Co nowego w orzecznictwie podatkowym - 59

PODATEK DOCHODOWY

Zakup poszczególnych, niskocennych elementów szalunków/rusztowań można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu jednorazowo – wyrok NSA z 7.08.2019 r. (II FSK 3128/17).

Z uzasadnienia: Nieprawidłowe jest odwołanie się organu interpretacyjnego do wartości danego rusztowania/szalunku, skompletowanego na potrzeby konkretnej budowy, ponieważ odbiega to od istoty zagadnienia interpretacyjnego, którym jest kosztowa kwalifikacja nabycia poszczególnych elementów, składających się wprawdzie na konkretny komplet rusztowania/szalunku, ale mogących też wchodzić w skład innych kompletów tych urządzeń, także w trakcie tego samego roku podatkowego. Pozbawiona znaczenia dla rozstrzygnięcia jest więc ocena, czy wartość skompletowanego rusztowania/szalunku przekracza 3500 zł [obecnie 10 tys. zł – przyp. red.], czy też nie, gdyż traktowanie takiego kompletu jako składnika majątku wprowadzonego do ewidencji środków trwałych z chwilą oddania go po raz pierwszy do używania pomija, że niektóre z elementów składających się na taki komplet mogły już wcześniej stanowić składniki innego kompletu oraz mogą stanowić składniki podobnego kompletu w przyszłości.

(…) Warunek kompletności i zdatności do użytku może być bowiem spełniony jedynie okazjonalnie, a – w odniesieniu do poszczególnego elementu, składającego się na komplet – także wielokrotnie. Natomiast pojedynczych elementów niewątpliwie nie można uznać za kompletne i zdatne do użytku, gdyż samodzielnie nie stanowią urządzenia ani nie tworzą konstrukcji spełniającej cel gospodarczy; nie są więc co do zasady środkami trwałymi w rozumieniu art. 16a ust. 1 updop. (…) Skarżąca ma prawo jednorazowo uznać za koszt uzyskania przychodu wydatek na nabycie wyposażenia w postaci pojedynczych elementów rusztowań i szalunków o wartości poniżej 3500 zł netto [obecnie 10 tys. zł – przyp. red.], uznawanych jako wyposażenie niskocenne i ma prawo zaliczać pojedyncze elementy tych rusztowań i szalunków jako środki trwałe niepodlegające amortyzacji.

Kara umowna za odstąpienie od umowy nie jest kosztem podatkowym, jeśli nie można powiązać jej z żadnym ze źródeł przychodów poza ogólną działalnością podatnika – wyrok NSA z 7.06.2019 r. (II FSK 1724/17).

Z uzasadnienia: W przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia lub przedterminowego rozwiązania umowy przez podatnika przyjęto, iż wykazują one związek z przychodami wówczas, gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie, jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności. A zatem tam, gdzie nie poniesiono żadnych kosztów uzyskania przychodów – za takie nie można przecież uznać samego faktu zawarcia umowy przedwstępnej – wydatek w postaci zapłaty kary umownej (nawet zasądzonej wyrokiem sądu) z tytułu odstąpienia od zawarcia umowy przyrzeczonej nie może stanowić w świetle art. 15 ust. 1 updop kosztów uzyskania przychodów. Konieczne jest, aby kwalifikując dany wydatek jako koszt podatkowy, uwzględniać również kwestię logicznego ciągu zdarzeń determinujących określone i konkretne działania podatnika.

(…) W sytuacji opisanej we wniosku, w momencie poniesienia wydatku na zapłatę kary umownej, spółka już wiedziała, że nie osiągnie w związku z tym przychodów – nie zostanie podpisana umowa najmu nieruchomości, w której miała być prowadzona działalność gospodarcza generująca przychody. Wewnętrznie sprzeczna jest bowiem teza, że odstąpienie od podpisania umowy najmu nieruchomości ma na celu zabezpieczenie/zachowanie źródła przychodów, skoro nie można jej powiązać z żadnym ze źródeł przychodów poza ogólną działalnością spółki.

(…) Wydatek w postaci kary umownej za odstąpienie od podpisania przyrzeczonej umowy najmu nieruchomości był poniesiony w celu wycofania się spółki z zawartej umowy, a wypłacone odszkodowanie (kara umowna) zabezpieczało inwestora i jego źródło przychodów, a nie wnioskodawcy. Bezpodstawnie autor skargi kasacyjnej wiąże zapłatę kary umownej z tytułu odstąpienia od zawarcia umowy przyrzeczonej z kosztami tzw. zaniechanych inwestycji, o czym mowa w art. 15 ust. 4f updop. (…) Nie ulega wątpliwości, że samo zawarcie umowy przedwstępnej nie ma charakteru inwestycji.

Wydanie udziałowcom składników majątku likwidowanej spółki kapitałowej nie wiąże się z powstaniem przychodu w spółce – wyrok NSA z 4.07.2019 r. (II FSK 2439/17).

Z uzasadnienia: Zgodnie z ustanowioną w art. 1 ust. 1 updop zasadą przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych jest rzeczywiście osiągnięty dochód. O dochodzie można natomiast mówić tylko wówczas, gdy wystąpi przychód (art. 7 ust. 2 updop). Wydanie rzeczy, pozbycie się jej, co do zasady nie może być uznane za przychód u tego, kto rzecz wydał. Tylko w bardzo specyficznej sytuacji – takiej między innymi, o jakiej mowa w art. 14a updop – wydanie rzeczy może rodzić przychód po stronie wydającego. Jest to jednak sytuacja wyjątkowa i może mieć miejsce w ściśle określonych w ustawie przypadkach, tj. gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie o określonej wysokości, a więc zobowiązanie o charakterze pieniężnym.

(…) Z przytoczonego przepisu wynika, że wykonanie zobowiązania (w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki, kredytu, dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów, akcji) poprzez spełnienie świadczenia niepieniężnego generuje przychód u dłużnika. Przy czym w przepisie tym chodzi o spełnienie świadczenia niepieniężnego w miejsce świadczenia pieniężnego (…). Innymi słowy do zastosowania omawianego przepisu dochodzi w sytuacji kumulatywnego spełnienia dwóch przesłanek, tj. 1) pomiędzy stronami musi istnieć stosunek zobowiązaniowy, na podstawie którego dłużnik obowiązany jest do zapłaty na rzecz wierzyciela określonej kwoty pieniędzy, 2) zobowiązanie musi być uregulowane przez wykonanie świadczenia niepieniężnego (…).

