępie do instrumentów rynku pracy, np. bonu na zasiedlenie,
• zasiłek dla bezrobotnych będzie wypłacany w pełnej wysokości, niezależnie od okresu, który do niego uprawnia,
• ma być wdrożony nowy system teleinformatyczny, aby uzyskać pomoc on-line oraz lepszy dostęp do ofert
• pracy,
• można dostać dofinansowanie na zatrudnienie emeryta,
• rolnicy mogą się rejestrować w urzędach pracy,
• priorytet w uzyskaniu pomocy będą mieć bezrobotni z rodzin wielodzietnych oraz rodzice samotnie wychowujący dzieci,
• środki z Krajowego Funduszu Szkoleniowego (KFS) mają być bardziej dostępne, zwłaszcza dla osób prowadzących firmy jednoosobowe oraz osób pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych,
• wprowadzono pożyczkę edukacyjną w wysokości do 400% przeciętnego wynagrodzenia.

Zakłada się też:

• zwiększenie mobilności osób szukających pracy,
• skrócenie czasu poszukiwania pracy,
• lepszą pomoc rodzinom, osobom powracającym na rynek pracy po urodzeniu dziecka, osobom opiekującym się osobami zależnymi (dzieci, starsi rodzice, chorzy itp.),
• wsparcie pracodawców, zmniejszenie biurokracji i obowiązków sprawozdawczych dla przedsiębiorców,
• unowocześnienie i zautomatyzowanie usług urzędów pracy.

Znowelizowano także inne ustawy. W ustawie z 12.03.2004 r. o pomocy społecznej wyłączono z definicji „dochodu” świadczenia z programu „Aktywny rodzic”. W ustawie z 30.04.2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych umożliwiono zaliczenie do okresu uprawniającego do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego okresu pobierania: świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, niezależnie od tego, z jakiej przyczyny utracono do nich prawo. Dotychczas warunkiem zaliczenia była śmierć podopiecznego lub przyznanie mu świadczenia wspierającego. O zmianach w ustawie z 17.07.2009 r. o praktykach absolwenckich piszemy na s. 30.

Przepisy odnoszące się do wymogu posiadania przez instytucje realizujące szkolenia dla bezrobotnych i w ramach KFS wpisu do Bazy Usług Rozwojowych oraz dotyczące utworzenia punktów obsługi osób młodych wejdą w życie 1.01.2026 r.

Zezwolenia na pracę cudzoziemców

Ustawa z 20.03.2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (DzU poz. 621) ma ograniczyć nadużycia, usprawnić powierzanie pracy cudzoziemcom i zapewnić elektronizację postępowań. Zastępuje wielokrotnie nowelizowane regulacje, zawarte dotychczas w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Określa warunki dostępu cudzoziemców do rynku pracy i tryb postępowania w tych sprawach. Reguluje też finansowanie z FP aktywizacji zawodowej i integracji społecznej cudzoziemców. Weszła w życie 1.06.2025 r. Więcej na ten temat piszemy na s. 48.

Orzeczenia o niepełnosprawności – minimalne okresy

W obowiązującym od 11.06.2025 r. rozporządzeniu MRPiPS z 26.05.2025 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (DzU poz. 682) dodano katalog rzadkich chorób genetycznych o jednorodnym i niezmiennym przebiegu (zawiera 208 pozycji). Będą one uwzględniane przy ustalaniu okresu ważności orzeczenia. Minimalne okresy to:

• 7 lat – dla osób powyżej 16. roku życia w przypadku rzadkich chorób genetycznych lub zespołu Downa,
• 3 lata – dla dzieci poniżej 16. roku życia,
• do ukończenia 16. roku życia – w przypadku dzieci z chorobami genetycznymi lub zespołem Downa.

Możliwe jest także wydanie orzeczeń na dłuższy czas.

Identyfikator komornika

Wchodzące w życie 21.08.2025 r. rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 14.05.2025 r. w sprawie określenia wzoru identyfikatora komornika sądowego (DzU poz. 655) przewiduje, że może mieć on formę karty plastikowej lub dokumentu mobilnego w aplikacji mObywatel. Dotychczasowe identyfikatory zachowają ważność do końca 2025 r.

W DzU z 2025 r. głoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• Kodeks karny skarbowy (poz. 633),
• Prawo upadłościowe (poz. 614),
• Prawo ochrony środowiska (poz. 647),
• o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (poz. 644),
• o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (poz. 570),
• o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (poz. 592),
• o grach hazardowych (poz. 595),
• o usługach płatniczych (poz. 611),
• o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (poz. 560),
• o samorządzie województwa (poz. 581),
• o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (poz. 643),
• o nadzorze nad rynkiem finansowym (poz. 640),
• o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (poz. 568);

• rozporządzeń:

• MRPiPS w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (poz. 616),
• MF w sprawie wyłączenia obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych (poz. 659).