Co nowego w orzecznictwie podatkowym - czerwiec 2025

PODATEK DOCHODOWY

Wypłata ze spółki niebędącej osobą prawną na rzecz występującego wspólnika, stanowiąca jego udział kapitałowy, nie wpływa na określenie proporcji udziału w zysku wspólników pozostających w spółce w kolejnym roku obrotowym, także gdy obejmuje należności z kontraktów, które zostaną zrealizowane w tym przyszłym roku – wyrok NSA z 1.04.2025 r. (II FSK 868/22).

Z uzasadnienia: Zgodnie z art. 65 § 1 Ksh w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki wartość udziału kapitałowego wspólnika albo jego spadkobiercy oznacza się na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki. W § 2 pkt 1 tego artykułu przewidziano, że jako dzień bilansowy przyjąć należy w przypadku wypowiedzenia – ostatni dzień roku obrotowego, w którym upłynął termin wypowiedzenia. Zgodnie ze stanem faktycznym bilans taki został sporządzony na koniec 2019 r., czyli na dzień 31.12.2019 r. Przepisy art. 65 § 1–3 w zw. z art. 103 § 1 Ksh regulują zasady sporządzania bilansu spółki komandytowej i wypłacania udziału m.in. występującemu wspólnikowi.

Wartość udziału występującego wspólnika w majątku spółki ustala się na podstawie odrębnie na ten cel sporządzonego bilansu. Bilans nie powinien obejmować wartości bilansowej udziału z tego względu, że należy (…) przyjąć wartość zbywczą majątku. (…) Wartość zbawcza powinna obejmować określoną na dany dzień (tj. ostatni dzień roku obrotowego) wartość spółki, uwzględniającą jej aktywa i pasywa. Jest to zatem wartość spółki, którą można byłoby uzyskać na rynku przy jej sprzedaży. Wartość zbawcza powinna obejmować także wszystkie znane, choć jeszcze niezrealizowane przychody, nawet jeśli zostaną osiągnięte w kolejnym roku obrotowym. (…)

Sama zatem wypłata należności w kolejnym roku podatkowym ma jedynie charakter zaspokojenia istniejącego już zobowiązania wobec występującego wspólnika (…).

Wnioskodawca ubiegający się o interpretację indywidualną nie użył sformułowania ustawowego z art. 65 § 5 Ksh mówiącego o zysku i stracie ze spraw jeszcze niezakończonych. Stwierdził jedynie, że po dniu wystąpienia wspólnika, tj. po 31.12.2019 r., a konkretnie w 2020 r. nastąpią wypłaty należnych byłemu wspólnikowi kwot (…). Opis ten dotyczy zatem wartości zbywczej majątku spółki komandytowej oznaczonej na podstawie osobnego bilansu. (…) Nie wynika zaś z tego opisu, aby była to wypłata wygenerowana z tytułu zysku pochodzącego „ze spraw jeszcze niezakończonych”, gdyż ten obejmuje wypłaty nieobjęte bilansem uwzględniającym wartość zbywczą majątku spółki, o którym stanowi art. 65 § 1 Ksh. (…)

Wypłata kwot należnych występującemu wspólnikowi spółki komandytowej, po roku podatkowym, w którym wystąpił on z tej spółki, nie może zmniejszać proporcji udziału pozostałych wspólników. (…) Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 16 updof przychodem z działalności gospodarczej są również środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki. Uzyskane zatem przez występującego wspólnika przychody z tytułu wystąpienia ze spółki komandytowej, stanowiące należne mu kwoty z tytułu udziału kapitałowego i oznaczone na podstawie bilansu uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki, w tym także należności rozłożone w czasie, stanowią dla niego przychody z działalności gospodarczej. (…)

Skoro w bilansie uwzględniającym wartość zbywczą majątku spółki komandytowej oznaczono wartość udziału kapitałowego ustępującego wspólnika spółki komandytowej, która powinna obejmować także przyszłe wypłaty wynikające z zawartych, a niewykonanych jeszcze kontraktów, to należności te stanowiły w stanie faktycznym sprawy dla ustępującego wspólnika spółki przychody 2019 r. Pomimo ich wypłaty w 2020 r. nie mogły one stanowić dla występującego wspólnika przychodu tego roku, a tym samym nie mogły wpływać w 2020 r. na proporcję udziałów pozostałych w spółce komandytowej wspólników, gdyż winny one zostać rozliczone w całości w 2019 r. według zasady z art. 8 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 updof, tj. proporcjonalnie do prawa do udziału w zysku spółki komandytowej poszczególnych wspólników.

