Co nowego w orzecznictwie podatkowym - 51

PODATEK DOCHODOWY

Wydatki na zapewnienie noclegów dla pracowników w miejscu wykonywania przez nich pracy, z wyłączeniem podróży służbowej, są dla nich przychodem, od którego pracodawca musi pobrać zaliczkę na PIT – wyrok NSA z 29.11.2018 r. (II FSK 799/18).

Z uzasadnienia: W wyroku z 8.07.2014 r. (K 7/13) TK sformułował ogólne kryteria, wg których konkretne świadczenie pracodawcy na rzecz pracownika może zostać zakwalifikowane do przychodów nieodpłatnych ze stosunku pracy. Należy przyjąć, że za przychód pracownika mogą być uznane świadczenia, które: po pierwsze zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie), po drugie zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść, po trzecie korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów). (…)

Nie można zgodzić się z oceną, że przedstawione kryteria pozwalały na pominięcie – jako przychodu z nieodpłatnych świadczeń – wykupienia przez spółkę i udostępnienie bezpłatnie pracownikom w czasie oddelegowania noclegów, z których będą oni korzystać w związku z koniecznością świadczenia pracy

w ramach oddelegowania (…), poza siedzibą spółki i poza miejscem swego zamieszkania. (…) Świadczenia te pracodawca spełniał, dysponując uprzednią zgodą pracownika na ich przyjęcie.

(…) Pracodawcy wiadome jest, który pracownik i ile dni świadczy pracę poza granicami kraju oraz z jakiego lokalu wynajętego przez spółkę korzysta. (…) Spełnione zatem zostały dwie pierwsze przesłanki odnoszące się do spełnienia nieodpłatnego świadczenia za zgodą pracownika, a korzyść jest wymierna

i może być przypisana indywidualnemu pracownikowi.

(…) Sąd I instancji wadliwie przyjął, że świadczenie polegające na skorzystaniu przez pracowników oddelegowanych do pracy za granicą z bezpłatnego zakwaterowania nie będzie spełnione w interesie pracowników, ale w interesie pracodawcy, i nie przyniesie pracownikom korzyści w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatków, które musieliby ponieść. Gdyby nie konieczność wywiązania się z obowiązków służbowych, pracownicy ci nie mieliby powodu do korzystania z wynajmowanych przez wnioskodawcę miejsc noclegowych. Mają oni bowiem ośrodek interesów życiowych w Polsce, w związku z czym ponoszą wydatki związane z miejscem zamieszkania i oddelegowanie ich na określony czas do pracy za granicą tego nie zmienia. (…)

Jak stwierdził SN w uzasadnieniu uchwały z 10.12.2015 r. (III UZP 14/15), przepisy prawa, w tym przepisy dotyczące bhp, nie obligują pracodawcy do zapewnienia pracownikowi miejsca zamieszkania, w którym będzie zaspokajał on swoje potrzeby bytowe. Jest to sfera prywatna pracownika, realizowana poza godzinami pracy i poza dyspozycją pracodawcy. Jedynym wyjątkiem jest tu podróż służbowa (art. 77⁵ § 1 Kp), podczas której pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy, a wymuszony nią nocleg poza miejscem zamieszkania nie jest wpisany w umówiony charakter pracy.

(…) Udostępniona kwatera (lokal) nie jest „narzędziem” pracy, którego koszty obciążałyby pracodawcę, ale służy realizacji pozapracowniczych potrzeb życiowych (socjalnych). O ile zatem pracodawca jest organizatorem pracy i ma zapewnić warunki techniczno-organizacyjne wykonywania pracy, to obowiązek ten nie rozciąga się na zapewnienie pracownikowi mobilnemu noclegu.

Oczywiście w przypadku znacznych odległości między miejscem zamieszkania a miejscem wykonywania obowiązków zakwaterowanie pracownika jest niezbędne, aby zobowiązanie pracownicze mogło być realizowane, ale nie jest to warunek prawny, lecz faktyczny, na który pracownicy, nawiązując stosunek pracy na takich warunkach (z miejscem pracy określonym jako pewien obszar geograficzny), godzą się dobrowolnie. Nie jest to zresztą cecha charakteryzująca wyłącznie stosunek pracy pracownika mobilnego, ale także każdego pracownika podejmującego pracę „niemobilną” w dużej odległości od swojego miejsca zamieszkania, w tym pracownika oddelegowanego do pracy za granicą.

(…) Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 19 updof wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników, z zastrzeżeniem ust. 14 – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł – jest wolna od opodatkowania. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 19, ma zastosowanie do pracowników, których miejsce zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie korzysta z kosztów uzyskania przychodów określonych w art. 22 ust. 2 pkt 3 i 4 updof (art. 21 ust. 14). Regulacje te jednoznacznie potwierdzają, że wartość świadczenia za nocleg uregulowana ze środków pracodawcy stanowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 updof. Tym samym wartość świadczenia otrzymanego przez pracownika niebędącego w podróży służbowej – ew. nadwyżki ponad kwotę określoną w art. 21 ust. 1 pkt 19 updof – pracodawca ma obowiązek doliczyć do wynagrodzenia wypłaconego w danym miesiącu i od łącznej wartości obliczyć, pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 32 updof.

Orzeczenie przeciwne NSA z:

• 9.08.2016 r. (II FSK 1970/14).

Od Redakcji: Wyrok NSA dotyczył pracowników budowlanych oddelegowanych do pracy za granicę, głównie do Francji i Niemiec. W uzasadnieniu sąd odniósł się także do pracowników „mobilnych”, nie precyzując, o jaką branżę chodzi. W praktyce za pracowników mobilnych uważani są m.in. przedstawiciele handlowi. Dotychczas NSA orzekał, że handlowiec nie ma przychodu z tytułu zakwaterowania opłaconego przez pracodawcę (patrz wyroki NSA z 23.02.2017 r., II FSK 233/15, 23.07.2015 r., II FSK 1689/13, 2.10.2014 r., II FSK 2387/12).

Zwrot wspólnikowi części jego wkładu w spółce nie jest przychodem i nie podlega opodatkowaniu – wyrok NSA z 29.11.2018 r. (II FSK 3386/16).