W warunkach niniejszej sprawy przesłanki te nie są spełnione. Po pierwsze nie istnieje stosunek zobowiązaniowy, na podstawie którego likwidowana spółka ma wydawać składniki jej majątku swoim udziałowcom. Podkreślić należy, że podział majątku likwidowanej spółki między wspólników jest czynnością o innym charakterze niż regulowanie zobowiązań. (…) Podział pozostałego po uregulowaniu zobowiązań majątku spółki pomiędzy jej wspólników następuje niejako automatycznie i wynika wprost z odpowiednich przepisów Ksh. Nie poprzedza go powstanie zobowiązania spółki wobec wspólnika. (…) Likwidacyjne wydanie majątku spółki nie jest stosunkiem umownym pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem, a tylko taka relacja mogłaby stanowić o wystąpieniu przychodu. Jest to czynność techniczna, będąca częścią procesu likwidacyjnego. Wydanie majątku jest ostatnią czynnością spółki związaną z jej mieniem. Przypisanie jej przychodotwórczego charakteru wymagałoby tworzenia w spółce rezerw pieniężnych na zapłatę podatku oraz opóźniałoby proces likwidacyjny (…).

Po drugie według stanu faktycznego przedstawionego przez spółkę będzie miało miejsce wydanie udziałowcom spółki majątku w naturze, a więc nie występuje sytuacja, w której spełniane jest świadczenie niepieniężne w miejsce świadczenia pieniężnego. Od początku jest to świadczenie niepieniężne i jako takie ma być spełnione.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 20.02.2019 r. (II FSK 369/17),
• 31.01.2019 r. (II FSK 370/17, II FSK 227/17),
• 30.08.2018 r. (II FSK 2353/16),
• 31.07.2018 r. (II FSK 2049/16).

Nagrody dla osób fizycznych niebędących klientami podatnika nie są zwolnione z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68 updof, nawet gdyby osoby te (np. kierownicy sklepów i hurtowni, menedżerowie hoteli i restauracji, kucharze) miały realny wpływ na decyzje zakupowe dokonywane przez klienta – wyrok NSA z 21.08.2019 r. (II FSK 2046/18).

Z uzasadnienia: Art. 21 ust. 1 pkt 68 updof stanowi, że wolna od podatku dochodowego jest wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową towarów lub usług – jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 760 zł [obecnie 2000 zł – przyp. red.]. (…) Skoro ustawodawca powiązał zwolnienie podatkowe ze sprzedażą, to należy brać pod uwagę podmioty będące stronami tej transakcji, a więc nabywającego towar lub usługę i zbywającego towar lub usługę. Inaczej mówiąc, za istotną należy uznać transakcję sprzedaży, a nie czynniki, które do niej doprowadziły (ustawodawca nie powiązał sprzedaży z żadnymi innymi okolicznościami, np. procesem poprzedzającym sprzedaż).

Tymczasem skarżąca forsuje rozszerzającą wykładnię art. 21 ust. 1 pkt 68 updof, w ramach której uwzględnia kryteria niewystępujące w tym przepisie i, co najistotniejsze, trudne do zweryfikowania, wręcz płynne. Przyjęta przez skarżącą okoliczność, że to np. kierownik hurtowni decyduje o zakupie danego asortymentu towaru od takiego a nie innego zbywcy, jest wynikiem oceny sytuacji przez sprzedawcę, a ta może przecież być błędna, bo w rzeczywistości o tym decyduje np. właściciel firmy lub zespół analityków albo członek rodziny właściciela firmy. Nie można wykluczyć, że kupujący wskazałby zupełnie inną osobę, która ma wpływ na decyzje dotyczące zakupu towaru niż osoba wytypowana przez sprzedającego. (…) Gdyby wolą ustawodawcy było zwolnienie od podatku osób mających wpływ na decyzje o zakupie towarów, czyli doradców kupującego, to zważywszy na jego racjonalizm, zawarłby odpowiedni zapis w ustawie.

Wydatek ponoszony przez pracodawcę na zapewnienie noclegów pracownikowi oddelegowanemu do pracy jest dla tego pracownika przychodem z nieodpłatnych świadczeń – wyrok NSA z 23.07.2019 r. (II FSK 2721/17).

Z uzasadnienia: Świadczenia uzyskiwane od pracodawcy, niezależnie od tego, czy są dokonywane w formie pieniężnej, czy w formie świadczenia rzeczowego lub usługi, aby podlegały opodatkowaniu, muszą prowadzić do pojawienia się po stronie pracownika dochodu, czyli korzyści majątkowej, która może wystąpić w dwóch postaciach – prowadzi do powiększenia aktywów (co jest zwykłym skutkiem wypłaty pieniędzy) albo do zaoszczędzenia wydatków (co może być następstwem świadczenia rzeczowego lub usługi). Na tle takiego rozumienia art. 12 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 w zw. z art. 11 ust. 2–2b updof TK sformułował (w wyroku z 8.07.2014 r., K 7/13) ogólne kryteria, według których konkretne świadczenie pracodawcy na rzecz pracownika mogło zostać zakwalifikowane do przychodów nieodpłatnych ze stosunku pracy. Tak więc za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które: zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie), zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów). Ponoszenie (…) wydatków w celu zapewnienia noclegów pracownikowi jest świadczeniem poniesionym w interesie tego pracownika, ponieważ umożliwia mu zapewnienie właściwych warunków socjalnych, które powinien sfinansować z uzyskiwanych dochodów. W tym znaczeniu to jemu przynosi konkretną i wymierną korzyść w postaci uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść.

(…) Gdyby zaakceptować przedstawianą przez sąd I instancji argumentację, to w każdym przypadku udostępnienie lokalu mieszkalnego (mieszkania służbowego) służyłoby interesowi pracodawcy. Tymczasem nie budziło wątpliwości TK, że mieszkanie służbowe (udostępnienie lokalu mieszkalnego – art. 11 ust. 2a pkt 3 updof) stanowi „inne nieodpłatne świadczenie”. Ponadto należy zwrócić uwagę, że osoba wykonująca swoją stałą pracę za granicą – czy to na podstawie umowy o pracę, czy też na jakiejkolwiek innej podstawie prawnej – nie przebywa w podróży służbowej. W tej sytuacji świadczenie pracodawcy, choćby nazwane dietą z tytułu podróży służbowej, wypłacone pracownikowi nieodbywającemu takiej podróży, a mającemu miejsce pracy za granicą, nie jest należnością, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 16 updof.