Reasumując: należy stwierdzić, że wypłata dokonywana ze spółki niebędącej osobą prawną na rzecz występującego wspólnika, stanowiąca na podstawie art. 65 § 1 Ksh jego udział kapitałowy oznaczony na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki, także w przypadku, gdy obejmuje należności z kontraktów, które zostaną zrealizowane w przyszłym roku obrotowym spółki, nie wpływa na określenie proporcji do udziału w zysku w tym kolejnym roku, o której stanowi art. 8 ust. 1 updof, dla wspólników pozostających w spółce.

Od Redakcji: Wyrok dotyczył spółki komandytowej, która w stanie prawnym obowiązującym w latach 2019 i 2020 była spółką transparentną podatkowo. Od 1.01.2021 r. (w niektórych przypadkach od 1.05.2021 r.) spółka komandytowa jest podatnikiem CIT, a przychody jej wspólników są przychodami z kapitałów pieniężnych. Do takich spółek nie odnosi się już więc opisany wyrok NSA. Zachowuje on natomiast aktualność w odniesieniu do innych spółek osobowych niebędących podatnikami CIT (np. jawnej) i ich wspólników.

Można korygować zeznanie CIT-8 w zakresie oświadczenia dotyczącego rezygnacji ze stosowania metody rozliczania różnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowości – wyrok NSA z 18.02.2025 r. (II FSK 878/23).

Z uzasadnienia: Spółka zaprezentowała stanowisko, zgodnie z którym jest uprawniona do korekty deklaracji CIT-8 za rok 2019 w zakresie oświadczenia dotyczącego rezygnacji

ze stosowania metody różnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowości, tj. poprzez odznaczenie odpowiedzi „TAK” w polu „Podatnik rezygnuje ze stosowania metody ustalania różnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowości, o której mowa w art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy”. Na skutek tego, w wyniku zmiany decyzji co do stosowania metody ustalania różnic kursowych, będzie uprawniona do kontynuowania stosowania tej metody w roku 2020 oraz w latach następnych.

Zdaniem organu w świetle art. 9b updop korekta deklaracji podatkowej, o której mowa w art. 81 § 1 Op, nie jest możliwa po upływie roku czy lat podatkowych, w których skarżąca stosowała daną metodę rozliczania różnic kursowych. (…) Obie strony zgadzają się, że w stanie prawnym obowiązującym od 1.01.2019 r. przepisy nie przewidują żadnego zawitego terminu na deklarację podatnika co do wyboru metody rachunkowej lub rezygnacji z niej, jak miało to miejsce w stanie prawnym obowiązującym do końca 2018 r. Od 1.01.2019 r. przepisy determinują jedynie sposób informowania naczelnika US

o rezygnacji ze stosowania metody rachunkowej, ze wszystkimi tego konsekwencjami, tzn. również z możliwością korygowania złożonego zeznania. W art. 9bupdop wskazano jedynie warunki, które podatnik musi spełnić, by korzystać z rachunkowej metody rozliczania różnic kursowych. (…) W związku z tym NSA w pełni podziela pogląd, że w art. 9b updop nie wprowadzono wprost ani zakazu dokonywania korekty deklaracji podatkowej (z uwagi na zmianę wstecz decyzji co do wyboru metody), ani zakazu dokonywania zmian wyboru za lata wcześniejsze. (…)

