Co nowego w orzecznictwie podatkowym - 62

PODATEK DOCHODOWY

Wynagrodzenie wypłacone pożyczkodawcy, uzależnione od wysokości jego zysku, nie jest dla biorącego pożyczkę kosztem uzyskania przychodów – wyrok NSA z 8.11.2019 r. (II FSK 3703/17).

Z uzasadnienia: Strona skarżąca zakwestionowała stanowisko sądu I instancji, zgodnie z którym wynagrodzenie („odsetki dodatkowe”) wypłacane na rzecz pożyczkodawców z tytułu udostępnionego przez nich kapitału na finansowanie projektu inwestycyjnego spółki, w części uzależnionej od zysku skarżącej, nie może stanowić dla skarżącej kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 updop. W ocenie spółki odsetki dodatkowe będą stanowiły dla niej koszt uzyskania przychodów.

(…) Wskazane przez spółkę art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a i pkt 11 updop mają tylko pośredni związek z problematyką sprawy, ponieważ dotyczą wykluczenia z kosztów uzyskania przychodów wydatków na spłatę kredytów i pożyczek oraz naliczonych, lecz niezapłaconych lub umorzonych odsetek od kredytów i pożyczek.

W przepisach tych przewidziano wyjątek polegający na uznaniu za koszt uzyskania przychodów wydatków na spłatę skapitalizowanych odsetek od tych kredytów i pożyczek, jednak w nin. sprawie należności w postaci „odsetek dodatkowych” wypłacane na rzecz pożyczkodawców nie stanowią odsetek. (…)

Skoro tzw. odsetki dodatkowe w rozpoznanej sprawie są uzależnione od osiąganego przez skarżącą spółkę zysku (wnioskując a contrario, jeżeli spółka nie osiągnie zysku, pożyczkodawcom nie będą przysługiwały odsetki dodatkowe), to nie spełniają one wymogów definicji pojęcia odsetki. Wydatek ten nie stanowi zatem odsetek, a inną formę wynagrodzenia, ustaloną przez strony na zasadzie swobody zawierania umów (…).

Nie można także tracić z pola widzenia treści art. 359 § 21 Kc, w którym ustawodawca przewidział, że maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać 2-krotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne). Tymczasem spółka podała, że zakłada, że wysokość odsetek dodatkowych będzie przekraczać wysokość odsetek maksymalnych wskazanych w art. 359 § 21. (…) Już choćby z tego względu nie można za odsetki uznać odsetek przekraczających wysokość odsetek maksymalnych.

Skoro ta część wynagrodzenia dla pożyczkodawcy (tzw. odsetki dodatkowe) nie stanowi odsetek od pożyczki, to nie mają do niej zastosowania regulacje zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a oraz art. 16 ust. 1 pkt 11 updop. Wobec tego możliwość zaliczenia spornego wydatku do kosztów uzyskania przychodu zależy od spełnienia ogólnej zasady, wyrażonej w art. 15 ust. 1 updop, co oznacza, że wydatek na spłatę odsetek od kredytu może być kosztem uzyskania przychodów, ale tylko wtedy, gdy był poniesiony w celu uzyskania przychodów, a nie w innym (…).

Podkreślić należy, że zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 updop do przychodów nie zalicza się m.in. otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Z przepisu tego wyraźnie wynika, że środki pieniężne otrzymane przez podatnika tytułem pożyczki nie stanowią jego przychodu podatkowego.

Wynika to ze zwrotnego charakteru pożyczek. Wobec tego należy uznać, że wydatki poniesione przez stronę skarżącą na zapłatę wynagrodzenia zależnego od jej zysku nie spełniają warunku uznania ich za koszty uzyskania przychodu określonego w art. 15 ust. 1 updop, czyli poniesienia ich w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła.

Wydatki te bezpośrednio wiążą się z uzyskaniem pożyczki, ich ponoszenie ma zatem na celu uzyskanie tego neutralnego podatkowo przysporzenia, a nie uzyskanie konkretnych przychodów.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 3.06.2015 r. (II FSK 3272/14),
• 2.08.2012 r. (II FSK 42/11).