Podobne orzeczenie NSA z:

• 29.11.2018 r. (II FSK 799/18).

Od Redakcji: Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 19 updof wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników jest zwolniona z podatku tylko do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 500 zł. Nadwyżka jest opodatkowana, co potwierdza opisany wyżej wyrok NSA.

Zleceniobiorca ma przychód z nieodpłatnych świadczeń, gdy dający zlecenie zapewnia mu, na własny rachunek, koszt zakwaterowania oraz dowozu do miejsca wykonywania pracy – wyroki NSA z 13.08.2019 r. (II FSK 2724/17, II FSK 2904/17).

Z uzasadnienia: W sprawie nie jest kwestionowane spełnienie pierwszego z warunków wymienionych przez TK w wyroku z 8.07.2014 r. (K 7/13) (…). Nie zastrzeżono braku zgody na korzystanie z tych świadczeń (bezpłatne zakwaterowanie oraz dowóz do miejsca wykonywania pracy) przez zleceniobiorcę. (…) Należało przyjąć, że świadczenia te zleceniodawca spełniał, dysponując uprzednią zgodą zleceniobiorcy na ich przyjęcie. W takiej sytuacji odpowiednikiem świadczenia na rzecz zleceniobiorcy były wydatki, jakie zleceniodawca poniósł na wynajem miejsc noclegowych na cały okres pobytu konkretnego zleceniobiorcy oraz poniesione, również na rzecz konkretnego zleceniobiorcy, koszty dowozu do miejsca wykonywania pracy. Nie budzi również wątpliwości indywidualizacja osób, które uzyskują tego rodzaju przychody i ich wysokość. Spółce wiadome jest, który zleceniobiorca i w jakim zakresie korzysta z tych nieodpłatnych świadczeń.

(…) Spełnione zatem zostały dwie pierwsze przesłanki, które sformułował TK – spełnienie nieodpłatnego świadczenia za zgodą zleceniobiorcy, a korzyść jest wymierna i może być przypisana indywidualnie każdemu z nich. Jako sporne sąd I instancji uznał spełnienie trzeciego warunku, dotyczącego wyjaśnienia, czy przyjęcie nieodpłatnego noclegu oraz dowozu do miejsca wykonywania pracy przez zleceniobiorcę leży w jego interesie, bo pozwala mu uniknąć niezbędnego wydatku z tym związanego. (…) W uzasadnieniu wyroku (z 8.07.2014 r.) Trybunał stwierdził, że „sytuacja jest zupełnie oczywista w razie wskazania w umowie o pracę określonych świadczeń, które pracodawca będzie wypełniał na rzecz pracownika (mieszkanie służbowe, bilet miesięczny, pakiet ubezpieczenia zdrowotnego, dowóz do pracy itp.)”. Akceptując warunki umowy, pracownik wyraża zgodę na przyjęcie tych świadczeń, w istocie traktując je jako – stanowiący część dochodu – element wynagrodzenia za pracę. (…) Zgoda na skorzystanie ze świadczenia wyraża bowiem ocenę pracownika, że świadczenie – z punktu widzenia jego sytuacji zawodowej, życiowej, rodzinnej – jest celowe i przydatne, leży w jego interesie. Oznacza to, że z braku świadczenia ze strony pracodawcy pracownik musiałby ponieść wydatek. W konsekwencji przyjęcie świadczenia oferowanego przez pracodawcę oznacza uniknięcie tego wydatku.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 13.11.2018 r. (II FSK 3247/16, II FSK 3248/16).

Realizacja przez klienta „kuponu rabatowego” otrzymanego w ramach promocji od podmiotu prowadzącego internetową platformę handlową i uprawniającego do zakupu za jej pośrednictwem dowolnego produktu po obniżonej cenie nie stanowi przychodu – wyrok NSA z 9.07.2019 r. (II FSK 2478/17).

Z uzasadnienia: Z punktu widzenia masowego klienta, dokonującego zakupu w sieci internetowej, bez znaczenia jest to, czy zniżkę ceny, którą ma zapłacić za dany towar bądź usługę, otrzymuje od sprzedawcy, czy też od pośrednika w transakcji zakupu, który prowadzi internetową platformę handlową (…). Nie do przyjęcia jest założenie, że osoba korzystająca z takiego kuponu, nabywając towar po cenie niższej od regularnej oferty, osiąga korzyść majątkową odpowiadającą różnicy w cenie produktu, wyłącznie z uwagi na to, że owo zmniejszenie ceny jest finansowane przez inny podmiot niż rzeczywisty sprzedawca. Wadliwe jest bowiem przekonanie organu, że tego rodzaju akcja marketingowa różni się od programów promocyjnych przeznaczonych dla wszystkich klientów dokonujących zakupu czy to w globalnej, internetowej sieci za pośrednictwem portalów handlowych, czy też w placówkach stacjonarnych bądź za pośrednictwem stron internetowych prowadzonych przez samych sprzedawców.

Nie ma wątpliwości, że każdy rabat (jako zniżka ceny) udzielany przez spółkę stanowi określoną korzyść dla nabywcy towaru objętego kuponem rabatowym. Jednak przyjęcie stanowiska, że stanowi on przychód w postaci wartości pieniężnej, oznaczałoby, iż każdy konsument nabywający towar po obniżonej cenie w stosunku do pierwotnej ceny towaru każdorazowo powinien wykazywać przychód podlegający opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych w części odpowiadającej różnicy pomiędzy ceną pierwotną a rzeczywistą ceną zapłaconą za dany towar. Czynnikiem różnicującym z punktu widzenia klienta nie może być wyłącznie charakter podmiotu przyznającego obniżkę ceny, a mianowicie, czy jest to faktyczny sprzedawca, czy tylko pośrednik w tej sprzedaży.