Ustawodawca w obecnym brzmieniu przepisu nie przewiduje żadnego terminu na złożenie oświadczenia o rezygnacji z metody ustalania różnic kursowych, przewiduje jedynie obowiązki w odniesieniu do tych lat podatkowych, za które metoda wynikająca z art. 9b ust. 1 pkt 2 updop jest stosowana. Rzeczą podatnika, który zmienia zdanie co do wybranej metody, jest zagwarantowanie, by warunki wynikające z art. 9b updop były spełnione. Zaprezentowane stanowisko współbrzmi z treścią art. 81 § 1 Op, który dopuszcza możliwość dokonania korekty deklaracji przez podatnika. (…) Korekta deklaracji może dotyczyć każdej z jej pozycji, chyba że odrębny przepis prawa korekty zakazuje. (…) Przykładowo, dopuszczalne jest również skorygowanie oświadczeń woli dotyczących wspólnego opodatkowania małżonków czy wspólnego opodatkowania rodzica i małoletniego dziecka, a także rodziców w przypadku ulgi rodzinnej, o której mowa w art. 27f ust. 4 updof. (…)

Rację ma więc spółka, że obowiązujące przepisy nie ograniczają możliwości złożenia korekt deklaracji tylko do sytuacji błędnego sporządzenia pierwotnego rozliczenia. (…) Korygowanie polega nie tylko na usuwaniu błędów, ale także na dokonywaniu zmian w celu dostosowania tego, co jest, do tego, co w przekonaniu korygującego być powinno.

Prywatne mieszkanie pracownika wykorzystywane w charakterze home office nie jest zagranicznym zakładem – wyrok NSA z 19.02.2025 r. (II FSK 609/22).

Z uzasadnienia: Skarżąca jest spółką akcyjną posiadającą siedzibę oraz zarząd w Danii. (…) Planuje zatrudnić pracowników zamieszkałych w Polsce. Podstawą prawną zatrudnienia byłyby umowy o pracę lub umowy zlecenia. Ponieważ skarżąca nie dysponuje oddziałem w Polsce, pracownicy na podstawie postanowień umownych przejmą na siebie obowiązki zagranicznego pracodawcy jako płatnika składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Polscy pracownicy wykonywaliby (…) swoje obowiązki w systemie home office. Skarżąca na terytorium Polski nie będzie posiadała/najmowała nieruchomości/lokali/biura itp. (…), nie będzie dysponować ani władać w Polsce żadnymi pomieszczeniami ani inną powierzchnią, a zatrudnieni pracownicy będą wykonywać swoje zadania z miejsc, których wybór pozostanie jedynie w ich gestii (np. docelowo z miejsca zamieszkania). Nadto skarżąca nie będzie kontrolować miejsca wykonywania zleconych zadań oraz nie zobowiąże pracowników do zapewnienia jej jakiejkolwiek przestrzeni (np. biurowej). (…)

W Komentarzu do Modelowej Konwencji OECD z 2017 r. do art. 5 w pkt 19 wyraźnie wskazano, że prywatne mieszkanie pracownika wykorzystywane w charakterze home office nie stanowi (stałej) placówki w sytuacji, gdy pracownik transgraniczny wykonuje pracę ze swojego domu znajdującego się w jednym państwie, zamiast udostępnionego mu biura. (…) Skoro skarżąca nie ma prawa do dysponowania czy władania miejscem pracy pracowników, tj. jakąkolwiek wydzieloną przestrzenią, to samo przekazanie przez skarżącą pracownikom sprzętu komputerowego do zdalnego łączenia się ze skarżącą w Danii i Szwecji nie powoduje wyodrębnienia przestrzeni dla skarżącej do własnej dyspozycji i nie tworzy placówki. (…) Zatrudnieni pracownicy zostaną bowiem wyposażeni przez pracodawcę jedynie w niezbędny sprzęt komputerowy, będą się łączyć ze skandynawskim systemem (serwerem) i wykonywać powierzone im zadania. Placówka nie może więc istnieć, gdy przedsiębiorstwo (w sprawie – duńskie) nie ma żadnych pomieszczeń ani nie posiada przestrzeni do własnej dyspozycji w Polsce.

Przychody z praw majątkowych nie są objęte ulgą dla młodych, tj. zwolnieniem z PIT dla osób do 26. roku życia – wyrok NSA z 26.02.2024 r. (II FSK 740/22).