Koszty ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych oraz wyniki badań musiały być nabyte (i nadal muszą) od jednostki naukowej, aby mogły być odliczone w ramach ulgi B+R – wyrok NSA z 24.10.2019 r. (II FSK 3684/17).

Z uzasadnienia: Spór dotyczy tego, czy wymóg świadczenia (wykonywania) przez jednostkę naukową dotyczy tylko wyników badań naukowych, czy także ekspertyz, opinii i usług doradczych i równorzędnych. (…)

Sąd I instancji wskazał, że z punktu widzenia reguł gramatyki języka polskiego tylko wyniki badań naukowych winny być świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez jednostkę naukową.

(…) Jednak zdaniem NSA prawidłowa wykładnia tego przepisu prowadzi do odmiennych wniosków (…). Jeżeli koszty usług doradczych, opinii i ekspertyz nabywanych na potrzeby opracowywania koncepcji lub produkcji oprogramowania będą realizowane przez wyspecjalizowany podmiot zewnętrzny, który nie będzie spełniać przesłanek uznania za jednostkę naukową (…), to tych kosztów nie będzie można uznać za koszty kwalifikowane w świetle art. 18d ust. 2 pkt 3 updop.

Zdaniem sądu określenie „nabycie” (oraz związana z nim dalsza część przepisu, dotycząca umowy z jednostką naukową) ma zastosowanie zarówno do badań naukowych, jak i do ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych. Kosztem podatkowym nie jest bowiem ekspertyza (opinia, usługa) sama w sobie, lecz wydatek poniesiony w związku z jej uzyskaniem (nabyciem).

Pojęcia „nabycie” nie można zatem ograniczać tylko do badań naukowych. W ocenie NSA także w przypadku wydatków na ekspertyzy, opinie i usługi wymagane jest, aby zostały nabyte od jednostki naukowej.

Od Redakcji: Przyczyną sporu było brzmienie art. 18d ust. 2 pkt 3 updop, który do końca 2017 r. stanowił, że za koszty kwalifikowane uznaje się ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, a także nabycie wyników badań naukowych, świadczonych lub wykonywanych na podstawie umowy przez jednostkę naukową w rozumieniu ustawy z 30.04.2010 r. o zasadach finansowania nauki na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.

Od 1.01.2018 r. przepis ten uległ zmianie wskutek wejścia w życie ustawy z 9.11.2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej (DzU poz. 2201). Od tej pory przestał budzić wątpliwości interpretacyjne, które legły u podstaw sporu rozstrzygniętego ww. wyrokiem NSA. Za koszty kwalifikowane uznano bowiem ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez jednostkę naukową w rozumieniu ustawy z 30.04.2010 r. o zasadach finansowania nauki (…), a także nabycie od takiej jednostki wyników prowadzonych przez nią badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej.

Obecnie art. 18d ust. 2 pkt 3 updop brzmi niemal identycznie, zawiera tylko odniesienie do innej ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Zastąpiła ona od 1.10.2018 r. ustawę o zasadach finansowania nauki. Zgodnie zatem z art. 18d ust. 2 pkt 3 updop za koszty kwalifikowane na potrzeby ulgi B+R uznaje się obecnie ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–8 ustawy z 20.07.2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej.

Nagrody do 200 zł dla uczestników konkursu organizowanego przez przedsiębiorcę w związku z jego promocją lub reklamą są zwolnione z PIT – wyrok NSA z 14.11.2019 r. (II FSK 3900/17).

Z uzasadnienia: Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 68a updof wolna od podatku dochodowego jest wartość nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą – jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł; zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym. (…)

W ocenie autora skargi kasacyjnej (szefa KAS) skoro „nagrody otrzymają jedynie zwycięzcy konkursów, w konsekwencji nie są wydawane wszystkim uczestnikom, lecz wyłącznie podmiotom, osiągającym podczas rywalizacji najlepsze rezultaty”, to „mamy zatem do czynienia ze wzajemnym zobowiązaniem obu stron do dokonywania pewnych czynności, co wyklucza możliwość zastosowania zwolnienia wynikającego ze wskazanego przepisu”.

