Co nowego w prawie - 86

Exit tax

Kolejny raz przedłużono termin zapłaty podatku od dochodu z niezrealizowanych zysków (z tytułu przeniesienia składników majątku za granicę) – do czasu zbycia składnika majątku lub jego utraty w inny sposób (np. umorzenie lub wykup). Jest na to czas:

• do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik utraci w całości lub w części składnik majątku będący przedmiotem opodatkowania, w przypadku gdy utrata w całości lub w części tego składnika majątku nastąpi przed 1.12.2023 r., lub
• do 31.12.2023 r. – w pozostałych przypadkach.

Tak wynika z obowiązującego od 25.12.2021 r. rozporządzenia MF z 21.12.2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie przedłużenia terminu do wpłaty przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych podatku należnego od dochodów z niezrealizowanych zysków (DzU poz. 2409).

Mapa pomocy regionalnej

Od 31.12.2021 r. obowiązuje rozporządzenie RM z 14.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków udzielania zwolnień z podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych, stanowiących regionalną pomoc inwestycyjną, pomoc na kulturę i zachowanie dziedzictwa kulturowego, pomoc na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną, pomoc na infrastrukturę lokalną, pomoc na rzecz regionalnych portów lotniczych oraz pomoc na rzecz portów (DzU poz. 2472).

W latach 2022–2027 obowiązuje zmieniona mapa pomocy regionalnej (w stosunku do lat 2014–2021). Progi pomocy obowiązujące od 2022 r. odpowiadają intensywnościom pomocy określonym przez nową mapę pomocy regionalnej. Złagodzono warunki utrzymania miejsc pracy powstałych w wyniku inwestycji, na którą została udzielona pomoc – przez 5 lat, a w przypadku MŚP – 3 lata. Warunek ten nadal będzie spełniony, gdy likwidacja miejsc pracy nastąpiła między 1.01.2020 a 30.06.2021 r. Wydłużono obowiązywanie rozporządzenia pomocowego do końca 2023 r. Gminy mogą więc przedłużyć gminne programy pomocy w postaci zwolnień z podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych.

Gwarancje bankowe na leasing

31.12.2021 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 20.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania przez Bank Gospodarstwa Krajowego pomocy publicznej w formie gwarancji transakcji leasingowych w związku ze skutkami COVID-19 (DzU poz. 2413), które określa warunki udzielania MŚP pomocy publicznej w formie gwarancji transakcji leasingowych. Komisja Europejska wydłużyła możliwość stosowania środków pomocowych do 30.06.2022 r. oraz zwiększyła pułapy pomocy. Uwzględnia to rozporządzenie nowelizujące.

Poprawka w Polskim Ładzie – składka zdrowotna

Od 1.01.2022 r. obowiązuje ustawa z 17.12.2021 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2469). Wprowadza poprawkę w tzw. Polskim Ładzie dotyczącą objęcia składką zdrowotną osób, które zostały zwolnione od PIT, tzn. rodziców co najmniej 4 dzieci, osób powracających z zagranicy oraz tych, które mimo ukończenia powszechnego wieku emerytalnego zrezygnują z pobierania emerytury (także mundurowej), aby dalej pracować, wykonywać zlecenia bądź prowadzić działalność gospodarczą (art. 21 ust. 1 pkt 152–154 updof). Te osoby będą jednak zobowiązane płacić składkę zdrowotną w wysokości nie wyższej niż hipotetyczna zaliczka na PIT obliczona zgodnie z przepisami w brzmieniu obowiązującym na 31.12.2021 r.

Podatek u źródła

1.01.2022 r. weszły w życie rozporządzenia MF z 29.12.2021 r. w sprawie przesyłania oświadczenia emitenta i oświadczenia płatnika w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU poz. 2504) oraz w sprawie przesyłania oświadczenia emitenta i oświadczenia płatnika w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (DzU poz. 2507).