Z uzasadnienia: Jeżeli wynagrodzenie jest świadczone w zamian za przeniesienie autorskiego prawa majątkowego albo udzielenie licencji, to przychód taki jest przychodem z praw autorskich, a zatem przychodem z praw majątkowych w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art.18 updof, niezależnie od tego, w jaki sposób ukształtowane zostały inne elementy stosunku zobowiązaniowego łączącego strony. (…) W tym zakresie nie decyduje wola stron, w szczególności postanowienia umowy przewidujące objęcie ochroną prawnoautorską określonego rezultatu ludzkiej pracy, lecz rzeczywisty stan faktyczny (…). Nie można więc wywodzić, że wobec faktu, iż uzyskanie przez wnioskodawcę praw majątkowych do utworów opierasię wyłącznie na umowie zlecenia, to tym samym wynagrodzenie przysługujące twórcom (…) winno zostać zakwalifikowane w całości do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 13 pkt 8 lit. a updof. (…)

Skoro wynagrodzenie wypłacane przez spółkę ww. osobom z tytułu zawartych umów zlecenia łączy się z przenoszeniem praw autorskich na zleceniodawcę i rozliczeniem kosztów uzyskania przychodów w wysokości 50% przychodów (art. 22 ust. 9 pkt 3 updof), to należy je zakwalifikować w tym zakresie do przychodów z praw majątkowych zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 18 updof. (…) Do wynagrodzeń wypłacanych z tytułu ww. umów nie znajduje zastosowania zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 148 updof. (…) W ramach wskazanego zwolnienia nie mieszczą się bowiem przychody z praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 18 updof uzyskane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia. Tym samym od przedmiotowych wynagrodzeń spółka powinna pobierać zaliczki na podatek dochodowy według zasad przewidzianych w art. 41 ust. 1, 1a i 1b oraz art. 42 ust. 1 updof.

VAT

Zryczałtowana rekompensata wypłacana przez jednostkę samorządu terytorialnego przedsiębiorcy świadczącemu usługi publicznego transportu zbiorowego, mająca na celu pokrycie strat poniesionych w ramach świadczenia tych usług, nie wchodzi do podstawy opodatkowania VAT u tego przedsiębiorcy – wyrok TSUE z 8.05.2025 r. (C-615/23).

Z uzasadnienia: Zgodnie z art. 73 dyrektywy 112 podstawa opodatkowania w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług „obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia”. (…) Aby miała miejsce taka sytuacja, subwencja powinna być przyznawana konkretnie podmiotowi subwencjonowanemu po to, by dostarczał on określony towar lub wykonywał określoną usługę. Jedynie w takim przypadku subwencję można uznać za świadczenie wzajemne względem dostawy towaru lub świadczonej usługi, a w związku z tym może ona podlegać opodatkowaniu. Ponadto należy zbadać, czy nabywcy towarów lub usługobiorcy czerpią zysk z subwencji przyznanej jej beneficjentowi. (…) Należy zatem zbadać, czy okoliczność, że subwencja jest przyznawana sprzedawcy lub świadczącemu usługi, pozwala mu obiektywnie na sprzedaż towarów lub świadczenie usług po cenie niższej od tej, której by żądał, gdyby nie otrzymał subwencji. Ponadto możliwe powinno być zidentyfikowanie świadczenia wzajemnego (…).

W niniejszej sprawie (…) usługi publicznego transportu zbiorowego są świadczone na podstawie umowy zawartej między jednostką samorządu terytorialnego działającą jako organizator, który ustala cenę biletów, a spółką P. działającą w charakterze operatora. Ponieważ przychody uzyskane w szczególności ze sprzedaży biletów są niewystarczające do pokrycia kosztów tych usług, jednostka samorządu terytorialnego wypłaca spółce P. zryczałtowaną rekompensatę, której kwota nie może przekraczać kwoty odpowiadającej ujemnemu wynikowi finansowemu wynikającemu ze wspomnianych usług, a w każdym razie maksymalnej kwoty ustalonej na dany okres. Jak stwierdził sąd odsyłający, taka rekompensata nie ma bezpośredniego wpływu na cenę świadczonych usług transportowych ustaloną przez organizatora tych usług, ponieważ celem tej rekompensaty jest głównie pokrycie strat związanych z tą działalnością.

