Księgowi w najbliższych latach nie będą się nudzić

Leszek Lewandowicz: Z całego Prezydium Zarządu Głównego SKwP mam najbardziej komfortową sytuację, bo funkcję sekretarza pełniłem także przez poprzednie 4 lata. To był okres wielkich wyzwań, w trybie przyspieszonym bardzo zmieniły się warunki, w jakich przyszło nam działać, i oczywiście miało to istotny wpływ na zmiany w SKwP. Przyznaję jednak, że ponowne powierzenie tej samej funkcji zobowiązuje podwójnie.

Stanisław Hońko: To wyróżnienie, ale też duża odpowiedzialność. Byłem członkiem prezydium w poprzedniej kadencji, dlatego nie jest to dla mnie zupełnie nowa rola. Liczę na wsparcie oddziałów okręgowych i na wszystkie pomysły, które będą rozwijać SKwP.

Grażyna Voss: Myślę, że dzisiaj trudno odpowiedzieć na to pytanie. Każdy rok przynosi nowe wyzwania i nowe rozwiązania, patrzę jednak w przyszłość optymistycznie.

Ewa Komorowska: Staram się skoncentrować na zadaniach, które mam przed sobą. Wybór do Prezydium Zarządu Głównego to z pewnością wyróżnienie, ale także bardzo duża odpowiedzialność.

Paweł Zieniuk: Wybór na stanowisko wiceprezesa dla mnie również jest ogromnym wyróżnieniem i jeszcze większym wyzwaniem. Do nowych obowiązków, z którymi zdążyłem się już zapoznać, podchodzę z dużym optymizmem i chęcią działania. Wiem, że mogę liczyć na pomoc wielu osób. Znam specyfikę działania SKwP, mam doświadczenie w zarządzie oddziału okręgowego i w komisjach działających przy Zarządzie Głównym. Mam nadzieję, że to wszystko pozwoli mi dobrze odnaleźć się w nowej roli.

Stanisław Hońko: Strategiczne cele naszej organizacji wyznaczyli uczestnicy Krajowego Zjazdu Delegatów. Naszym zadaniem jest koordynacja działań SKwP, aby te cele realizować w sposób zrównoważony. Do priorytetowych zadań z pewnością należy prowadzenie spójnych działań promocyjnych, obejmujących promocję zawodu księgowego i naszej organizacji. Księgowy to atrakcyjny i perspektywiczny zawód dla osób, które chcą się stale rozwijać. Chcemy tę myśl popularyzować, co – mam nadzieję – przyczyni się do zwiększenia liczby aktywnych członków SKwP. W ten sposób Stowarzyszenie będzie postrzegane jako nowoczesna organizacja zrzeszająca ekspertów o wysokich kompetencjach i koncentrująca się na sprawach etyki zawodowej.

Grażyna Voss: Jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu jest współpraca ze szkołami średnimi i uczelniami, która umożliwi promowanie zawodu i pokazanie młodym ludziom, że księgowy to nowoczesny pracownik odnajdujący się w gąszczu zmieniających się przepisów prawnych i w procesie cyfryzacji.

Paweł Zieniuk: Spośród wyznaczonych celów najistotniejsze dla mnie są te związane z działalnością szkoleniową SKwP. Chciałbym, aby oferta naszych kursów i szkoleń była nieustannie aktualizowana i odpowiadała na zmiany otoczenia prawno-gospodarczego, żeby księgowi wiedzieli, że SKwP nadąża za tymi zmianami oraz rozwojem technologii informatycznych wykorzystywanych w pracy księgowych. I wreszcie aby nasza oferta docierała do nowych pokoleń kandydatów na księgowych, wchodzących obecnie na rynek pracy.

Ewa Komorowska: Chciałabym się skupić na działaniach wspomagających księgowych. Widzę, jak bardzo jest to teraz ważne, szczególnie w sytuacji permanentnych zmian regulacji prawnych, ale również zmian pokoleniowych.

