Co się mieści w pojęciu „wynagrodzenia” objętego antykryzysowymi dopłatami z FP i FGŚP
Jak ustalać wynagrodzenie pracownika przy ubieganiu się o dopłatę z FGŚP lub z FP, w przypadku gdy pracownicy są wynagradzani akordowo bądź prowizyjnie, otrzymują stałe dodatki lub premie regulaminowe, bądź nagrody i premie uznaniowe?
Pracodawca, którego sytuacja finansowa pogorszyła się z powodu stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii koronawirusa, może wystąpić o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników (osoby w stosunkach pracy, nakładcy, zleceniobiorcy i zatrudnieni na umowach o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu, jeżeli z tego tytułu obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym). Ma do wyboru złożenie wniosku o dopłatę ze środków:
- FGŚP – na warunkach i w trybie określonych w art. 15g specustawy[1], lub
- FP – według zasad wskazanych w art. 15zzb specustawy.
[1] Ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych
Pracodawca, którego sytuacja finansowa pogorszyła się z powodu stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii koronawirusa, może wystąpić o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników (osoby w stosunkach pracy, nakładcy, zleceniobiorcy i zatrudnieni na umowach o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu, jeżeli z tego tytułu obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym). Ma do wyboru złożenie wniosku o dopłatę ze środków:
- FGŚP – na warunkach i w trybie określonych w art. 15g specustawy[1], lub
- FP – według zasad wskazanych w art. 15zzb specustawy.
[2] Ustawa z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (DzU poz. 1086).
[3] Ł. Guza, Dodatek z dopłatą, nagroda nie, „Dziennik Gazeta Prawna” z 21.05.2020 r.
Po wejściu w życie tarczy antykryzysowej 4.0[2] może się także ubiegać o dofinansowanie z FGŚP do wynagrodzenia pracowników nieobjętych: przestojem w rozumieniu art. 81 Kp, przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy, o których mowa w art. 15g ust. 1 specustawy.
We wszystkich tych przypadkach przepisy nie definiują pojęcia „wynagrodzenie”. Jego interpretacji dokonało jednak MRPiPS w odpowiedzi na pytania prasowe[3]. Oto co w praktyce wynika z tych wyjaśnień.
Stałe elementy płacowe
Żeby ustalić, co się mieści w wynagrodzeniu na gruncie specustawy, trzeba sięgnąć do dorobku orzeczniczego i naukowego o wynagrodzeniu w ogóle. Tak się bowiem składa, że nie jest ono również skonkretyzowane w Kp. Stąd resort pracy przypomniał, że według SN i doktryny wynagrodzenie za pracę to obowiązkowe, wypłacane okresowo świadczenie ze stosunku pracy o charakterze przysparzająco-majątkowym, należne pracownikowi od pracodawcy za wykonaną pracę odpowiednio do jej rodzaju, ilości i jakości (por. uchwała 7 sędziów SN z 30.12.1986 r., III PZP 42/86).
Normalnym wynagrodzeniem jest natomiast to, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie, a więc obejmujące zarówno wynagrodzenie zasadnicze, wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania, jak i dodatkowe składniki wynagrodzenia o charakterze stałym, jeżeli na podstawie obowiązujących w zakładzie pracy przepisów lub postanowień płacowych pracownik ma prawo do takich składników (wyrok SN z 3.06.1986 r., I PRN 40/86).
Co w takim razie należy rozumieć przez wynagrodzenie, o którym mowa art. 15g i 15zzb specustawy? Miesięczne wynagrodzenie brutto, które obejmuje wynagrodzenie o charakterze stałym i bezpośrednio związanym z wykonywaną funkcją lub zajmowanym stanowiskiem, bez dodatków, których uruchomienie jest uzależnione od spełnienia przez pracownika dodatkowych przesłanek, np. wykonywania określonych zadań – odpowiada MRPiPS. Podkreśla przy tym, że dodatki funkcyjny i stażowy oraz premia regulaminowa, jeżeli stanowią stały element wynagrodzenia, powinny zostać uwzględnione w kwocie wynagrodzenia brutto.