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że rekompensata (…) nie jest wypłacana operatorowi konkretnie w celu świadczenia przez niego usługi transportowej na rzecz określonego usługobiorcy i nie ma wpływu na cenę, jaką ma zapłacić ten usługobiorca, ponieważ cena ta nie jest ustalana w taki sposób, że zmniejsza się proporcjonalnie do rekompensaty wypłacanej podmiotowi świadczącemu tę usługę. (…) Rekompensata jest przyznawana a posteriori i jest niezależna od konkretnego korzystania z usług transportowych, lecz zależy od liczby oferowanych wozokilometrów. Taka rekompensata nie wchodzi zatem w zakres pojęcia „subwencji bezpośrednio związanych z ceną” w rozumieniu art. 73 dyrektywy 112. Wniosku tego nie podważa fakt, że bez takiej rekompensaty, która pozwala na wyraźne obniżenie ceny świadczonej usługi, cena biletów dla odbiorców tej usługi musiałaby być wyższa.

Podobne orzeczenia TSUE z:

• 9.10.2019 r. (C-573/18 i C-574/18).

Zwolnienie z VAT dla przesyłek z importu małych partii towarów o niehandlowym charakterze przysługuje niezależnie od tego, czy adresat przesyłki ma miejsce zamieszkania w unijnym państwie przywozu, czy w innym państwie członkowskim – wyrok TSUE z 8.05.2025 r. (C-405/24).

Z uzasadnienia: Zgodnie z art. 143 ust. 1 lit. b dyrektywy 112 państwa członkowskie zwalniają z opodatkowania ostateczny import towarów określony m.in. w dyrektywie 2006/79. Art. 1 ust. 1 dyrektywy 2006/79 stanowi, że przywóz towarów w małych partiach o charakterze niehandlowym, pochodzących od osoby fizycznej z państwa trzeciego do innej osoby fizycznej w państwie członkowskim, jest zwolniony przy przywozie z podatku obrotowego oraz podatku akcyzowego. (…) Należy ustalić, czy zwolnienie z VAT przewidziane w tych przepisach dotyczy wyłącznie przesyłek przeznaczonych dla osób fizycznych zamieszkałych w państwie członkowskim przywozu, czy też ma ono zastosowanie do przesyłek przeznaczonych dla osób fizycznych przebywających w jakimkolwiek państwie członkowskim, w tym w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie przywozu. (…)

Ponieważ art. 1 ust. 1 dyrektywy 2006/79 nie odnosi się do konkretnego państwa członkowskiego i nie wymienia w szczególności państwa członkowskiego przywozu, brzmienie tego przepisu wskazuje, że przewidziane w nim zwolnienie z VAT dotyczy przesyłek skierowanych do osoby fizycznej przebywającej w którymkolwiek z państw członkowskich. (…) Dyrektywa 78/1035, która została uchylona i zastąpiona dyrektywą 2006/79, miała na celu złagodzenie przepisów mających zastosowanie do przesyłek małych partii towarów o charakterze niehandlowym, pochodzących z państw trzecich, między osobami fizycznymi, ponieważ takie przesyłki mają zasadniczo charakter emocjonalny, przedstawiają jedynie niewielką wartość i zostały już co do zasady opodatkowane w państwie wysyłki. Z tego punktu widzenia nie ma żadnej różnicy między przesyłkami towarów o charakterze niehandlowym pochodzącymi z państw trzecich, wysyłanymi przez osobę fizyczną do innej osoby fizycznej, w zależności od państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania odbiorca przesyłki.

Od Redakcji: Z wyroku TSUE wynika, że art. 52 ust. 1 polskiej ustawy o VAT jest niezgodny z prawem unijnym, ponieważ zawęża on stosowanie zwolnienia z VAT do importu małych przesyłek o charakterze niehandlowym jedynie na rzecz osoby fizycznej „przebywającej na terytorium kraju”, czyli Polski.