Dotyczą przesyłania:

• oświadczenia emitenta o dochowaniu należytej staranności w poinformowaniu podmiotów z nim powiązanych o warunkach zwolnienia w stosunku do podmiotów powiązanych,
• oświadczenia płatnika o posiadaniu dokumentów wymaganych przez przepisy prawa podatkowego dla zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, oraz nieposiadaniu wiedzy uzasadniającej przypuszczenie, że istnieją okoliczności wykluczające możliwość zastosowania stawki podatku, zwolnienia lub niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Należy je przesyłać drogą elektroniczną i opatrywać podpisem elektronicznym albo zaufanym.

Erozja podatkowa

Od 1.01.2022 r. Hiszpania stała się stroną Konwencji zapobiegającej erozji podatkowej i od tego dnia obowiązuje ona w relacjach między Polską a Hiszpanią. Tak wynika z obowiązującego od 27.12.2021 r. oświadczenia rządowego z 16.11.2021 r. w sprawie mocy obowiązującej w relacjach między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Hiszpanii Konwencji wielostronnej implementującej środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzonej w Paryżu dnia 24 listopada 2016 r., oraz jej zastosowania w realizacji postanowień Umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Hiszpanii o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, podpisanej w Madrycie dnia 15 listopada 1979 r. (DzU poz. 2415).

Ryczałtowy PIT od zagranicznych przychodów

W updof wprowadzono nowy, zryczałtowany sposób opodatkowania przychodów zagranicznych, uzyskanych przez osoby przenoszące miejsce zamieszkania i rezydencję podatkową na terytorium Polski (rozdz. 6b). Warunkiem skorzystania z tej preferencji jest ponoszenie w każdym roku opodatkowania wydatków na wzrost gospodarczy, rozwój nauki i szkolnictwa, ochronę dziedzictwa kulturowego lub krzewienie kultury fizycznej. 1.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 23.12.2021 r. w sprawie rodzajów wydatków uprawniających do skorzystania z prawa do opodatkowania ryczałtem przychodów uzyskanych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby przenoszące miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (DzU poz. 2443), które dookreśla warunki ryczałtu. Beneficjenci tego rozwiązania są zobowiązani do zapłaty zryczałtowanego podatku (200 tys. zł rocznie) oraz ponoszenia wydatków na ww. cele (100 tys. zł rocznie). Mogą to czynić np. przez inwestycje, sponsoring, wspieranie organizacji pożytku społecznego, ochrony zabytków.

Ewidencja przychodów ryczałtowców

Obowiązujące od 1.01.2022 r. rozporządzenie MF z 17.12.2021 r. w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (DzU poz. 2414) uwzględnia zmiany wynikające z ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2105), która wprowadziła 2 nowe stawki ryczałtu, tj. 12 i 14%, a także zmiany w zakresie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych, w tym w zakresie zasad prowadzenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Zawiera nowy wzór ewidencji przychodów. Ma zastosowanie do przychodów osiągniętych od 1.01.2022 r.

Preferencje w podatku u źródła

Od 1.01.2022 r. obowiązują rozporządzenia MF z 29.12.2021 r. w sprawie przesyłania wniosku o wydanie opinii o stosowaniu preferencji w zakresie podatku dochodowego od osób w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (DzU poz. 2485) oraz w sprawie przesyłania wniosku o wydanie opinii o stosowaniu preferencji w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (DzU poz. 2496). Płatnicy składający wniosek o wydanie opinii wysyłają go za pomocą oprogramowania udostępnionego na stronie MF. Rozporządzenie zastąpiło dotychczasową regulację z tego zakresu.

Kasy fiskalne

1.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 22.12.2021 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących (DzU poz. 2442). Przedłuża istniejące zwolnienia na kolejne 2 lata (2022 i 2023) przy utrzymaniu na dotychczasowym poziomie kryterium wielkości sprzedaży, tj. 20 tys. zł dla podmiotów kontynuujących, a także dla rozpoczynających działalność gospodarczą (dla tych ostatnich liczone w proporcji). Nowością jest objęcie – od 1.07.2022 r. – automatycznych myjni samochodowych obowiązkiem posiadania kas.

