Co nowego w prawie - 89

Informacje o udziałach w spółkach nieruchomościowych

Od 1.01.2022 r. spółka nieruchomościowa musi przekazywać informacje o podmiotach posiadających w niej (bezpośrednio lub pośrednio) udziały (akcje) dające co najmniej 5% praw głosu albo co najmniej 5% praw do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną, albo co najmniej 5% ogólnej liczby tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze, wraz z podaniem liczby posiadanych przez nich takich praw. Z kolei podatnicy mający prawa do tego typu spółek przekazują informacje o liczbie takich praw.

Informacje są składane Szefowi KAS według stanu na ostatni dzień roku podatkowego spółki nieruchomościowej, a gdy nie jest ona podatnikiem podatku dochodowego – na ostatni dzień jej roku obrotowego, w terminie do końca 3. miesiąca po zakończeniu roku podatkowego/obrotowego spółki.

Ponieważ Ministerstwo Finansów nie przygotowało rozwiązań technicznych pozwalających na przesyłanie tych danych, przedłużono termin – do 30.09.2022 r. – dla spółek, których rok podatkowy/obrotowy kończy się od 31.12.2021 do 31.05.2022 r.

Tak wynika z obowiązującego od 31.03.2022 r. rozporządzenia MF z 29.03.2022 r. w sprawie przedłużenia terminu przekazywania informacji dotyczących spółek nieruchomościowych (DzU poz. 709).

Rozporządzenie MF z 8.04.2022 r. w sprawie przesyłania informacji dotyczących spółek nieruchomościowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (DzU poz. 806) wskazuje, że informacje należy opatrywać jedynie kwalifikowanym podpisem elektronicznym i pobrać UPO. Weszło w życie 13.04.2022 r. Od 14.04.2022 r. obowiązuje zaś analogiczne rozporządzenie MF z 8.04.2022 r. w sprawie przesyłania informacji dotyczących spółek nieruchomościowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU poz. 815).

Rejestracja podatnika akcyzy

Rozporządzenie MF z 29.03.2022 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych, które powinny być zawarte w dokumentach związanych z rejestracją w zakresie podatku akcyzowego (DzU z 2022 r. poz. 713), zastępuje dotychczasową regulację z tego zakresu, precyzując, które dane należy podać. Uwzględnia, że obowiązek złożenia zgłoszenia rejestracyjnego w podatku akcyzowym ma obecnie również wysyłający podmiot zagraniczny, który nie wyznaczył przedstawiciela podatkowego. W Centralnym Rejestrze Podmiotów Akcyzowych musi zarejestrować się także podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy akcyzowej, ale nieposiadający NIP. Weszło w życie 1.04.2022 r.

Sprawozdania organizatorów gier hazardowych

Od 1.04.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 29.03.2022 r. w sprawie sprawozdawczości podmiotów urządzających i prowadzących działalność w zakresie gier hazardowych (DzU poz. 718). Zastąpiło dotychczasową regulację z tego zakresu. Wprowadza zmiany dotyczące przekazywanych informacji, co ma na celu rozpoczęcie prowadzenia monitoringu aktywności graczy w internecie oraz w grach na automatach.

Zawiera nowe wzory formularzy: IGH-1, IGH/1A, IGH/1B, IGH/1C, IGH/1D, IGH/1E. Informacje IGH/1B, IGH/1C, IGH/1D i IGH/1E przystosowano do składania za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Należy je stosować do danych przekazywanych za II kwartał 2022 r.

Sprzedaż dekoderów bez kasy fiskalnej

Rozporządzenie MF z 29.03.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (DzU poz. 724) wprowadza zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji dostawy dekoderów, dokonywanej na zasadach określonych w ustawie z 24.02.2022 r. o wsparciu gospodarstw domowych w ponoszeniu kosztów związanych ze zmianą standardu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej (DzU poz. 501). Weszło w życie 4.04.2022 r., z mocą od 21.03.2022 r.

Ceny transferowe

Od 8.04.2022 r. obowiązują rozporządzenia MF z 29.03.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dokumentacji cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU poz. 777) oraz z 2.04.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dokumentacji cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (DzU poz. 778).

