Zmiany w obowiązkach informacyjnych spółek należących do międzynarodowych grup kapitałowych

Przypomnijmy, że w 2017 r. mocą tej ustawy (z 9.03.2017 r[1]., dalej ustawa) duże międzynarodowe grupy kapitałowe zostały zobligowane do przekazywania fiskusowi szczegółowych informacji o podmiotach z grupy[2]. Obowiązek raportowy ciąży – co do zasady – na jednostce dominującej, choć zastępczo może go wykonać inny podmiot z grupy. Podmioty wchodzące w jej skład składają ponadto powiadomienia o jednostce raportującej. W Polsce adresatem tych informacji jest Szef KAS.

Obecnie ustawą z 4.04.2019 r. o zmianie ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw (DzU poz. 694, dalej ustawa zmieniająca) zmodyfikowano regulacje z tego zakresu. Zmiany weszły w życie 30.04.2019 r.[3]

Grupa kapitałowa i progi kwotowe

Modyfikacji uległa przede wszystkim definicja grupy podmiotów (której dotyczy obowiązek raportowy). Obecnie[4] jest nią grupa kapitałowa:

1. dla której sporządza się skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z obowiązującymi tę grupę zasadami rachunkowości albo (nowy warunek) takie sprawozdanie byłoby sporządzane, gdyby udziały kapitałowe w co najmniej jednej jednostce wchodzącej w skład tej grupy były przedmiotem obrotu na rynku regulowanym, i

2. w której skład wchodzą co najmniej 2 jednostki mające siedzibę lub zarząd w różnych państwach lub terytoriach albo w której skład wchodzi jednostka, która ma siedzibę lub zarząd w jednym państwie lub terytorium, a prowadzi działalność przez zagraniczny zakład położony w innym państwie lub terytorium, i

3. której skonsolidowane przychody przekroczyły w poprzednim roku obrotowym[5]:

a) 3 250 000 000 zł – w przypadku gdy grupa kapitałowa sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe w złotych,

b) 750 000 000 euro albo równowartość tej kwoty przeliczonej według:

• zasad określonych przez państwo lub terytorium, w którym jednostka dominująca ma siedzibę lub zarząd – w przypadku grupy kapitałowej, której jednostka dominująca ma siedzibę lub zarząd poza terytorium Polski,
• ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień roku obrotowego poprzedzającego sprawozdawczy rok obrotowy – w przypadku gdy:

• grupa kapitałowa, w której jednostka dominująca ma siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe w innej walucie niż złoty, bądź
• inne niż Polska państwo lub terytorium, w którym jednostka dominująca ma siedzibę lub zarząd, nie określiło zasad przeliczania tej kwoty,

przy czym – jeśli rok obrotowy obejmuje okres inny niż 12 mies. – kwotę progową skonsolidowanych przychodów określa się w wysokości 1/12 za każdy rozpoczęty miesiąc roku obrotowego.

Dotychczas ustawa mówiła jedynie o progu w wysokości 750 mln euro, przeliczanym z innych walut według kursu Europejskiego Banku Centralnego i bez wyraźnego wskazania kraju, którego przepisy o przeliczaniu walut należy stosować. Ponadto ustawa nie przewidywała sytuacji, w której rok obrotowy obejmuje okres inny niż 12 mies., a w odniesieniu do pojęcia „grupa kapitałowa” odwoływała się do przepisów o rachunkowości, z czego obecnie zrezygnowano.

Dzięki temu nie będzie już wątpliwości, że polska spółka dominująca, będąca jednocześnie spółką zależną wobec zagranicznej spółki dominującej, nie ma obowiązku przekazywania informacji o grupie podmiotów (chyba że zostanie do tego wyznaczona), gdyż obowiązek taki spoczywa wyłącznie na jednostce dominującej najwyższego szczebla. Polska spółka ma jedynie obowiązek wskazania Szefowi KAS jednostki dominującej z siedzibą za granicą.

Forma elektroniczna informacji o grupie podmiotów

Jednostka dominująca wchodząca w skład grupy podmiotów, mająca siedzibę lub zarząd na terytorium Polski, przekazuje Szefowi KAS, w terminie 12 mies. od dnia zakończenia sprawozdawczego roku obrotowego[6], informację o grupie podmiotów. Sporządza się ją elektronicznie na formularzu CBC-R dostępnym na Portalu Podatkowym[7] i przekazuje za pomocą oprogramowania interfejsowego, które zostanie udostępnione na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego ds. finansów publicznych. Dotychczas ustawa jedynie ogólnie mówiła o przekazywaniu informacji poprzez środki komunikacji elektronicznej[8].

Raportowanie zastępcze i rozszerzenie wyłączeń

Kolejna zmiana dotyczy przypadku, gdy do przekazania informacji zobowiązana jest jednostka niedominująca (bo jednostka dominująca nie ma takiego obowiązku albo też, z różnych przyczyn prawnych, Polska może nie otrzymać przekazywanych przez nią informacji).

Rozszerzono katalog okoliczności wyłączających ten obowiązek. Zgodnie z dotychczasowymi (i nadal obowiązującymi) przepisami taki podmiot niedominujący nie ma obowiązku przekazania informacji o grupie podmiotów m.in. wówczas, gdy grupa wyznaczyła inną jednostkę wchodzącą w jej skład, mającą siedzibę lub zarząd w państwie lub terytorium spoza UE bądź prowadzącą działalność w państwie lub terytorium spoza UE przez zagraniczny zakład, do przekazania informacji o grupie podmiotów za sprawozdawczy rok obrotowy, pod warunkiem że państwo to lub terytorium wymaga przekazania informacji o grupie podmiotów oraz zawarło kwalifikującą umowę między właściwymi organami, której stroną jest Polska, dzięki której polski fiskus te dane otrzyma.

