Kwoty wolne od potrąceń z wynagrodzenia za pracę i ze zlecenia w I półroczu 2023 r.

Zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy

Kwotę wolną od obowiązkowych potrąceń z wynagrodzenia za pracę, przysługującą pracownikowi dłużnikowi wykonującemu obowiązki na niepełnym etacie, ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. Najpierw trzeba obliczyć minimalne wynagrodzenie netto dla cząstki etatu, na którą jest zatrudniony pracownik, a następnie pomnożyć je przez stopę procentową właściwą dla danej kategorii potrącenia obowiązkowego (100, 75 lub 90%).

Poniżej przedstawiamy sposób obliczenia kwoty wolnej od obowiązkowych potrąceń z wynagrodzenia za pracę, należnej pracownikowi zatrudnionemu na 3/4 etatu, który korzysta z podstawowych kosztów uzyskania przychodów w wysokości 250 zł i częściowej ulgi miesięcznej w wysokości 100 zł:

• przychód 3490 × 3/4 etatu: 2617,50,
• podstawa wymiaru składek społecznych (finansowanych przez pracownika): 2617,50,
• składki społeczne: emerytalna – 255,47, rentowe – 39,26, chorobowa – 64,13; łącznie – 358,86,
• podstawa wymiaru składki zdrowotnej: 2258,64,
• składka zdrowotna: 203,28,
• podstawa opodatkowania: 2617,50 – 358,86 – 250 ≈ 2009,
• zaliczka do US 2009 × 12% – 100 ≈ 141,
• podstawa obliczenia kwot wolnych od potrąceń: 2617,50 – 358,86 – 203,28 – 141 = 1914,36 (kwoty wolne – tabela 3).

Pracownik korzystający ze zwolnienia PIT-0

Inaczej oblicza się kwoty wolne dla pracownika, któremu w roku kalendarzowym zakład pracy nie nalicza zaliczek na PIT z uwagi na to, że ma on prawo do jednego ze zwolnień określonych w art. 21 ust. 1 pkt 148, 152–154 updof (tj. ulg: dla młodych, dla rodzin 4+, dla pracującego seniora i na powrót – dalej zwolnienie PIT-0).

Sposób obliczenia kwoty wolnej od obowiązkowych potrąceń z wynagrodzenia za pracę, należnej pracownikowi zatrudnionemu na pełny etat, korzystającemu ze zwolnienia PIT-0, jest następujący:

• przychód: 3490,
• podstawa wymiaru składek społecznych finansowanych przez pracownika: 3490,
• składki społeczne: emerytalna – 340,62, rentowe – 52,35, chorobowa – 85,51; łącznie – 478,48,
• podstawa wymiaru składki zdrowotnej: 3490 – 478,48 = 3011,52,
• składka zdrowotna: 271,04,
• podstawa obliczenia kwot wolnych od potrąceń: 3490 – 478,48 – 271,04 = 2740,48 (kwoty – tabela 4).

Pracownik uczestniczący w PPK

Pracownik będący członkiem pracowniczego planu kapitałowego (PPK) finansuje wpłatę podstawową do PPK w wysokości 2% wynagrodzenia (podstawy wymiaru składek emerytalnej i rentowych, bez stosowania ograniczenia do górnej rocznej podstawy tych składek). Może obniżyć wysokość tej wpłaty, jednak maksymalnie do 0,5% podstawy wymiaru, jeśli jego wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł nie przekracza 1,2 minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. od 1.01.2023 do 30.06.2023 r. nie przekracza kwoty 4188 zł. Ponadto może zadeklarować wpłatę dodatkową maksymalnie do 2% podstawy wymiaru (art. 27 ust. 1, 3 i 9 ustawy z 4.10.2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, tekst jedn. DzU z 2020 r. poz. 1342).

Pracodawca pokrywa za pracownika wpłatę podstawową (1,5% podstawy wymiaru) i może zadeklarować wpłatę dodatkową (maksymalnie do 2,5% podstawy wymiaru) – art. 26 ust. 1 i 2 ustawy o PPK. Wpłaty do PPK finansowane przez pracodawcę dolicza się do podstawy opodatkowania pracownika w miesiącu, w którym zostały faktycznie wniesione na rachunek instytucji finansowej. Nie wchodzą one do podstawy wymiaru składek społecznych i zdrowotnej.

Podstawę wymiaru kwot wolnych od potrąceń z wynagrodzenia za pracę, przysługujących pracownikowi uczestniczącemu w PPK, stanowi minimalne wynagrodzenie po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, składki zdrowotnej, zaliczki na PIT oraz wpłat do PPK. Zgodnie ze stanowiskiem MF z 16.12.2019 r. chodzi tu o wpłaty do PPK naliczone od minimalnego wynagrodzenia z zastosowaniem faktycznie obowiązującej danego pracownika stawki procentowej wpłat (zarówno w części obowiązkowej, jak i dobrowolnej).

Sposób obliczenia podstawy wymiaru kwot wolnych od potrąceń – dla pracownika-uczestnika PPK, zatrudnionego na pełny etat, który u danego pracodawcy nie korzysta z ulgi miesięcznej lub korzysta z niej w niepełnej wysokości (150 zł) i z kosztów uzyskania przychodów w różnej wysokości – ilustruje przykład zawarty w tabeli 5 (kwoty wolne – patrz tabela 6).