Co nowego w orzecznictwie podatkowym - 88

PODATEK DOCHODOWY

Jeżeli uchwała o zwrocie dopłat zapadła w spółce przed zbyciem udziałów przez wspólników, to dotychczasowi wspólnicy mają prawo do zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 51 updof, ponieważ roszczenie o zwrot dopłaty nie przechodzi na nowych udziałowców – wyrok NSA z 13.01.2022 r. (II FSK 1314/21).

Z uzasadnienia: Skarżący powziął wątpliwość, czy zwrot dopłat przez spółkę wspólnikom w momencie, gdy już nie będą jej udziałowcami, na podstawie uchwały podjętej, gdy byli jeszcze udziałowcami spółki, i w terminach wynikających z tej uchwały, korzystać będzie ze zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 51 updof. (…)

Stosownie do art. 179 § 1 Ksh dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym, (§ 2) zwrot dopłat może nastąpić po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki, (§ 3) zwrot dopłat powinien być dokonany równomiernie wszystkim wspólnikom, (§ 4) zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu nowych dopłat. (…) Nie budzi wątpliwości, że zwrot dopłat (…) dotyczy tych wspólników, którzy są wspólnikami w momencie zwrotu, przy czym wbrew stanowisku organu nie chodzi tu wyłącznie o moment wypłaty (czyli metodę kasową), ale (…) o konkretyzację zwrotu, która następuje z chwilą podjęcia przez spółkę uchwały o zwrocie wspomnianych dopłat. Ten moment jest na gruncie niniejszej sprawy decydujący, bo kreuje roszczenie o zwrot dopłat, przysługujące określonemu wspólnikowi.

Zbycie udziałów po uprzednim podjęciu uchwały o zwrocie dopłat oznacza sytuację, w której prawo do zwrotu dopłat odrywa się od praw związanych z udziałami i uprawnionym do dopłat może być wówczas były wspólnik. W przypadku zbycia udziału w okresie, gdy został zrealizowany obowiązek dopłat, a nie nastąpił ich fizyczny zwrot, ale została już podjęta opisana powyżej uchwała, należałoby rozważyć konieczność odzwierciedlenia tych wszystkich okoliczności w umowie między zbywcą a nabywcą. (…)

Z art. 21 ust. 1 pkt 51 updof wynika, że wolne od podatku dochodowego są (…) przychody otrzymane z tytułu zwrotu wspólnikom dopłat wniesionych do spółki, zgodnie z odrębnymi przepisami – w wysokości określonej w złotych na dzień ich faktycznego wniesienia. W wyroku z 18.05.2011 r. (II FSK 65/10) NSA przyjął, że art. 21 ust. 1 pkt 51 updof odnosi się tylko do przychodu otrzymanego przez podmiot, który wcześniej wniósł dopłatę. W niniejszej sprawie (…) osobami uprawnionymi do otrzymania zwrotu dopłat będą wspólnicy posiadający udziały w chwili podjęcia uchwały o ich zwrocie. (…)

Zatem bez znaczenia pozostaje okoliczność, że fizyczna wypłata części rat tytułem zwrotu dopłat na rzecz wspólników nastąpi w chwili, w której osoby te nie będą już posiadały udziałów w spółce, tj. po dokonaniu wymiany udziałów. Nie można abstrahować od tego, że to na skutek podjęcia tej kluczowej uchwały powstaje roszczenie wspólników względem spółki o zwrot dopłat i co istotne, strona zastrzegła, że roszczenie to nie przejdzie na kolejnych udziałowców. Przyjęcie stanowiska organu, że wspólnicy po wyzbyciu się udziałów powinni opodatkować zwracane im dopłaty, naruszałoby cel przepisu i istotę zwolnienia, które sprowadza się do neutralności zwrotu dopłat jako transferu środków, które wcześniej nie stanowiły kosztu uzyskania przychodu.

Opisaną we wniosku sytuację należy wyraźnie odróżnić od tej, kiedy dochodzi do wyzbycia się udziałów przed podjęciem uchwały o zwrocie dopłat, ponieważ w takim przypadku roszczenie o zwrot dopłat nie powstaje, a prawo do zwrotu dopłat jest cały czas związane z udziałami i przechodzi na nowych udziałowców, którzy później mogą podjąć uchwałę o ich zwrocie.

Umorzone zobowiązanie cywilnoprawne to przychód z nieodpłatnych świadczeń – wyrok NSA z 18.01.2022 r. (II FSK 952/19).

Z uzasadnienia: Przysporzenie w majątku podatnika nie musi skutkować bezpośrednim zwiększeniem aktywów podatnika. Korzyścią taką może być także nieodpłatne zwolnienie podatnika z ciążących na nim zobowiązań (np. zwolnienie z długu tak w całości, jak części). Nie ulega przy tym wątpliwości, że w takim przypadku podatnik uzyskuje korzyść majątkową w postaci zwolnienia go z obowiązku zapłaty zobowiązania, co skutkuje brakiem uszczerbku w majątku podatnika, jaki nastąpiłby w sytuacji, gdyby do takiego nieodpłatnego zwolnienia nie doszło. (…)

Zasadnie sąd I instancji nie podzielił argumentacji skarżącego, iż sporna należność nie ma charakteru cywilnoprawnego, lecz administracyjnoprawny. (…) Z opłatą administracyjną nie można utożsamiać roszczenia zwrotnego o zwrot odszkodowania za wyrządzenie szkody. (…) Powzięcie przez Fundusz decyzji o umorzeniu dłużnikowi roszczenia wynikającego z uprzedniej wypłaty przez Fundusz odszkodowania osobie poszkodowanej oznacza, że zobowiązanie dłużnika zostaje zniwelowane i dłużnik nie musi go spłacać. Oznacza to, że po stronie dłużnika, któremu Fundusz umorzył zobowiązanie, powstaje przychód z tytułu otrzymania od Funduszu nieodpłatnego świadczenia. Niewątpliwie bowiem świadczenie to ma charakter indywidualny i ma określoną wartość. Dłużnik uzyskuje w ten sposób korzyść w postaci braku poniesienia wydatku, który musiałby dokonać, gdyby Fundusz nie umorzył mu długu. (…)

W konsekwencji doszło do powstania przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 updof. W następstwie powyższego na Funduszu ciążył obowiązek przekazania skarżącemu i właściwemu dla niego US informacji PIT-8C [obecnie PIT-11 – przyp. red.] o wysokości przychodu z innych źródeł, sporządzonej za odpowiedni okres.