Nie ma WDT, jeżeli towar nie został przemieszczony poza terytorium Polski – wyrok NSA z 13.03.2025 r. (I FSK 2148/21).

Z uzasadnienia: Opisana przez spółkę transakcja będzie nosiła znamiona dostawy krajowej. Wprawdzie dojdzie do przeniesienia na zagranicznego kontrahenta prawa do rozporządzenia towarem jak właściciel, jednak nie zostanie spełniony warunek wywozu (towaru) z terytorium Polski na terytorium innego państwa członkowskiego. Warunkiem koniecznym, aby miała miejsce WDT, jest wywóz towarów z terytorium Polski w wykonaniu dostawy zrealizowanej na terytorium Polski. Nie wynika z tej definicji, aby wywóz towaru był wykonany bezpośrednio (zaraz) po dostawie, lecz aby wywóz był dokonany w wykonaniu dostawy.

Fakt nabycia towaru przez kontrahenta zagranicznego i pozostawienie go do momentu ostatecznego zadysponowania nim w posiadaniu sprzedawcy, a w konsekwencji wywóz tegoż towaru po jakimś czasie od jego nabycia, nie oznacza, że wywóz ten nie następuje w wykonaniu dostawy tegoż towaru. Wnioskodawca w momencie dokonania sprzedaży, której nie będzie towarzyszyło przemieszczenie towarów poza terytorium kraju, powinien zatem uznać tę sprzedaż za transakcję krajową i opodatkować ją stawką podatku właściwą dla dostawy krajowej. Dopiero po dokonaniu wywozu podatnik będzie mógł na podstawie art. 42 ust. 12a ustawy o VAT dokonać korekty wykazanej pierwotnie z tego tytułu dostawy krajowej (podatku krajowego) i zastosować – na podstawie art. 41 ust. 3 w zw. z art. 42 ust. 1 i 12a lub art. 41 ust. 4 i 5 w zw. z ust. 9 ustawy o VAT – stawkę 0% z tytułu udokumentowanego wywozu towaru z kraju w ramach WDT.

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI

Zwolnienie z podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli wchodzących w skład infrastruktury kolejowej udostępnianej przewoźnikom kolejowym nie naruszało prawa unijnego – wyrok TSUE z 29.04.2025 r. (C-453/23).

Z uzasadnienia: Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TSUE dany środek można uznać za „pomoc państwa” w rozumieniu art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) tylko wówczas, gdy spełnione są wszystkie następujące przesłanki. Po pierwsze, musi mieć miejsce interwencja państwa lub interwencja przy użyciu zasobów państwowych. Po drugie, interwencja ta musi być w stanie wpłynąć na wymianę handlową między państwami członkowskimi. Po trzecie, musi ona przyznawać beneficjentowi selektywną korzyść. Po czwarte, musi zakłócać konkurencję lub grozić jej zakłóceniem (…).

W celu ustalenia, czy środek krajowy może przysparzać selektywnej korzyści w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE, należy zbadać, czy w ramach danego systemu prawnego może on sprzyjać „niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów” w porównaniu z innymi, znajdującymi się (…) w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej (…). W przypadku gdy przewidziane przez system zwolnienia podatkowego przesłanki nie odnoszą się pod względem prawnym lub faktycznym do szczególnych cech jedynej kategorii przedsiębiorstw mogących z niego korzystać, nierozerwalnie związanych z charakterem tych przedsiębiorstw lub z charakterem ich działalności, system ten podlega „normalnemu” systemowi podatkowemu. Przesłanki przyznania takiego zwolnienia podatkowego wydają się bowiem neutralne z punktu widzenia konkurencji, a fakt, że niektóre przedsiębiorstwa spełniają te przesłanki, podczas gdy inne ich nie spełniają, stanowi okoliczność niemającą znaczenia w świetle przepisów w dziedzinie pomocy państwa. (…)