Z uzasadnienia: Zwrotu wkładu wspólnikowi w czasie trwania spółki jawnej nie reguluje art. 8 updof określający zasady opodatkowania wspólników spółek niebędących osobami prawnymi. (…) Zwrot części udziału wspólnikowi spółki jawnej jest niewątpliwie świadczeniem na jego rzecz, jednakże nie może być utożsamiany z przychodem z udziału, należnym każdemu ze wspólników. Z kolei art. 14 ust. 2 pkt 16 updof reguluje wyłącznie skutki podatkowe wystąpienia wspólnika ze spółki niebędącej osobą prawną. Natomiast zmniejszenie udziału kapitałowego wspólnika spółki jawnej nie oznacza wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej.

Również wypłata przez spółkę jawną na rzecz wspólnika środków pieniężnych lub przekazanie części majątku spółki, tytułem zmniejszenia udziału kapitałowego, nie spowoduje powstania po stronie tego wspólnika przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 updof. Wypłacone środki pieniężne z tytułu zmniejszenia udziału kapitałowego nie powodują u wspólnika przysporzenia majątkowego, o którym mowa w tym przepisie, gdyż wspólnik spółki jawnej odzyskuje w ten sposób część swojego majątku, wniesionego wcześniej do spółki jako jego wkład. (…)

W związku z powyższym sąd I instancji prawidłowo uznał za błędne stanowisko organu interpretacyjnego, że otrzymanie przez skarżącego środków pieniężnych tytułem obniżenia wartości wkładu w spółce jawnej spowoduje powstanie u niego przychodu, który należy zaliczyć do źródła przychodów, określonego w art. 10 ust. 1 pkt 7 updof, jakim są m.in. prawa majątkowe (…). Już z samego charakteru praw majątkowych wymienionych w art. 18 updof wynika, że przepis ten nie dotyczy praw udziałowych, tj. praw związanych z udziałem w spółkach prawa handlowego, w tym spółkach osobowych.

(…) Skoro wniesienie wkładu i jego zwrot są neutralne podatkowo, to nie sposób uznać, że zwrot części wkładu stanowić ma przychód (…). Podatnik nie otrzymuje bowiem w tym wypadku żadnego przysporzenia majątkowego. Kwota uzyskana jako zwrot części wkładu stanowi bowiem część wartości wcześniej wniesionego do spółki osobowej majątku podatnika, a jednocześnie pomniejsza jego udział kapitałowy w spółce.

Podobne orzeczenie NSA z:

• 26.06.2018 r. (II FSK 1721/16).

Od Redakcji: W uzasadnieniu wyroku NSA dodał, że podatkowe skutki częściowego zwrotu wkładu nie są także uregulowane w updop. Art. 12 ust. 4 pkt 3a tej ustawy odnosi się tylko do likwidacji spółki lub wystąpienia z niej wspólnika. Sąd zgodził się więc z tezami wyroków z 30.07.2014 r. (II FSK 2046/12) i 27.05.2015 r. (II FSK 1212/13). Wprawdzie dotyczyły one CIT, ale – jak podkreślił NSA – przepisy updop są w tym zakresie zbieżne z przepisami updof.

Wydatki zmierzające do uniknięcia bądź zminimalizowania straty są kosztem uzyskania przychodów – wyrok NSA z 16.11.2018 r. (II FSK 793/17).

Z uzasadnienia: Spółka zadała następujące pytanie: czy odszkodowanie z tytułu zrzeczenia się roszczeń, zapłacone na mocy ugody sądowej przez spółkę na rzecz wnoszącego roszczenie, będzie stanowiło dla niej koszt uzyskania przychodu. (…) Spółka zauważyła, że zawarcie ugody sądowej jest dowodem na podjęcie wymiernych działań w celu zabezpieczenia źródła przychodów. Ugoda sądowa ma za zadanie chronić spółkę przed ryzykiem przedłużenia się zawisłego przed sądem sporu oraz ma zabezpieczyć źródło przychodu w postaci przychodów ze sprzedaży lokali (lub samego gruntu). (…)

Zdaniem MF koszty uzyskania przychodów mogą wynikać jedynie z „pozytywnych” działań podatnika zmierzających do osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia bądź zachowania źródła tych przychodów. Nie negując takiego poglądu co do jego istoty, wskazać jednak należy, że również minimalizacja strat (poniesienie mniejszej straty) może zawierać się w ramach tak określonych, nawiązujących do treści art. 15 ust. 1 updop, działań podatnika.

(…) Istotne jest więc, aby kwalifikując dany wydatek jako koszt podatkowy, uwzględnić również kwestię logicznego ciągu zdarzeń determinujących określone i konkretne działania podatnika, począwszy od zawarcia wszystkich umów składających się na określone zdarzenie gospodarcze. (…) Wypłata odszkodowania, mająca umożliwić realizację inwestycji, nie może być bowiem traktowana jako oddzielne zdarzenie, odseparowane od całokształtu funkcjonowania spółki.

Wymiana udziałów, prowadząca do uzyskania w ciągu 6 mies. bezwzględnej większości praw głosów w spółce, jest neutralna podatkowo – wyroki NSA z 23.11.2018 r. (II FSK 3092–3093/17, II FSK 3840–3843/17, II FSK 3549/17, II FSK 3566–3567/17, II FSK 3782/17, II FSK 3564/17, II FSK 3122/17, II FSK 3391–3392/17, II FSK 3699–3700/17, II FSK 3784/17, II FSK 560–561/18, II FSK 571/18, II FSK 1978/18, II FSK 365–366/18, II FSK 396/18, II FSK 676/18).

Z uzasadnienia: Dokonana od 1.01.2015 r. zmiana brzmienia przepisów [art. 24 ust. 8a i 8c updof i odpowiednio art. 12 ust. 4d i 12 updop – przyp. red.] – jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy zmieniającej – została wprowadzona celem dookreślenia zakresu podmiotowego zwolnienia oraz wskazania, że spełnienie warunków dotyczących transakcji wymiany udziałów można oceniać przez pryzmat grupy wspólników, o ile transakcje wymiany udziałów, które doprowadziły do spełnienia warunków do korzystania ze zwolnienia, nastąpiły w okresie 6 mies. poprzedzających uzyskanie bezwzględnej większości praw głosów w spółce, której udziały (akcje) są nabywane.