(…) W ocenie NSA tak zawężone rozumienie nieodpłatności świadczenia nie jest prawidłowe, a w szczególności nie znajduje uzasadnienia w treści ustawy. (…) Konkurs, który organizowała spółka, oparty był na konstrukcji przyrzeczenia publicznego z art. 919 Kc, stanowiącego jednostronną czynność prawną, rodzącą obowiązek świadczenia tylko po stronie przyrzekającego. (…) Osoby będące adresatem przyrzeczenia publicznego (potencjalni uczestnicy konkursu) nie są zobowiązane do żadnego działania. (…) Nie mamy zatem do czynienia ze wzajemnym zobowiązaniem obu stron, tj. spółki oraz uczestnika konkursu do „dokonania pewnych czynności”, jak uznał autor skargi kasacyjnej, gdyż zachowanie drugiej strony (uczestnika konkursu) nie stanowi świadczenia ekwiwalentnego względem świadczenia w postaci uzyskanej w nim nagrody.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 16.10.2019 r. (II FSK 3532/17),
• 21.08.2019 r. (II FSK 2958/17).

Zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68a updof, ma zastosowanie wyłącznie do nieodpłatnych świadczeń o charakterze niepieniężnym – wyrok NSA z 8.10.2019 r. (II FSK 3562/17).

Z uzasadnienia: MF nie zgodził się z poglądem, że zarówno świadczenia pieniężne, jak i rzeczowe otrzymywane przez klientów i potencjalnych klientów banku w ramach prowadzonej akcji promocyjnej usług świadczonych przez wnioskodawcę mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68a updof. (…)

Art. 21 ust. 1 pkt 68a updof stanowi, że wolna od podatku jest wartość nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą – jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł; zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.

Zdaniem NSA (…) art. 21 ust. 1 pkt 68a updof ma zastosowanie wyłącznie do świadczeń o charakterze niepieniężnym, a nie do wypłaty jakichkolwiek kwot pieniężnych. Świadczy o tym wprost użycie sformułowania, że wartość świadczeń nie może przekraczać 200 zł. Gdyby ustawodawca zakresem zwolnienia chciał objąć także świadczenia pieniężne, użyłby formuły „kwota świadczenia lub jego wartość nie może przekraczać 200 zł”.

Powyższy wniosek ma pełne uzasadnienie w definicji przychodu podlegającego opodatkowaniu, zawartej w art. 11 ust. 1 updof, który wyraźnie rozgranicza „otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne” od „wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń”. (…)

Za odmiennym poglądem nie przemawia fakt, że w art. 21 ust. 1 pkt 68a updof odwołano się do nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1. (…) Wymienienie tych świadczeń wśród innych, mających z reguły charakter wypłat pieniężnych, nie dowodzi, że również nieodpłatne świadczenie może mieć formę kwoty pieniężnej.

(…) Nieodpłatne są te świadczenia, które zostały otrzymane bez wynagrodzenia, bez ekwiwalentu. Definicja nieodpłatnego świadczenia nie wyklucza tego, że otrzymujący świadczenie musi podjąć jakieś działania, aby świadczenie otrzymać. Istotne jest wszakże to, aby w zamian za to świadczenie (kwalifikowane jako nieodpłatne) nie wykonywał żadnego świadczenia wzajemnego.

Tak więc w pełni uzasadniony jest pogląd, (…) że ze zwolnienia podatkowego z art. 21 ust. 1 pkt 68a updof korzystają świadczenia polegające na wręczeniu w celach reklamowo-promocyjnych przedmiotów o niskiej wartości, a nie wypłata sum pieniężnych.

VAT

Organ nie może całkowicie odmówić prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z faktury, która oprócz stwierdzenia czynności fikcyjnej dokumentuje transakcje rzeczywiste – wyroki NSA z 17.12.2019 r. (I FSK 1872/19, I FSK 1873/19).