Zwolnienie (…) na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a upol przyznaje się osobom podlegającym opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, pod warunkiem że posiadają one grunt, budynek lub budowlę wchodzące w skład infrastruktury kolejowej, która jest udostępniana przewoźnikom kolejowym. (…) Przesłanka ta nie wydaje się związana pod względem prawnym lub faktycznym z jedną lub kilkoma szczególnymi cechami przedsiębiorstw będących beneficjentami tego zwolnienia. (…) Przeciwnie, wydaje się, że zwolnienie to może uzyskać każdy podatnik, który posiada grunt, budynek lub budowlę wchodzące w skład infrastruktury kolejowej, która jest udostępniana przewoźnikom kolejowym, niezależnie od tego, czy dany podatnik prowadzi działalność gospodarczą, a jeśli ją prowadzi – niezależnie od charakteru tej działalności. (…) Zwolnienie to wydaje się zatem opierać na neutralnym kryterium, które ma zastosowanie niezależnie m.in. od sektorów lub rodzajów działalności gospodarczej przedsiębiorstw będących beneficjentami lub od ich formy prawnej. (…)

Nie wydaje się, by przepisy (…), które zwalniają z podatku od nieruchomości grunty, budynki i budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej, gdy jest ona udostępniana przewoźnikom kolejowym, stanowiły środek, który przysparza beneficjentom tego zwolnienia selektywnej korzyści.

Podobne orzeczenia TSUE z:

• 10.09.2024 r. (C-465/20 P),
• 5.12.2023 r. (C-451/21 P i C-454/21 P).

Od Redakcji: Wyrok TSUE dotyczy zwolnienia infrastruktury kolejowej z podatku od nieruchomości w latach 2017–2021, kiedy to na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a upol zwolnione z podatku były grunty, budynki i budowle wchodzące w skład infrastruktury kolejowej w rozumieniu przepisów o transporcie kolejowym, udostępnione przewoźnikom kolejowym. Od 1.01.2022 r. zakres tego zwolnienia został zawężony. Wykluczono zwolnienie dla infrastruktury należącej do podmiotów, które nie prowadzą działalności na rynku kolejowym.

ORDYNACJA PODATKOWA

Członek zarządu spółki odpowiada za jej zaległości podatkowe, nawet jeżeli jej jedynym wierzycielem był Skarb Państwa. W celu uwolnienia się od tej odpowiedzialności członek zarządu (były członek) ma prawo dowieść, że dochował wszelkiej staranności wymaganej przy prowadzeniu spraw danej spółkii że niezłożenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości nie wynikało z jego winy – wyrok TSUE z 30.04.2025 r. (C-278/24).

Z uzasadnienia: Art. 116 Op przewiduje mechanizm, zgodnie z którym członek lub były członek zarządu spółki może zostać pociągnięty do odpowiedzialności za jej zobowiązanie podatkowe. W tym celu organ podatkowy musi wykazać,

że spełnione są następujące pozytywne przesłanki:

• dana spółka ma zobowiązanie podatkowe wynikające w szczególności z decyzji wymiarowej mającej charakter prejudykatu dla potrzeb tej odpowiedzialności,
• zobowiązanie to powstało w okresie, w którym ten członek lub były członek pełnił funkcję zarządczą,
• postępowanie egzekucyjne wobec tej spółki było bezskuteczne.

Członek lub były członek zarządu danej spółki może z kolei udowodnić, że spełnia on przesłanki zwolnienia z tej odpowiedzialności, a mianowicie:

• we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, albo
• wykaże on, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy, albo
• wskaże on mienie spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie w znacznej części zaległości podatkowych spółki.