Pracodawca zawarł z organizacją związkową porozumienie o obniżeniu wymiaru czasu pracy pracowników działów sprzedaży i marketingu, przy adekwatnym obniżeniu im wynagrodzeń. Na wynagrodzenia w obu działach składają się: wynagrodzenia zasadnicze w kwotach stałych – według stawek określonych w załączniku do regulaminu wynagradzania, dodatki funkcyjne dla osób na stanowiskach kierowniczych, nagrody kwartalne. Ponadto zatrudnieni w dziale sprzedaży mają prawo do prowizji uzależnionych od sprzedaży, natomiast pracujący w dziale marketingu – do premii uznaniowej (brak kryteriów jej przyznawania).
Pracodawca zamierza wystąpić o dofinansowanie ze środków FGŚP do wynagrodzeń pracowników ze zmniejszonymi etatami. Ustalając zatem wartość wynagrodzeń, uwzględni: pensje zasadnicze, dodatki funkcyjne i prowizje (stały składnik wynagrodzenia o zmiennej wysokości – por. wyrok SN z 25.04.2014 r., II PK 192/13). Wyłączy natomiast:
- premie uznaniowe – świadczenie przyznawane przy braku jakichkolwiek warunków lub przy tak dużej ich ogólności, że niemożliwa jest kontrola ich spełnienia (por. uzasadnienie do wyroku SN z 20.01.2005 r., I PK 146/04),
- nagrody kwartalne – świadczenia wyjątkowe, za ponadprzeciętne wykonywanie obowiązków służbowych, a nie za „normalnie” wykonywaną pracę (por. uzasadnienie uchwały SN z 27.03.2007 r., II PZP 3/07).
Świadczenia uwzględniane w wynagrodzeniu | |
Rodzaj składnika | Uzasadnienie |
Wynagrodzenie zasadnicze | Jedyny obligatoryjny składnik wynagrodzenia za pracę (art. 78 Kp), który może być określony w różny sposób, np. w stałej kwocie, godzinowo, prowizyjnie, akordowo, w sposób mieszany (m.in. wyrok WSA w Bydgoszczy z 27.02.2018 r., II SA/Bd 1181/17) |
Dodatki i dodatkowe wynagrodzenie kodeksowe za: pracę w porze nocnej, godziny nadliczbowe, pracę w niedziele i święta, dyżur | Wynagrodzenie za dyżur przysługuje na podstawie art. 1515 Kp. Dodatek za pracę w nocy należy się na mocy art. 1518 Kp, za pracę w niedziele i święta – art. 15111 Kp, natomiast za godziny nadliczbowe – art. 1511 Kp, z tym że MRPiPS zaznacza, że w razie wprowadzenia przestoju ekonomicznego lub zmniejszania etatów praca w nadgodzinach nie powinna być stosowana – zamiast tego niektórzy pracownicy powinni zostać przywróceni do poprzednich warunków zatrudnienia, jeśli jest taka konieczność |
Dodatki fakultatywne, np. funkcyjne, stażowe, motywacyjne, zadaniowe, frekwencyjne, specjalne | Świadczenia o charakterze stałym[*] |
Premie i inne składniki o charakterze roszczeniowym (regulaminowym) | Świadczenia nabywane wskutek spełnienia ściśle określonych kryteriów (m.in. wyroki SN z 13.01.2005 r., II PK 115/04, i 3.09.2013 r., I PK 33/13) |
Wynagrodzenie urlopowe i za inne usprawiedliwione nieobecności, jeśli przepisy przewidują zachowanie wynagrodzenia | Świadczenia przysługujące na mocy art. 172 i art. 80 Kp oraz przepisów wykonawczych, wypłacane ze środków pracodawcy |
Wynagrodzenie chorobowe | Świadczenie gwarancyjne, przysługujące na mocy art. 92 Kp, wypłacane ze środków pracodawcy |
Świadczenia wyłączane z wynagrodzenia | |
Premie uznaniowe i nagrody | Świadczenia typowo motywacyjne, których przyznanie zależy od swobodnego uznania pracodawcy, niemające charakteru roszczeniowego, wypłacane doraźnie (m.in. wyrok SA w Poznaniu z 8.08.2018 r., III APa 7/18) |
Ekwiwalenty pieniężne, np. za pranie odzieży roboczej czy używanie do pracy sprzętu albo narządzi należących do pracownika | Świadczenie rekompensujące koszty poniesione przez pracownika, które obciążają pracodawcę (m.in. wyrok SA w Łodzi z 17.10.2019 r., III AUa 992/18) |
Odprawy (np. emerytalno-rentowa), odszkodowania | Świadczenie jednorazowe nieprzysługujące za okres wykonywania/niewykonywania pracy, lecz związane z określonym zdarzeniem, np. zakończeniem stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę[**] |
Inne świadczenia związane ze stosunkiem pracy, lecz niemające charakteru wynagrodzeniowego | Świadczenia przyznawane i wypłacane np. ze środków zfśs, związane z dodatkowym ubezpieczeniem czy opieką medyczną (m.in. wyrok WSA w Bydgoszczy z 27.02.2018 r., II SA/Bd 1181/17) |
[*] Por. Kodeks pracy. Komentarz, red. K. Walczak, C.H. Beck 2020, komentarz do art. 78.