Uregulowanie przez płatnika zaległych składek społecznych i zdrowotnej, w części finansowanej przez pracowników (byłych pracowników, zleceniobiorców), nie jest dla tych ostatnich nieodpłatnym świadczeniem podlegającym PIT – wyrok NSA z 25.01.2022 r. (II FSK 1037/19).

Z uzasadnienia: Zdaniem NSA istotne jest, że w żadnym momencie obowiązek zapłaty zaległych składek z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego nie ciążył na beneficjencie. Obowiązki płatnika ubezpieczenia społecznego określone zostały w art. 46 ust. 1 usus. (…) Wykonania przez płatnika zaległego zobowiązania w zakresie obliczenia, potrącenia z dochodu ubezpieczonego oraz odprowadzania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne nie można utożsamiać z wykonaniem obowiązku za kogoś innego, tj. za pracownika lub byłego pracownika czy za zleceniobiorcę. W przypadku składek na ubezpieczenie zdrowotne zbieżne wnioski należy wywieść z treści art. 87 ust. 1 oraz art. 85 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. (…)

Spółka, działając w zwłoce, uiszczając zaległe składki w ramach swoich publicznoprawnych obowiązków jako płatnik, nie dokonuje żadnego przysporzenia majątkowego z tego tytułu zleceniobiorcom. Konsekwencją niepobrania przez płatnika we właściwym czasie składek na ubezpieczenie społeczne ze świadczeń wypłacanych zleceniobiorcom było wypłacenie tych świadczeń w wyższej wysokości i pobranie zaliczki na PIT od całości wypłaconych dochodów, czyli zaliczki w wyższej wysokości niż należna, gdyby płatnik wcześniej prawidłowo uwzględnił składki. (…)

Przepisy regulujące zasady uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne nie przewidują możliwości przeniesienia odpowiedzialności płatnika składek na ubezpieczenie społeczne za nienależyte wywiązywanie się z nałożonych na tego płatnika obowiązków na osoby ubezpieczone. Skoro tak, to późniejsza wpłata składek przez spółkę nie może być uznana za świadczenie dokonane „za ubezpieczonych”. Ci ostatni nie są bowiem zobowiązani do zapłaty zaległej składki. Dodatkowo należy zauważyć, że przyjęcie za prawidłowe stanowiska organu prowadziłoby do zakłócenia podstawowych zasad opodatkowania w zakresie PIT, a mianowicie zakazu podwójnego opodatkowania.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 27.04.2021 r. (II FSK 2810/19),
• 21.04.2021 r. (II FSK 3006/20),
• 6.08.2019 r. (II FSK 2971/17),
• 5.04.2019 r. (II FSK 1311/17),
• 21.03.2019 r. (II FSK 972/17),
• 19.03.2019 r. (II FSK 864/17).

Świadczenia wypłacone z pakietu gwarancji pracowniczych są opodatkowane jak odprawy, a nie zwolnione z PIT jak odszkodowania wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3 updof – wyrok NSA z 17.11.2021 r. (II FSK 420/19).

Z uzasadnienia: Ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 updof, wyłączone są odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Skoro przepisy układów zbiorowych pracy i porozumień kończących spory zbiorowe stanowią przepisy prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 Kp, a „odszkodowanie” zostało wypłacone na podstawie paktu gwarancji pracowniczych (związane było ze zwolnieniami grupowymi), to nie podlega ono zwolnieniu od podatku dochodowego z uwagi na wyłączenie zawarte w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. b updof. Brak jest bowiem podstaw, wobec zrównania (dla celów zwolnienia) wszystkich normatywnych źródeł prawa pracy, do odmiennego traktowania odpraw wypłaconych z tego samego tytułu na podstawie ustaw i na podstawie układów zbiorowych pracy i porozumień kończących spory zbiorowe. (…)

W tym przypadku sytuacja osób otrzymujących dodatkową odprawę (niezależnie od sposobu jej nazwania) od pracodawcy, z tytułu rozwiązania z nimi umowy o pracę w wyniku zwolnień grupowych, byłaby zdecydowanie korzystniejsza od sytuacji osób, które odprawy takie otrzymały tylko w wysokości wynikającej z ustawy. Nie tylko otrzymałyby większe świadczenia, ale dodatkowo świadczenia dodatkowe byłyby zwolnione od opodatkowania. Jeżeli powodem zmiany art. 21 ust. 1 pkt 3 updof była wyłącznie konieczność uzupełnienia luki prawnej i uwzględnienie wszystkich normatywnych źródeł prawa pracy, a tym samym zrównanie sytuacji podatników, to zmiana ta nie może jednocześnie prowadzić do zróżnicowania sytuacji podatników w zależności od tego, czy podstawą wypłaty odszkodowania jest ustawa, rozporządzenie wykonawcze, czy porozumienia albo układy zbiorowe pracy.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 30.05.2019 r. (II FSK 608/19),
• 30.01.2019 r. (II FSK 233/17),
• 8.01.2019 r. (II FSK 58/17),
• 13.09.2018 r. (II FSK 2838/16),
• 1.08.2017 r. (II FSK 2836/16),
• 1.12.2016 r. (II FSK 1701/16).

VAT

Naprawa za wynagrodzeniem jest odpłatnym świadczeniem usług, nawet jeżeli usługodawca na niej nie zarabia, a tylko przejął na siebie ciężar napraw gwarancyjnych – wyrok TSUE z 24.02.2022 r. (C-605/20).