Z uzasadnienia: W myśl art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury lub dokumenty celne, w przypadku gdy wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności. Cytowany przepis powinien być interpretowany w świetle art. 86 ust. 1 powołanej ustawy, który formułuje (…) prawo do obniżenia podatku należnego w takim zakresie, w jakim nabyte towary lub usługi są wykorzystywane do wykonywania przez podatnika czynności opodatkowanych. (…)

W sytuacji gdy jedna faktura dokumentuje czynności fikcyjne i czynności rzeczywiste, dopuszczalne jest odliczenie podatku naliczonego wynikającego z czynności faktycznie dokonanych. Jednocześnie podkreślenia wymaga, że na gruncie rozpoznawanej sprawy możliwe pozostaje jednoznaczne ustalenie wartości transakcji znajdującej odzwierciedlenie w rzeczywistości.

(…) Określenie zatem kwoty dotyczącej dzierżawy czterech samochodów (a więc w zakresie niekwestionowanym przez organy) nie nastręcza trudności. (…) Za nieprzekonujące sąd kasacyjny uznaje twierdzenia, że czynność ujęta w fakturze jako „dzierżawa samochodów” stanowiła jedną niepodzielną (kompleksową) usługę, skoro z ustaleń faktycznych jednoznacznie wynikało, że faktura ta obejmowała dzierżawę pięciu samochodów, a zatem odnosiła się do kilku, dających się zidentyfikować (zarówno pod względem przedmiotowym, jak i kwotowym) świadczeń. (…)

W przypadku gdy – tak jak w nin. sprawie – możliwe jest precyzyjne wyodrębnienie czynności faktycznie dokonanych (od czynności fikcyjnej) i przypisanie im konkretnych wartości, całkowita odmowa prawa do obniżenia podatku należnego z uwagi na stwierdzenie czynności fikcyjnej jest zbyt daleko idąca. Stanowisko takie nie daje się bowiem usprawiedliwić ani w świetle brzmienia art. 88 ust. 3a pkt 4 lit. a ustawy o VAT, który expressis verbis wyklucza odliczenie „w części” dotyczącej czynności niedokonanych, ani w świetle podstawowych założeń konstrukcyjnych podatku VAT.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 15.12.2017 r. (I FSK 431/16),
• 29.09.2017 r. (I FSK 16/16),
• 18.05.2017 r. (I FSK 1916/15).

Podanie adresu wirtualnego biura wyklucza rejestrację dla celów VAT – wyrok NSA z 13.11.2019 r. (I FSK 1363/17).

Z uzasadnienia: Rejestracja podatnika VAT ma charakter sformalizowany. (…) Jeżeli złożone przez podatnika zgłoszenie zawiera rzetelne informacje, stosownie do art. 96 ust. 4 i art. 97 ust. 4, naczelnik US rejestruje podatnika i potwierdza jego zarejestrowanie jako podatnika VAT czynnego (VAT-UE). Jeżeli jednak weryfikacja podanych danych wykaże, że są one nierzetelne, brak jest podstaw do (…) wpisania podatnika do rejestru podatników VAT czynnych (VAT-UE) i potwierdzenia takiej rejestracji.

W rozpoznawanej sprawie nie jest kwestionowane, że w miejscu wskazanym jako siedziba spółki (…) nie są wykonywane żadne czynności zarządcze tej spółki. Spółka ta jest uprawniona jedynie do posługiwania się ww. adresem jako adresem firmowym oraz rejestracyjnym jej siedziby.

Usługa prowadzenia biura wirtualnego obejmuje również odbiór napływającej do skarżącej korespondencji, przekazywanie jej informacji o takim zdarzeniu, otwieranie, skanowanie i przesyłanie skanów korespondencji na e-mail podany przez skarżącą, ew. przesyłanie korespondencji na adres w kraju podany przez skarżącą.