(…) Regulacje zawarte w art. 24 ust. 8a updof mają gwarantować neutralność podatkową, co ma ułatwiać spółce nabywającej udziały (akcje) od udziałowców innej spółki koncentrację praw głosu (a więc z reguły i kapitału) w tej innej spółce, a równocześnie umożliwiać podwyższanie własnego kapitału zakładowego poprzez wydawanie nowych udziałów (emisję akcji), obejmowanych (nabywanych) przez dotychczasowych udziałowców tej innej spółki. Przy wykładni tych przepisów należy więc mieć na uwadze te właśnie cele przyświecające nowej regulacji prawnej.

Jeżeli zatem spółka nabywająca osiąga te cele poprzez wymianę własnych udziałów (akcji) na udziały wspólników innej spółki i, równocześnie uzyskując w tej innej spółce większość praw głosu albo posiadając już taką większość, zwiększa ilość udziałów w tej innej spółce, wtedy „do przychodów nie zalicza się wartości udziałów (akcji) przekazanych udziałowcom (akcjonariuszom) tej innej spółki oraz wartości udziałów (akcji) nabytych przez spółkę” – przy spełnieniu dodatkowych warunków wymienionych w art. 24 ust. 8a updof, niemających znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie.

(…) Zarówno zatem wykładnia literalna, jak i celowościowa art. 24 ust. 8a updof wskazuje na dopuszczenie przez ustawodawcę sytuacji, gdy uzyskanie przez spółkę nabywającą większości głosów w innej spółce jest wynikiem jednoczesnego działania kilku osób – udziałowców (akcjonariuszy) innej spółki. (…) Przy przyjęciu wykładni organu tylko wspólnik spółki jednoosobowej nie uzyskałby przychodu w wysokości nominalnej wartości udziałów (akcji) objętych w zamian za wkład niepieniężny, natomiast przychód taki powstałby u każdego z udziałowców (akcjonariuszy), gdyby spółka nabywająca zawiązana była przez więcej niż jedną osobę i żadna z nich samodzielnie nie dysponowałaby pakietem większościowym udziałów (akcji) innej spółki. Podobnie w sytuacji podwyższenia kapitału w spółce nabywającej poprzez wniesienie aportu w postaci udziałów (akcji) innej spółki i uzyskania w jego wyniku większości głosów w tej innej spółce (…).

Takie zróżnicowanie podatkowych skutków działań mających ten sam cel, tylko w zależności od ilości osób, które zawiązały spółkę, mogłoby zniweczyć cel założony przez ustawodawcę w art. 24 ust. 8a updof (…) i prowadzić do niczym nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji prawnopodatkowej wspólników spółek kapitałowych podejmujących tożsame, zgodne z prawem, działania restrukturyzacyjne – w zależności od tego, jaki pakiet udziałów (akcji) posiadali.

Podobne orzeczenie NSA z:

• 27.09.2018 r. (II FSK 2446/16),
• 14.08.2018 r. (II FSK 2148/16).

Dochód stowarzyszenia wydany na nabycie środków trwałych i ich modernizację z przeznaczeniem na prowadzenie działalności gospodarczej nie jest zwolniony z CIT – wyrok NSA z 4.12.2018 r. (II FSK 3595/16).

Z uzasadnienia: Skoro stowarzyszenie nabyło środki trwałe niesłużące bezpośrednio celom statutowym, ale na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, wydatek w części dotyczącej działalności gospodarczej musiał być pokryty z dochodu, który nie był zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 updop. Z kolei w sytuacji, gdy taki wydatek został pokryty z dochodu korzystającego ze zwolnienia, to przyjąć należało, że został on wydatkowany na cele inne niż statutowe, preferowane przez ustawodawcę. Nie może zatem budzić wątpliwości, że dochód wydatkowany na nabycie środków trwałych i ich modernizację, z przeznaczeniem na cele inne niż bezpośrednio związane z celami statutowymi podatnika (na prowadzenie działalności gospodarczej) nie korzysta ze zwolnienia, o jakim mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 updop.

(…) Art. 17 ust. 1b updop (…) wskazuje, na co dany dochód musi być przeznaczony, aby mógł skorzystać ze zwolnienia. (…) Art. 17 ust. 1a pkt 2 updop nie pozostawia żadnych wątpliwości interpretacyjnych, że zwolnienie nie dotyczy dochodów, bez względu na czas ich osiągnięcia, wydatkowanych na inne cele niż wymienione w art. 17 ust. 1 pkt 4 updop, czyli cele preferowane przez ustawodawcę. (…) Wprawdzie art. 17 ust. 1b updop nie mówi wprost o bezpośredniości realizacji celu statutowego, lecz jest to warunek nieodzowny zwolnienia dochodu od podatku dochodowego.

Podobne orzeczenie NSA:

• uchwała z 20.11.2000 r. (FPS 9/00).

Podatek od nieruchomości jest kosztem uzyskania przychodu w dacie zapłaty – wyrok NSA z 17.10. 2018 r. (II FSK 3076/16).

Z uzasadnienia: Zdaniem spółki poniesiony w 2011 r. wydatek w postaci spornej części podatku od nieruchomości za lata 2007–2010 nie miał charakteru definitywnego, bowiem co prawda złożyła ona deklarację podatkową i zapłaciła wykazany w niej podatek, ale następnie złożyła wniosek o stwierdzenie jego nadpłaty. Stał się on wydatkiem definitywnym dopiero w 2015 r., po otrzymaniu niekorzystnych dla spółki wyroków NSA, w których uznano, że nadpłata nie wystąpiła (…). NSA uznaje powyższe stanowisko (spółki) za nieuzasadnione.

(…) Podatek od nieruchomości kwalifikowany jest do kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami, tj. do tzw. kosztów pośrednich. Koszty pośrednie są potrącalne w dacie ich poniesienia (…). Powyższe wynika z art. 15 ust. 4d i 4e updop. A zatem podatek od nieruchomości wykazany w deklaracjach podatkowych będzie podlegał zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów w dacie poniesienia, czyli w dniu, na który zostanie on ujęty (zaksięgowany) w księgach rachunkowych. Nie ma przy tym znaczenia, że podatnik po złożeniu deklaracji i wpłacie podatku wystąpił o jego nadpłatę. Dopóki istnieje w obrocie prawnym deklaracja z wykazaną kwotą podatku od nieruchomości w określonej wysokości (lub decyzja wymiarowa), która to kwota została zapłacona, to wydatek ten stanowi koszt definitywnie poniesiony w rozumieniu art. 15 ust. 1 updop.