Z uzasadnienia: Sąd dąży w istocie do ustalenia, czy art. 2 ust. 1 lit. c dyrektywy 112 należy interpretować w ten sposób, że transakcje, na podstawie których podatnik zaksięgował noty obciążeniowe do celów VAT oraz odliczył VAT naliczony obciążający dostawę towarów i usług, (…) stanowią odpłatne świadczenie usług w rozumieniu tego przepisu, w przypadku gdy, po pierwsze, dotyczą one towarów objętych gwarancją, a po drugie, zostały one przedstawione przez tego podatnika jako niepowodujące powstania zysku na jego rzecz. W tym względzie należy przypomnieć, że opodatkowanie VAT na podstawie art. 2 ust. 1 lit. c dyrektywy 112 zakłada, jak wynika z samego brzmienia tego przepisu, iż spełnionych zostało pięć kryteriów, a mianowicie, że dana transakcja stanowi świadczenie usług, że jest (…) odpłatna, że ma (…) miejsce na terytorium państwa członkowskiego, że jest (…) dokonywana przez podatnika i że działa on w takim charakterze. (…)

W niniejszej sprawie (…) poprzez przywóz wadliwych towarów, nabytych bezpośrednio od Suzlon Energy Inde, spółka Suzlon Wind Energy Portugal korzystała z gwarancji przewidzianej w umowie. (…) Zdecydowała się pokryć koszty odpowiedniej naprawy lub wymiany urządzeń na terytorium Portugalii. (…) Skorzystała w tym celu z usług dostawców towarów i usługodawców. Wszystkie faktury wystawione z tego tytułu były wystawiane nie w imieniu Suzlon Energy Inde, lecz w imieniu Suzlon Wind Energy Portugal. Ta ostatnia spółka odliczyła kwotę VAT wykazaną na rzeczonych fakturach, którą należy w związku z tym uznać za VAT naliczony od transakcji zaksięgowanych na podstawie spornych not obciążeniowych. (…)

Umowa z 2008 r., zatytułowana „umowa o świadczenie usług”, oraz sporne noty obciążeniowe, odnoszące się do sprawozdań dotyczących niezgodności i przywrócenia do stanu użytkowania urządzeń, świadczą o tym, że spółka Suzlon Wind Energy Portugal wydaje się usługodawcą, którego klientem jest Suzlon Energy Inde. (…) Po pierwsze, stosunek prawny leżący u podstaw spornych not obciążeniowych stanowi umowa z 2008 r., po drugie, wynagrodzenie usługodawcy wydaje się odpowiadać tym notom obciążeniowym, a po trzecie, usługi świadczone przez Suzlon Wind Energy Portugal na rzecz Suzlon Energy Inde, w szczególności pomoc w zakresie naprawy lub wymiany wadliwych łopat, są objęte definicją „wyodrębnionej usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy”. (…)

Co się tyczy okoliczności, że spółka Suzlon Wind Energy Portugal przerzuciła koszt wymiany lub naprawy wadliwych łopat bez marży lub dodatkowych opłat, należy przypomnieć, iż okoliczność, że transakcja gospodarcza została dokonana po cenie niższej lub wyższej od kosztu produkcji, nie ma znaczenia dla kwalifikacji „odpłatnej transakcji”, gdyż to ostatnie pojęcie wymaga wyłącznie istnienia bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a zapłatą rzeczywiście otrzymaną przez podatnika. (…)

Istnienie gwarancji udzielonej na dostarczone towary miałoby znaczenie dla kwalifikacji odpłatnego świadczenia usług tylko wtedy, gdyby miało ono wpływ na jedno z kryteriów wymienionych w tym przepisie. Tak byłoby na przykład, gdyby usługodawca działał w imieniu i na rzecz podmiotu trzeciego, ograniczając się do przeniesienia kwot związanych z nabytymi towarami oraz wymianą odnośnych urządzeń lub ich naprawą na konto przejściowe w rozumieniu art. 79 akapit pierwszy lit. c dyrektywy 112, nie odliczając naliczonego VAT i podając na zamówieniach i fakturach nazwę spółki, na rzecz której owe towary zostały nabyte, a prace naprawcze wykonane.

Podobne orzeczenie TSUE z:

• 12.05.2016 r. (C-520/14).

Sankcje w VAT nie mogą dotyczyć niewłaściwej alokacji podatku naliczonego (ujęcia go we wcześniejszych lub późniejszych okresach rozliczeniowych), jeżeli organ wiedział o zadeklarowanej przez podatnika (a więc wykazanej, a nie utajnionej) transakcji gospodarczej – wyrok NSA z 15.12.2021 r. (I FSK 1035/18).

Z uzasadnienia: Do US w K. wpłynęła złożona przez skarżącą korekta deklaracji VAT-7 za styczeń 2017 r., w której skarżąca wykazała nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu na rachunek bankowy w kwocie 897 173 zł. W korekcie tej ujęto podatek naliczony w kwocie 904 952 zł, na którą to wartość składał się przede wszystkim podatek naliczony związany z realizowanymi przez gminę inwestycjami dotyczącymi boiska treningowego, boiska lekkoatletycznego oraz domu sportowca. W związku ze złożoną korektą deklaracji naczelnik US wszczął kontrolę podatkową, w wyniku której stwierdzono, że podatek związany z powyższymi inwestycjami został nieprawidłowo rozliczony jednorazowo w styczniu 2017 r., podczas gdy powinien zostać rozliczony w miesiącach otrzymania poszczególnych faktur.

Po otrzymaniu protokołu kontroli skarżąca złożyła korektę deklaracji VAT-7 za styczeń 2017 r., w której – uwzględniając ustalenia kontroli podatkowej – zadeklarowała nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym do zwrotu w kwocie 198 147 zł. Gmina złożyła również korekty deklaracji za okresy rozliczeniowe: marzec 2013 r., luty 2014 r., sierpień, wrzesień, listopad i grudzień 2015 r., marzec–lipiec oraz październik 2016 r. W korektach tych rozliczono podatek naliczony, związany z ww. inwestycjami, zgodnie ze stanowiskiem zajętym przez naczelnika US w protokole kontroli. Decyzją z (…) naczelnik US ustalił gminie dodatkowe zobowiązanie w VAT za styczeń 2017 r. w kwocie 139 805 zł, która to decyzja utrzymana została w mocy decyzją Dyrektora Izby Administracji Skarbowej. (…)