Pod wskazanym adresem zarejestrowanych jest wiele podmiotów i strona skarżąca nie ma możliwości prowadzenia w nim działalności gospodarczej. Adresem przechowywania dokumentacji rachunkowej spółki jest B. (…)

W wyroku z 26.08.2015 r. (I FSK 112/15) NSA orzekł, że przez „adres siedziby” podatnika podany dla celów zgłoszenia rejestracyjnego w formularzu VAT-R (…) należy uznać adres zawierający co najmniej nazwę miejscowości i ulicy, numer budynku oraz lokalu, w którym faktycznie funkcjonuje zarząd przedsiębiorstwa podatnika i zapadają istotne decyzje dotyczące ogólnego nim zarządzania. Powyżej wskazany adres siedziby skarżącej spółki nie spełnia takich warunków.

Pojęcie „adresu siedziby” podatnika nie oznacza adresu do doręczania korespondencji, a takim jest w istocie adres podany przez spółkę skarżącą. Za „adres siedziby” (dla celów VAT) nie może być uznany adres udostępniany wielu podmiotom podlegającym wpisowi do rejestru przedsiębiorców w celu umożliwienia rejestracji w KRS, pod którym podmioty te nie wykonują faktycznie żadnej działalności, w tym funkcji zarządu. (…) Wynik dokonanej weryfikacji tego adresu dla celów rejestracji VAT jednoznacznie wskazuje, że nie jest to faktyczny adres tej siedziby, a jedynie adres do korespondencji ze spółką.

(…) Z art. 10 ust. 2 rozporządzenia Rady UE nr 282/2011 ustanawiające środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, wynika, że za siedzibę podatnika może być uznane miejsce:

• w którym zapadają istotne decyzje dotyczące ogólnego zarządzania przedsiębiorstwem,
• wskazane jako adres zarejestrowanej siedziby przedsiębiorstwa i posiedzeń zarządu przedsiębiorstwa.

Skoro ustawodawca unijny określił, jakie przesłanki można uwzględniać dla ustalenia miejsca, które może być uznane za siedzibę podatnika, to (…) tymi samymi kryteriami można posiłkować się także przy ustaleniu, czy dane miejsce, wskazane przez podatnika dla celów rejestracji, spełnia warunki do uznania go za siedzibę jego działalności gospodarczej.

Podobne orzeczenie NSA z:

• 26.08.2015 r. (I FSK 112/15).

Wielokrotne zakupy towarów od tego samego dostawcy nie oznaczają jeszcze dostawy ciągłej – wyrok NSA z 10.09.2019 r. (I FSK 971/17).

Z uzasadnienia: Wbrew przekonaniu skarżącego, samo ustalenie z kontrahentem terminów dokonywania płatności i rozliczeń z tytułu dostaw w odniesieniu do konkretnych okresów nie wystarczy do zastosowania art. 19a ust. 3 ustawy o VAT. (…) Ciągłość dostaw nie może być wywodzona z samego faktu, że dany kontrahent wielokrotnie nabywa towary od tego samego dostawcy, a rozliczenia tych dostaw dokonywane są co jakiś ustalony przez strony czas (okresowo).

(…) Dostawa ciągła to dostawa objęta jednym stosunkiem zobowiązaniowym, w ramach którego z góry przyjęto, że dostawa ta będzie realizowania poprzez dostawy częściowe i w związku z tym ustalono dla tych dostaw częściowych okresy rozliczeniowe. Innymi słowy dostawa ciągła występuje w sytuacji, gdy poszczególne dostawy dokonywane na rzecz danego kontrahenta są realizacją podjętego zobowiązania do dokonania w ramach tej dostawy szeregu częściowych dostaw określonych towarów, które rozliczane są w ustalonych okresach.

Nie jest natomiast dostawą, o jakiej mowa w art. 19a ust. 3 w zw. z ust. 4, samo umożliwienie kontrahentowi dokonywania wielokrotnych zakupów towarów wedle jego potrzeb i woli, jeżeli nawet ustalono, że zakupy od tego kontrahenta rozliczane będą w określonych okresach (terminach).

