Co nowego w prawie - 69

Zmiany w postępowaniu egzekucyjnym w administracji

Ustawa z 11.09.2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 2070) wprowadziła nowe zasady w zakresie sposobu przekazywania tytułów wykonawczych, wniosków egzekucyjnych i dodatkowych informacji do organu egzekucyjnego. 30.07.2020 r. weszły w życie akty wykonawcze dotyczące tego postępowania.

• Upomnienie od wierzyciela

W myśl rozporządzenia MF z 23.07.2020 r. w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych (DzU poz. 1294) wierzyciel może podejmować działania informacyjne (ustne i pisemne), w przypadku gdy okres do upływu terminu przedawnienia należności pieniężnej jest dłuższy niż 6 mies., a tytuł wykonawczy nie został wystawiony.

Wierzyciel przesyła zobowiązanemu upomnienie, o ile jest wymagane, w zakresie należności pieniężnej, której wysokość:

1) przekracza 10-krotność kosztów upomnienia:

• niezwłocznie – jeżeli nie zostały podjęte działania informacyjne,
• przed upływem 21 dni od dnia, w którym po raz pierwszy podjęto działanie informacyjne,

2) nie przekracza 10-krotności kosztów upomnienia – przed upływem 6 mies. poprzedzających upływ terminu przedawnienia należności pieniężnej.

W upomnieniu ma się znaleźć m.in.: pouczenie zobowiązanego o obowiązku zawiadomienia wierzyciela o każdej zmianie adresu zamieszkania lub siedziby i o konsekwencjach niewykonania tego obowiązku oraz o obowiązku zapłaty należności pieniężnej i odsetek z tytułu niezapłacenia jej w terminie naliczonych na dzień wpłaty.

W przypadku gdy egzekucja administracyjna może być wszczęta bez uprzedniego doręczenia upomnienia, wierzyciel wystawia tytuł wykonawczy.

• Elektroniczne tytuły egzekucyjne

Rozporządzenie MF z 24.07.2020 r. w sprawie przekazywania tytułu wykonawczego i innych dokumentów do organu egzekucyjnego (DzU poz. 1310) wprowadza obligatoryjny sposób przekazywania przez wierzyciela tytułu wykonawczego do organu egzekucyjnego – drogę elektroniczną.

• Informacja w przelewie

Rozporządzenie MF z 23.07.2020 r. w sprawie informacji przekazywanych organowi egzekucyjnemu przez dłużnika zajętej wierzytelności (DzU poz. 1313) określa zakres informacji niezbędnych do rozliczenia środków pieniężnych w ramach realizacji zajęcia egzekucyjnego. Należy podać PESEL, NIP, REGON lub KRS, względnie imię i nazwisko lub nazwę zobowiązanego, a także numer co najmniej jednego zawiadomienia o zajęciu wierzytelności lub innego prawa majątkowego. Należy także poinformować m.in. o zaistniałym zbiegu egzekucji administracyjnych lub zbiegu egzekucji sądowej z egzekucją administracyjną do zajętej wierzytelności lub prawa majątkowego, jak również o realizacji zajęcia z rachunku VAT, wpisując „zbieg”. Informacje te powinny być przekazywane w poleceniu przelewu. Gdy z uwagi na liczbę zobowiązanych będzie to niemożliwe, należy przesłać zawiadomienie.

• Zawiadomienia o egzekucji

Rozporządzeniem MF z 20.07.2020 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych w egzekucji należności pieniężnych (DzU poz. 1314) wprowadzono nowe formularze, m.in.:

• zawiadomienia o zajęciu wynagrodzenia za pracę,
• protokołu zajęcia autorskiego prawa majątkowego i prawa pokrewnego lub prawa własności przemysłowej/zawiadomienia o zajęciu prawa własności przemysłowej,
• zawiadomienia o zajęciu udziału w spółce z o.o.,
• zawiadomienia o zajęciu pozostałych praw majątkowych.

Dotychczasowe formularze mogą być stosowane pod warunkiem dołączania odpowiednich pouczeń.