Leszek Lewandowicz: Skupiam się na obszarach dla mnie bliskich, a bardzo ważnych dla księgowych, czyli na prawie podatkowym i składkach ZUS. SKwP aktywnie uczestniczy w opiniowaniu projektów aktów prawnych, konsultowaniu tworzonych i obowiązujących przepisów. Na bieżąco zgłaszamy właściwym organom lub instytucjom problemy z ich stosowaniem. Wiele naszych uwag jest uwzględnianych. Jednak część zasadnych postulatów nie mogła być rozpatrzona pozytywnie z uwagi na ograniczenia natury politycznej. Zaryzykuję stwierdzenie, że gdyby nie działalność SKwP we wskazanym obszarze, to prawo podatkowe i składkowe byłoby jeszcze gorsze…

Stanisław Hońko: Będziemy kontynuować działania realizowane w poprzedniej kadencji, a także wdrażać nowe inicjatywy. Działania te można opisać skrótem 3W – wiedza, współpraca i wsparcie. Wiedza, bo stale doskonalimy ofertę edukacyjną SKwP, dbamy o jej aktualność i jakość. Ważną rolę odgrywa tu wydawnictwo Rachunkowość, dostarczające sprawdzone treści merytoryczne, na których księgowi mogą polegać. Współpraca, ponieważ SKwP stale współpracuje z przedsiębiorcami, zagranicą, uczelniami i ze szkołami średnimi. To również działania integrujące środowisko księgowych, przyczyniające się do kooperacji i wymiany doświadczeń między księgowymi. Wsparcie to cała gama działań SKwP jako organizacji reprezentującej polskich księgowych. Mam na myśli np. opiniowanie aktów prawnych, dążenie do zdefiniowania zawodu księgowego, występowanie w imieniu księgowych do władz i instytucji, promocję zawodu w mediach, reagowanie na krzywdzące księgowych wypowiedzi w mediach. Co do nowych inicjatyw to mamy sporo pomysłów, jednak wymagają one jeszcze przedyskutowania w szerszym gronie. Wiele z nich będzie odnosić się do promocji oraz usprawnień w zakresie organizacji. Jesteśmy także otwarci na propozycje naszych Członków.

Grażyna Voss: Zmiana wpisana jest w rozwój, również zawodowy, dlatego istotnym elementem będzie edukacja. Kursy, szkolenia i konferencje pozwolą na zdobycie aktualnej wiedzy, co zapewni profesjonalne wykonywanie zawodu.

Paweł Zieniuk: Nie można zapominać o działalności statutowej Stowarzyszenia – prelekcjach, bezpłatnych konsultacjach prowadzonych w większości naszych oddziałów okręgowych, wymianie doświadczeń w ramach konferencji i webinariów, wsparciu osób poszukujących pracy w branży księgowej, promocji zawodu i organizacji kampanii informacyjnych.

Stanisław Hońko: To prawda, wielokrotnie w mediach wypowiadaliśmy się, że księgowi byli cichymi bohaterami pandemii. Mimo lockdownu i pracy zdalnej to właśnie dzięki księgowym pracownicy otrzymywali wypłatę na czas, podatki były rozliczane na bieżąco, sporządzano sprawozdania finansowe. Tzw. Polski Ład spowodował chaos, jakiego nie pamiętają najstarsi księgowi. Dodatkowo księgowi byli obciążani odpowiedzialnością za niedopracowane przepisy, na co SKwP szybko i stanowczo reagowało w ramach akcji #MuremZaKsiegowymi. Czy czeka nas okres stabilizacji? Nie wiadomo. Z docierających do nas sygnałów wynika, że księgowi w najbliższych latach nie będą się nudzić. Mam tylko nadzieję, że wdrożenie nowych rozwiązań poprzedzą faktyczne, merytoryczne konsultacje społeczne i że zmiany te będą wprowadzane w rozsądnych terminach, dzięki czemu księgowi i dostawcy oprogramowania będą mogli się do nich przygotować.

Ewa Komorowska: To trudne pytanie. Ostatnie lata przyniosły duże zmiany – w prawie, w przedsiębiorstwach, technologiczne. Mierzymy się z coraz większym tempem zmian, a to oznacza brak stabilności. To cecha zmieniającego się świata.

Grażyna Voss: Zmieniające się otoczenie gospodarcze i różnorodność wyzwań stawianych przed księgowymi nie wprowadzą stagnacji w pracy zawodowej. Zmiany mają charakter ciągły, jednak możemy sobie tylko życzyć, aby ich tempo było dostosowane do możliwości rozwoju zawodowego i aby przyczyniły się one do zapewnienia wymaganych cech jakościowych sporządzanych raportów.