W ocenie NSA osoby korzystające z takich akcji promocyjnych nie różnią się od innych konsumentów (klientów) i nie mogą ponosić z tego tytułu dodatkowych obciążeń podatkowych. Akcje promocyjne kierowane są bowiem do różnych odbiorców, co ma swój wydźwięk jedynie marketingowy (promocyjny), mający na celu zwiększenie sprzedaży za pośrednictwem czy to platformy internetowej, czy sprzedaży w sklepach stacjonarnych, czy też w sklepach internetowych. W praktyce jednak „korzyści” otrzymywane przez adresatów każdej promocji są analogiczne. Programy udzielania zniżek nazywanych rabatami, jak i poziom samego rabatu (zniżki, upustu ceny) nie odbiegają od programów i rabatów odnoszących się do innych masowych klientów korzystających na globalnym rynku z dóbr oferowanych w różnorodnych formach sprzedaży. Tym samym uczestniczący w akcji promocyjnej spółki klienci handlowej platformy internetowej nie uzyskują jakiejkolwiek dodatkowej korzyści w porównaniu do osób korzystających z innych programów promocyjnych organizowanych przez bezpośrednich sprzedawców. (…) Aby określony przychód jako „wartość pieniężna” w ogóle wystąpił, powinien mieć charakter wyjątkowy, skierowany tylko dla określonego kręgu podmiotów. Jeśli bowiem określone świadczenie jest powszechnie dostępne lub możliwe do uzyskania dla wszystkich, to tym samym nie reprezentuje ono żadnej wartości rynkowej.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 2.02.2016 r. (II FSK 3469/13).

Odsetki za spóźnienie w wypłacie odszkodowania, zadośćuczynienia bądź renty wyrównawczej nie są zwolnione z podatku dochodowego – wyrok NSA z 9.07.2019 r. (II FSK 2012/17).

Z uzasadnienia: Istota sporu sprowadza się do stwierdzenia, czy wypłacone odsetki na podstawie zawartej ugody sądowej, związane z wypłatą należności głównej, tj. zadośćuczynienia z tytułu krzywdy poniesionej na skutek śmierci ojca, odszkodowania oraz skapitalizowanej renty wyrównawczej, podlegają zwolnieniu przewidzianemu w art. 21 ust. 1 pkt 3b updof. Sąd I instancji (…) stwierdził, że skoro w przedmiotowej sprawie odsetki pełnią funkcję odszkodowawczą, a z okoliczności sprawy wynika, że zostały zasądzone na mocy ugody sądowej, to należy uznać, że dzielą los świadczenia głównego i powinny zostać zwolnione z podatku (…). Zagadnienie prawne stanowiące istotę sporu (…) było już wielokrotnie przedmiotem orzeczeń NSA, który w ostatnich latach wypracował w tym zakresie jednolitą i ugruntowaną linię orzeczniczą, prezentując pogląd, że odsetki za opóźnienie, o których mowa w art. 481 § 1 Kc, w wypłacaniu odszkodowania czy zadośćuczynienia nie podlegają zwolnieniu podatkowemu określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 3b updof. (…) Przepisy regulujące zwolnienia podatkowe powinny być interpretowane ściśle i nie należy ich interpretować rozszerzająco. Skoro odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego nie są ani właściwym odszkodowaniem, ani zadośćuczynieniem, to nie mieszczą się w zakresie zwolnienia podatkowego.

(…) W art. 21 updof zostały zawarte zwolnienia dotyczące innego rodzaju odsetek. (…) Wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, 95 i 119, 130, 130a oraz 130b updof, gdzie wyraźnie wyodrębniono świadczenie odsetkowe jako przedmiot zwolnienia podatkowego. Ustawodawca nie pomija zatem odsetek w swoich uregulowaniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w jego ocenie zasługują na szczególną ochronę. (…) Tylko w tych przypadkach można mówić o objęciu świadczeń odsetkowych zwolnieniem od podatku dochodowego. Inaczej rzecz ujmując, (…) odsetki, które nie zostały wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, podlegają opodatkowaniu.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 14.03.2019 r. (II FSK 918/17),
• 5.03.2019 r. (II FSK 776/17),
• 9.11.2018 r. (II FSK 3212/16, II FSK 3051/16),
• 17.10.2018 r. (II FSK 2902/16),
• 16.01.2018 r. (II FSK 1122/16),
• 8.11.2017 r. (II FSK 2780/15),
• 6.06.2016 r. (II FPS 2/16).

VAT

Paragon z kasy rejestrującej nie musi być wydany klientowi do ręki – wyrok NSA z 29.08.2019 r. (I FSK 734/17).

Z uzasadnienia: Obowiązek wydrukowania i wydania paragonu jest jednym z obowiązków ewidencyjnych podatnika dokonującego sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych. Sprzedawca ma obowiązek ewidencjonować sprzedaż z zastosowaniem kasy fiskalnej oraz obowiązek wydrukowania paragonu w sposób pozwalający na odczytanie jego treści oraz zawierającego wymagane prawem dane. Art. 111 ust. 3a pkt 1 ustawy o VAT nakłada na podatnika obowiązek wydruku paragonu lub faktury. O ile jednak faktura może mieć formę elektroniczną (art. 2 pkt 31 i 32 ustawy o VAT) i za zgodą drugiej strony transakcji może być wydana w formie elektronicznej poprzez przesłanie jej w dowolnym formacie (pogląd taki zaprezentowano m.in. w interpretacji indywidualnej wydanej przez dyrektora KIS 19.07.2019 r., 0112-KDIL2-2.4012.359.2019.1.EN), o tyle paragon jako dokument fiskalny może być wydany wyłącznie w formie papierowego wydruku. Ustawodawca nie przewidział bowiem możliwości wydania paragonu elektronicznego. (…) Zapoznanie się z treścią paragonu nie jest obowiązkiem, ale wyłącznie uprawnieniem kupującego, z którego może, ale nie musi on skorzystać. Nie jest on tym samym obowiązany do odbioru paragonu wydrukowanego przez sprzedawcę, a podatnik nie może skutecznie domagać się, aby kupujący paragon odebrał. (…) Skoro kupujący nie ma obowiązku odbioru wydrukowanego dokumentu fiskalnego, to obowiązkiem sprzedawcy (podatnika) jest jedynie zaoferowanie mu jego odbioru. Podatnik ewidencjonujący sprzedaż ma zatem obowiązek wydrukowania paragonu w czasie i miejscu dokonania transakcji oraz poinformowania (w dowolnej formie, skoro ustawa i akt wykonawczy nie wskazują formy) kupującego o tym, że taki dokument został wydrukowany, jest dostępny dla kupującego w miejscu dokonania sprzedaży i może on ten dokument odebrać. (…)

Spółka podała, że (…) klient otrzyma informację o miejscu wyłożenia wydrukowanego dokumentu i miejsce to będzie miejscem dokonania sprzedaży (w budynku stacji paliw). Zarówno wydruk paragonu, jak i jego udostępnienie klientowi będą zatem niezależne od woli klienta i zgłoszonego przezeń żądania. Od klienta zależeć będzie jedynie to, czy odbierze przygotowany dla niego paragon. Paragon będzie gotowy do odbioru bez względu na to, czy kupujący wejdzie do budynku stacji paliw po ten dokument, czy też nie. (…) Sprzedawca wykona zatem swój obowiązek wydania paragonu poprzez jego wyłożenie do dyspozycji klienta w miejscu sprzedaży. Klient będzie też poinformowany, że paragon oczekuje na niego w budynku stacji paliw. Informację taką otrzyma w miejscu sprzedaży (przy dystrybutorze) w czasie dokonywania transakcji.