Zasadniczy spór w rozpatrywanej sprawie dotyczy sposobu rozumienia i wykładni art. 112b ust. 3 pkt 2 lit. b ustawy o VAT. (…) Przepis ten odnosi się do sytuacji, w której przed wszczęciem kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej dochodzi do zaniżenia kwoty zobowiązania lub zawyżenia kwoty zwrotu różnicy podatku na skutek nieuwzględnienia podatku należnego lub naliczonego za „dany”, tj. właściwy okres rozliczeniowy. Ma to miejsce dlatego, że podatek ten został już (przed dniem wszczęcia kontroli) ujęty w poprzednich lub następnych okresach rozliczeniowych. (…)

Niewłaściwa alokacja podatku naliczonego oznacza, że organ podatkowy posiadał wiedzę o zadeklarowanej (a więc wykazanej, a nie utajnionej) transakcji gospodarczej podatnika, podlegającej opodatkowaniu VAT. W tego rodzaju sytuacjach zastosowanie instytucji dodatkowego zobowiązania podatkowego zostało przez ustawodawcę wyłączone. (…) Należy podkreślić, że intencją wprowadzenia tzw. sankcji VAT było przeciwdziałanie nierzetelnemu rozliczaniu podatku, skutkującemu zaniżeniem zobowiązania podatkowego lub zawyżeniem nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu lub do rozliczenia w następnych okresach rozliczeniowych lub zwrotu podatku.

W uzasadnieniu projektu ustawy wprowadzającej sankcję VAT ustawodawca wyraźnie wskazał, że intencją nie było karanie podatników za drobne pomyłki. Chodzi tu m.in. nie tylko o popełnione w deklaracji błędy rachunkowe lub oczywiste pomyłki, ale również o sytuację, w której podatnik dokonał błędnej alokacji podatku naliczonego (poprzez nieprawidłowe ujęcie kwot podatku we wcześniejszych lub późniejszych okresach rozliczeniowych), jeżeli nastąpiło to przed dniem wszczęcia kontroli przez naczelnika US lub organ kontroli skarbowej. Konsekwencją takiego wadliwego rozliczenia podatku dla podatnika mogą w takim przypadku być odpowiednie odsetki za zwłokę, a nie sankcje podatkowe. (…)

Państwa członkowskie posiadają kompetencję do wprowadzenia środków sankcjonujących nieprawidłowości w deklarowaniu należnych kwot podatku, na mocy art. 273 dyrektywy 112. Jednakże (…) sankcje takie nie mogą wykraczać poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia celów obejmujących zapewnienie prawidłowego poboru podatku i zapobieganie przestępstwom podatkowym. (…)

W rozpatrywanej sprawie organy nie kwestionowały prawa skarżącej do odliczenia podatku naliczonego ani nie wskazywały na ryzyko wystąpienia oszustwa podatkowego powodującego nieuprawnione uszczuplenie wpływów podatkowych. (…) Nie wskazały również żadnych okoliczności pozwalających na stwierdzenie, że błędna alokacja podatku przez skarżącą miała na celu oszustwo podatkowe oraz wiązała się z działaniem mającym na celu niezgodne z prawem uszczuplenie wpływów podatkowych Skarbu Państwa. W tej sytuacji określenie skarżącej dodatkowego zobowiązania podatkowego na podstawie art. 112b ust. 1 pkt 1 lit. b w zw. z art. 112b ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT NSA uznaje za nieproporcjonalne.

Podobne orzeczenia TSUE z:

• 15.04.2021 r. (C-935/19),
• 26.04.2017 r. (C-564/15),
• 20.06.2013 r. (C-259/12),
• 15.01.2009 r. (C-502/07).

Nieodpłatne świadczenia, mimo że są opodatkowane, nie dają prawa do odliczenia VAT zapłaconego przez usługodawcę, ponieważ otrzymujący je nie ponosi ciężaru tego podatku – wyrok NSA z 4.11.2021 r. (I FSK 1806/18).

Z uzasadnienia: Poza sporem pozostawało to, że planowane w ramach rozwiązania spółki (…) przeniesienie na rzecz skarżącej spółki (komandytariusza) wartości niematerialnych i prawnych (w tym praw do znaków towarowych) będzie stanowić nieodpłatne świadczenie usług, które z uwagi na art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT jest uznane za odpłatne świadczenie usług, a w konsekwencji będzie podlegało opodatkowaniu VAT (por. wyrok NSA z 7.02.2017 r., I FSK 1078/15). (…)

Przewidziane w art. 8 ust. 2 pkt 2 zrównanie nieodpłatnego świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika z czynnościami odpłatnymi nie oznacza jednak, że czynność ta powinna być udokumentowana fakturą VAT (…) oraz że skarżącej spółce z tytułu tego nieodpłatnego nabycia będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Art. 8 ust. 2 pkt 2 stanowi implementację art. 26 ust. 1 pkt 2 dyrektywy 112, zgodnie z którym za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT, uznaje się nieodpłatne świadczenie usług przez podatnika na prywatny użytek jego lub jego pracowników, lub bardziej ogólnie, do celów innych niż działalność jego przedsiębiorstwa. (…)

W przypadku czynności nieodpłatnych, zrównanych z czynnościami odpłatnymi, obowiązek zapłaty podatku ciąży na dostawcy towarów (usług). Z uwagi na nieodpłatny charakter nabycia nabywca nie ponosi z tego tytułu żadnych wydatków, w tym nie ponosi ciężaru VAT, nie ma zatem podstaw do odliczania przez niego podatku rozliczonego przez podatnika, który wykonuje czynność nieodpłatną. Umożliwienie w takich przypadkach prawa do odliczenia podatku (…) byłoby sprzeczne z zasadami konstrukcyjnymi VAT. (…) Przyznanie prawa do odliczenia stanowiłoby dla otrzymującego nieodpłatnie usługę nieuzasadnioną korzyść. Nie ponosi on bowiem w tym przypadku żadnych kosztów, w tym nie ponosi ciężaru tego podatku. (…)

W świetle art. 2 pkt 22 oraz art. 106a i art. 106b ustawy o VAT nieodpłatne czynności nie są u zbywcy świadczącego nieodpłatnie usługę dokumentowane fakturą VAT. Należy je wprawdzie zaewidencjonować w ewidencji sprzedaży VAT, ale nie ma obowiązku ich odrębnego dokumentowania, w szczególności fakturą. Ew. można to uczynić stosownym wewnętrznym dowodem księgowym. (…) W związku z tym nabywca nie dysponuje dokumentem, który zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT byłby podstawą odliczenia, a zatem również z tego względu odliczenie nie jest możliwe.