Ewa Komorowska: KSeF to zmiana przede wszystkim dla przedsiębiorstwa jako organizacji. Jej profesjonalne wdrożenie będzie ułatwieniem dla pionów finansowo-księgowych.

Leszek Lewandowicz: Zgadzam się, że KSeF to rewolucja – dla podatników i ich księgowych. Od chwili pojawienia się pomysłu wprowadzenia obligatoryjnego ustrukturyzowanego fakturowania jestem mocno zaangażowany w proces opiniowania i konsultowania tego rozwiązania. Przykład KSeF potwierdza, że traktujemy Ministerstwo Finansów jak partnera, a nie jak wroga. Liczne krytyczne uwagi mają na celu wypracowanie rozwiązań, które sprawdzą się w praktyce i nie będą dla podatników zbyt uciążliwe ani zbyt kosztowne.

Ustawa wprowadzająca obowiązkowy KSeF została opublikowana w Dzienniku Ustaw, jednak to nie koniec naszych działań. Przeciwnie, największa część pracy dopiero przed nami. Moim zdaniem przepisy w dalszym ciągu wymagają dopracowania. Część problemów być może uda się rozwiązać dzięki objaśnieniom podatkowym wydanym przez MF, ale obawiam się, że będą jeszcze potrzebne zmiany w samej ustawie. Do tego dochodzą przepisy wykonawcze i rozwiązania techniczne, a także organizacyjne. Wiele wskazuje na to, że 2024 r. zostanie w księgowości zdominowany przez KSeF.

Leszek Lewandowicz: Nie. Moim zdaniem konieczne jest jak najszybsze przygotowanie oraz przeprowadzenie przez Ministerstwo Finansów kampanii informacyjnej i instruktażowej. SKwP mogłoby wesprzeć te działania, docierając do swoich członków. Obawiam się, że do 1.07.2024 r. nie uda się dobrze przygotować podatników i księgowych do KSeF. Jest czas, aby rozwiązania prawne poddać szczegółowej analizie, wprowadzić poprawki, uświadomić podatników, dać im czas na przygotowanie, a może nawet opóźnić wprowadzenie zmian. Obowiązkowy KSeF przyniesie odczuwalne korzyści, ale dopiero po 2–3 latach od jego wprowadzenia. SKwP dołoży starań, by pierwsze lata nie stały się drogą przez mękę.

Ewa Komorowska: Pytanie należałoby zadać przedsiębiorcom – czy są gotowi na KSeF.

Stanisław Hońko: Zacznę od tego, że „zawód zaufania publicznego” nie ma ustawowej definicji. Nie ma też odpowiedników w innych krajach UE. Jedną z jego cech jest istnienie samorządu zawodowego, przejmującego część kompetencji państwa. Brak tego samorządu powoduje, że księgowi w Polsce nie są zawodem zaufania publicznego. Ale moim zdaniem tylko formalnie.

W praktyce spełniają inne warunki zaliczenia do takich zawodów, jak: profesjonalizm, specjalistyczne kwalifikacje, publiczne znaczenie wykonywanej pracy, powierzenie tajemnicy zawodowej czy istnienie norm etycznych. A zatem chociaż księgowi formalnie nie są zawodem zaufania publicznego, to cieszą się tym zaufaniem, przede wszystkim w swoim „naturalnym środowisku”, czyli w biznesie, sektorze publicznym i organizacjach pozarządowych.

Paweł Zieniuk: SKwP od wielu lat stara się propagować postrzeganie księgowego jako profesjonalnego doradcy i przewodnika po świecie biznesu, dostarczającego i interpretującego dane, które są kluczowe w wielu decyzjach biznesowych. Księgowi nie są oficjalnie zaliczani do zawodów zaufania publicznego, a przecież wykonywanie tego zawodu wymaga odpowiednich kwalifikacji i doświadczenia oraz spełniania wysokich wymogów etycznych.

Grażyna Voss: Prezentując zawód księgowego, przedstawiamy jego zalety, rolę kompetencji zawodowych, wysoki profesjonalizm i stosowanie wzorców etycznych. Jeśli weźmiemy pod uwagę zakres odpowiedzialności zawodowej księgowych w świetle różnych uregulowań prawnych i kary związane z ich naruszeniem oraz skutki nieetycznych zachowań, postrzeganie zawodu się zmienia. Uwypukla się jego złożoność i potrzeba ciągłego doskonalenia zawodowego. Kwantyfikowanie tych elementów nie jest proste, a nadużycia, oszustwa i przestępstwa gospodarcze utrudniają zaliczenie naszego zawodu do zawodów zaufania publicznego.

Leszek Lewandowicz: SKwP doprowadziło do ponownego wywołania tematu zdefiniowania lub uregulowania zawodu księgowego. W 2014 r. doszło do tzw. deregulacji usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych i pozostałych ewidencji podatkowych. Praktyka pokazała, że deregulacja ma pewne zalety, ale też spowodowała liczne problemy. W tej chwili jesteśmy na etapie rozważań, w jakim kierunku należy iść – pozostawienia stanu obecnego czy raczej pewnej formy uregulowania zawodu. Czekamy na końcowe wnioski Ministerstwa Finansów.

Stanisław Hońko: Przekazaliśmy do resortu finansów wyniki szerokich konsultacji środowiskowych, prowadzonych w ramach akcji #SluchamyKsiegowych. Z pełnym stanowiskiem, prezentującym różne możliwe scenariusze, można zapoznać się na naszej stronie internetowej (www.skwp.pl). Czekamy na podsumowanie wyników prekonsultacji. Od wniosków z podsumowania uzależniamy dalsze działania w tym obszarze.

Paweł Zieniuk: Dużym sukcesem SKwP jest zgłoszenie do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK) pięciu kwalifikacji rynkowych, adresowanych do osób zajmujących się rachunkowością oraz obsługą kadrowo-płacową. Stwarza to podbudowę do podkreślenia profesjonalizmu księgowych i ułatwia ocenę ich kwalifikacji. Opisy kwalifikacji rynkowych mogą zostać wykorzystane przy definiowaniu zawodu księgowego.

Stanisław Hońko: Pojęcie „księgowy” występuje w wielu przepisach, np. w Kodeksie spółek handlowych, ustawie o podatku od towarów i usług, ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym czy Ordynacji podatkowej. W żadnym z aktów prawnych nie definiuje się tego zawodu, co – jak przypuszczam – wynika z przekonania ustawodawcy, że wszyscy rozumieją, czym zajmuje się księgowy. Problem polega jednak na tym, że zakres obowiązków księgowych jest obecnie bardzo obszerny, a w konsekwencji pojęcie księgowego staje się niezwykle pojemne. Księgowym jest zarówno osoba prowadząca uproszczone ewidencje podatkowe w jednoosobowej działalności gospodarczej (co wcale nie jest łatwym zadaniem), jak i osoba sporządzająca sprawozdania finansowe według MSR. Zdefiniowanie zawodu jest zatem pierwszym krokiem do określenia drabiny kompetencji zawodowych, co powinno ułatwić planowanie kariery zawodowej. Jest również istotne z perspektywy pracodawców, którzy dzięki jasno określonym stopniom tej drabiny będą mogli określić wymagane kompetencje potencjalnych pracowników. SKwP ma bogate doświadczenie w tym zakresie, ponieważ od wielu lat certyfikuje księgowych w ramach 4-stopniowej ścieżki. Jest również inicjatorem urzędowo potwierdzonych kwalifikacji w ramach ZSK.

Ewa Komorowska: Ważna jest regulacja kwalifikacji, jakie powinien mieć kandydat na księgowego.

Grażyna Voss: Zdefiniowanie zawodu jest ważne, ale również trudne ze względu na charakter wykonywanych prac. Wprowadzenie ZSK i certyfikatów zawodowych dla samodzielnych księgowych, głównych księgowych i dyplomowanych księgowych tego nie ułatwia, ale wskazuje na poziom kompetencji, których posiadanie jest niezbędne do wykonywania zawodu.

Paweł Zieniuk: Ważne jest określenie, jakie czynności mieszczą się w ramach zawodu księgowego. Zdefiniowanie zawodu da księgowym stabilną pozycję i wiedzę, co im wolno, a czego nie, wyeliminuje możliwość zarzucania im naruszeń, podkreśli też siłę i prestiż zawodu.