W przypadku gdyby doszło do stwierdzenia nadpłaty w podatku od nieruchomości podatnik będzie miał natomiast obowiązek skorygowania kosztów uzyskania przychodów o wysokość nadpłaty. Możliwość kwestionowania na podstawie Op zasadności zapłaty zadeklarowanego podatku od nieruchomości nie powoduje, że zapłacony podatek ma charakter tymczasowy (zwrotny), tak jak np. w przypadku kaucji. (…) Przyjęcie za prawidłowe stanowiska skarżącej powodowałoby, że to sam podatnik kreowałby moment zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych, uznając, kiedy w jego ocenie ma on charakter definitywny (…). Uruchamiając tryb stwierdzenia nadpłaty czy później tryby nadzwyczajne, mógłby, powołując się na brak „definitywności”, przesuwać moment uznania wydatku z tytułu podatku od nieruchomości za koszt podatkowy.

VAT

Przemieszczenie własnych towarów z Polski do magazynu w Belgii, a następnie określonej w zamówieniu ilości towarów z terytorium Belgii do nabywcy w Wielkiej Brytanii jest jedną WDT – wyrok NSA z 21.09.2018 r. (I FSK 1500/16).

Z uzasadnienia: MF wyjaśnił, że opisanej transakcji nie można uznać za jedną, nieprzerwaną WDT na rzecz odbiorcy z Wielkiej Brytanii, o której mowa w art. 13 ust. 1 ustawy o VAT, gdyż występują w niej dwie odrębne transakcje – nietransakcyjne przemieszczenie własnych towarów spółki z Polski do magazynu w Belgii (WDT w rozumieniu art. 13 ust. 3 ustawy o VAT) oraz przemieszczenie określonej w zamówieniu ilości towarów z terytorium Belgii do nabywcy w Wielkiej Brytanii (które podlega opodatkowaniu na podstawie regulacji obowiązujących w Belgii).

Spółka nie jest podatnikiem zarejestrowanym w Belgii (zwolniona z obowiązku identyfikacji podatkowej w Belgii decyzją belgijskiego organu), zatem nie spełnia wymogu z art. 42 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Tym samym, niezależnie od tego, czy spółka spełnia pozostałe warunki, nie jest uprawniona do opodatkowania 0% stawką VAT przemieszczenia własnych towarów z terytorium Polski do magazynu w Belgii. (…) Przemieszczenie własnych towarów z kraju do innego państwa członkowskiego (Belgii) nie wymaga udokumentowania fakturą i spółka takiej faktury nie wystawia, dlatego obowiązek podatkowy dla tego przemieszczenia (WDT w rozumieniu art. 13 ust. 3 ustawy o VAT) powstaje 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym spółka dokonała przemieszczenia towarów do magazynu w Belgii.

(…) Zdaniem NSA stanowiska powyższego nie można zaakceptować, gdyż nieprawidłowo interpretuje ono charakter dostawy. Jakkolwiek dostawa ta ma nietypowy, wydłużony w czasie przebieg, jednak nie uzasadnia to stanowiska, że nie stanowi WDT w rozumieniu art. 13 ust 1 ustawy o VAT. (…) Już w momencie dokonywania wywozu towaru z terytorium Polski znany jest jego skonkretyzowany odbiorca z Wielkiej Brytanii. (…) Ekonomicznie tak ułożona transakcja stanowi jedną, zorganizowaną całość, z wykorzystaniem jedynie nowoczesnych form realizacji dostawy poprzez centrum logistyczne. Nie ma uzasadnienia dzielenie dostawy – która od początku ma adresata w kontrahencie brytyjskim, z którym skarżąca ma zawartą umowę regulującą szczegółowy sposób przebiegu dostaw – w sposób proponowany w interpretacji. Nie uwzględnia on bowiem podstawowej okoliczności, że przemieszczenie towaru z Polski do Belgii odbywa się dla realizacji z góry zaplanowanego celu – WDT do odbiorcy z Wielkiej Brytanii, a nie bliżej nieokreślonych przyszłych dostaw do odbiorców za granicą. (…)

W takiej transakcji prawo do rozporządzania towarem jak właściciel nabywca uzyskuje w znaczeniu ekonomicznym już w momencie przemieszczania tego towaru do magazynu. Wywodzenie, że zachodzą dwie dostawy – nietransakcyjne przemieszczenie towarów, a następnie WDT z Belgii do Wielkiej Brytanii, jest sztucznym kreowaniem dwóch transakcji, dających w stanie faktycznym niniejszej sprawy nieracjonalny efekt opodatkowania stawką krajową niekwestionowanej dostawy przez spółkę towa-rów do Wielkiej Brytanii.

(…) Sposób magazynowania towaru na potrzeby brytyjskiego kontrahenta opisany we wniosku przypomina zasadę magazynowania towaru w systemie call off stock, w którym ostateczny odbiorca znany jest już w momencie wywozu towaru z kraju. Dysponowanie przedmiotowym towarem przez brytyjskiego kontrahenta, odbywające się bez udziału skarżącej (jest ona następczo informowana o działaniach podejmowanych wobec przedmiotowego towaru przez odbiorcę), także wskazuje na okoliczność, że ekonomicznie władztwo nad towarem przynależy odbiorcy. (…) Skarżąca nie ma potrzeby rejestracji na potrzeby VAT w Belgii (być może nawet możliwości) i deklarowania tam WNT. Belgia bowiem widzi możliwość stosowania uproszczeń w rozliczeniach, co wyraża uzasadnioną ekonomicznie perspektywę korzyści pozyskanych z samego rozwoju i funkcjonowania centrów logistycznych w tym rejonie.

Pracodawca powinien ewidencjonować w kasie fiskalnej zużycie przez pracowników w celach prywatnych paliwa kupionego przez pracodawcę do napędu samochodów służbowych – wyrok NSA z 6.12.2018 r. (I FSK 1622/16).

Z uzasadnienia: MF wskazał, że spółka będzie zobowiązana ewidencjonować za pomocą kasy rejestrującej zużycie paliwa na cele osobiste pracowników spółki, w związku z udostępnieniem pracownikom samochodów służbowych do realizacji zadań służbowych, co do których nie będzie można wykluczyć sporadycznego i okazjonalnego wykorzystania do celów prywatnych odbywających się w trakcie realizacji zadań służbowych. (…) Sąd I instancji nie podzielił argumentacji spółki o braku obowiązku ewidencji z uwagi na realne problemy z rzeczywistym ustaleniem ilości zużytego przez pracowników paliwa na cele osobiste. Zaznaczył, że art. 111 ust. 1 ustawy o VAT nie różnicuje sytuacji z uwagi na trudności w ustalaniu obrotu towarami. (…)

Skarżąca nie kwestionuje stanowiska sądu I instancji, że w opisanym przez nią stanie faktycznym dochodzi do odpłatnej dostawy paliwa na rzecz pracowników, w części, w jakiej paliwo to wykorzystane zostało do celów prywatnych pracowników. Swoje stanowisko o naruszeniu przepisów prawa materialnego spółka uzasadniła tym, że „nie ma faktycznej i prawnej możliwości ustalenia podstawy opodatkowania poprzez ujęcie ilościowe i wartościowe ew. zużytego przez pracownika paliwa dla celów prywatnych, realizowanych przy okazji celów służbowych”. Ponadto w skardze kasacyjnej zwrócono uwagę, że „będą to sytuacje sporadyczne, o marginalnym znaczeniu, ew. powodujące nikłe zużycie paliwa. Wnioskodawca podkreśla, że przejazdy typowo prywatne będą nakładały na pracownika obowiązek zakupu paliwa z własnych środków”.

(…) W ocenie NSA powyższe argumenty nie podważają w żaden sposób wykładni przepisów prawa materialnego dokonanej przez organ interpretacyjny oraz sąd I instancji. (…) Przedmiotem oceny sądu I instancji pozostawała indywidualna interpretacja przepisów prawa podatkowego, w której dokonuje się wykładni przepisów prawa podatkowego, a nie ocenia się możliwości realizacji obowiązku podatkowego w świetle powstałych trudności związanych z jego wykonaniem. (…) Trudności z ustaleniem rzeczywistej ilości zużytego paliwa nie dają podstawy do wyłączenia zastosowania art. 111 ust. 1 ustawy o VAT.

Od Redakcji: Wykładni NSA przedstawionej w tym wyroku nie podziela Ministerstwo Finansów. W odpowiedzi na pytanie „Dziennika Gazety Prawnej” wyjaśniło, że „w przypadku gdy samochód jest używany zarówno do celów służbowych przedsiębiorstwa, jak i do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, co wiąże się z prawem tylko do „częściowego” (50%) odliczenia podatku naliczonego (zgodnie z art. 86a ust. 1 ustawy o VAT), nieodpłatne użycie samochodu służbowego do celów prywatnych (wraz ze zużyciem paliwa służbowego znajdującego się w baku tego samochodu, w stosunku do którego również przysługuje podatnikowi prawo do „częściowego” odliczenia podatku naliczonego) nie podlega opodatkowaniu VAT. Tym samym czynności te nie rodzą obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej, o którym mowa w art. 111 ust. 1 ustawy”.

Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej jest tam, gdzie podatnik może świadczyć usługi albo odbierać je i wykorzystywać – wyroki NSA

z 22.11.2018 r. (I FSK 1460/16, I FSK 1461/16).

Z uzasadnienia: Zasadą jest, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (art. 28b ust. 1 ustawy o VAT). Na podstawie art. 28b ust. 2 ustawy (stanowiącego implementację art. 44 dyrektywy 112) w przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej zostało zdefiniowane w art. 11 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) 282/2011 i jest to dowolne miejsce, inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego (…). Zaplecze personalne i techniczne powinno być stosowne do tego, aby umożliwić odpowiednio odbiór i wykorzystanie usług dla własnych potrzeb bądź świadczenie usług. To, czy posiadane w danym miejscu siły i środki są odpowiednie, powinno być oceniane każdorazowo w kontekście konkretnych usług. (…)

Sąd I instancji słusznie uznał, że bez znaczenia dla sprawy jest brak powiązań o charakterze kapitałowym lub osobowym pomiędzy stroną skarżącą a spółką G. oraz fakt, że strona skarżąca nie udostępniała spółce G. infrastruktury technicznej. Istniały bowiem inne okoliczności pozwalające powiązać miejsce opodatkowania spornych usług z terytorium Polski, tj. usługi, które spółka G. nabywała od strony skarżącej (kody doładowujące do telefonów komórkowych polskich operatorów sieci komórkowych), były sprzedawane na terenie Polski poprzez polską stronę internetową i polski portal aukcyjny. Ostatecznymi konsumentami tych kodów byli użytkownicy telefonów posiadających aktywną kartę SIM wydaną przez polskich operatorów – a więc co do zasady konsumenci z Polski. Płatności za usługi były realizowane przez polskie serwisy zajmujące się płatnościami elektronicznymi oraz przy wykorzystaniu rachunku bankowego spółki G. prowadzonego w polskim banku. Płatności realizowane przez spółkę G. na rzecz strony skarżącej były dokonywane z rachunku bankowego prowadzonego przez polski bank. W wyniku postępowania nie pozyskano żadnych dowodów potwierdzających rzeczywiste funkcjonowanie spółki G. pod adresem wskazywanym jako siedziba tej spółki.

(…) W niniejszej sprawie – z uwagi na rodzaj świadczonych przez G. usług – nie było konieczne posiadanie przez tę spółkę stałej, osobowo-rzeczowej struktury w klasycznym znaczeniu i to jest także istotna kwestia. Natomiast wszystkie elementy umożliwiające świadczenie przez tę spółkę usług były bezsprzecznie związane z terytorium Polski. W tym znaczeniu (…) stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej przez spółkę G. znajdowało się w Polsce, zaś usługi spółki P. były świadczone właśnie do tego stałego miejsca działalności G.