Podobne orzeczenie NSA z:

• 20.09.2018 r. (I FSK 1029/18).

Rekompensata mająca na celu wyrównanie strat ponoszonych na świadczeniu usług publicznego transportu zbiorowego, wypłacana przez organizatora tego transportu (związek powiatowo-gminny), nie podlega VAT – wyrok NSA z 12.10.2021 r. (I FSK 1247/18).

Z uzasadnienia: NSA podziela ocenę (…), że rekompensaty za świadczone usługi transportu zbiorowego nie mogą być uznane za dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, zaliczane do podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1. Rekompensaty te nie mają bowiem bezpośredniego wpływu na ceny za usługi świadczone przez spółkę (ceny za bilety). Celem rekompensat ma być przede wszystkim pokrycie strat związanych z tego rodzaju działalnością (ew. uzyskanie rozsądnego zysku) i umożliwienie jej prowadzenia w tego rodzaju sytuacji. Także sposób przyznania tych rekompensat wskazuje, że stanowią one dopłatę o charakterze podmiotowym, związaną z kosztami funkcjonowania spółki w zakresie, w jakim świadczy przewozy o charakterze użyteczności publicznej, a nie z cenami usług przewozowych, na które rekompensata nie oddziałuje. Rekompensata, którą skarżąca otrzymuje od związku powiatowo-gminnego, nie jest związana z ceną sprzedawanych biletów.

Głównym wskaźnikiem służącym do wyliczenia dotacji/refundacji jest w tym wypadku tzw. współczynnik wozokilometra, który z założenia odnosi się do organizowanych przejazdów (ilości kursów, przejechanych kilometrów), z pominięciem takich czynników, jak chociażby ilość sprzedanych biletów, a także ich rodzaj. Oznacza to, że rekompensata ma charakter ogólny, a jej celem jest wyłącznie dotowanie działalności skarżącej. (…) Nie da się powiązać tej rekompensaty z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT.

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI

Nawet jeżeli poszczególne obiekty, z których każdy może być uznany za odrębny przedmiot opodatkowania, są wykorzystywane do osiągnięcia konkretnego celu gospodarczego i z tego powodu zostały funkcjonalnie połączone (np. za pomocą rur, kabli, szyn, taśmociągów), to nie można z nich tworzyć jednego przedmiotu opodatkowania – wyrok NSA z 26.01.2022 r. (III FSK 2124/21).

Z uzasadnienia: W rozpatrywanej sprawie opodatkowany został określony kompleks różnych obiektów (węzła betoniarskiego), gdyż pozostają one w związku techniczno-użytkowym. Dla organów podatkowych oraz sądu I instancji decydującym był funkcjonalny związek określonych obiektów, pozwalających na ich łączne opodatkowanie jako jednej budowli. Zdaniem jednak NSA (…) znaczenie ma nie tyle fakt funkcjonalnego (gospodarczego) powiązania zespołu obiektów, ile ocena, czy poszczególne elementy takiego ciągu produkcyjnego stanowią jeden przedmiot materialny, samoistny pod względem technicznym (jedną rzecz). (…)

W świetle wyroku TK w sprawie SK 48/15 związek funkcjonalny nie może mieć znaczenia dla istnienia powinności podatkowych. (…) O identyfikowaniu dla celów podatku od nieruchomości jako jednego obiektu budowlanego – w przypadku złożonych konstrukcji gospodarczych – decydować winno to, czy wszystkie jej elementy składają się na jeden wyodrębniony fizycznie przedmiot materialny – rzecz. (…) Inaczej mówiąc, jeden przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości stanowić może tylko to, co wchodzi w skład tego przedmiotu materialnego i nie może być od niego odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego lub odłączanego (art. 47 § 2 Kc, por. też uchwała NSA z 29.09.2021 r., III FPS 1/21). (…)

Czym innym jest natomiast połączenie odrębnych przedmiotów materialnych (w tym również rzeczy złożonych) w jeden ciąg technologiczny (produkcyjny). Nawet jeżeli poszczególne pod względem fizycznym obiekty, z których każdy spełnia cechy pozwalające uznać go za odrębny przedmiot opodatkowania, są wykorzystywane do osiągnięcia konkretnego celu gospodarczego i z tego powodu zostały funkcjonalnie połączone (np. za pomocą rur, kabli, szyn, taśmociągów), nie można tworzyć z ich sumy jednego przedmiotu opodatkowania w rozumieniu art. 2 ust. 1 upol.

Zaprezentowane stanowisko nie wyklucza zarazem możliwości opodatkowania części budynku lub części budowli (art. 2 ust. 1 pkt 2 i 3 upol) w przypadkach przewidzianych ustawą podatkową, np. opodatkowanie części budynku wpisanego do rejestru zabytków, zajętej na prowadzenie działalności gospodarczej, opodatkowanie części budowli zaliczanych do obiektów liniowych i in. Wobec tego, w przypadku gdy element ciągu technologicznego (gospodarczego/użytkowego) stanowi odrębny przedmiot materialny, należy ocenić, czy jest on obiektem budowlanym w rozumieniu art. 3 pkt 1 Prawa budowlanego, a jeżeli tak, to (…) czy stanowi on budynek bądź budowlę w rozumieniu ustawy podatkowej, czy też w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Podobne orzeczenie TK z:

• 13.12.2017 r. (SK 48/15).

Zbiorniki przemysłowe, takie jak silosy, elewatory, bunkry do magazynowania paliw i gazów oraz innych produktów chemicznych, są opodatkowane jako budowle, a nie budynki – wyroki NSA z 2.12.2021 r. (III FSK 3821/21, III FSK 3822/21, III FSK 3213/21, III FSK 3014/21, III FSK 3309/21).

Z uzasadnienia: Według tezy uchwały NSA z 29.09.2021 r. (III FPS 1/21) obiekt budowlany, będący budowlą w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego (Pb), może być dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości uznany za budynek w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 1 upol, jeżeli spełnia kryteria bycia budynkiem, wymienione w tym przepisie, a jego wyróżniającą cechą jest powierzchnia użytkowa, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 upol. (…) Z art. 1a ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 3 pkt 1 Pb wynika, że za budynek może zostać uznany jedynie obiekt spełniający łącznie następujące kryteria: 1) jest obiektem budowlanym w rozumieniu art. 3 pkt 1 Pb, 2) jest trwale związany z gruntem, 3) jest wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, 4) posiada fundamenty i dach. (…)

Pojęcie „trwałego związania z gruntem” oznacza zarówno posiadanie przez budynek fundamentów, które są usytuowane poniżej poziomu terenu (wkopane w grunt), jak i trwałego (sztywnego, stabilnego, ciągłego, niezmiennego) powiązania obiektu z tymi fundamentami. Nie będzie trwale związany z gruntem taki obiekt budowlany, w którym dolna płaszczyzna postumentu (podbudowy) znajduje się na poziomie terenu, a jego przeniesienie lub rozebranie nie wiąże się z wykonaniem robót ziemnych. Odłączenie obiektu budowlanego od fundamentów, prowadząc do istotnej zmiany całości, a czasem również do uszkodzenia lub zniszczenia części budowlanej położonej ponad fundamentami, niweczy możliwość traktowania odłączanego fragmentu (bez fundamentu stanowiącego część składową obiektu budowlanego) jako budynek. (…)

Z kolei określenie „wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych” zawiera dwie cechy: wydzielenie z przestrzeni i przegrodę budowlaną. (…) Przegroda budowlana nie musi być przy tym ścianą, choć ściana (jako element budowlany) jest przegrodą budowlaną (por. wyrok WSA w Gliwicach z 5.11.2019 r., I SA/Gl 114/19). (…) Element wydzielenia z przestrzeni za pomocą przegród budowalnych należy ujmować funkcjonalnie (…). Nie można zatem ujmować w kategoriach wydzielania z przestrzeni za pomocą przegród budowalnych takich przypadków, gdy to wydzielenie jest iluzoryczne. (…) Zarówno decyzje organów, jak i dokumentacja projektowa, zdjęcia sporządzone przez biegłego w trakcie oględzin i załączone przez skarżącą, książka obiektu budowlanego, wskazują na to, że zbiorniki […] mają konstrukcję stalową, walcowatą o osi pionowej. Składają się one z dwóch płaszczy współśrodkowych o kształcie cylindrów. Wewnętrzny cylinder zakryty jest dachem w kształcie kopuły i wykonany jest z kształtowników stalowych i arkuszy blachy. (…)

Zdaniem NSA (…) zbiorniki, które skarżąca posiadała, nie spełniają definicji budynku zawartej w upol, a są budowlami – wolnostojącymi urządzeniami technicznymi zawierającymi części budowlane, które należy zakwalifikować do kategorii XIX według załącznika do Pb, tj. zbiorniki przemysłowe, jak silosy, elewatory, bunkry do magazynowania paliw i gazów oraz innych produktów chemicznych. Ustalenia wskazują, iż są one wydzielone z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadają dach co najmniej na płaszczu wewnętrznym. Nie posiadają jednak fundamentu, nie są trwale związane z gruntem, a wbudowanie kotew nie spełnia przesłanek „trwałego połączenia z gruntem”, wobec czego podlegają opodatkowaniu jako budowle.

Silos jest zbiornikiem w rozumieniu art. 3 pkt 3 Pb, a w konsekwencji budowlą. Nie przesądza to natomiast o opodatkowaniu – jako budowli – wieży operacyjnej i estakady, powiązanych z silosem – wyroki NSA z 26.01.2022 r. (III FSK 957/21, III FSK 1432/21).

Z uzasadnienia: NSA akceptuje ostatecznie stanowisko (…), że silos o charakterze monolitycznym, pojemności 60 000 t, o średnicy wewnętrznej 46,50 m, wysokości 37,20 m, kubaturze 54 655 m3, stanowi budowlę w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 upol, jakkolwiek uważa, że samo wyszczególnienie określonego obiektu budowlanego (zbiornika) w katalogu budowli określonym w art. 3 pkt 3 Pb nie przesądza o takiej kwalifikacji dla celów podatkowych. (…) W analizowanej sprawie cechy techniczne przekładające się na funkcje silosu, istniejące od momentu jego wzniesienia, nie budzą wątpliwości – wyznacza je pojemność, a nie powierzchnia użytkowa. (…)

W rozpatrywanej sprawie opodatkowany więc został, jako jeden przedmiot, określony kompleks różnych obiektów (silos, estakada oraz wieża operacyjna), a to z tego powodu, że pozostają one w związku techniczno-użytkowym. Dla organów podatkowych oraz sądu I instancji decydujący był funkcjonalny związek określonych obiektów, pozwalający na ich łączne opodatkowanie jako jednej budowli. Zdaniem jednak NSA, z punktu widzenia obowiązku podatkowego znaczenie ma nie tyle fakt funkcjonalnego (gospodarczego) powiązania zespołu obiektów, ile ocena, czy poszczególne elementy takiego ciągu produkcyjnego stanowią jeden przedmiot materialny, samoistny pod względem technicznym (jedną rzecz). (…)

Mając to wszystko na względzie, uznać należy, że silos (jeżeli traktować go jako odrębny pod względem technicznym obiekt materialny) jest zbiornikiem w rozumieniu art. 3 pkt 3 Pb, a w konsekwencji budowlą, o której mowa w art. 1a ust. 1 pkt 2 upol. Pozostałe natomiast elementy zespołu gospodarczego winny być ocenione w kontekście tego, czy stanowią obiekt budowlany w rozumieniu art. 3 pkt 1 Pb (czy spełniają kryteria określone tym przepisem), a jeżeli tak, to czy są budynkiem, czy budowlą w znaczeniu prezentowanym przez ustawę podatkową, z uwzględnieniem wytycznych interpretacyjnych płynących z wyroku TK z 13.09.2011 r. (P 33/09) (…).

W świetle przytoczonego wyroku TK (…) nie każdy obiekt budowlany kwalifikowany do budowli w rozumieniu Pb może zostać uznany za budowlę w ujęciu upol, a w konsekwencji nie każdy obiekt budowlany zaliczony do budowli w rozumieniu Pb może podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

Podobne orzeczenie TK z:

• 13.09.2011 r. (P 33/09).

Podobne orzeczenie NSA z:

• 29.09.2021 r. (III FPS 1/21).

Jeżeli w budynku została usytuowana budowla, która stanowi odrębny od niego, samodzielny obiekt budowlany lub urządzenie budowlane, to taka budowla jest odrębnym przedmiotem opodatkowania. Opodatkowane są wówczas zarówno budynek, jak i budowla – wyroki NSA z 13.10.2021 r. (III FSK 265/21, III FSK 287–291/21).

Z uzasadnienia: Organ podatkowy, opierając się na opinii biegłego, uznał, że stanowisko montażowe służące do budowy silników spalinowych i wykonywania prób rozruchowych technologicznych jest samonośną konstrukcją stalową niezależną od konstrukcji budynku. (…) Zdaniem organów podatkowych obiekt ten, wraz z instalacjami, stanowi budowlę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. (…) NSA, rozpatrując niniejszą sprawę, na tym jej etapie uznaje za przedwczesną możliwość rozstrzygnięcia tak sformułowanej wyżej istoty sporu. (…)

W orzecznictwie podkreśla się, że przy ocenie, co składa się na daną budowlę jako całość techniczno-użytkową, nie można pominąć wyliczenia budowli, zawartego w art. 3 pkt 3 Pb, i urządzeń budowlanych, zawartego w art. 3 pkt 9 tej ustawy. Nie może zatem być uznany za budowlę lub urządzenie budowlane obiekt, który nie jest wymieniony wprost w przepisach Pb. Wśród budowli wymienia się m.in. części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń), a także fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów, składających się na całość użytkową.

Wymienione przykładowo budowle, a także art. 3 pkt 9 Pb wskazują zatem na to, że w przypadku powiązania części budowlanych z urządzeniami technicznymi (…) należy zbadać, czy tworzą one całość wyłącznie użytkową, ale są odrębne pod względem technicznym, czy też tworzą całość techniczno-użytkową, bo stanowią całość także pod względem technicznym. Jednocześnie można przytoczyć pogląd, że jeżeli dana budowla została umieszczona w budynku, to nie skutkuje automatycznie tym, że nie może ona stanowić przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Jeżeli bowiem w budynku została usytuowana budowla, która stanowi odrębny od budynku, samodzielny obiekt budowlany lub urządzenie budowlane, budowla ta stanowi wówczas odrębny od budynku przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Opodatkowaniu będą w tym przypadku podlegały zarówno budynek, jak i budowla.

Niesłuszne jest stwierdzenie, że dopuszcza się w ten sposób do podwójnego opodatkowania tego samego przedmiotu. Przede wszystkim opodatkowaniu podlegają w takiej sytuacji różne przedmioty – budynek i budowla. O podwójnym opodatkowaniu nie przesądza też fakt, że budowla znajduje się „na powierzchni użytkowej budynku”. W przypadku budynku podstawę opodatkowania stanowi jego powierzchnia użytkowa, zaś w przypadku budowli – jej wartość. Budynek i budowla to dwa odrębne przedmioty opodatkowania podatkiem od nieruchomości, co powoduje, że w określonych okolicznościach faktycznych opodatkowaniu może podlegać powierzchnia budynku i wartość umiejscowionej w nim budowli.

Podobne orzeczenie TK z:

• 13.09.2011 r. (P 33/09).

Podobne orzeczenia NSA z:

• 7.10.2016 r. (II FSK 2532/14),
• 27.05.2014 r. (II FSK 1498/12),
• 20.04.2010 r. (II FSK 2112/08),
• 7.10.2009 r. (II FSK 635/08).

PCC

Dodatnia wartość firmy (goodwill), rozumiana jako nadwyżka ceny nabycia nad wartością rynkową składników majątkowych przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, nie podlega PCC, ponieważ nie stanowi prawa majątkowego w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PCC – uchwała NSA z 21.02.2022 r. (III FPS 2/21).

Z uzasadnienia: Wartość firmy (goodwill) odzwierciedla dodatnią różnicę pomiędzy wartością poszczególnych rzeczy i praw majątkowych składających się na przedsiębiorstwo a ceną, po której następuje nabycie tego przedsiębiorstwa. (…) Pojęcie wartości firmy nie ma definicji legalnej ani na gruncie przepisów prawa cywilnego, ani przepisów ustawy o PCC. Jest to pojęcie funkcjonujące wyłącznie w kontekście rozliczenia nabycia przedsiębiorstwa w księgach podatkowych oraz dla celów rachunkowych nabywcy. Definicję wartości firmy zawierają art. 22g ust. 2 updof, art. 16g ust. 2 updop, natomiast w zakresie zasad obliczania wartości firmy – art. 33 ust. 4, art. 44b ust. 10 uor, a także MSSF 3 Połączenia jednostek gospodarczych. (…)

Wartość firmy, zgodnie z MSSF 3, stanowi składnik aktywów reprezentujący przyszłe korzyści ekonomiczne powstające z aktywów nabytych w ramach połączenia jednostek, których nie można pojedynczo zidentyfikować ani osobno ująć. (…) Wskazuje to, że wartość firmy ma niejako wtórny charakter, ponieważ dotyczy w dużej mierze aktywów, które w przedsiębiorstwie nabywanym istnieją, nie są jednak odrębnie zidentyfikowane i wycenione. (…) Powyższe oznacza, że z perspektywy przepisów o rachunkowości prawidłowo rozliczona wartość firmy nie powinna obejmować żadnych nadających się do wyodrębnienia i ujawnienia na etapie nabycia wartości niematerialnych i prawnych, a zatem i praw majątkowych. Nie kwalifikuje się ona również jako odrębne aktywo w przypadku dalszego zbycia przedsiębiorstwa przez jednostkę nabywającą. (…)