Po nowelizacji wskazane wyłączenie dotyczy także sytuacji, gdy wyznaczona przez grupę jednostka przekazała (fakultatywnie) informację o grupie podmiotów państwu lub terytorium spoza UE, które jest stroną kwalifikującej umowy między właściwymi organami, oraz to państwo lub to terytorium jest obowiązane przekazać Polsce otrzymaną informację o grupie podmiotów[9].

Powiadomienie – zmiana terminu i forma elektroniczna

Jednostka wchodząca w skład grupy podmiotów, która ma siedzibę lub zarząd na terytorium Polski albo ma siedzibę lub zarząd za granicą, ale prowadzi w Polsce działalność przez zagraniczny zakład, powiadamia Szefa KAS, że jest jednostką dominującą, wyznaczoną jednostką albo inną jednostką, składającą informację o grupie podmiotów, bądź wskazuje jednostkę raportującą oraz państwo lub terytorium, w którym zostanie przekazana informacja o grupie podmiotów. Według znowelizowanych przepisów czyni to w terminie 3 mies. od dnia zakończenia sprawozdawczego roku obrotowego grupy podmiotów[10] (dotychczas był to ostatni dzień roku obrotowego grupy podmiotów[11]).

Informację sporządza się elektronicznie na formularzu CBC-P dostępnym na Portalu Podatkowym[12] i przekazuje za pomocą oprogramowania interfejsowego, które zostanie udostępnione na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego ds. finansów publicznych[13]. Dotychczas ustawa zawierała jedynie skierowaną do MF delegację (fakultatywną) do określenia wzoru formularza powiadamiającego, bez narzucania formy elektronicznej.

Dodatkowe informacje i wyjaśnienia także w języku angielskim

Wśród wielu raportowanych informacji o grupie podmiotów znajdują się także „dodatkowe informacje lub wyjaśnienia” dotyczące informacji obligatoryjnych wymienionych w ustawie. Nowelizacja nakłada na podmioty raportujące obowiązek sporządzenia tych dodatkowych informacji także w języku angielskim (obok języka polskiego[14]). Dodatkowe informacje lub wyjaśnienia to m.in. informacje o źródłach wykorzystanych danych, zastosowanych kursach walut, rodzaju działalności gospodarczej jednostki i inne[15].

Kontrola lub żądanie wyjaśnień

Dodano przepisy, w myśl których Szef KAS przeprowadza kontrolę poprawności wykonywania obowiązków CbCR przez jednostkę wchodzącą w skład grupy podmiotów. Mają do niej odpowiednie zastosowanie przepisy o postępowaniu podatkowym oraz przepisy o kontroli podatkowej zawarte w Op, jednak z pewnymi wyłączeniami – np. nie znajduje zastosowania maksymalnie 2-miesięczny termin na załatwienie sprawy, przewidziany w art. 139 Op[16].

Szef KAS został także wyposażony w możliwość wystosowania do podmiotu obowiązanego żądania udzielenia informacji niezbędnych do wyjaśnienia uchybień lub nieprawidłowości, które zdaniem Szefa KAS nie wymagają przeprowadzania kontroli. Żądanie określa zakres niezbędnych informacji oraz termin ich przekazania, nie krótszy niż 14 dni, licząc od dnia otrzymania żądania[17].

Korekta i pełnomocnictwo

Znowelizowane przepisy przewidują, że jednostka wchodząca w skład grupy podmiotów może skorygować uprzednio złożone informacje o grupie podmiotów lub wyżej omówione powiadomienie, ale uprawnienie to ulega zawieszeniu na czas trwania kontroli, w zakresie nią objętym, i przysługuje nadal po jej zakończeniu. Korekta złożona w okresie zawieszenia uprawnienia do jej złożenia nie wywołuje skutków prawnych, a Szef KAS zawiadamia składającego korektę o jej bezskuteczności[18].

Wyraźnie wskazano też, że pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji składanej za pomocą środków komunikacji elektronicznej obejmuje również upoważnienie do podpisywania informacji o grupie podmiotów oraz powiadomień i dotyczy to także pełnomocnictw udzielonych przed omawianą nowelizacją ustawy[19].

Kary

Rozszerzono także katalog uchybień podlegających karze pieniężnej (do 1 mln zł), który dotychczas obejmował niezłożenie informacji CbCR bądź powiadomienia. Dodano do niego[20]:

nieprzekazanie posiadanych informacji (niepełnych) o grupie podmiotów w przypadku nieotrzymania pełnych informacji od jednostki dominującej,

przekazanie powiadomienia lub informacji niepełnych bądź niezgodnych z posiadanymi danymi.

Trzeba mieć nadzieję, że w praktyce kary nie będą nakładane w przypadku przekazania informacji niepełnych z powodu ich nieotrzymania od jednostki dominującej; przepis niestety nie wyłącza wprost takiej możliwości.

Należy też zauważyć, że przekazywanie informacji nieprawdziwych, co może się pokrywać z przekazywaniem informacji niezgodnych z posiadanymi danymi, podlega ukaraniu także na podstawie art. 80d Kks, którego brzmienie rozszerzono jednocześnie o możliwość potraktowania nieprawidłowości jako wykroczenia skarbowego, w przypadkach mniejszej wagi[21].