Podobne orzeczenie TSUE z:

• 16.10.2014 r. (w sprawie Welmory sp. z o.o., C-605/12).

Piknik promujący zdrowy styl życia jest usługą podlegającą opodatkowaniu, lecz bez prawa do odliczenia VAT – wyrok NSA z 15.11.2018 r. (I FSK 2002/16).

Z uzasadnienia: Przedmiotem sporu pozostają dwie kwestie: pierwsza – czy organizacja pikniku powinna być rozpatrywana jako nieodpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT należnym, oraz druga – czy wnioskodawca może odliczyć VAT naliczony od zakupionych towarów i usług, które będą wykorzystywane w czasie organizowanych przez wnioskodawcę pikników.

(…) Jak podnosi skarżąca, dbanie o zdrowie zespołu pracowników ma bezpośredni wpływ na wydajność prowadzonej przez skarżącą działalności gospodarczej oraz dobro społeczności lokalnej, wpływa na motywację pracowników i ich wydajność. (…) Należy jednak przede wszystkim wyjaśnić pojęcia „celów osobistych” oraz „nieodpłatnego świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika”, którymi posłużono się w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.

W art. 26 pkt 1 lit. b dyrektywy 112 posłużono się natomiast pojęciami „prywatnego użytku” i celu innego niż działalność przedsiębiorstwa podatnika. (…) Nie można skutecznie wywodzić, że zaproszenie na piknik osób, które nie są pracownikami spółki, jest konieczne i niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej. (…) Korzyść, jaką czerpali członkowie rodzin pracowników i byli pracownicy, zaproszeni goście, przeważa nad korzyścią skarżącej, która miałaby płynąć z polepszenia dobrostanu jej pracowników poprzez przekonanie ich do zdrowego stylu życia, a w konsekwencji na zwiększenie efektywności ich pracy, jak również z reklamy skarżącej, związanej nie tyle z promocją jej wyrobów (części do silników samochodowych), lecz zdrowego stylu życia.

Nie można zgodzić się z autorem skargi kasacyjnej, że sąd I instancji pominął wszelkie pozostałe aspekty związane z organizacją pikniku, tj. aspekty reklamowe, promocyjne, kreowanie pozytywnego wizerunku skarżącej, jak i wpływ na zwiększenie wydajności pracy osób zatrudnionych w spółce, co w konsekwencji ma mieć wpływ na wzrost zysków z opodatkowanej działalności skarżącej. Sąd ocenił te aspekty, ale trafnie zauważył, że ten związek jest zbyt luźny z ew. zwiększeniem przychodów spółki, w szczególności z zachęcaniem do kupowania towarów skarżącej. Prawidłowe jest również stanowisko sądu I instancji odnośnie do tego, czy wnioskodawca może odliczyć VAT naliczony od zakupionych towarów i usług, które będą wykorzystywane w czasie organizowanych pikników.

(…) Nie można uznać, że nabywane usługi w związku z organizacją pikniku miały bezpośredni czy też pośredni związek z działalnością opodatkowaną skarżącej. Jak wynika z wniosku o interpretację, przedmiotem działalności spółki jest produkcja popychaczy i zaworów dedykowanych dla branży automotive. Nie można uznać, że elementem cenotwórczym sprzedawanych przez skarżącą towarów motoryzacyjnych były koszty pikniku, którego ideą było promowanie zdrowego trybu życia.

Podobne orzeczenia TSUE z:

• 27.09.2001 r. (w sprawie Cibo Participations, C-16/00),
• 6.09.2012 r. (w sprawie Portugal Telecom, C-496/11),
• 16.07.2015 r. (w sprawach połączonych Beteiligungsgesellschaft Larentia + Minerva, C-108/14 i C-109/14),
• 11.12.2008 r. (w sprawie Danfoss i AstraZeneca, C-371/07),
• 16.10.1997 r. (w sprawie Julius Fillibeck, C-258/95).

Budynek mieszkalny oraz towarzysząca mu infrastruktura poza budynkiem to odrębne przedmioty dostawy, objęte odrębnymi stawkami VAT – wyrok NSA z 18.10.2018 r. (I FSK 1633/16).

Z uzasadnienia: Skarżący zobowiązał się dostarczyć nabywcom budynki mieszalne o powierzchni nieprzekraczającej 300 m² wraz z wbudowanymi w bryle budynku instalacjami technicznymi, jak również z elementami infrastruktury poza bryłą budynku, takimi jak: drogi dojazdowe, chodniki, tarasy, urządzenia sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, energetycznej, gazowej, ogrodzenia nieruchomości z bramą wjazdową na posesje i furtką. (…)

W uzasadnieniu uchwały z 3.06.2013 r. (I FPS 7/12) NSA przedstawił wykładnię terminu „obiekt budownictwa mieszkaniowego”, jakim jest budynek mieszkalny, i stwierdził w nim, że: „Jak więc wynika ze słownikowego rozumienia pojęcia »budynek« i definicji zawartej w PKOB, określenie to nie obejmuje swoim zakresem żadnych innych elementów i obiektów z nim funkcjonalnie powiązanych, w szczególności objętych wyżej przedstawianym pojęciem infrastruktury towarzyszącej”.

(…) Sąd I instancji przyjął tę wykładnię i również NSA ją podziela. Wynika z niej, że w przypadku dostawy budynku mieszkalnego towarzysząca mu infrastruktura jest odrębnym przedmiotem sprzedaży (wykonania). (…) Słusznie twierdzi skarżący, że towary te dostarczane są łącznie, we wzajemnym funkcjonalnym powiązaniu, ale nie przesądza to kwestii opodatkowania całości dostawy wg jednej stawki podatku. (…)

Art. 41 ust. 12 ustawy o VAT przewiduje stawkę obniżoną jedynie do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym, co – zgodnie z wykładnią przyjętą w uchwale I FPS 7/12 – obejmuje jedynie budynek mieszkalny, ale już nie obejmuje infrastruktury towarzyszącej. A to w sposób oczywisty oznacza zastosowanie w tym zakresie stawki podstawowej.

Podobne orzeczenie NSA:

• uchwała z 3.06.2013 r. (I FPS 7/12).

Wsparcie i nadzór polegające na pozyskaniu podopiecznych, ustaleniu zakresu opieki oraz doborze opiekuna nie są zwolnione z VAT – wyrok NSA z 6.12. 2018 r. (I FSK 28/17).