Krajowy System e-Faktur

Od 1.01.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 27.12.2021 r. w sprawie korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (DzU poz. 2481). Wymaga to uwierzytelnienia kwalifikowanym podpisem elektronicznym, kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną, podpisem zaufanym albo wygenerowanym przez Krajowy System e-Faktur ciągiem znaków przypisanym do podatnika lub podmiotu uprawnionego. Dostęp do faktury ustrukturyzowanej jest możliwy poprzez podanie:

• numeru identyfikującego daną fakturę w Systemie,
• numeru faktury,
• NIP lub innego identyfikatora nabywcy,
• imienia i nazwiska lub nazwy nabywcy,
• kwoty należności ogółem.

Pandemiczne zwolnienie z VAT

1.01.2022 r. weszły w życie rozporządzenia MF z 23.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (DzU poz. 2464) oraz z 30.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (DzU poz. 2495).

Dodano zwolnienie importu towarów przez: Komisję Europejską, agencję lub organ utworzone przez UE, w przypadku gdy następuje w ramach wykonywania zadań powierzonych ww. podmiotom na mocy prawa UE w celu reagowania na pandemię COVID-19. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy importowane towary są wykorzystywane przez ww. podmioty natychmiast lub w późniejszym terminie, do celów dalszej odpłatnej dostawy towarów, odpłatnego eksportu towarów i odpłatnej WDT.

W drugim rozporządzeniu stawkę VAT 0% przewidziano dla dostaw towarów i świadczenia usług na rzecz Komisji Europejskiej, agencji lub organu utworzonych przez UE, posiadających siedzibę lub przedstawicielstwo na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego, w przypadku nabycia tych towarów i usług w ramach wykonywania zadań powierzonych im na mocy prawa UE w celu reagowania na pandemię COVID-19.

Przepisy obu rozporządzeń stosuje się odpowiednio także odnośnie do 2021 r.

Zwrot VAT

Od 1.01.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 28.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie miejsca świadczenia usług oraz zwrotu kwoty podatku naliczonego jednostce dokonującej nabycia (importu) towarów lub usług (DzU poz. 2497). O ponad 700 zł podwyższono kwotę zwrotu podatku – do 20 989 zł – dla członków personelu Frontexu, zatrudnionych na okres roku lub dłużej, z tytułu nabycia na terytorium kraju, przeznaczonego do ich użytku osobistego w RP m.in. pojazdu silnikowego, raz na 3 lata.

Ponadto Komisja Europejska, agencja lub organ utworzony przez UE, posiadające siedzibę lub przedstawicielstwo na terytorium kraju, mogą się ubiegać o zwrot VAT z tytułu nabycia towarów i usług w ramach wykonywania zadań powierzonych im na mocy prawa UE w celu reagowania na pandemię COVID-19. Dokonuje go Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.

Zmiany w akcyzie i Polskim Ładzie

1.01.2022 r. weszła w życie ustawa z 9.12.2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2427). To obszerna nowelizacja wielu ustaw, która m.in.:

• przewiduje elektronizację wewnątrzunijnych przemieszczeń wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą; monitoring z użyciem systemu EMCS zastąpi dotychczasowe dokumenty papierowe; wprowadzono elektroniczny uproszczony dokument towarzyszący, nowe definicje podmiotów uprawnionych do wysyłania i odbierania wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy w obrocie wewnątrzunijnym,
• wprowadza możliwość objęcia wyrobów akcyzowych procedurą tranzytu zewnętrznego po zakończeniu procedury wywozu do chwili wyprowadzenia wyrobów z terytorium UE i określenie wspólnego wykazu dowodów alternatywnych potwierdzających wyprowadzenie wyrobów akcyzowych poza terytorium UE,
• nakłada obowiązki na składającego zgłoszenie celne przywozowe – podawania numeru akcyzowego zarejestrowanego podmiotu wysyłającego i podmiotu odbierającego oraz dowodu, że przywożone wyroby są przeznaczone do wysyłki z terytorium państwa członkowskiego przywozu na terytorium innego państwa członkowskiego, a także niepowtarzalnego administracyjnego numeru ewidencyjnego (ARC),
• umożliwia przedstawienie numeru ARC w dowolnej formie, a nie tylko na wydruku e-AD,
• zmienia przepisy o ubytkach wyrobów akcyzowych przemieszczanych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy,
• w razie sprzedaży wyrobów akcyzowych na odległość (z podatkiem zapłaconym w innym kraju i przeznaczonych bezpośrednio dla konsumentów) umożliwia rozliczenie akcyzy w kraju, bez konieczności skorzystania z usług pośrednika; do złożenia zabezpieczenia akcyzowego jest zobowiązany także „wysyłający/sprzedawca”, jeżeli nie wyznaczy przedstawiciela podatkowego,
• umożliwia posiadanie jednego zabezpieczenia akcyzowego generalnego albo ryczałtowego gwarantującego płatność akcyzy lub opłaty paliwowej w związku z działalnością na podstawie wszystkich posiadanych zezwoleń akcyzowych oraz potwierdzeń dokonanych rejestracji – w przypadku podmiotu prowadzącego skład podatkowy lub zarejestrowanego wysyłającego, występujących jednocześnie w charakterze uprawnionego wysyłającego, oraz podmiotu prowadzącego skład podatkowy lub zarejestrowanego odbiorcy, występujących jednocześnie w charakterze uprawnionego odbierającego,
• zawiera zmiany dotyczące alkoholu, m.in. aktualizuje kody CN wina musującego i innych musujących napojów fermentowanych; zawiera preferencje, w tym obniżenie do 50% podstawowej stawki akcyzy dla małych producentów napojów alkoholowych, w tym głównie obniżkę do 50% podstawowej stawki podatku; wprowadza system certyfikowania wielkości produkcji małych producentów wyrobów alkoholowych; precyzuje zwolnienia z akcyzy alkoholu etylowego skażonego całkowicie oraz częściowo, alkoholu etylowego zużywanego do produkcji lekarstw; wprowadza przepisy zapobiegające rozbieżnościom w kwalifikacji odwróconych struktur hybrydowych, powstającym między systemami opodatkowania osób prawnych w przypadku struktur hybrydowych z udziałem państw trzecich, stanowiących mechanizmy unikania opodatkowania,
• przesuwa z 1.01.2022 na 1.01.2023 r. termin całkowitej elektronizacji ewidencji akcyzowej i innych dokumentacji,
• przesuwa z 1.07.2022 na 1.01.2023 r. możliwość kontrolowania przez Inspekcję Handlową oleju napędowego.

Ustawa wprowadziła też poprawki w tzw. Polskim Ładzie, m.in. w:

• uldze dla klasy średniej (przychody z działalności gospodarczej opodatkowanej według skali, w celu ustalenia ulgi dla klasy średniej, będzie trzeba pomniejszać o koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, a nie o bliżej nieokreślone „koszty prowadzenia działalności”),
• kosztach uzyskania przychodów przy przekształceniach spółek,
• podatku od przerzuconych dochodów.

Elektronizacja akcyzy

Od 1.01.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 29.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ewidencji i innych dokumentacji dotyczących wyrobów akcyzowych i znaków akcyzy (DzU poz. 2475). Uwzględnia, że odsunięto w czasie – do 1.01.2023 r. – obowiązek elektronicznego prowadzenia ewidencji i innych dokumentacji. Uwzględnia także, że ww. ustawą ustalono stawkę akcyzy na alkohol etylowy wyprodukowany przez gorzelnie należące do producentów owoców, produkujące rocznie ponad 10 hl alkoholu etylowego z owoców dostarczanych im przez producentów owoców, pochodzących z ich upraw własnych lub osób z nimi zamieszkujących i utrzymujących się wspólnie. W przypadku tych gorzelni dokumentacja dodatkowo zawiera dane obejmujące dane producenta owoców, datę zawarcia umowy, rodzaj i ilość owoców dostarczonych i zużytych, a także ilość alkoholu etylowego wyprodukowanego dla producenta owoców, wyrażoną w dm3 100% vol., oraz datę jego wydania temu producentowi.

