Zwrot za okulary korygujące możliwy tylko za skierowaniem obecnego pracodawcy

Pracodawca ma obowiązek zapewnienia okularów korygujących zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego – każdej osobie zatrudnionej (w tym praktykantowi i stażyście) użytkującej w czasie pracy monitor ekranowy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, czyli ogólnie biorąc, przez 4 godz. na dobę, a np. niepełnosprawnym w stopniu znacznym i umiarkowanym – przez 3,5 godz. na dobę.

Nie dotyczy to: kabin kierowców oraz kabin sterowniczych maszyn i pojazdów, systemów komputerowych na pokładach środków transportu, systemów komputerowych przeznaczonych głównie do użytku publicznego, systemów przenośnych nieprzeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy, kalkulatorów, kas rejestrujących i innych urządzeń z małymi ekranami do prezentacji danych lub wyników pomiarów, maszyn do pisania z wyświetlaczem ekranowym (§ 8 ust. 2, § 2 pkt 4 rozporządzenia MPiPS w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe[1]).

Zgodnie z interpretacją ogólną MF z 16.03.2011 r. (DD3/033/30/CRS/11/95) pracodawca może się wywiązać z tego obowiązku w różny sposób: kupując okulary (albo soczewki) lub zwracając pracownikowi kwotę ich zakupu. Choć przepisy nie zakreślają górnej granicy takiej refundacji, to – jak wskazano w interpretacji – jej wysokość powinna być tak skalkulowana, aby umożliwiała zakup okularów „korygujących wzrok zgodnie z zaleceniami lekarza”.

Pracodawcy często określają zasady zapewnienia okularów profilaktycznych w przepisach wewnątrzzakładowych (np. w regulaminie wynagradzania) lub osobnym zarządzeniu, np. prezesa. Wskazują tam również częstotliwość refundacji z tego tytułu. Niewątpliwie należy ją powiązać z terminarzem badań profilaktycznych i orzeczoną w ich wyniku potrzebą noszenia okularów korygujących podczas pracy przy monitorze ekranowym bądź ich zmiany w razie pogorszenia/polepszenia wzroku albo przejścia na stanowisko przy innym typie monitora komputera.

Na profilaktyczne badania lekarskie pracowników składają się badania wstępne, okresowe i kontrolne. Zgodnie ze wskazówkami metodycznymi badania okresowe, w zakresie badania narządu wzroku i ostrości widzenia, dla pracujących z monitorami ekranowymi należy przeprowadzać co 5 lat (część V „Inne czynniki” poz. 3 zał. nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy[2]).

Pracodawca musi zapewnić okulary korygujące/soczewki zatrudnionemu przy obsłudze monitora ekranowego, gdy wyniki badań okulistycznych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wskażą na potrzebę ich noszenia przy tego typu pracy. Nie ma jednak takiego obowiązku na podstawie przedkładanego przez nowo zatrudnionego orzeczenia lekarza nakazującego noszenie okularów korygujących, wykonanego w poprzednim miejscu pracy, zwłaszcza ponad 2 lata wcześniej. Bez wątpienia chodzi o badania okulistyczne przeprowadzone za skierowaniem obecnego pracodawcy, który sprawdza przydatność danej osoby do pracy na konkretnym stanowisku, w określonych warunkach, w tym przed monitorem ekranowym danego typu. W ciągu 2 lat wzrok pracownika mógł bowiem ulec pogorszeniu bądź poprawie. Ponadto w nowym miejscu pracy może on pracować przy odmiennego rodzaju monitorach.

Nowy pracodawca odstąpił od kierowania nowo zatrudnionego pracownika na wstępne badania lekarskie na mocy art. 229 § 11 pkt 2 Kp, gdyż przyjął go do pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu poprzedniego stosunku pracy, a zatrudniany przedstawił aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy w warunkach adekwatnych do pracy na obejmowanym stanowisku.

Jeżeli jednak pracownik poinformował o pogorszeniu wzroku, pracodawca powinien powstrzymać go od pracy na danym stanowisku i wysłać na swój koszt na wstępne badania lekarskie. W skierowaniu powinien dokładnie wskazać rodzaj pracy oraz występujący inny czynnik jej uciążliwości (praca przy monitorze ekranowym przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy) oraz ew. typ monitora czy jego szczególne właściwości. Jeśli zlecone przez lekarza medycyny pracy badania okulistyczne wykażą potrzebę używania okularów korygujących wzrok przy monitorach ekranowych, refundacja się należy.