Goodwill nie jest ani rzeczą, ani prawem majątkowym, nie jest bowiem związany z żadnym uprawnieniem mającym swe źródło w przepisach prawa, jak również nie odpowiada mu żaden obowiązek świadczenia lub powstrzymywania się od określonych działań przez inne podmioty. Pomimo wymiaru finansowego wartość firmy nie jest zatem prawem majątkowym, a w rezultacie nie powinna zostać uwzględniona w podstawie opodatkowania PCC. Wynika to z tego, że skoro nie może być przedmiotem obrotu (sprzedaży), to nie ma również cechy zbywalności. Przyjmuje się, że prawa majątkowe stanowiące mienie muszą mieć charakter majątkowy, czyli mieć wartość majątkową w obrocie bez względu na to, czy są zbywalne (mogą stanowić przedmiot obrotu), czy też są niezbywalne jako ściśle związane z określoną osobą, a także niezależnie od tego, czy mają za przedmiot rzecz.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 10.10.2019 r. (II FSK 3591/17),
• 8.10.2019 r. (II FSK 3272/17),
• 23.05.2019 r. (II FSK 1393/17),
• 28.06.2018 r. (II FSK 1932/16).

ORDYNACJA PODATKOWA

Jeżeli postępowanie karne skarbowe zostało wszczęte po upływie karalności czynu zabronionego, to nie doszło do zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego – wyrok NSA z 16.12.2021 r. (II FSK 969/19).

Z uzasadnienia: Zgodnie z art. 51 § 1 i 2 Kks karalność wykroczenia skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok (§ 1). Jeżeli zaś w okresie przewidzianym w § 1 wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, karalność popełnionego przez niego wykroczenia skarbowego ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu (§ 2). W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio, z mocy art. 113 § 1 Kks, art. 17 § 1 pkt 6 Kodeks postępowania karnego, który stanowi, że nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy nastąpiło przedawnienie karalności. (…)

Przedawnienie karalności stanowi przesłankę procesową o charakterze bezwzględnym, tj. taką przeszkodę prawną, która nigdy nie może zostać usunięta, zawsze zatem w razie zaistnienia uniemożliwia ona wszczęcie lub prowadzenie procesu. (…) Postępowanie karne skarbowe wszczęte po przedawnieniu karalności czynu będącego jego przedmiotem podlega umorzeniu. Na skutek postanowienia o umorzeniu dochodzenia, czynności podjęte w jego toku traktowane są jako niebyłe (…). W takiej sytuacji nie sposób przyjąć, że pozbawiona mocy procesowej czynność wszczęcia postępowania karnego skarbowego może mieć wpływ na bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. (…)

Przyjęcie stanowiska zaprezentowanego w sprawie przez organ oraz WSA w Poznaniu kłóciłoby się z celami instytucji zawieszenia biegu przedawnienia, uregulowanej w art. 70 § 1 Op. Otwierałoby bowiem organom administracji skarbowej drogę do instrumentalnego wykorzystywania art. 70 § 6 pkt 1 Op, co byłoby nie do przyjęcia w demokratycznym państwie prawnym. Przy takiej wykładni każde wszczęcie postępowania karnego (karnoskarbowego), nawet w sytuacji braku jakichkolwiek podstaw materialnoprawnych czy procesowych, wywoływałoby skutek w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 30.03.2021 r. (I FSK 187/21),
• 9.07.2020 r. (II FSK 1019/20),
• 8.01.2020 r. (II FSK 569/18),
• 2.08.2019 r. (II FSK 3318/17),
• 27.02.2019 r. (II FSK 763/17),
• 24.11.2016 r. (II FSK 1488/15, II FSK 1489/15).

Organ podatkowy ma obowiązek wydać interpretację indywidualną w zakresie, w jakim uor wpływa na wykładnię i stosowanie przepisów prawa podatkowego – wyrok NSA z 13.01.2022 r. (II FSK 1158/19).

Z uzasadnienia: Dla zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów istotne jest prawidłowe ich udokumentowanie. (…) Skoro z art. 9 ust. 1 updop wynika, że podatnicy obowiązani są do prowadzenia ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokość podatku (straty), podstawy opodatkowania i należnego podatku za rok podatkowy, to ocena prawidłowości stosowania tych odrębnych przepisów – przede wszystkim uor – ma znaczenie dla prawnopodatkowej kwalifikacji zdarzeń (…).

Opisując sposób udokumentowania wydatków dokumentami źródłowymi, przechowywanymi wyłącznie w formie elektronicznej, spółka zastrzegła, że wydatki te spełniają definicję kosztów uzyskania przychodów, wynikającą z art. 15 updop. Zatem odpowiedź udzielona przez organ w formie interpretacji indywidualnej nie miałaby zastosowania do wydatku jako takiego, lecz tylko co do formy jego udokumentowania i tylko w tym zakresie byłaby wiążąca dla organu. (…) Wbrew stanowisku organu potrzeba analizy przepisów uor w zakresie, w jakim jest to konieczne do wykładni art. 9 ust. 1 i art. 15 ust. 1 updop, nie może stanowić o niemożności wydania interpretacji ze względu na to tylko, że przepisy uor nie są przepisami prawa podatkowego w ścisłym rozumieniu art. 3 pkt 2 Op. (…)

Pytania spółki dotyczyły możliwości posługiwania się elektroniczną formą dokumentu źródłowego (zamiast formy papierowej) jako sposobu dokumentowania wydatków, która pozwala na zakwalifikowanie wykazanych nimi wydatków do kosztów uzyskania przychodu, z zastrzeżeniem że spełnione są ogólne warunki, o których mowa w art. 15 ust. 1 updop. (…) W przypadku zapytania o formę przechowywania dokumentów księgowych nie jest wymagane prowadzenie postępowania dowodowego, gdyż wydanie interpretacji w tak zakreślonym zakresie nie wymaga badania, czego dany wydatek dotyczy i jaki jest jego związek z przychodami podatnika.