• Zarządzenie zabezpieczenia

Rozporządzenie MF z 24.07.2020 r. w sprawie wzorów zarządzenia zabezpieczenia (DzU poz. 1315) zawiera wzory:

• ZZ-1 (1): Zarządzenie zabezpieczenia stosowane w zabezpieczeniu należności pieniężnych,
• ZZ-2 (1): Kolejne zarządzenie zabezpieczenia stosowane w zabezpieczeniu należności pieniężnych,
• ZZ-3 (1): Zarządzenie zabezpieczenia stosowane w zabezpieczeniu wykonania obowiązku o charakterze niepieniężnym.

• Doręczenia między organami egzekucyjnymi

Organy egzekucyjne w razie zbiegu egzekucji do określonego składnika majątku muszą przekazywać organowi właściwemu do łącznego prowadzenia egzekucji adnotację w sprawie zbiegu – w postaci elektronicznej w formacie XML. Trafi ona do elektronicznej skrzynki podawczej organu egzekucyjnego. Ten zaś będzie ją doręczał komornikowi sądowemu na adres na ePUAP. Tą samą drogą adnotację doręczy komornik. Inne pisma także będą doręczane tą drogą (np. wezwania do przekazania adnotacji w sprawie zbiegu, zawiadomienia o nieprzystąpieniu do prowadzenia łącznie egzekucji z rzeczy albo z prawa majątkowego, czy o sposobie rozliczenia środków pieniężnych). Tak wynika z rozporządzenia MF z 30.07.2020 r. w sprawie adnotacji w sprawie zbiegu egzekucji oraz dokonywania doręczeń z użyciem środków komunikacji elektronicznej pomiędzy organami egzekucyjnymi oraz pomiędzy organem egzekucyjnym a komornikiem sądowym (DzU poz. 1323).

1% dla OPP

Przekazaniem 1% na rzecz organizacji pożytku publicznego zajmuje się jeden naczelnik US – Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy. Tak wynika z obowiązującego od 31.07.2020 r. rozporządzenia MF z 30.07.2020 r. w sprawie upoważnienia organu Krajowej Administracji Skarbowej do przekazywania 1% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego (DzU poz. 1330).

Zapobieganie erozji podatkowej

Następujące nowe kraje przystąpiły do tzw. konwencji MLI (Konwencji wielostronnej implementującej środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzonej w Paryżu 24.11.2016 r.), w związku z czym jej postanowienia stosuje się do umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych między Polską i tymi krajami, o czym informują odpowiednie oświadczenia rządowe opublikowane w DzU:

• Indonezja – od 1.08.2020 r. (poz. 1377),
• Czechy – od 1.09.2020 r. (poz. 1387),
• Korea – od 1.09.2020 r. (poz. 1407).

Mniej informacji przy pomocy publicznej

Przedsiębiorcy ubiegający się o pomoc publiczną w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom gospodarczym wystąpienia COVID-19 muszą wykazywać we wnioskach mniej danych. Tak wynika z obowiązującego od 5.08.2020 r. rozporządzenia RM z 27.07.2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu informacji przedstawianych przez podmiot ubiegający się o pomoc inną niż pomoc de minimis lub pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie (DzU poz. 1338).

Klasyfikacja budżetowa

6.08.2020 r., z mocą od 1.01.2020 r., weszło w życie rozporządzenie MF z 27.07.2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (DzU poz. 1340). Utworzono nowe rozdziały: 75031 „Działalność Instytutu Europy Środkowej”, 75211 „Cyberbezpieczeństwo i wsparcie kryptologiczne”, 75819 „Rezerwa subwencji ogólnej dla województw”, 85146 „Działalność dyspozytorni medycznych”, 85516 „System opieki nad dziećmi w wieku do lat 3”. Zmiany dotyczą też wielu innych rozdziałów i paragrafów.

