Co nowego w prawie - 71

Konwencja MLI w relacjach z Kazachstanem

25.09.2020 r. weszło w życie Oświadczenie rządowe z 5.08.2020 r. w sprawie mocy obowiązującej w relacjach między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Kazachstanu Konwencji wielostronnej implementującej środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzonej w Paryżu 24.11.2016 r., oraz jej zastosowania w realizacji postanowień Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Kazachstanu w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Ałmaty 21.09.1994 r. (DzU poz. 1650). Konwencja obowiązuje w relacjach z Kazachstanem od 1.10.2020 r.

Koło ratunkowe dla rachunkowości skok

7.10.2020 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 1.10.2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rachunkowości spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych (DzU poz. 1710), które ma im ułatwić funkcjonowanie w czasie pandemii.

Umożliwiono:

• przenoszenie do pozycji pozabilansowych trwale niespłacanych należności, które nie uległy przedawnieniu,
• uwzględnianie zmian terminów (harmonogramu) spłat należności w związku z odroczeniem spłat kredytów i pożyczek udzielonych przez skok członkom kas, tak aby nie wywołało to negatywnych skutków finansowych dla kas przez tworzenie odpisów na tego typu ekspozycje, co stanowiłoby dodatkowe (oprócz uszczuplenia przychodów ze względu na brak spłaty) obciążenie finansowe kas (obowiązuje do końca 2020 r.),
• uwzględnianie wartości zabezpieczenia przy pomniejszaniu podstawy tworzenia odpisów aktualizujących w dłuższym niż dotychczas okresie (do 120 mies. dla hipoteki na nieruchomości oraz 96 mies. dla pozostałych zabezpieczeń).

Nowelizacja przepisów covidowych

Od 9.10.2020 r. obowiązuje ustawa z 7.10.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-19 (DzU poz. 1747), przy czym niektóre jej przepisy obowiązują od innych dat. Poniżej zestawienie ważniejszych zmian.

1. Opłata paliwowa. Od 1.01.2022 r. stawka opłaty paliwowej określona w ustawie o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym wynosi:

• 152,61 zł za 1000 l benzyn silnikowych oraz wyrobów powstałych ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami (w 2021 r. – 165,14 zł),
• 329,12 zł za 1000 l olejów napędowych, wyrobów powstałych ze zmieszania tych olejów z biokomponentami oraz biokomponentów stanowiących samoistne paliwa (w 2021 r. – 338,53 zł),
• 186,32 zł za 1000 kg gazów i innych wskazanych w ustawie wyrobów (w 2021 r. – 198,25 zł).

1.01.2021 r. wejdą też w życie zmiany w ustawie akcyzowej, które dotyczą stawek akcyzy od paliw silnikowych i korespondują ze zmianami stawek opłaty paliwowej.

2. VAT. W 2021 r. utrzymano podwyższone stawki VAT, przez uzależnienie możliwości ich obniżenia od stosowania pierwotnej formuły stabilizującej reguły wydatkowej. Tym samym podwyższone w 2011 r. stawki 23% i 8% będą obowiązywać dziesiąty rok, choć miały być wprowadzone tymczasowo.

3. Zmiany w tzw. specustawie. RM, w celu przeciwdziałania COVID-19, może przyjmować programy rządowe udzielania wsparcia finansowego, skierowane do poszczególnych przedsiębiorców lub ich grup.

W czasie epidemii kolegialne organy samorządów zawodowych, a także ich organy wykonawcze oraz inne organy wewnętrzne mogą podejmować uchwały przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość lub w trybie obiegowym.

W okresie ograniczenia lub zawieszenia funkcjonowania szkół pracodawca musi zwolnić młodocianego pracownika, odbywającego przygotowanie zawodowe, z obowiązku świadczenia pracy. Nie dotyczy to młodocianego pracownika, który:

• jest uczniem branżowej szkoły I stopnia i w okresie ograniczenia lub zawieszenia funkcjonowania szkoły realizuje zajęcia z zakresu kształcenia ogólnego lub kształcenia zawodowego teoretycznego na terenie szkoły,
• spełnia obowiązek nauki przez realizowanie przygotowania zawodowego u pracodawcy w pozaszkolnym systemie kształcenia,
• o ile u pracodawcy nie występują zdarzenia, które ze względu na aktualną sytuację epidemiologiczną mogą zagrozić zdrowiu młodocianego pracownika.

Pracodawca zachowuje prawo do refundacji, nawet jeśli młodociany nie pracuje. Przepisy te obowiązują z mocą wsteczną od 1.09.2020 r.

Podatnikowi prowadzącemu działalność gospodarczą, u którego z powodu COVID-19 nastąpił spadek obrotów o co najmniej 25% w dowolnym miesiącu przypadającym po 31.01.2020 r. w porównaniu z miesiącem poprzednim lub analogicznym miesiącem roku poprzedniego, będzie można udzielić wsparcia w postaci odroczenia terminu płatności podatku, rozłożenia na raty (na podstawie art. 67a § 1 pkt 1 i 2 Op). Dotyczy podatku, którego termin płatności upływa po 31.12.2019 r., lub zaległości podatkowej powstałej po tym dniu (zmieniony art. 15zzzh).

Wprowadzono korzystniejsze zasady obliczania zasiłków chorobowych, macierzyńskich w wypadku osób, które straciły na tych świadczeniach, gdyż wcześniej zostały objęte tzw. przestojem ekonomicznym, oraz pracowników, w stosunku do których – w związku z COVID-19 – zastosowano elastyczne zasady ustalania czasu pracy, zawarto porozumienie o wprowadzeniu systemu równoważnego czasu pracy lub porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia. W odniesieniu do tych osób wyłączono stosowanie art. 40 ustawy zasiłkowej. Podstawa wymiaru ich świadczeń podlega ponownemu przeliczeniu – na wniosek świadczeniobiorcy.

Hipoteki na komercyjnych nieruchomościach

16.10.2020 r. weszło w życie rozporządzenie MFFiPR z 8.10.2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wyższej wagi ryzyka dla ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach (DzU poz. 1814). Dla ekspozycji zabezpieczonych hipoteką na lokalach biurowych lub innych nieruchomościach komercyjnych przypisuje się wagę ryzyka równą 100%, z wyjątkiem nieruchomości komercyjnych służących prowadzeniu przez kredytobiorcę własnej działalności gospodarczej i nieprzynoszących dochodu generowanego przez czynsz lub zyski z ich sprzedaży, którym przypisuje się wagę ryzyka równą 50%. Ma to uwolnić kapitał, który banki będą mogły przeznaczyć na finansowanie gospodarki.

Obrót instrumentami finansowymi

Obowiązujące od 22.10.2020 r. rozporządzenie MF z 24.09.2020 r. w sprawie dopuszczania instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi do obrotu na rynku regulowanym (DzU poz. 1724) powtarza przepisy zastępowanego nim rozporządzenia MF z 11.10.2005 r. (DzU poz. 1699), dostosowując je do obecnego stanu prawnego. Podmiot uprawniony do ubiegania się o dopuszczenie instrumentów finansowych do obrotu na rynku regulowanym to obecnie tylko spółka prowadząca rynek regulowany, gdyż w międzyczasie zniesiono podział na rynek giełdowy i pozagiełdowy. Przedmiotem obrotu na rynku regulowanym mogą być wyłącznie instrumenty finansowe, które podlegają swobodnemu obrotowi. W związku z tym nie mogą to być tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania. Wskazano na konieczność uwzględnienia opisu ryzyka specyficznego dla obligacji oraz umieszczenia informacji określającej grupę inwestorów, do których kierowane są instrumenty finansowe, co ma sprzyjać ochronie inwestorów.

Akcyza na tytoń

22.10.2020 r. weszło w życie rozporządzenie MFFiPR z 19.10.2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (DzU poz. 1852). Uszczegóławia zasady zwalniania od akcyzy przeznaczonych do badań naukowych lub związanych z jakością produktu:

1) wyrobów tytoniowych,

2) płynu do papierosów elektronicznych,

3) wyrobów nowatorskich,

4) suszu tytoniowego, w ilości 20 g na każde 200 kg badanego suszu.

Zwolniony został susz zużyty przez pośredniczący podmiot tytoniowy do badań naukowych lub badań związanych z jakością produktu, w ilości 20 g na każde 200 kg badanego suszu.

Papierosy przeznaczone do weryfikacji maksymalnego poziomu wydzielanych substancji smolistych, nikotyny i tlenku węgla zwolniono z chwilą ich przeznaczenia do tej weryfikacji, pod warunkiem że zostaną całkowicie zużyte w trakcie wykonywanych badań.

Piecza zastępcza z preferencjami spadkowymi

Od 27.10.2020 r. obowiązuje ustawa z 17.09.2020 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (DzU poz. 1761). Poprawia sytuację osób w pieczy zastępczej, umożliwiając zaliczenie ich do pierwszej grupy podatkowej. Dodano bowiem przepis, że za zstępnych uważa się również osoby, które przebywają lub przebywały w rodzinie zastępczej, w rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej, a za wstępnych także odpowiednio osoby tworzące rodzinę zastępczą, prowadzące rodzinny dom dziecka lub pracujące z dziećmi w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej.

Nowa treść klauzuli wykonalności

Jeżeli orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne, w treści klauzuli wykonalności wskazuje się, z jaką datą orzeczenie się uprawomocniło. Jeśli z treści orzeczenia o kosztach procesu nie wynika wprost, od jakiej daty należą się od nich odsetki – na podstawie art. 98 § 11 Kpc, w klauzuli wykonalności wskazuje się datę, od której te odsetki się należą. Zmiany mają na celu ujednolicenie praktyki sądowej. Wynikają z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 5.10.2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia brzmienia klauzuli wykonalności (DzU poz. 1789), które weszło w życie 29.10.2020 r.

Stare znaki akcyzy na alkoholu

Do 30.06.2021 r. przedłużono ważność „starych” znaków akcyzy naniesionych na opakowania jednostkowe wyrobów spirytusowych, co umożliwi sprzedaż zapasów wyrobów oznaczonych dotychczasowymi znakami akcyzy. Wynika to z obowiązującego od 29.10.2020 r. rozporządzenia MF z 25.09.2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie przedłużenia okresu ważności znaków akcyzy naniesionych na opakowania jednostkowe wyrobów spirytusowych (DzU poz. 1794).

W DzU ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (poz. 1842),
• Kodeks cywilny (poz. 1740),
• o wspieraniu nowych inwestycji (poz. 1752),
• o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (poz. 1787),
• o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (poz. 1643),
• o przedsiębiorstwach państwowych (poz. 1644),
• o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności (poz. 1645),
• o elektronicznym fakturowaniu w zamówieniach publicznych, koncesjach na roboty budowlane lub usługi oraz partnerstwie publiczno-prywatnym (poz. 1666),
• Prawo dewizowe (poz. 1708),
• o świadczeniach przedemerytalnych (poz. 1725);

• rozporządzenia Prezydenta RP w sprawie określenia wzorów formularzy oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej i o stanie majątkowym (poz. 1825).