Z uzasadnienia: Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 23 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi, przewlekle chorymi lub osobami w podeszłym wieku, świadczone w miejscu ich zamieszkania przez podmioty inne niż wymienione w pkt 22, oraz dostawę towarów ściśle z tymi usługami związaną. Przepis ten stanowi implementację art. 132 ust. 1 lit. g dyrektywy 112, w świetle którego państwa członkowskie zwalniają transakcje: świadczenia usług i dostawy towarów ściśle związanych z opieką i pomocą społeczną, wraz z usługami świadczonymi przez domy spokojnej starości, dokonywane przez podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane za podmioty o charakterze społecznym przez dane państwo członkowskie. (…)

Wobec braku definicji usługi opieki w ustawie o VAT sąd I instancji słusznie przyjął – odwołując się do współczesnego słownika języka polskiego oraz zapisów ustawy o pomocy społecznej – że pod tym pojęciem należy rozumieć troskliwe zajmowanie się kimś, dbanie o kogoś, zaspokajanie czyichś potrzeb, strzeżenie, pilnowanie kogoś lub czegoś, dozór, kuratelę czy też pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zleconą przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

(…) W ocenie NSA sąd I instancji słusznie uznał, że zakres działania partnerów niemieckich nie może być uznany za czynność pomocniczą. Spółka jednoznacznie określiła zasady kooperacji z partnerem niemieckim, wskazując, że sama będzie świadczyła usługi opieki, a jej partner będzie odpowiedzialny za wsparcie i nadzór. A zatem po stronie partnera niemieckiego leży organizowanie i nadzorowanie świadczonych przez skarżącą usług, a nie ich świadczenie. Nie można zatem uznać, że usługi świadczone przez niemieckiego partnera wchodzą w skład usługi opieki. Stanowią odrębną usługę, niespełniającą kryterium omawianego zwolnienia. (…) Podopieczny uiszcza zapłatę za opiekę na rzecz spółki, a z partnerem niemieckim może podpisać umowę na dodatkowe usługi.

Długotrwałe nieodbieranie korespondencji jest podstawą do wykreślenia z rejestru czynnych podatników VAT – wyrok NSA z 27.11.2018 r. (I FSK 26/17).

Z uzasadnienia: Zgodnie z art. 96 ust. 9 ustawy o VAT naczelnik US wykreśla z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli w wyniku podjętych czynności sprawdzających okaże się, że podatnik nie istnieje lub mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem.

Kwestią budzącą spór w niniejszej sprawie jest rozumienie warunku niemożności skontaktowania się z podatnikiem (nie wynika ze stanu faktycznego, by spółka ustanowiła przed organem pełnomocnika), a przede wszystkim to, czy mieści się w tym pojęciu obowiązek skontaktowania się z członkami zarządu osoby prawnej, po uprzednim ustaleniu ich miejsc zamieszkania.

(…) Rozumienie pojęcia „nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem” musi mieć swoje ramy normatywne, wynikające w tym przypadku z art. 96 ust. 9 ustawy o VAT oraz z art. 151 Op oraz umocowanie w stanie faktycznym. Pierwszy z tych przepisów mówi o kontakcie z podatnikiem, którym w niniejszej sprawie jest osoba prawna. Nie jest podatnikiem członek zarządu osoby prawnej. Drugi wskazuje, w jaki sposób należy kontaktować się pisemnie z osobą prawną, a więc poprzez doręczanie pism w lokalu siedziby lub miejscu prowadzenia działalności osobie upoważnionej do odbioru korespondencji lub prokurentowi. Stawianie wymogu, by organ podatkowy ustalał miejsca zamieszkania członków zarządu osoby prawnej i kontaktował się z nimi w celu nawiązania kontaktu z osobą prawną, jest pozbawione podstaw prawnych (…). Trzeba mieć na uwadze i to, że jakiekolwiek doręczenie pisma osobie prawnej poprzez jej członka zarządu nie będzie spełniało warunku z art. 151 Op i zawsze będzie mogło być uznane za nieskuteczne.

(…) Jak wynika ze stanu faktycznego, spółka opuściła swą siedzibę wskazaną w zgłoszeniu rejestracyjnym, nie informując o tym organu podatkowego i nie wskazując nowego adresu. Przez lata 2013–2015 nie odbierała korespondencji od organu podatkowego, co jest dostateczną przesłanką do przyjęcia podstawy do wykreślenia jej z rejestru podatników VAT, wskazaną w art. 96 ust. 9 ustawy o VAT.

Odbiór złomu w trakcie wykonywania usług rozbiórkowych jest dostawą, która (w zależności od statusu dostawcy) może podlegać odwrotnemu obciążeniu – wyrok TSUE z 10.01.2019 r. (w sprawie A Oy, C-410/17).

Z uzasadnienia: Na podstawie umowy o rozbiórkę A sprzedaje klientowi usługę rozbiórki i kupuje od niego złom metalowy. W związku z tym organ stwierdził, że A musi uiścić VAT od usługi świadczonej na rzecz klienta, jak również – w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia – od złomu metalowego, który od niego zakupił. (…) Dostawa złomu podlegającego odzyskaniu następuje w zamian za zapłatę, jeżeli nabywca, a mianowicie przedsiębiorstwo rozbiórkowe, przypisuje tej dostawie wartość, którą uwzględnia przy ustalaniu ceny proponowanej za świadczenie prac rozbiórkowych.

Z wnioskiem tym nie stoi w sprzeczności okoliczność, że ilość i wartość złomu, jaki mogą zawierać odpady z rozbiórki, nie zostały uzgodnione w umowie o rozbiórkę. (…) W takim przypadku podstawę opodatkowania świadczenia usług, będących przedmiotem umowy o rozbiórkę, stanowi cena faktycznie zapłacona przez klienta oraz wartość przypisana przez usługodawcę złomowi podlegającemu odzyskaniu, odzwierciedlona w kwocie obniżenia ceny naliczonej za świadczenie.

(…) W odniesieniu do kwestii, czy dostawa złomu podlegającego odzyskaniu stanowi transakcję podlegającą opodatkowaniu, należy wyjaśnić, że zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. a dyrektywy 112 odpłatna dostawa towarów podlega opodatkowaniu VAT wyłącznie wówczas, gdy jest ona dokonywana „przez podatnika działającego w takim charakterze”. (…) [Ponadto] w ramach umowy o zakup w celu demontażu nabywca (przedsiębiorstwo rozbiórkowe) kupuje znajdujące się na terenie zakładu budynki i obiekty budowlane, a także maszyny, urządzenia i pozostałe ruchomości oraz zobowiązuje się na mocy umowy, pod karą umowną, dokonać ich demontażu i wywiezienia (…).

Świadczenie prac związanych z demontażem i wywozem odpadów następuje za zapłatą, jeżeli nabywca (przedsiębiorstwo rozbiórkowe) przypisuje wartość temu świadczeniu, którą uwzględnia przy ustalaniu proponowanej ceny zakupu jako czynnik obniżający tę cenę. (…) Z wnioskiem tym nie stoi w sprzeczności ani okoliczność, że koszty świadczenia prac związanych z demontażem i wywozem odpadów nie zostały uzgodnione między stronami, ani też okoliczność, że sprzedawca nie dysponował wiedzą nt. kwoty kosztów, które podlegają uwzględnieniu przy określaniu proponowanej ceny zakupu. (…) W takiej sytuacji podstawę opodatkowania dostawy towaru przeznaczonego do demontażu stanowi cena faktycznie zapłacona przez klienta oraz kwota odpowiadająca czynnikowi przyjętemu przez nabywcę w celu obniżenia proponowanej ceny zakupu.

PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI

Podatnikiem podatku od nieruchomości Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (jst), oddanych w posiadanie zależne, jest posiadacz zależny (dzierżawca), również wtedy, gdy umowa (dzierżawy) została zawarta za pośrednictwem trwałego zarządcy (Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad) – wyrok NSA z 29.11.2018 r. (II FSK 3229/16).

Z uzasadnienia: Pomimo zmiany upol, w znacznej mierze aktualne pozostają rozważania zawarte w uchwale NSA z 19.08.1996 r. (FPK 9/96), dotyczące charakteru prawnego zarządu sprawowanego przez państwowe lub samorządowe jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. W uchwale tej wskazano m.in., że jednostki takie wyłącznie reprezentują interes Skarbu Państwa bądź gminy, a wszelkie ich czynności dokonywane są wyłącznie w imieniu związku publicznoprawnego i na jego rzecz. Stwierdzono w niej także, że podatek od nieruchomości związany jest z władztwem nad nieruchomością, a podatnikiem jest podmiot, który faktycznie włada rzeczą (zob. także uchwała SN z 14.10.1994 r., III CZP 16/940).

Natomiast na gruncie obecnie obowiązujących przepisów – art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a upol – przyjąć należy, że w sytuacji wydzierżawienia lub wynajęcia rzeczy będącej w trwałym zarządzie podatnikiem podatku od nieruchomości będzie dzierżawca (najemca) jako posiadacz zależny nieruchomości na podstawie umowy zawartej z właścicielem w rozumieniu tego przepisu. (…) Innymi słowy podatnikiem podatku od nieruchomości Skarbu Państwa lub jst oddanych w posiadanie zależne jest posiadacz, również wówczas, gdy umowa została zawarta za pośrednictwem trwałego zarządcy. Tego typu umowy są traktowane jako zawarte z właścicielem – Skarbem Państwa lub jst – co skutkuje tym, że podatnikiem jest posiadacz zależny, a nie trwały zarządca. W konsekwencji (…) podatnikiem nieruchomości powinien być dzierżawca nieruchomości (budynku), a nie Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad.

Podobne orzeczenia NSA z:

• 11.01.2018 r. (II FSK 3565/15),
• 4.04.2017 r. (II FSK 487/15),
• 8.06.2017 r. (II FSK 1354/15),
• 18.10.2016 r. (II FSK 1791/16 i II FSK 1792/16),
• 20.09.2013 r. (II FSK 2631/11).

ORDYNACJA PODATKOWA

Nieistnienie (likwidacja) spółki jawnej i brak pozostałych wspólników, mogących odpowiadać solidarnie za jej zaległości podatkowe, nie wyklucza odpowiedzialności za te zaległości pozostałego wspólnika. W takiej sytuacji odpowiedzialność nie jest już solidarna – wyrok NSA z 19.10.2018 r. (II FSK 2971/16).

Z uzasadnienia: Istotą odpowiedzialności solidarnej jest to, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (art. 335 § 1 Kc). (…) Dlatego też przepis stanowiący, że osoby trzecie odpowiadają za zaległości podatkowe podatnika solidarnie z tym podatnikiem, wyraża w istocie dwie normy – pierwszą, że osoby trzecie odpowiadają za zaległości podatkowe podatnika, oraz drugą, że odpowiedzialność ta jest solidarna z podatnikiem.

(…) Skoro zatem art. 115 § 1 Op przewiduje, że wspólnik spółki jawnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki, oznacza to, że – po pierwsze – wspólnik spółki jawnej odpowiada całym swoim majątkiem za zaległości podatkowe spółki oraz – po drugie – że za zaległości te odpowiada solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami. Brak współdłużników solidarnych, spowodowany już to likwidacją spółki, już to śmiercią wspólników, którzy mogliby za te zaległości odpowiadać, czy też wystąpieniem ze spółki przed powstaniem zaległości, nie prowadzi do wyłączenia odpowiedzialności pozostałego przy życiu wspólnika za zaległości powstałe w czasie, gdy był on wspólnikiem. Oznacza to jedynie, że za zaległości odpowiada wyłącznie ten wspólnik, wobec braku innych podmiotów, które mogłyby odpowiadać z nim solidarnie.

(…) Wyłączna (niesolidarna) odpowiedzialność tylko jednej osoby trzeciej (jednego wspólnika spółki osobowej) nie niweczy ew. roszczenia regresowego takiego wspólnika do następców prawnych pozostałych, zmarłych wspólników, którzy ponosiliby odpowiedzialność za zaległości podatkowe spółki, gdyby dożyli momentu rozstrzygania o odpowiedzialności osób trzecich. Takie roszczenie regresowe może stanowić dług obciążający spadek.