Pomoc na restrukturyzację

11.08.2020 r. weszła w życie ustawa z 16.07.2020  r. o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców (DzU poz. 1298). Zawiera program pomocowy przeciwdziałający przedwczesnej likwidacji przedsiębiorstw, zaakceptowany przez Komisję Europejską, określony w programie rządowym Polityka Nowej Szansy (uchwała RM z 22.07.2014 r.). Pomoc przysługuje przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej, spełniającym określone warunki Prawa restrukturyzacyjnego, lub niewypłacalnym w rozumieniu Prawa upadłościowego. Pomoc na tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być udzielona tylko MSP.

Pomoc może być udzielana, jeżeli zapobiega i prowadzi do ograniczenia trudności społecznych lub przezwyciężenia niedoskonałości rynku, w przypadku gdy bez jej udzielenia cel ten nie zostałby osiągnięty lub zostałby osiągnięty w mniejszym zakresie. Dotyczy też ograniczania skutków pandemii.

Z budżetu państwa będą udzielane pożyczki. Dodatkowo pomoc na restrukturyzację może mieć formę: objęcia akcji lub udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym albo udziału w podwyższeniu kapitału zakładowego przez podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych udziałów lub akcji, objęcia obligacji, zmiany terminów spłaty pożyczki wobec podmiotu udzielającego pomocy na restrukturyzację, konwersji pożyczki, udzielonej jako pomoc na ratowanie lub jako tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne, na udziały lub na akcje przedsiębiorcy. Udzielenie ulgi jest możliwe także w wypadku nałożenia kary administracyjnej.

Wsparcie ma umożliwić wykonywanie działalności gospodarczej przez okres niezbędny do opracowania planu restrukturyzacji, jego realizacji lub likwidacji działalności gospodarczej, a w sektorze MSP może być udzielone także w razie nieprzewidzianych okoliczności, na ratowanie płynności.

Do końca 2021 r. na pomoc przedsiębiorcom mogą być przeznaczane środki z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.

Prognoza finansowa jst

Od 14.08.2020 r. obowiązuje rozporządzenie MF z 10.08.2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego (DzU poz. 1381). Chodzi o dostosowanie wzoru do rozwiązań związanych ze zwalczaniem COVID-19, wprowadzających zmiany w zakresie reguł fiskalnych obowiązujących te jednostki.

Polegają one na:

• wyłączeniu z indywidualnego wskaźnika spłaty zadłużenia jednostki samorządu terytorialnego (jst) tych zobowiązań z tytułu pożyczek, kredytów i emisji obligacji, które zostaną zaciągnięte przez jst w związku z ubytkiem dochodów jednostki wynikającego z wystąpienia epidemii COVID-19,
• pomniejszaniu, przy ustalaniu na 2021 r. i lata kolejne, relacji ograniczającej wysokość spłaty długu i wydatków bieżących o wydatki bieżące poniesione w 2020 r. w celu realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19,
• możliwości przekroczenia przez jst w 2020 r. relacji dotyczącej zrównoważenia części bieżącej budżetu o kwotę ubytku w dochodach jednostki będącego skutkiem wystąpienia epidemii COVID-19 oraz o wydatki ponoszone w celu realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19.Dodane wiersze umożliwią wykazywanie przez jst danych dotyczących:
• spłat rat kapitałowych kredytów i pożyczek oraz wykupu papierów wartościowych, odpowiednio zaciągniętych lub wyemitowanych w 2020 r. w związku z ubytkami w dochodach związanymi z COVID–19, a także odsetek i dyskonta od tych zobowiązań, które zostały wyłączone ze wskaźnika spłaty zobowiązań,
• wydatków bieżących ponoszonych w 2020 r. w celu realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, które przy wyliczaniu wskaźnika spłaty zobowiązań na 2021 r. i kolejne lata będą pomniejszały wydatki bieżące.

Abonament rtv

Od 2021 r. wzrośnie miesięczna opłata za używanie radia do 7,50 zł, a radia i telewizora – 24,50 zł (dotychczas odpowiednio 7 i 22,70 zł). Płacąc z góry za dłuższe okresy, można zyskać do 10% zniżki. Stawki i zniżki zawiera obowiązujące od 15.08.2019 r. rozporządzenie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 23.07.2020 r. w sprawie wysokości opłat abonamentowych za używanie odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz zniżek za ich uiszczanie z góry za okres dłuższy niż jeden miesiąc w 2021 r. (DzU poz. 1328).