Podobne orzeczenia WSA w Warszawie z:

• 8.04.2019 r. (III SA/Wa 2042/18, III SA/Wa 2043/18).

Nieproporcjonalne manipulowanie (obniżanie i podwyższanie) cenami towarów opodatkowanych różnymi stawkami podatkowymi oznacza nieuzasadnioną korzyść podatkową, co może oznaczać nadużycie prawa – wyrok NSA z 23.08.2019 r. (I FSK 1434/17).

Z uzasadnienia: Spółka nie kwestionowała ustalenia, że w ramach prowadzonego przez siebie lokalu gastronomicznego oferowała do sprzedaży zestawy obejmujące: piwo z bagietką, wódkę z cytrusem, kawę lub herbatę z ciastkiem, przy czym cena napoju – pierwszego z elementów zestawu, opodatkowanego stawką VAT 23%, wynosiła 0,01 zł lub 0,50 zł, a cena małego dodatku (kawałek bagietki, cytrusa czy ciastko), opodatkowanego stawką VAT 8%, wypełniała pozostałą wartość ceny zestawu.

Bezspornym było, że dodatki do napojów przyjmowały różne ceny jednostkowe, np. cena kawałka bagietki posmarowanej pesto wynosiła 5,49 zł (przy cenie całego zestawu 5,50 zł), a małego ciastka 9,99 zł (przy cenie zestawu 10 zł). Skarżąca spółka informowała przy tym klientów swojego lokalu, że piwo, wódka, kawa czy herbata zamawiane poza zestawem, samodzielnie, miały ceny wyższe, np. w pierwszym przypadku 6,50 zł, natomiast w drugim 12 zł. (…)

Uzyskane tą drogą korzyści podatkowe były nieuprawnione. (…) Skarżąca spółka, dążąc do obniżenia zobowiązania podatkowego w sposób sprzeczny z art. 29 oraz art. 41 ust. 1 i 2 w zw. z art. 146a pkt 1 i 2 ustawy o VAT, ustaliła bowiem podstawę opodatkowania i podatek należny przez „sztuczne” obniżenie ceny napojów oraz przez także „sztuczne” podwyższenie ceny „dodatków”. Oferowała konsumentowi „wyżej opodatkowany” produkt za symboliczną kwotę, a produkt ze stawką obniżoną za kwotę nieadekwatną do warunków rynkowych.

Takie nieproporcjonalne manipulowanie (obniżenie i podwyższenie) cenami towarów opodatkowanych różnymi stawkami podatkowymi dawało w realiach rozpoznawanej sprawy nieuzasadnioną korzyść podatkową i trafnie zostało ocenione jako nadużycie prawa. Zasady doświadczenia życiowego wskazują, że towary jak te, które oferowane były w zestawach promocyjnych jako dodatek do napojów, często są za darmo dodawane do napojów (np. ciasteczko do kawy lub herbaty), co dowodzi ich nieistotności w zestawieniu z wartością napoju.

Cena „zestawu promocyjnego” w istocie odzwierciedlała cenę samego napoju (wódki, piwa, kawy czy herbaty), stąd zasadne było opodatkowanie całej uzyskanej tą drogą kwoty stawką 23%. Wskazują na to takie niekwestionowane okoliczności faktyczne jak znikoma wartość towarów opodatkowanych stawką 8%, stanowiących dodatek do napojów w postaci małego kawałka bagietki, ćwiartki cytrusa czy małego ciasteczka. Podkreślić trzeba, że „dodatki” nie były oferowane przez skarżącą spółkę w menu samodzielnie, poza zestawem, a cena napojów (wódki, piwa, kawy, herbaty) zakupionych bez zestawu była znacząco wyższa niż cena całego zestawu.

Wydatki miasta na promocję są związane z jego działalnością jako organu władzy publicznej. Ich związek z działalnością miasta w charakterze podatnika VAT jest zbyt odległy i nieuchwytny, by dawał prawo do odliczenia podatku naliczonego – wyroki NSA z 16.07.2017 r. (I FSK 261/17, I FSK 262/17).

Z uzasadnienia: Zdaniem miasta wymienione wydatki miały na celu podniesienie jego atrakcyjności jako obszaru inwestycyjnego, co z kolei korzystnie wpływało na działalność opodatkowaną, polegającą na wykonywaniu czynności opodatkowanych związanych z obrotem nieruchomościami, tj. sprzedażą, najmem oraz dzierżawą nieruchomości komunalnych. Z tego też względu miasto uznało, że powinno mieć prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki na realizację projektu promocyjnego, gdyż zostały one poniesione nie tylko w związku z jego działalnością jako organu władzy publicznej, lecz również w związku z wykonywanymi przez miasto czynnościami opodatkowanymi. (…)

Należy jednak podkreślić, że z wyjątkiem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, gmina (miasto) działająca jako organ władzy publicznej nie występuje w charakterze podatnika VAT (art. 15 ust. 6 ustawy o VAT). Z jej pozycji ustrojowej wynika, że jakkolwiek może wykonywać w pewnym zakresie czynności mające charakter działalności gospodarczej, to istotą jej funkcjonowania jest organizowanie i zaspokajanie potrzeb wspólnoty samorządowej – ogółu mieszkańców danego terenu. Powoduje to, że działalność gminy (miasta) w dominującym stopniu jest podmiotowo wyłączona z zakresu podatku od wartości dodanej. (…)

Poniesione przez miasto wydatki na realizację planowanego projektu będą miały więc bezpośredni i ścisły związek ze sferą działań publicznych jednostki samorządu terytorialnego, a zatem z działalnością w interesie społeczności lokalnej, pozostającą poza zakresem opodatkowania VAT. Nie będą to natomiast nakłady, które można by uznać za pozostające w takim właśnie związku z realizacją konkretnych czynności opodatkowanych, tj. sprzedażą, najmem czy dzierżawą nieruchomości komunalnych.