Przeładunek wyrobów akcyzowych

1.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 29.12.2021 r. w sprawie dokumentacji dotyczącej zwrotu akcyzy oraz przeładunku wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy (DzU poz. 2498). Powtarza przepisy z dotychczasowej regulacji z tego zakresu (zmienił się tytuł). Uwzględnia, że od 1.01.2022 do 12.02.2023 r. do papierowego dokumentu UDT będą stosowane wprost przepisy zmienionego rozporządzenia Komisji nr 3649/92. Nowe rozporządzenie nie zawiera regulacji dotyczących określenia wzoru oraz sposobu obiegu kart UDT, a także warunków, na jakich dokument handlowy może zastąpić UDT.

Certyfikacja małych producentów piwa

Od 1.01.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 30.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (DzU poz. 2501). Warunkiem zastosowania obniżonych stawek akcyzy do napojów alkoholowych (wino, napoje fermentowane oraz wyroby pośrednie) jest posiadanie przez producenta tych napojów certyfikatu małego producenta. Analogiczne certyfikaty wprowadzono również dla małych producentów piwa (w poprzednim roku kalendarzowym wyprodukowali do 200 tys. hl piwa), którym przysługuje obniżenie w wysokości 50% standardowej kwoty akcyzy. Zwolniono od akcyzy wszystkie wyroby akcyzowe, z chwilą ich zniszczenia przez uprawniony organ wykonujący orzeczenie sądu o przepadku tych wyrobów.

Ponadto uwzględniono, że zwolnienie od akcyzy dotyczy ciężkich frakcji olejów opałowych (pozostałe oleje opałowe, zaliczane do kodu CN 2707 99 99, które do niedawna jako klasyfikowane do kodu CN 2710 19 64, korzystały ze zwolnienia od akcyzy).

Deklaracje akcyzowe

1.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 17.12.2021 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych w sprawie podatku akcyzowego oraz deklaracji w sprawie przedpłaty podatku akcyzowego (DzU poz. 2436). Zastąpiło dotychczasową regulację z tego zakresu i zawiera nowe wzory formularzy. Do rozliczeń za okresy rozliczeniowe przypadające przed 1.04.2022 r. stosuje się dotychczasowe wzory.

Wyższe odpisy na zfśs

Z ustawy z 17.12.2021 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (DzU poz. 2445), obowiązującej od 1.01.2022 r., wynika, że w 2022 r.:

• podstawą przy obliczaniu odpisu na zfśs jest przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w II półroczu 2019 r., czyli 4434,58 zł (wzrost z 4134,02 zł w 2021 r.),
• do ustalania odpisu na zfśs dla nauczycieli stosuje się kwotę bazową obowiązującą 1.01.2019 r. – podstawą odpisu będzie 110% tej kwoty, czyli 3349,73 zł (wzrost z 3028,21 zł w 2021 r.),
• podstawą ustalania wynagrodzenia osób kierujących niektórymi spółkami jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w IV kwartale 2016 r., czyli 4403,78 zł (w największych spółkach najwyższe wynagrodzenie zasadnicze wynosi 15-krotość tej kwoty) – czyli bez zmian w stosunku do lat 2020 i 2021.

Świadczenie dodatkowe

1.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie Prezesa RM z 27.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego wykazu świadczeń dodatkowych, które mogą być przyznane osobom kierującym niektórymi podmiotami prawnymi, oraz trybu ich przyznawania (DzU poz. 2411). Kierownikom i głównym księgowym zatrudnionym w państwowych jednostkach budżetowych (z wyjątkiem m.in. organów administracji publicznej i organów wymiaru sprawiedliwości) może być przyznane świadczenie dodatkowe z tytułu zatrudnienia, w postaci dodatku w związku ze zwiększeniem zakresu wykonywanych zadań, w szczególności związanym ze sprawowaniem merytorycznego nadzoru nad realizowanymi projektami. Świadczenie to jest przyznawane na czas zwiększenia zakresu wykonywanych zadań.

Sprawozdawczość w sektorze finansów publicznych

Od 1.01.2022 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 20.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (DzU poz. 2431). Wiąże się z wejściem – od 2022 r. – Bankowego Funduszu Gwarancyjnego do sektora finansów publicznych, a w związku z tym z wprowadzeniem odpowiednich sprawozdań. Ponadto jednostki:

• organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego będą sporządzać sprawozdania wyłącznie w formie elektronicznej,
• budżetowe mające siedzibę poza terytorium RP mogą sporządzać sprawozdania w walucie obcej, w której jest prowadzona rachunkowość.