(…) Wynika z tego, że prawo polskie przewiduje w istocie domniemanie, zgodnie z którym członek zarządu spółki dysponuje lub powinien dysponować zarówno bezpośrednią wiedzą na temat działalności tej spółki, jak i wpływem na tę działalność. (…) Takie domniemanie nie wydaje się samo w sobie sprzeczne z zasadą proporcjonalności. Nie wydaje się ono bowiem ustanawiać odpowiedzialności niezależnej od winy. (…) Może zostać obalone przez członka lub byłego członka zarządu danej spółki. (…) Osoba ta może bowiem wykazać, że niezłożenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości nie wynika z jej winy, właśnie ze względu na to, że dopóki wykonywała swoje funkcje, sytuacja finansowa danej spółki nie wymaga‑

ła złożenia takiego wniosku. W tym względzie członek lub były członek zarządu spółki mającej zobowiązanie z tytułu VAT powinien mieć możliwość powołania się na wszelkie okoliczności mogące wykazać, że niezłożenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości nie wynika z jego winy. (…)

Sąd odsyłający [WSA we Wrocławiu – przyp. red.] wyjaśnia, że nie można mówić o winie, jeżeli członek lub

były członek zarządu danej spółki wykaże, iż zachowując należytą staranność przy prowadzeniu jej spraw, nie złożył

wniosku o ogłoszenie upadłości z przyczyn od niego niezależnych. (…) Co się tyczy zasady równego traktowania, do której również odniósł się sąd odsyłający, należy przypomnieć, że zasada ta, ustanowiona w art. 20 i art. 21 Karty praw podstawowych UE, wymaga, aby porównywalne sytuacje nie byłytraktowane w odmienny sposób, a odmienne sytuacje nie były traktowane jednakowo, chyba że takie traktowanie jest obiektywnie uzasadnione. (…) Nie wydaje się, aby stosowanie art. 116 § 1 pkt 1 Op prowadziło do nierównego traktowania między członkami lub byłymi członkami zarządu spółki

posiadającej jednego wierzyciela a członkami lub byłymi członkami zarządu spółki posiadającej więcej niż jednego wierzyciela. (…) Utworzenie takiej przesłanki (…) mogłoby prowadzić do nadużyć ze szkodą dla Skarbu Państwa, ponieważ spółka nie zachowywałaby wystarczających środków na spłatę swoich zobowiązań z tytułu VAT, lecz wykorzystywałaby je na inne cele. Taki rezultat byłby wyraźnie sprzeczny z celem polegającym na zapewnieniu prawidłowego poboru VAT. (…)

Co się tyczy prawa własności, należy przypomnieć, że zgodnie z art. 17 ust. 1 Karty każdy ma prawo do władania mieniem nabytym zgodnie z prawem, używania go, rozporządzania nim i przekazania go w drodze spadku. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym, w przypadkach i na warunkach przewidzianych w ustawie, za słusznym odszkodowaniem za jej utratę wypłaconym we właściwym terminie. (…) Zgodnie z orzecznictwem prawo to nie jest uprawnieniem bezwzględnym. Może ono zostać poddane ograniczeniom, pod warunkiem że ograniczenia te będą uzasadnione realizacją celów, do których dąży UE. (…) Nie wydaje się, aby mechanizm przewidziany w art. 116 Op naruszał istotę prawa własności członków lub byłych członków zarządu spółki mającej zobowiązanie z tytułu VAT. (…) Osobisty majątek tych członków lub byłych członków może służyć do zaspokojenia długu jedynie w granicach kwoty tego długu, w odniesieniu do którego egzekucja uprzednio przeprowadzona wobec danej spółki była bezskuteczna.

Od Redakcji: W sprawie odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki TSUE wypowiedział się również w wyroku z 27.02.2025 r. (C-277/24). Orzekł wtedy, że członek zarządu (były członek), mimo że odpowiada solidarnie za zaległości spółki, może zostać wykluczony z prowadzonego wobec niej postępowania zmierzającego do ustalenia jej zobowiązania podatkowego. Zarazem jednak ma on prawo podważać w trakcie drugiego postępowania, dotyczącego jego solidarnej odpowiedzialności za zaległości spółki, ustalenia i ocenę prawną dokonane przez organy podatkowe w ramach pierwszego postępowania. Powinien mieć również dostęp do akt tego pierwszego postępowania. Tego wymaga prawo do obrony. Dotychczas w dwóch wyrokach zapadłych po tym orzeczeniu TSUE, NSA nie znalazł podstaw do stwierdzenia, że zostało naruszone prawo członka zarządu do obrony (wyroki z 5.03.2025 r., III FSK 503/24, III FSK 1561/23).