Celem projektu jest przede wszystkim wzrost prestiżu i reputacji miasta, co będzie miało znaczenie dla pozycji wszystkich działających w nim przedsiębiorców, jak i podmiotów, które na terenie Łodzi chciałyby rozpocząć działalność gospodarczą czy zainwestować w nieruchomości. Projekt ten nie ma natomiast takiego związku z czynnościami opodatkowanymi w zakresie obrotu nieruchomościami komunalnymi, aby można było przyjmować, że będzie on wykorzystywany do ich wykonywania w rozumieniu art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. (…) Pomiędzy planowanymi przez miasto wydatkami na realizację projektu promocyjnego i budowę wizerunku a czynnościami opodatkowanymi (sprzedażą, najmem i dzierżawą nieruchomości stanowiących majątek miasta) nie zaistniał tak ścisły i konkretny związek, który uzasadniałby przyznanie miastu prawa do odliczenia z tytułu tych wydatków. (…) Ponoszone wydatki nie mogły również zostać uznane za rodzące prawo do odliczenia koszty ogólne miasta, gdyż sytuacja podmiotów prawa publicznego działających w charakterze władzy publicznej jest nieporównywalna do sytuacji podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 19.06.2019 r. (I FSK 558/19),
• 7.06.2016 r. (I FSK 491/16),
• 12.08.2015 r. (I FSK 943/14).

Przeciwne orzeczenie NSA z:

• 16.04.2015 r. (I FSK 109/14).

Spółka realizująca tylko zadania własne powierzone jej przez województwo działa jako organ władzy publicznej, jeżeli celem jej działań nie jest maksymalizacja zysku i jej działalność nie powoduje znaczących zakłóceń konkurencji – wyrok NSA z 16.07.2019 r. (I FSK 587/17).

Z uzasadnienia: Spór sprowadza się do rozstrzygnięcia trzech kwestii. Po pierwsze, czy wykonywanie przez skarżącą powierzonych zadań własnych województwa może być uznane za odpłatne świadczenie usług na rzecz województwa. Po drugie, czy skarżąca wykonująca powierzone zadania własne województwa może być uznana za podatnika VAT. Po trzecie, czy rekompensata, którą skarżąca będzie otrzymywała od województwa w związku z wykonywaniem powierzonych zadań własnych, będzie stanowiła element podstawy opodatkowania.

(…) Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynikają następujące istotne okoliczności. Po pierwsze jedynym udziałowcem skarżącej spółki jest województwo. Po drugie spółka na podstawie umowy będzie realizować zadania własne województwa służące zaspokajaniu potrzeb społecznych na jego obszarze. Po trzecie zadania powierzone na podstawie umowy są jedynymi zadaniami spółki. Po czwarte zadaniem spółki nie będzie maksymalizacja zysku, lecz legalne, rzetelne i gospodarne zarządzanie środkami finansowymi, w celu osiągnięcia najwyższej jakości w efektywnym wspieraniu aktywności mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw oraz wspomaganiu rozwoju obszarów miejskich. Po piąte spółka nie jest podmiotem biorącym udział w wolnej grze rynkowej, a więc celem której nie jest maksymalizacja zysku z prowadzonej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. (…) Nie ulega wątpliwości, że spółka na podstawie umowy będzie realizować tylko zadania własne województwa służące zaspokajaniu potrzeb społecznych na jego obszarze. Spełniony został zatem warunek, zgodnie z którym działalność wykonywana będzie przez spółkę w charakterze organu władzy publicznej. Ponadto wyłącznie tej działalności spod opodatkowania nie spowoduje znaczących zakłóceń konkurencji, ponieważ zadaniem spółki nie będzie maksymalizacja zysku, lecz legalne, rzetelne i gospodarne zarządzanie środkami finansowymi, w celu osiągnięcia najwyższej jakości w efektywnym wspieraniu aktywności mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw oraz wspomaganiu rozwoju obszarów miejskich, a spółka nie jest podmiotem biorącym udział w wolnej grze rynkowej.

Należy także podkreślić, że skarżąca działa w zakresie powierzonych jej zadań własnych województwa, a więc w zakresie, w którym nie mogą funkcjonować inne podmioty i w zakresie tych zadań nie występuje rynek konkurencyjny. Przeszkodą dla wyłączenia skarżącej z kręgu podatników VAT nie jest także fakt, że skarżąca jest spółką prawa handlowego. (…) Stwierdzenie, że w stanie faktycznym (…) spółka nie ma statusu podatnika VAT, czyni bezprzedmiotowym rozważenie, czy wykonywanie przez skarżącą powierzonych zadań własnych województwa może być uznane za odpłatne świadczenie usług na rzecz województwa oraz czy rekompensata, którą skarżąca będzie otrzymywała od województwa w związku z wykonywaniem powierzonych zadań własnych, będzie stanowiła element podstawy opodatkowania.

Podobne orzeczenie TSUE z:

• 29.10.2015 r. (w sprawie Saudaçor, C-174/14).

Podobne orzeczenie NSA z:

• 8.06.2017 r. (I FSK 1117/15).

Okresowe badania psychologiczne w zakresie medycyny pracy, w tym również badania kierowców zawodowych, są zwolnione z VAT – wyrok NSA z 23.08.2019 r. (I FSK 653/17).

Z uzasadnienia: Zakres wstępnych, okresowych i kontrolnych badań lekarskich pracowników, tryb ich przeprowadzania oraz sposób dokumentowania i kontroli tych badań, jak też częstotliwość wykonywania badań okresowych określony został w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30.05.1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 2067).

W rozporządzeniu tym określono wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników, stanowiące zał. nr 1 do rozporządzenia (…). Natomiast w przypadku kierowców wykonujących przewóz drogowy obowiązek przeprowadzania badań lekarskich w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na tym stanowisku wynika z art. 39j ustawy o transporcie drogowym. Kierowca wykonujący przewóz drogowy podlega również badaniom psychologicznym przeprowadzanym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.