Z opisu zdarzenia przyszłego (…) nie wynika, aby spółkę A oraz jej kontrahenta (spółkę B) łączyć miał stosunek zobowiązaniowy taki, jak opisany wyżej. Nie wskazano, że podmioty te zawrą umowę dostawy, w ramach realizacji której kontrahent będzie sukcesywnie nabywał towary od spółki skarżącego.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika jedynie, że spółka A, na mocy stosownej umowy, wynajmie w siedzibie kontrahenta (spółki B) pomieszczenie, w którym zorganizuje magazyn, a z magazynu tego kontrahent będzie pobierał (i tym samym nabywał) towary w zależności od jego aktualnych potrzeb.

W tak opisanych okolicznościach faktycznych nie ma więc podstaw, aby przyjąć, że każdorazowe pobranie towaru z magazynu stanowi element realizacji umówionej dostawy ciągłej. Opis zdarzenia przeszłego wskazuje, iż po prostu spółka B (ew. C) w miarę potrzeby nabywać będzie towary dostępne w magazynie – nie jest ona natomiast zobowiązana do ich pobrania (nabycia) umową dostawy uprzednio zawartą ze spółką A.

(…) Do określenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu opisanych dostaw zastosowanie będzie miał art. 19a ust. 1 i będzie to moment dokonania poszczególnych dostaw towarów, czyli moment pobrania towarów z magazynu przez kontrahenta spółki A lub przez kontrahenta tego kontrahenta (spółkę C).

Natomiast w fakturze jako datę sprzedaży towarów (datę dokonania lub zakończenia dostawy), o której mowa w art. 106e ust. 1 pkt 6, należy wskazać datę dokonania konkretnej dostawy, wynikającą z dokumentu pobrania towaru.

Podobne orzeczenie NSA z:

• 11.04.2017 r. (I FSK 1104/15).

Nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie musi bezpośrednio kontynuować działalności zbywcy, może wynająć otrzymany zespół składników majątkowych innemu podmiotowi – wyrok NSA z 27.08.2019 r. (I FSK 1265/17).

Z uzasadnienia: Powodem, dla którego w rozpoznanej sprawie zakwestionowano zastosowanie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT (…), była okoliczność, że nabywca (żona skarżącego) nie będzie prowadziła działalności polegającej na wytwarzaniu energii w oparciu o darowany jej zespół składników majątkowych, a zespół ten wynajmie podmiotowi, który wykorzysta go do wytwarzania energii.

(…) Sąd I instancji stanął na stanowisku, że „z transakcją zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 ustawy mamy do czynienia tylko wówczas, gdy nabywca kontynuuje działalność gospodarczą przy użyciu nabytego przedsiębiorstwa (zorganizowanej części przedsiębiorstwa)”. (…)

NSA zgadza się ze skarżącym, że wśród ustawowych przesłanek pozwalających na przyporządkowanie określonych składników majątkowych do kategorii „zorganizowana część przedsiębiorstwa” nie ma w art. 2 pkt 27e i art. 6 pkt 1 ustawy o VAT jakichkolwiek warunków związanych z kontynuacją prowadzonej działalności gospodarczej dokładnie w takim samym zakresie, w jakim prowadził ją zbywca. (…)

Ani art. 19 dyrektywy 112, ani art. 6 pkt ustawy o VAT nie wypowiadają wiążącej zasady, że dana konkretna działalność zbywcy musi być, jako rodzajowo taka sama, kontynuowana przez nabywcę majątku. Element kontynuowania takiej samej co do rodzaju działalności jest w większości wypadków determinowany nie tyle charakterem działalności gospodarczej zbywcy, co charakterystycznym zakresem przekazywanego, zorganizowanego co do rodzaju majątku w postaci np. nieruchomości, maszyn i urządzeń służących konkretnemu rodzajowi działalności.

Zdaniem NSA istotne jest więc, aby zbyta zorganizowana część przedsiębiorstwa służyła nabywcy do prowadzenia działalności gospodarczej z zachowaniem przeznaczenia nabytego zespołu składników majątkowych, aby nie została zlikwidowana działalność, której ten zespół składników majątkowych może służyć.