Przewidują m.in., że w dokumentacji ma się znaleźć informacja, czy podmiot powiązany, zobowiązany do sporządzenia lokalnej dokumentacji, ma status mikroprzedsiębiorcy lub małego przedsiębiorcy, uprawniający do skorzystania ze zwolnienia z analizy porównawczej bądź analizy zgodności.

Analiza cen transferowych ma obejmować przyjęte zasady dotyczące praw wspólników lub stron umowy spółki osobowej do udziału w zysku bądź majątku oraz uczestnictwa w stratach.

W grupowej dokumentacji cen transferowych, w zakresie informacji finansowych i podatkowych grupy kapitałowej, wprowadzono obowiązek zawarcia wykazu i zwięzłego opisu nie tylko jednostronnych uprzednich porozumień cenowych wydanych dla podmiotów powiązanych grupy kapitałowej, lecz także porozumień inwestycyjnych i porozumień podatkowych.

Podmiot powiązany może wybrać, czy dokumentacja cen transferowych ma uwzględniać analizę porównawczą lub analizę zgodności, również w przypadku dokumentacji sporządzonej za rok podatkowy rozpoczynający się po 31.12.2020 r.

Pomoc Ukraińcom

Obowiązująca od 15.04.2022 r. ustawa z 8.04.2022 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 830) wprowadza m.in. zmiany w updof polegające na:

• przyznaniu podatnikom PIT prawa do dodatkowej preferencji w postaci odliczenia od dochodu również wartości darowizny przekazanej na rzecz organizacji pozarządowych, której koszt wytworzenia lub cenę nabycia zaliczyli już do kosztów uzyskania przychodów,
• umożliwieniu Ukraińcom złożenia oświadczenia o przeniesieniu swojego ośrodka interesów życiowych do Polski i uzyskania statusu polskiego rezydenta podatkowego od pierwszego dnia przyjazdu.

Do katalogu podmiotów uprawnionych do otrzymania darowizn na cele przeciwdziałania skutkom wojny w Ukrainie, zaliczanych przez darczyńców do kosztów podatkowych w PIT i CIT, dodano wojewodów.

Ponadto na mocy nowelizacji:

• w Banku Gospodarstwa Krajowego utworzono Fundusz Gwarancji Kryzysowych, z którego będą udzielane gwarancje i poręczenia spłaty kredytów lub innych zobowiązań, zaciągniętych przez przedsiębiorców,
• można zatrudniać Ukraińców w administracji samorządowej i rządowej, bez konieczności potwierdzania znajomości języka polskiego,
• kadrze akademickiej z Ukrainy łatwiej podjąć zatrudnienie w polskich uczelniach – zagraniczne tytuły/stopnie będą uznawane,
• w ciągu 7 dni do Ministerstwa Zdrowia należy zgłosić wykonywanie zatrudnienia przez ukraińskich lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarki i położne, posiadających warunkowe prawo wykonywania zawodu,
• ZUS może odstąpić od wszczynania postępowania z urzędu lub zawieszać postępowania wszczęte przed dniem rozpoczęcia konfliktu zbrojnego w Ukrainie – ze względu na utrudniony dostęp do dokumentów i informacji z tego państwa.

Łatwiejsza droga do „pomostówki”

20.04.2022 r. weszła w życie ustawa z 9.03.2022 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 755). Emeryturę pomostową będzie można nabyć, nie rozwiązując wcześniej umowy o pracę. Natomiast aby podjąć wypłatę, trzeba będzie się z pracodawcą rozstać. W przeciwnym razie emerytura zostanie zawieszona. Dotychczas warunek rozwiązania umowy o pracę był sporym utrudnieniem dla ubezpieczonych, szczególnie gdy nie byli pewni, czy ZUS zaliczy im wszystkie okresy jako pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a w związku z tym – czy nie zostaną bez środków do życia.

Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) zyska, ale dopiero od 2023 r., uprawnienia do kontrolowania sporządzanego przez pracodawcę wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, oraz do kontroli ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. PIP będzie mogła nakazać umieszczenie:

• stanowiska pracy, na którym są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w wykazie stanowisk pracy, wykreślenie go z wykazu oraz sporządzenie korekty wpisu dokonanego w tym wykazie,
• pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wykreślenie go z ewidencji oraz sporządzenie korekty wpisu w tej ewidencji.