Zawiera nowe wzory:

• Rb-Z: Kwartalne sprawozdanie o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji,
• Rb-UZ: Roczne sprawozdanie uzupełniające o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych,
• Rb-N: Kwartalne sprawozdanie o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych.

Wyższe świadczenia wypadkowe dla rolników

1.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 20.12.2021 r. w sprawie określenia wysokości jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej oraz zasiłku chorobowego (DzU poz. 2396).

Jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej wynosi 1033 zł (dotychczas 809 zł) za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Zasiłek chorobowy wynosi 20 zł (dotychczas 10 zł) za każdy dzień czasowej niezdolności do pracy trwającej nieprzerwanie co najmniej 30 dni. Natomiast w czasie epidemii przysługuje zasiłek chorobowy w kwocie 30 zł za każdy dzień czasowej niezdolności do pracy trwającej nieprzerwanie nie dłużej niż 14 dni, spowodowanej COVID-19.

Koszty nadzoru nad rynkiem finansowym

Obowiązujące od 1.01.2022 r. rozporządzenie MF z 23.12.2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat na pokrycie kosztów nadzoru nad rynkiem kapitałowym (DzU poz. 2466) określa wysokość opłat za wpis do odpowiedniego rejestru KNF oraz opłat rocznych, powiązanych z działalnością transgraniczną instytucji zbiorowego inwestowania. Wynoszą od 300 do 1200 euro. Opłata za udzielenie przez KNF zezwolenia na wycofanie akcji z obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu to równowartość 4500 euro.

Koszty nadzoru bankowego

1.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie Prezesa RM z 30.12.2021 r. w sprawie wpłat na pokrycie kosztów nadzoru bankowego (DzU poz. 2486). Zmienia zasady obowiązujące od 2020 r. Ulga dla banków spółdzielczych (płatność za nadzór 80% standardowej kwoty) powodowała, że banki nie pokrywały całych kosztów nadzoru. Wprowadzono więc tzw. kwotę kompensacyjną. Pokryją ją banki nieuczestniczące w systemie ochrony. Obniżona należność z tytułu kosztów nadzoru za dany rok będzie przysługiwała bankowi, który jest uczestnikiem systemu ochrony na 1 stycznia danego roku kalendarzowego.

Banki nadal mają same obliczać należności. Wzór formularza deklaracji banku o wniesionych wpłatach na pokrycie kosztów nadzoru stanowi załącznik do rozporządzenia. Bank rozpoczynający działalność pierwszą należną wpłatę uiszcza za rok kalendarzowy następujący 2 lata po roku, w którym rozpoczął działalność. Gdy rok obrotowy nie pokrywa się z kalendarzowym, pierwszą należną wpłatę uiszcza się za rok kalendarzowy następujący 2 lata po roku, w którym zakończył się pierwszy rok obrotowy tego banku.

Potrącanie z wynagrodzeń skazanych

Od 6.01.2022 r. obowiązuje zmiana w Kodeksie karnym wykonawczym, wprowadzona ustawą z 17.12.2021 r. o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy (DzU poz. 22). Zwiększa potrącenia z wynagrodzenia za pracę przysługującego skazanemu – z 45 do 51%. Przeznacza się je na cele Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych oraz Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy.

Łatanie Polskiego Ładu – zaliczki na PIT

8.01.2022 r. z mocą od 1.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 7.01.2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (DzU poz. 28). Ma zniwelować skutki niższych wypłat pracowników, emerytów, rencistów i zleceniobiorców spowodowanych tzw. Polskim Ładem.

Szerzej na ten temat w artykule Łatanie dziur w Polskim Ładzie – Minister Finansów przedłużył terminy poboru i zapłaty zaliczek na PIT.