(…) Zgodnie z art. 39l ust. 1 pkt 1 lit. b tej ustawy przedsiębiorca lub inny podmiot wykonujący przewóz drogowy jest obowiązany do kierowania kierowców na badania lekarskie i psychologiczne. Stosownie natomiast do art. 39l ust. 3 ustawy o transporcie drogowym spełnienie przez przedsiębiorcę lub przez inny podmiot wykonujący przewóz drogowy obowiązku skierowania kierowcy na badania lekarskie i psychologiczne uznaje się za równoznaczne ze spełnieniem obowiązków pracodawcy w zakresie wykonywania wstępnych i okresowych badań lekarskich, o których mowa w art. 229 § 1 i 2 Kp. Przywołać również należy przepisy ustawy z 17.06.1997 r. o służbie medycyny pracy (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 1175), która utworzona została w celu ochrony zdrowia pracujących przed wpływem niekorzystnych warunków środowiska pracy i sposobem jej wykonywania, jak również sprawowania profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi, w tym kontroli zdrowia pracujących (…).

Reasumując: (…) głównym celem badań psychologicznych nie jest kreowanie orzeczeń dla określenia możliwości wykonywania określonego zawodu. Celem wiodącym jest bowiem ochrona zdrowia pracowników; zaświadczenie jest jedynie pochodną oceny stanu zdrowia pracownika. Przedmiotowe badania są częścią profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracującymi. Badania psychologiczne stanowią element badań z zakresu medycyny pracy, a tym samym realizują one cechy profilaktyki zdrowotnej. Dlatego też mieszczą się w pojęciu usług z zakresu opieki medycznej, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 18–19 ustawy o VAT. O profilaktycznym charakterze badań psychologicznych świadczy narzucona regularność badań wstępnych, okresowych i kontrolnych przeprowadzanych w ramach medycyny pracy.

(…) Czym innym jest wykonywanie badań psychologicznych wyłącznie na potrzeby ustalenia przeciwskazań do kierowania pojazdem (zwłaszcza jednorazowo bądź też na podstawie samodzielnej decyzji pracodawcy), jak to ma miejsce np. w przypadku osób ubiegających się o uzyskanie uprawnień prawa jazdy wszystkich kategorii, o przedłużenie ważności uprawnienia w zakresie prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem lub przywrócenie uprawnień do kierowania pojazdem, a czym innym regularne, powtarzalne (przez cały okres aktywności zawodowej) i obligatoryjne badania mające na celu określenie stanu zdrowia danej osoby, a jedynie w tych ramach wykluczenie przeciwwskazań do kierowania danego typu pojazdem.

Sprzedaż gruntu, na którym w momencie dostawy znajduje się w pełni sprawny budynek, nie jest dostawą „terenu budowlanego” (opodatkowaną VAT), nawet gdy zamiarem stron jest całkowita bądź częściowa jego rozbiórka w celu zwolnienia miejsca na nowy budynek – wyrok TSUE z 4.09.2019 r. (w sprawie KPC Herning, C-71/18).

Z uzasadnienia: Zgodnie z art. 12 ust. 3 dyrektywy 112 „teren budowlany” oznacza dla celów art. 12 ust. 1 lit. b każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie. Państwa członkowskie, definiując tereny, które należy uznać za „tereny budowlane”, są zobowiązane do dochowania celu realizowanego przez art. 135 ust. 1 lit. k dyrektywy, polegającego na zwolnieniu z VAT jedynie dostaw terenów niezabudowanych, nieprzeznaczonych pod zabudowę (…). Z kolei art. 135 ust. 1 lit. j dyrektywy przewiduje zwolnienie z VAT w zakresie dostaw budynków, innych niż dostawy, o których mowa w art. 12 ust. 1 lit. a tej dyrektywy. Ten ostatni ze wskazanych przepisów odnosi się do dostawy budynku lub części budynku oraz związanego z nim gruntu, przed pierwszym zasiedleniem.

W związku z tym przepisy te, rozpatrywane łącznie, dokonują rozróżnienia między starym a nowym budynkiem, przy czym sprzedaż starego budynku nie jest co do zasady objęta VAT. Ratio legis tych przepisów zasadza się na względnym braku wartości dodanej przy sprzedaży starego budynku. Sprzedaż budynku w następstwie jego pierwszej dostawy na rzecz odbiorcy końcowego, która oznacza zakończenie procesu produkcyjnego, nie powoduje powstania istotnej wartości dodanej i w związku z tym powinna być co do zasady zwolniona. W niniejszej sprawie ani pierwsza sprzedaż nieruchomości, ani druga jej odsprzedaż nie zwiększyły wartości gospodarczej tego towaru, w związku z czym te dwie transakcje nie doprowadziły do powstania istotnej wartości dodanej, by podlegać VAT (…). Gdyby sprzedaż w pełni sprawnego składu (…) mogła zostać uznana za dostawę terenu budowlanego, a nie za dostawę starego budynku i związanego z nim gruntu – jedynie na podstawie samego zamiaru stron umowy sprzedaży – naruszałoby to zasady dyrektywy 112 i mogłoby prowadzić do pozbawienia treści zwolnienia przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. j tej dyrektywy. (…)

Ponadto sprzedaż nieruchomości składającej się z terenu i budynku, w przypadku którego planowana jest rozbiórka, jest uważana za jedną transakcję, której przedmiotem jest dostawa terenu niezabudowanego, a nie budynku i związanego z nim gruntu, jedynie wówczas, gdy są spełnione pewne obiektywne okoliczności – takie (…), które wykazują, że sprzedaż jest tak ściśle związana z rozbiórką budynku, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny. Zatem transakcja polegająca na dostawie terenu, na którym już został wzniesiony w pełni sprawny budynek, taka jak, po pierwsze, sprzedaż nieruchomości przez port Odense na rzecz KPC Herning, a po drugie, odsprzedaż tej nieruchomości przez KPC Herning na rzecz Boligforeningen Kristiansdal, które są gospodarczo niezależne i nie tworzą wraz z innymi świadczeniami jednej transakcji, nie może zostać zakwalifikowana jako sprzedaż działki budowlanej.

Podobne orzeczenie TSUE z:

• 16.11.2017 r. (w sprawie Kozuba Premium Selection, C308/16).

Od Redakcji: W omawianym wyroku TSUE wyraźnie podkreślił różnicę między tą sprawą a stanem faktycznym, który legł u podstaw orzeczenia z 19.11.2009 r. (C461/08, w sprawie Don Bosco Onroerend Goed). Trybunał uznał wtedy, że cel gospodarczy, do którego dążyli sprzedawca oraz kupujący nieruchomość, polegał na dostawie terenu pod zabudowę. W tym celu sprzedawca był zobowiązany do rozbiórki budynku istniejącego na sprzedawanym terenie, a nabywca do poniesienia, przynajmniej częściowo, kosztu tej rozbiórki. W dniu dostawy nieruchomości rozbiórka budynku już się rozpoczęła. W świetle tych okoliczności Trybunał orzekł, że dostawa nieruchomości połączona z rozbiórką istniejącego budynku była jedną transakcją dotyczącą terenu niezabudowanego (budowlanego).