Zmiany w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych dotyczą wysokości dofinansowania prowadzonych przez płatników składek projektów dotyczących działań skierowanych na utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej zatrudnionych. Wyniesie ono 80% szacowanej wartości projektu, jednak nie więcej niż maksymalna dopuszczalna kwota dofinansowania określona w regulaminie konkursu.

Klasyfikacja zawodów

W różnych terminach, m.in. od 20.04.2022 i od 1.01.2023 r., wchodzą w życie przepisy rozporządzenia MRiPS z 15.04.2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (DzU poz. 853). Zapewniają spójność klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego z klasyfikacją zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Umożliwiają prowadzenie kształcenia w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w nowych zawodach szkolnictwa branżowego: monter konstrukcji targowo-wystawienniczych, technik obsługi przemysłu targowo-wystawienniczego, technik montażu i automatyki stolarki budowlanej, technik izolacji przemysłowych, technik przemysłu jachtowego, na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych.

Refundacje składek ZUS osób niepełnosprawnych

Od 20.04.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MRiPS z 15.04.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych (DzU poz. 839).

Uwzględnia wydłużenie terminu płatności składek ZUS do 20. dnia miesiąca następującego po okresie prowadzenia działalności gospodarczej. W związku z tym wydłużono termin składania wniosku o wypłatę refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osoby niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą (Wn-U-G) – zamiast do ostatniego dnia miesiąca, w którym przypadał termin płatności składek, do ostatniego dnia kolejnego miesiąca. Rozporządzenie zawiera także zmieniony wzór formularza Wn-U-G.

Obsługa sprawozdań finansowych przez KAS

28.04.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 8.04.2022 r. w sprawie wyznaczenia organu Krajowej Administracji Skarbowej do wykonywania zadań Szefa Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie przyjmowania i obsługi oraz udostępniania sprawozdań finansowych podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU poz. 814). Chodzi o Naczelnika Zachodniopomorskiego Urzędu Skarbowego w Szczecinie.

Oznaczanie wyrobów akcyzowych

Od 6.05.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 8.04.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy (DzU poz. 860). Wprowadza dodatkowe sposoby oznaczania wyrobów winiarskich i płynu do papierosów elektronicznych. Zawiera nowe wzory załączników: „Sposoby nanoszenia banderol na opakowania jednostkowe wyrobów akcyzowych” i „Wstępne zapotrzebowanie na banderole podatkowe i legalizacyjne”.

Prawo holdingowe i zmiany w radach nadzorczych

13.10.2022 r. wejdzie w życie ustawa z 9.02.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 807). To obszerna nowelizacja, która dotyczy funkcjonowania grup spółek, a także zarządzania i nadzoru nad nimi.

Grupę spółek zdefiniowano jako spółkę dominującą i spółkę albo spółki zależne, będące spółkami kapitałowymi, kierujące się zgodnie z uchwałą o uczestnictwie w grupie spółek wspólną strategią w celu realizacji wspólnego interesu (interes grupy spółek), uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółką zależną lub spółkami zależnymi.

Uchwałę o uczestnictwie w grupie spółek podejmuje większością 3/4 głosów zgromadzenie wspólników albo walne zgromadzenie spółki zależnej. Uczestnictwo w grupie spółek jest ujawniane w rejestrze przez spółkę dominującą i spółkę zależną.

Spółka dominująca może wydać swojej spółce zależnej wiążące polecenie (pisemnie lub elektronicznie pod rygorem nieważności) dotyczące prowadzenia jej spraw, jeżeli jest to uzasadnione interesem grupy spółek, a przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Wiążące polecenie wskazuje co najmniej:

• oczekiwane przez spółkę dominującą zachowanie spółki zależnej,
• interes grupy spółek,
• spodziewane korzyści lub szkody spółki zależnej,
• przewidywany sposób i termin naprawienia spółce zależnej szkody poniesionej w wyniku wykonania wiążącego polecenia.

Zarząd spółki zależnej podejmuje uchwałę w przedmiocie wykonania bądź niewykonania wiążącego polecenia. Może odmówić, gdy jego wykonanie doprowadziłoby do niewypłacalności albo zagrożenia niewypłacalnością tej spółki, istnieje uzasadniona obawa, że jest ono sprzeczne z interesem spółki i wyrządzi jej szkodę, która nie będzie naprawiona przez spółkę dominującą lub inną spółkę zależną uczestniczącą w grupie spółek w ciągu 2 lat. Umowa spółki zależnej może określać te warunki inaczej.

Członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator spółki zależnej nie ponoszą odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia.

Spółka dominująca może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki zależnej uczestniczącej w grupie spółek oraz żądać od niej udzielenia informacji. Odpowiada wobec spółki zależnej za wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia szkodę, która nie została naprawiona w terminie wskazanym w tym poleceniu, chyba że nie ponosi winy.

Zmiany dotyczą też uprawnień wspólników (akcjonariuszy) mniejszościowych. Możliwy będzie przymusowy wykup udziałów wspólników reprezentujących nie więcej niż 10% kapitału zakładowego spółki zależnej przez spółkę dominującą, reprezentującą bezpośrednio, pośrednio lub na podstawie porozumień z innymi osobami co najmniej 90% kapitału zakładowego spółki zależnej.

Ustanie uczestnictwa w grupie spółek następuje wskutek podjęcia większością 3/4 głosów uchwały zgromadzenia wspólników lub przez złożenie przez spółkę dominującą spółce zależnej oświadczenia o ustaniu tego uczestnictwa.

Nie stosuje się przepisów o spółce zależnej do spółek publicznych, w likwidacji, w upadłości lub objętych nadzorem nad rynkiem finansowym.

Kadencję organów spółki oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Wzmocniono nadzór nad spółką sprawowany przez radę nadzorczą, głównie przez szybszy dostęp do informacji.

Jeśli sprawozdanie finansowe spółki podlega badaniu ustawowemu, rada nadzorcza musi z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem zawiadomić kluczowego biegłego rewidenta, który je przeprowadzał, o terminie posiedzenia, którego przedmiotem są sprawy dotyczące sprawozdania z działalności spółki. Spółka musi zapewnić kluczowemu biegłemu (lub innemu przedstawicielowi firmy audytorskiej) uczestnictwo w posiedzeniu rady nadzorczej, tak aby mógł przedstawić radzie nadzorczej sprawozdanie z badania, w tym ocenę podstaw przyjętego oświadczenia odnoszącego się do zdolności spółki do kontynuowania działalności, i odpowiedzieć na pytania członków rady.

Rada nadzorcza może wyłonić ze swojego grona doraźny lub stały komitet do pełnienia określonych czynności nadzorczych. Może podjąć uchwałę w sprawie zbadania przez wybranego doradcę rady nadzorczej, na koszt spółki, określonej sprawy dotyczącej działalności spółki lub jej majątku, jeżeli przewidziano to w umowie spółki.

Do Ksh wprowadzono przepisy karne przewidujące odpowiedzialność za nieprzekazanie w terminie informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień bądź przekazanie ich niezgodnie ze stanem faktycznym lub zatajanie danych wpływających w istotny sposób na treść tych informacji, dokumentów, sprawozdań albo wyjaśnień.

W składzie zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, a także likwidatorem oraz prokurentem, nie mogą być m.in. osoby skazane prawomocnym wyrokiem za przyjmowanie i wręczanie korzyści majątkowych, przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych.

Ustawa zmodyfikowała ponadto zasady obliczania podstawy wymiaru składki zdrowotnej przedsiębiorców, w szczególności w zakresie korygowania tej podstawy o tzw. różnice remanentowe, i uwzględniania dochodu ze sprzedaży składników majątku trwałego. Do podstawy tej, co do zasady, nie będzie się też wliczać przychodów wolnych od PIT (wyjątki zostały wskazane w przepisach). W tym zakresie regulacje ustawy weszły w życie 13.04.2022 r.

W DzU z 2022 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• Kodeks karny skarbowy (poz. 859),
• o Krajowej Administracji Skarbowej (poz. 813),
• o podatku od sprzedaży detalicznej (poz. 761),
• o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej (poz. 846),
• o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (poz. 690),
• o związkach zawodowych (poz. 854),
• o obrocie instrumentami finansowymi (poz. 861),
• o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (poz. 837),
• o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (poz. 793);

• rozporządzenia MPiPS w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (poz. 740).