Dotacje na renty wyrównawcze

Od 15.01.2022 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Aktywów Państwowych z 5.01.2022 r. w sprawie dotacji budżetowej przeznaczonej na finansowanie rent wyrównawczych (DzU poz. 90). Modyfikuje zasady ubiegania się przez przedsiębiorstwa górnicze o dotacje na wypłatę tzw. rent wyrównawczych. Będą one wypłacane w transzach. Przedsiębiorstwo ma składać miesięczne (do 15. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni) i roczne rozliczenia. Ponadto z rozporządzenia usunięto przepisy dotyczące przyznawania dotacji ZUS na finansowanie ekwiwalentów pieniężnych z tytułu prawa do bezpłatnego węgla.

Świadczenie teleinformatyczne

20.01.2022 r. weszło w życie rozporządzenie RM z 19.01.2022 r. w sprawie wysokości świadczenia teleinformatycznego dla osób realizujących zadania z zakresu cyberbezpieczeństwa (DzU poz. 131). Precyzuje zasady wypłaty (zob. „Rachunkowość” nr 1/2022) dodatku do wynagrodzeń osób pracujących na stanowiskach związanych z zapewnianiem bezpieczeństwa w sieciach teleinformatycznych sektora publicznego. To kwota od 2 tys. do 30 tys. zł – w zależności od doświadczenia i zadań danej osoby.

Sprawozdawczość budżetowa

Obowiązujące od 22.01.2022 r. rozporządzenie MF z 11.01.2022 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (DzU poz. 144) przewiduje m.in.:

• przekazywanie sprawozdań jednostek samorządu terytorialnego oraz ich jednostek organizacyjnych tylko w formie elektronicznej,
• obowiązki sprawozdawcze państwowych jednostek budżetowych prowadzących działalność oświatą i posiadających dochody własne (sprawozdanie Rb-34),
• doprecyzowanie przepisów o stanie środków finansowych na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych i urzędów skarbowych,
• zmianę instrukcji sporządzania sprawozdania Rb-27 z wykonania planu dochodów budżetowych w związku z uchyleniem opłaty komorniczej,
• uaktualnienie sprawozdań Rb-70, Rb-27S oraz Rb-27ZZ, Rb-27S, Rb-28UE, Rb-PDP,
• uwzględnienie udziałów jednostek samorządu terytorialnego w opłacie od „małpek”.

Świadczenie kompensacyjne

Jeśli w wyniku szczepienia ochronnego wystąpiły u zaszczepionego – w ciągu 5 lat od dnia podania szczepionki – działania niepożądane, w wyniku których osoba ta wymagała hospitalizacji przez okres nie krótszy niż 14 dni, to przysługuje jej świadczenie kompensacyjne wypłacane z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych, wynoszące zasadniczo od 3 tys. do 100 tys. zł. Kwoty świadczenia są wolne od PIT. Tak wynika z obowiązującej od 27.01.2022 r. ustawy z 17.12.2021 r. o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 64).

Zatrudnianie cudzoziemców

29.01.2022 r. weszła w życie ustawa z 17.12.2021 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 91). Ma usprawnić legalizację pobytu cudzoziemców przebywających w Polsce w związku z wykonywaniem pracy, w szczególności postępowania związane z udzieleniem zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Wydłuża z 6 do 24 mies. maksymalny okres dopuszczalnego powierzenia pracy cudzoziemcowi w związku z jednym oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy, wpisanym przez powiatowy urząd pracy do ewidencji oświadczeń (dotyczy niektórych państw, m.in. Ukrainy, Białorusi, Rosji).

Postępowania wojewody mają trwać krócej, m.in. przez wprowadzenie nowego trybu zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Rozszerzono katalog okoliczności niewymagających zmiany tego zezwolenia. Cudzoziemiec nie musi mieć miejsca zamieszkania oraz źródła stabilnego i regularnego dochodu. Wystarczy, że otrzymuje wynagrodzenie nie niższe niż minimalne. Wydanie zezwolenia ma trwać w I instancji do 60 dni, a odwołanie – do 90 dni.

Uwolnienie rolniczego handlu detalicznego

Obowiązująca od 4.02.2022 r. ustawa z 15.12.2021 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia prowadzenia przez rolników rolniczego handlu detalicznego (DzU poz. 138) to element tzw. Polskiego Ładu. Rozszerza m.in. obszar – na całą Polskę – na którym mogą być prowadzone dostawy żywności od rolnika do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego (z wyjątkami dotyczącymi żywności pochodzenia zwierzęcego, której zbywanie będzie możliwe nadal wyłącznie na obszarze województwa lub na obszarach powiatów bądź miast sąsiadujących).

Rolniczy handel detaliczny dotyczy żywności jedno- (wtedy powinna ona w całości pochodzić z własnego gospodarstwa) lub wieloskładnikowej (co najmniej jeden składnik pochodzący w całości z własnego gospodarstwa). Zniesiono maksymalne limity żywności zbywanej w odniesieniu do konsumentów.

W updof podwyższono kwotę przychodów zwolnionych z PIT (od 1.01.2022 r.) – z 40 tys. do 100 tys. zł – ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych (z wyjątkiem uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym zwolnionych z podatku dochodowego).

Rekompensata dla gmin za elektrownie wiatrowe

Wsteczna zmiana definicji elektrowni wiatrowej spowodowała obniżenie podatku od nieruchomości otrzymywanego przez gminy w 2018 r., a przez to zaburzenie ich gospodarki budżetowej (bo zakładały wyższe wpływy). Na konieczność zrekompensowania gminom utraconych dochodów wskazał TK w wyroku z 22.07.2020 r. (K 4/19). Maksymalna wysokość rekompensaty dla danej gminy wynosi wartość dochodów utraconych w 2018 r. na skutek nowelizacji dotyczących OZE. Na złożenie wniosku do wojewody gminy mają 3 mies., licząc od 5.02.2022 r., czyli od daty wejścia w życie ustawy z 17.11.2021 r. o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych (DzU poz. 30).

Zmiany w mediacjach

30.06.2022 r. wejdzie w życie ustawa z 2.12.2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2459). Wynika z niej m.in., że wnioski o zawezwanie do próby ugodowej oraz o mediację pozasądową, prowadzone bez zaangażowania sądu, będą skutkowały zawieszeniem biegu przedawnienia, a nie jak dotychczas jego przerwaniem.

Więcej sytuacji będzie kwalifikowanych jako wyzysk – oprócz „przymusowego położenia, niedołęstwa, niedoświadczenia” także „brak dostatecznego rozeznania drugiej strony co do przedmiotu umowy”. Wzmocniono pozycję pokrzywdzonego, wprowadzając domniemanie, zgodnie z którym jeżeli wartość świadczenia jednej ze stron w chwili zawarcia umowy przewyższa co najmniej 2-krotnie wartość świadczenia wzajemnego, domniemywa się, że przewyższa je w stopniu rażącym. Pokrzywdzony będzie mieć prawo wyboru, tzn. może żądać zmniejszenia swojego świadczenia lub zwiększenia należnego mu świadczenia bądź unieważnienia umowy. Wydłużono termin na skorzystanie z uprawnień z tytułu wyzysku – z 2 do 3 lat od dnia zawarcia umowy, a jeżeli stroną umowy jest konsument – do 6 lat.

Ponadto zwolniono z odpowiedzialności solidarnej za zapłatę czynszu i innych należnych opłat pełnoletnich zstępnych stale zamieszkujących z najemcą oraz pozostających na jego utrzymaniu, którzy nie są w stanie utrzymać się samodzielnie.

W DzU z 2022 r. ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• o podatku akcyzowym (poz. 143),
• o podatku od czynności cywilnoprawnych (poz. 111),
• o wpłatach z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa (poz. 44),
• Prawo bankowe (poz. 2439),
• o niektórych zabezpieczeniach finansowych (poz. 133),
• o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku (poz. 5),
• o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 (poz. 93),
• o organizacjach pracodawców (poz. 97);

• rozporządzeń MF w sprawie:

• szczególnych zasad rachunkowości spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (poz. 75),
• przedłużenia okresu ważności znaków akcyzy naniesionych na opakowania jednostkowe wyrobów spirytusowych (poz. 132).