Płatności w programach europejskich

20.08.2020 r. weszło w życie rozporządzenie MF z 13.08.2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie płatności w ramach programów finansowanych z udziałem środków europejskich oraz przekazywania informacji dotyczących tych płatności (DzU poz. 1412). Zawiera nowe objaśnienia do wypełniania zlecenia płatności. Chodzi o odrębne oznaczanie wypłacanych środków w formie płatności ze środków budżetu środków europejskich, w związku z możliwością przekierowania środków funduszy strukturalnych z puli środków krajowych na lata 2014–2020, nieprzydzielonych jeszcze na projekty, na realizację projektów mających na celu zapobieganie i przeciwdziałanie skutkom pandemii, jak również innych środków, które mogą być przekazywane przez UE do budżetu środków europejskich na ten cel. BGK ma monitorować wypłacane zaliczki i refundacje ze środków przyznanych na walkę z pandemią. Nowe zasady stosuje się do zleceń płatności przekazywanych do BGK od 1.02.2020 r. Korekty przekazanych zleceń płatności od 1.02.2020 do 20.08.2020 r. są przekazywane przez instytucje do BGK do końca 2020 r.

Wsparcie rynku ubezpieczeń

Od 21.08.2020 r. obowiązuje ustawa z 16.07.2020 r. o wsparciu rynku ubezpieczeń należności handlowych w związku z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym COVID-19 (DzU poz. 1422).

Określa zasady i warunki przejmowania przez Skarb Państwa od zakładów ubezpieczeń ryzyka z tytułu umów ubezpieczenia należności handlowych powstałych od 1.04.2020 do 31.12.2020 r., w celu przeciwdziałania skutkom gospodarczym wynikającym z rozprzestrzeniania się zakażeń wirusem SARS-CoV-2:

• stanowiących kwoty pieniężne należne przedsiębiorcy z tytułu transakcji handlowej od kontrahenta mającego siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu w państwie o ryzyku tymczasowo niezbywalnym,
• potwierdzonych dokumentem księgowym wystawionym zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa lub prawomocnym wyrokiem sądu,
• terminie płatności poniżej 2 lat.

W przypadku przedsiębiorcy wykonującego działalność na terytorium Polski przejęcie ryzyka ma dotyczyć należności handlowych z tytułu sprzedaży towarów lub świadczenia usług na terytorium Polski, bądź eksportu.

Ustawa daje RM możliwość przyjęcia programu wsparcia rynku ubezpieczeń należności handlowych. Skarb Państwa, w drodze umowy zawartej z zakładem ubezpieczeń, będzie mógł zobowiązać się do przejęcia 80% ryzyka ubezpieczeniowego wynikającego z portfela ubezpieczeń należności handlowych.

Delegowanie pracowników

Obowiązująca od 4.09.2020 r. ustawa z 24.07.2020 r. o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1423) wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/957 z 28.06.2018 r. zmieniającą dyrektywę 96/71/WE dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług. Wynagradzanie pracowników delegowanych nie powinno prowadzić do naruszenia konkurencji między przedsiębiorstwami delegującymi pracowników a lokalnymi przedsiębiorstwami w kraju przyjmującym.

Okres delegowania wynosi do 12 mies., z możliwością przedłużenia do 18 mies. Po tym czasie zarobki i inne warunki zatrudnienia delegowanego mają być takie same jak pracowników na rynku lokalnym. Mogą być jednak lepsze, jeśli korzystniejsze warunki zatrudnienia gwarantuje państwo macierzyste.

Za tę samą pracę w tym samym miejscu powinno przysługiwać to samo wynagrodzenie. Nie chodzi więc tylko o zapewnienie wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w państwie oddelegowania. Wymaga to większego zaangażowania i nowych uprawnień dla Państwowej Inspekcji Pracy – jako instytucji łącznikowej odpowiedzialnej za współpracę z właściwymi organami z innych państw. Będzie nie tylko udzielać informacji, ale też np. prowadzić kontrole na wniosek organów innych państw. PIP łatwiej pozyska informacje służące realizacji jej ustawowych zadań od organów skarbowych (odpowiedni przepis wprowadzono do Op).