[**] Por. Kodeks pracy. Komentarz, red. A. Sobczyk, C.H. Beck 2020, komentarz do art. 78.
Klasyfikacja świadczeń
Resort pracy przypomniał, że o przypisaniu danego elementu płacowego do wynagrodzenia decyduje abstrakcyjnie doktryna, a w konkretnych sprawach decydują o tym sądy. Tę zasadę trzeba także odnosić do wynagrodzenia w rozumieniu specustawy (patrz tabela).
Objęty przez pracodawcę przestojem ekonomicznym pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim, za czas którego pracodawca wypłaca mu wynagrodzenie chorobowe. Nie wyklucza to możliwości otrzymania dofinansowania do wynagrodzenia tego pracownika. Według wyjaśnień MRPiPS konieczne jest jednak rozliczenie się z wojewódzkim urzędem pracy za okres zwolnienia lekarskiego. Pracodawca będzie musiał zwrócić niewykorzystane środki, ponieważ wynagrodzenie chorobowe odpowiada 80% wynagrodzenia miesięcznego.
Pracodawca wypłaca pracownikom, objętym porozumieniem ze stroną pracowniczą o obniżeniu wymiaru czasu pracy, wynagrodzenie akordowe.
Jego wysokość zależy od wydajności pracownika i wykonania przez niego ustalonych norm pracy (art. 83 § 1 Kp). Stąd poziom wynagrodzenia w każdym miesiącu może być inny (por. wyrok SO w Łodzi z 17.04.2019 r., VIII U 1770/18), lecz nie niższy niż minimalna płaca ustawowa (2600 zł w 2020 r. przy pełnym etacie).
To utrudnia jego ustalenie w celu otrzymania dofinansowania z FGŚP lub z FP. Resort pracy wskazuje zatem, żeby w takim przypadku przyjąć ostatnie wynagrodzenie wypłacone przed złożeniem wniosku. Pracodawca powinien postąpić identycznie, jeśli wynagradzał pracowników prowizyjnie.
Zaloguj się
Aby czytać dalej, jeśli masz wykupiony abonament
Kup dostęp do tego artykułu
Cena dostępu do pojedynczego artykułu tylko 12,30
Kup abonament
Abonamenty on-line | Prenumeratorzy | Członkowie SKwP | ||||||||
|
Bezpłatny dostęp do tego artykułu i ponad 3500 innych, dla prenumeratorów miesięcznika „Rachunkowość". Pomoc w uzyskaniu dostępu:
|
15% rabat na wszystkie zakupy. Zapytaj o kod w swoim Oddziale. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce jest organizacją, do której należy ponad 26 000 księgowych, a członkostwo wiąże się z licznymi korzyściami. |
„Rachunkowość” - od 75 lat źródło rzetelnej wiedzy!
Skróty w artykułach
- dyrektywa 112 – dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 347 z 11.12.2006 r.)
- dyrektywa 2013/34/UE – dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z 26.06.2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek (...) (DzUrz UE L 182 z 29.06.2013 r.)
- Kc – ustawa z 23.04.1964 r. Kodeks cywilny (DzU z 2023 r. poz. 1610)
- KIMSF – interpretacje Komitetu ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej
- Kks – ustawa z 10.09.1999 r. Kodeks karny skarbowy (DzU z 2023 r. poz. 654)
- Kp – ustawa z 26.06.1974 r. Kodeks pracy (DzU z 2023 r. poz. 1465)
- Kpc – ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (DzU z 2023 r. poz. 1550)
- Ksh – ustawa z 15.09.2000 r. Kodeks spółek handlowych (DzU z 2022 r. poz. 1467)
- KSR – Krajowe Standardy Rachunkowości
- MSR – Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (ang. International Accounting Standards) wydawane od 2002 r. jako MSSF
- MSSF – Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (ang. International Financial Reporting Standards)
- Op – ustawa z 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (DzU z 2023 r. poz. 2383)
- Ppsa – ustawa z 30.08.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU z 2023 r. poz. 1634)
- rozporządzenie o instrumentach finansowych – rozporządzenie Ministra Finansów z 12.12.2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (DzU z 2017 r. poz. 277)
- rozporządzenie o konsolidacji – rozporządzenie Ministra Finansów z 25.09.2009 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowych grup kapitałowych (DzU z 2017 r. poz. 676)
- rozporządzenie składkowe – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU z 2023 r. poz. 728)
- rozporządzenie z 13.09.2017 r. – rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2020 r. poz. 342)
- specustawa – ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn. DzU z 2023 r. poz. 1327)
- uobr – ustawa z 11.05.2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (DzU z 2023 r. poz. 1015)
- uor – ustawa z 29.09.1994 r. o rachunkowości (DzU z 2023 r. poz. 120)
- updof – ustawa z 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2022 r. poz. 2647)
- updop – ustawa z 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (DzU z 2022 r. poz. 2587)
- upol – ustawa z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (DzU z 2023 r. poz. 70)
- US GAAP – Amerykańskie Standardy Rachunkowości (ang. Generally Accepted Accounting Principles)
- ustawa akcyzowa – ustawa z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (DzU z 2023 r. poz. 1542)
- ustawa emerytalna – ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1251)
- ustawa KAS – ustawa z 16.11.2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (DzU z 2023 r. poz. 615)
- ustawa o KRS – ustawa z 20.08.1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (DzU z 2023 r. poz. 685)
- ustawa o PCC – ustawa z 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (DzU z z 2023 r. poz. 170)
- ustawa o VAT – ustawa z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (DzU z 2023 r. poz. 1570)
- ustawa o zfśs – ustawa z 4.03.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 2023 r. poz. 998)
- ustawa zasiłkowa – ustawa z 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2022 r. poz. 1732)
- ustawa zdrowotna – ustawa z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2022 r. poz. 2561)
- usus – ustawa z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2023 r. poz. 1230)
- uzpd – ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
- Założenia koncepcyjne MSSF – Założenia koncepcyjne sprawozdawczości finansowej (Conceptual Framework for Financial Reporting)
- CEIDG – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
- EOG – Europejski Obszar Gospodarczy
- FEP – Fundusz Emerytur Pomostowych
- FGŚP – Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
- FP – Fundusz Pracy
- FS – Fundusz Solidarnościowy
- IASB – Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości
- IS – izba skarbowa
- KAS – Krajowa Administracja Skarbowa
- KIS – Krajowa Informacja Skarbowa
- KNF – Komisja Nadzoru Finansowego
- KRBR – Krajowa Rada Biegłych Rewidentów
- KRS – Krajowy Rejestr Sądowy
- KSB – Krajowe Standardy Badania
- MF – Minister Finansów
- MPiPS – Minister Pracy i Polityki Społecznej
- MRiF – Minister Rozwoju i Finansów
- MRiPS – Minister Rodziny i Polityki Społecznej
- MSiG – Monitor Sądowy i Gospodarczy
- NSA – Naczelny Sąd Administracyjny
- PANA – Polska Agencja Nadzoru Audytowego
- PIBR – Polska Izba Biegłych Rewidentów
- PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
- pkpir – podatkowa księga przychodów i rozchodów
- PPK – pracownicze plany kapitałowe
- RM – Rada Ministrów
- SA – sąd apelacyjny
- sf – sprawozdanie finansowe
- skok – spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa
- SN – Sąd Najwyższy
- SO – sąd okręgowy
- TK – Trybunał Konstytucyjny
- TSUE – Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej
- UCS – urząd celno-skarbowy
- UE – Unia Europejska
- US – urząd skarbowy
- WDT – wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów
- WNT – wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
- WSA – wojewódzki sąd administracyjny
- zfśs – zakładowy fundusz świadczeń socjalnych