W zakres transakcji płatniczej zwolnionej z VAT nie wchodzi świadczenie na rzecz banku usług polegających na uruchamianiu i utrzymywaniu bankomatów w ruchu, zaopatrywaniu ich w gotówkę, instalowaniu w nich sprzętu informatycznego i oprogramowania do odczytu danych z kart bankowych, przekazywaniu wniosku o uznanie wypłaty gotówki do banku, który wydał użytą kartę bankową, wypłacie żądanej gotówki i rejestracji operacji wypłaty – wyrok TSUE z 3.10.2019 r. (w sprawie Cardpoint, C42/18).

Z uzasadnienia: Usługi świadczone przez Cardpoint nie wydają się prowadzić do przenoszenia środków ani powodować zmian prawnych i finansowych, które charakteryzują „transakcję dotyczącą płatności” w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 3 szóstej dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. d dyrektywy 112). Co prawda (…) usługi świadczone przez Cardpoint nie ograniczały się do wymiany danych między bankiem wydającym a bankiem obsługującym dany bankomat, ale dotyczyły również fizycznej dystrybucji gotówki, jednak wydanie banknotów przy wypłacie z bankomatu nie stanowiło przeniesienia własności Cardpointu na użytkownika tego bankomatu. To bank wydający kartę bankową autoryzował wypłatę gotówki, obciążał odpowiednią kwotą konto bankowe użytkownika tego bankomatu i przenosił własność gotówki bezpośrednio na tego użytkownika.

ORDYNACJA PODATKOWA

Brak wpływu na zarządzanie spółką kapitałową nie zwalnia członka jej zarządu z odpowiedzialności za jej zobowiązania podatkowe – wyrok NSA z 20.08.2019 r. (II FSK 3011/17).

Z uzasadnienia: Z odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki nie zwalnia strony okoliczność braku wiedzy nt. majątku spółki oraz pełnienie w zarządzie spółki funkcji tzw. słupa (…). Użyte w art. 116 § 2 Op sformułowanie „pełnienie” obowiązków członka zarządu, a nie ich „wykonywanie” oznacza, iż chodzi o zajmowanie stanowiska od momentu powołania do dnia odwołania. (…) Wyłącznie wykazanie faktycznych i obiektywnych przyczyn uniemożliwiających wykonywanie funkcji członka zarządu spółki mogłoby skutkować wyłączeniem jego odpowiedzialności (np. długotrwała obłożna choroba, długotrwałe pozbawienie wolności). (…)

Co do zasady podstawą powstania odpowiedzialności jest sam fakt bycia członkiem zarządu. (…) Pełnienie funkcji członka zarządu jest bowiem funkcją dobrowolną, wymagającą zgody osoby powołanej na to stanowisko, przy czym członek zarządu może zrezygnować w każdym czasie ze swojej funkcji (art. 202 § 5 Ksh i art. 369 § 6 Ksh). Charakter prawny funkcji członka zarządu oznacza nie tylko obowiązek wykonywania czynności zarządzających (obowiązek wykonywania powierzonych zadań), oznacza też zwiększony zakres odpowiedzialności, w tym odpowiedzialności za skutki działań kierowanej spółki, a więc i skutki działań osób w tej spółce zatrudnionych. (…) Bierna postawa skarżącej jako członka zarządu spółki z o.o., sprowadzająca się do podpisywania „pod dyktando” innych osób „pustych” faktur, nie mogą stanowić okoliczności uwalniającej stronę od odpowiedzialności za przedmiotową zaległość spółki.

PODATEK OD NIEKTÓRYCH INSTYTUCJI FINANSOWYCH

Podmiot, który wypowiedział umowy pożyczkowe i tylko egzekwuje od konsumentów należności odszkodowawcze wynikające z tych umów, nie jest podatnikiem podatku od niektórych instytucji finansowych – wyrok NSA z 16.07.2019 r. (II FSK 2233/17).

Z uzasadnienia: Podatnik nie jest stroną żadnej ważnej umowy o kredyt konsumencki w rozumieniu art. 3 ustawy o kredycie konsumenckim, ponieważ zostały one rozwiązane przez wypowiedzenie. (…) Spółka pozostaje jedynie wierzycielem egzekwującym od konsumentów należności z tych umów. W ocenie organu interpretacyjnego oraz sądu I instancji okoliczność wypowiedzenia umów kredytu konsumenckiego nie oznacza, że przedsiębiorca utracił status instytucji pożyczkowej w myśl art. 5 pkt 2a ustawy o kredycie konsumenckim. Ponadto zdaniem WSA w Gliwicach strona, z uwagi na profil prowadzonej działalności, w każdym czasie może zacząć udzielać kredytów konsumenckich, a egzekwowanie od konsumentów należności z wcześniej zawartych umów ma związek z udzieleniem kredytu konsumenckiego.

Z argumentacją tą nie można się zgodzić. (…) Skoro po rozwiązaniu umów o kredyt konsumencki przez wypowiedzenie egzekwowane są jedynie należności z tytułu niespłaconych należności przez konsumentów, to następuje to w ramach dochodzenia odszkodowania za nienależyte wykonanie przez nich umowy o kredyt konsumencki. Nie oznacza to jednak, że skarżącą wiążą jeszcze ważne umowy o kredyt konsumencki, a w rezultacie, że nadal posiada status instytucji pożyczkowej w rozumieniu art. 5 pkt 2a ustawy o kredycie konsumenckim. Również sama ta okoliczność, że zgodnie z przedmiotem działalności może udzielać kredytów, jest bez znaczenia, jeśli działalności takiej faktycznie nie wykonuje, czyli inaczej mówiąc, nie jest stroną umowy o kredyt konsumencki. Odesłanie zawarte w art. 4 pkt 9 ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych wymaga, aby instytucja pożyczkowa w zakresie swojej działalności gospodarczej lub zawodowej udzielała lub dawała przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu, analogicznie jak kredytodawca, o którym stanowi art. 5 pkt 2 ustawy o kredycie konsumenckim. Musi zatem pozostawać stroną, a dokładnie wierzycielem z ważnej i istniejącej umowy o kredyt konsumencki.