Ustawa (o której szerzej piszemy w artykule Nowe regulacje dotyczące pracowników delegowanych) zmienia też niektóre inne akty prawne.

W ustawie z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych:

• przedłużono okres wykonywania pracy zdalnej – do 3 mies. od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19,

• w okresie stanu zagrożenia epidemicznego/stanu epidemii pracodawca prowadzący jednostkę organizacyjną pomocy społecznej świadczącą usługi całodobowo (np. dom pomocy społecznej), w celu zapewnienia bezpieczeństwa osobom korzystającym z jej usług, ciągłości opieki i funkcjonowania, może po uzyskaniu uprzedniej zgody pracowników, na czas określony:

• zmienić system lub rozkład czasu pracy,
• polecić pracownikom świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych,
• polecić pracownikom realizowanie prawa do odpoczynku w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę bez możliwości jego opuszczania, przy czym musi zapewnić odpowiednie warunki bytowe,
• zawiesić przepisy o normach odpoczynku.

Może to zrobić bez stosowania wypowiedzenia zmieniającego.

Poprawiono też przepis dotyczący zwolnienia z opłacania składek ZUS za marzec–maj 2020 r. Ten, kto złożył wniosek do końca czerwca 2020 r., będzie zwolniony z obowiązku opłacenia wykazanych należnych składek także wówczas, gdy zostały opłacone lub na ich poczet ZUS zaliczył z urzędu nienależnie opłacone składki. Opłacone składki lub zaliczone z urzędu nienależnie opłacone składki ZUS zwróci płatnikom (ta regulacja obowiązuje od 20.09.2020 r.).

Bez długoterminowej strategii dla kraju

13.11.2020 r. wejdzie w życie ustawa z 15.07.2020 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1378). Odchodzi od długookresowej strategii rozwoju i koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. Podstawowym dokumentem strategicznym stanie się średniookresowa strategia rozwoju kraju, która ma łączyć aspekty społeczne, gospodarcze i przestrzenne. Wiodące znaczenie na każdej z płaszczyzn będą mieć strategie rozwoju województwa. W przyszłości ma nie być planów zagospodarowania przestrzennego województw. Na poziomie lokalnym wprowadza się strategię rozwoju gminy oraz strategię rozwoju ponadlokalnego, jako dokumenty nieobligatoryjne.

Dodatek dla lekarza rezydenta

Lekarzowi na szkoleniu specjalizacyjnym w trybie rezydenckim, odbywającemu staż w innym powiecie niż powiat, w którym znajduje się miejsce wykonywania pracy wskazane w umowie o pracę na szkolenie specjalizacyjne, przysługuje dodatek do wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 16% minimalnego wynagrodzenia. Będzie on zwolniony z PIT oraz wyłączony z oskładkowania. Tak wynika z ustawy z 16.07.2020 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 1291). Przepisy dotyczące dodatku obowiązują od 1.01.2022 r.

W DzU ogłoszono teksty jednolite następujących

• ustaw:

• Ordynacja podatkowa (poz. 1325),
• o podatku dochodowym od osób prawnych (poz. 1406),
• o podatku od sprzedaży detalicznej (poz. 1293),
• Prawo celne (poz. 1382),
• Kodeks pracy (poz. 1320),
• o pracowniczych planach kapitałowych (poz. 1342),
• o zasadach pozyskiwania informacji o niekaralności osób ubiegających się o zatrudnienie i osób zatrudnionych w podmiotach sektora finansowego (poz. 1349),
• o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (poz. 1398),
• o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (poz. 1409),
• o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (poz. 1415),

• rozporządzeń MF w sprawie:

• dotacji przedmiotowych do posiłków sprzedawanych w barach mlecznych (poz. 1318),
• przypadków, w których podmioty nie muszą spełniać dodatkowych warunków uzyskania zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego (poz. 1396).