Kurs waluty obcej właściwy do przeliczenia kosztu importowanego towaru

W pierwszej kolejności należy wskazać, że rozróżnienia wymagają reguły określające zasady potrącalności kosztów podatkowych, tj. ustalania momentu, który uprawnia podatnika do zmniejszenia przychodów o kwotę odpowiadających im kosztów ich uzyskania (art. 15 ust. 4–4d updop) od reguł określania wysokości kosztu poniesionego w walucie obcej, jako zobowiązania przeliczanego na złote.

Jeśli chodzi o tę drugą kwestię, nie można ustalić wartości transakcji walutowej w przeliczeniu na złote w oderwaniu od zasad ustalania różnic kursowych. Te ostatnie powstają na skutek zmiany kursów waluty między momentem pierwotnej wyceny kosztu a zapłatą zobowiązania wynikającego z poniesionego kosztu.

Wątpliwości Czytelnika sprowadzają się właśnie do sposobu określenia wartości kosztu poniesionego w walucie obcej.

Ustawową definicję kosztów uzyskania przychodów zawiera art. 15 ust. 1 updop – kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Przepis ten w zdaniu drugim odnosi się także do zasad przeliczenia na złote kosztów poniesionych w walutach obcych, stanowiąc, że przeliczenia dokonuje się według kursu średniego waluty obcej ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

W kontekście powyższego, w celu zastosowania prawidłowego kursu, należy przede wszystkim zidentyfikować dzień poniesienia kosztu.

Na potrzeby ustalenia momentu potrącenia kosztów został on zdefiniowany w art. 15 ust. 4e updop. Za dzień ten, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f–4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku) albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem przypadków gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Do momentu poniesienia kosztu jako momentu przeliczenia wydatku na walutę polską odnoszą się także przepisy dotyczące rozliczenia podatkowych różnic kursowych. Updop stanowi, że gdy wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia, powstaje dodatnia różnica kursowa (art. 15a ust. 2 pkt 3 updop). W odwrotnym przypadku, tj. wartość poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia, wówczas powstaje ujemna różnica kursowa (art. 15a ust. 3 pkt 2 updop).

Z kolei koszt poniesiony na potrzeby zastosowania ww. przepisów ustawodawca zdefiniował w art. 15a ust. 7 updop – jest to koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku). Dniem zapłaty zaś, o którym mowa w art. 15a ust. 2 i 3, jest dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności.

A zatem regulacje te wskazują, że do przeliczenia na złote kwoty wynikającej z faktury wyrażonej w walucie obcej należy zastosować kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury przez sprzedawcę. Takie też stanowisko zajmują organy podatkowe. Przykładowo, jak potwierdziła KIS w interpretacji z 6.09.2019 r. (0114-KDIP2-2.4010.313.2019.1.AG), skoro dniem poniesienia kosztu będzie dzień wystawienia faktury, to (…) do przeliczenia wartości kosztu poniesionego w walucie obcej, udokumentowanego fakturą (rachunkiem) lub innym dowodem księgowym (…), należy przyjąć datę poprzedzającą datę faktury (rachunku) lub innego dowodu księgowego.