(…) W gruncie rzeczy zbyty przez skarżącego zespół składników majątkowych w dalszym ciągu będzie wykorzystywany do celów, do jakich został utworzony i do czego służył w jego przedsiębiorstwie, czyli do wytwarzania energii za pomocą elektrowni wiatrowych (…), tyle że nabywca (żona skarżącego) nie będzie prowadził tej działalności bezpośrednio, a w tym celu wynajmie otrzymany zespół składników majątkowych innemu podmiotowi.

Z wniosku o wydanie interpretacji nie wynika, aby nabywca zamierzał zbyć otrzymane składniki majątkowe, podzielić zorganizowaną część przedsiębiorstwa, którą one tworzą lub zaprzestać wykorzystywania tych składników jako zespołu o określonym przeznaczeniu (wytwarzaniu energii). (…) Wytwarzanie energii będzie kontynuowane.

Podobne orzeczenie NSA z:

• 1.03.2013 r. (I FSK 375/12).

Inwestowanie w wizerunek uprawnia przedsiębiorcę do odliczenia VAT, mimo że są to koszty ogólne prowadzonej działalności, a więc nie są one bezpośrednio związane z czynnościami opodatkowanymi – wyrok NSA z 10.09.2019 r. (I FSK 1024/17).

Z uzasadnienia: W orzecznictwie NSA i TSUE nie budzi wątpliwości, że budowa wizerunku, w sferze działalności typowego przedsiębiorcy jest zaliczana do kosztów ogólnych prowadzonej działalności gospodarczej, które to koszty, choć niezwiązane bezpośrednio z konkretnymi czynnościami opodatkowanymi, generują prawo do odliczenia VAT. Koszty te mogą być bowiem kwalifikowane jako koszty o charakterze marketingowym.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że spółka, w związku ze strategią marketingową, zamierza upowszechniać działalność społecznie użyteczną w bardzo wielu obszarach wskazanych przez skarżącą we wniosku o interpretację. W tym celu spółka będzie też wspierać działalność społecznie użyteczną w tych obszarach, której beneficjentami będą osoby, instytucje lub społeczności (np. w przypadku podejmowania działań w obszarze ochrony zdrowia – chorzy lub zagrożeni chorobą, w podejmowania działań w obszarze edukacji i oświaty – dzieci i młodzież).

Co istotne, działalność w obszarach, w których spółka udzieli wsparcia, będzie rozpowszechniona przez nią w programie radiowym lub w wydawanym portalu. Działania te, zdaniem NSA – jako budujące pozytywny wizerunek spółki i stanowiące określoną strategię marketingową – mogą być brane pod uwagę przy wyborze skarżącej jako kontrahenta w jej działalności reklamowanej, co może przekładać się na wpływy z działalności podstawowej skarżącej.

Zauważyć też należy, że budowa pozytywnego wizerunku ma szczególne znaczenie dla podmiotu prowadzącego tego typu działalność co skarżąca, szczególnie jeśli uwzględni się, że w przeciwieństwie do publicznych nadawców źródłem finansowania działalności skarżącej są właśnie wpływy z reklam.

Wbrew więc temu, co przyjął organ i sąd I instancji, działania skarżącej podane we wniosku, w związku z tym, że mieszczą się w kosztach ogólnych prowadzonej przez skarżącą działalności, dają prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 2.04.2019 r. (I FSK 561/17),
• 26.09.2018 r. (II FSK 2500/16),
• 13.06.2018 r. (I FSK 1420/16),
• 28.06.2016 r. (I FSK 59/15).

Odpłatne zbycie przez gminę mienia nabytego z mocy prawa w drodze komunalizacji mienia państwowego i w drodze spadkobrania podlega VAT – wyrok NSA z 23.10.2019 r. (I FSK 1346/17).

Z uzasadnienia:</b> W rozpatrywanej sprawie nie jest sporne, że gmina nie działa w charakterze organu władzy publicznej. WSA, uznając, że w rozpatrywanej sprawie gmina nie prowadzi działalności gospodarczej, wziął pod uwagę m.in. to, że skarżąca nie pozyskała mienia w konkretnym celu, np. prowadzenia działalności gospodarczej, zaś samo nieodpłatne nabycie mienia i jego posiadanie nie jest wystarczające do uznania, iż konstytuuje ona działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT.