Zagraniczna podroż służbowa do miejscowości pobytu stałego

Za czas trwania wskazanej zagranicznej podróży służbowej pracownikowi przysługuje dieta. Nie można odnieść do tego świadczenia regulacji przypisanych do diety za czas podroży krajowej i zastosować odpowiednio wskazanego w nich wyłączenia w przypadku wyjazdów do miejscowości pobytu stałego lub czasowego. Dieta powinna zostać naliczona na zwykłych zasadach.

Zgodnie z art. 775 § 1 Kp podróż służbowa polega na wykonywaniu na polecenie pracodawcy zadania służbowego poza miejscowością, w której znajduje się stałe miejsce pracy pracownika lub siedziba pracodawcy.

Jak podkreślił SN w wyroku z 22.02.2008 r. (I PK 208/07), podróż służbowa charakteryzuje się tym, że jest odbywana:

• poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy,
• na polecenie pracodawcy,
• w celu wykonania określonego przez pracodawcę zadania.

Wszystkie te cechy muszą wystąpić łącznie.

Jeśli chodzi o obszar (cel, miejsce) wyjazdu, istotne jest, by pracownik wyjeżdżał poza stałe miejsce pracy. Nie obowiązują dodatkowe wyłączenia z pojęcia podróży służbowej, w szczególności w odniesieniu do wyjazdu na polecenie pracodawcy do miejscowości zamieszkania. Jeżeli miejsce zamieszkania pracownika jest położone w innej miejscowości niż miejsce pracy (lub poza obszarem, który został określony jako miejsce pracy) i pracownik otrzymuje polecenie zrealizowania w nim zadania służbowego, to taki wyjazd musi być kwalifikowany jako delegacja. Stąd wskazany w pytaniu wyjazd należy uznać w pełni za podróż służbową.

Wątpliwości może budzić przyjęta w rozporządzeniu o podróżach służbowych (dalej rozporządzenie) zasada, zgodnie z którą dieta nie przysługuje za czas delegowania do miejscowości pobytu stałego lub czasowego pracownika. U jej podstaw leży założenie, że pracownik ma w takiej sytuacji pełną możliwość spożywania posiłków w domu, delegacja nie zwiększa zatem kosztów ponoszonych przez niego na wyżywienie. Wypłacenie za czas takiego wyjazdu diety stanowiłoby wypłatę świadczenia nieprzewidzianego w rozporządzeniu, co miałoby daleko idące konsekwencje – kwota wypłacona nie będzie podlegać zwolnieniom podatkowym i ubezpieczeniowym (te odnoszą się bowiem do świadczeń delegacyjnych wypłaconych do wysokości i na zasadach wskazanych w tym rozporządzeniu). Dodatkowo u pracodawcy sfery finansów publicznych może stanowić naruszenie dyscypliny finansów publicznych (wypłata świadczenia bez podstawy prawnej).

Wyłączenie to zawarte jest w § 7 ust. 3 rozporządzenia, który odnosi się do podróży krajowej. W przepisach nie zawarto podobnego wyłączenia dla wyjazdów zagranicznych do miejscowości pobytu pracownika. Takie wyjazdy zaś – zwłaszcza w rejonach przygranicznych – jak najbardziej się odbywają.

Czas podróży służbowej zagranicznej liczy się – w przypadku odbywania jej środkami komunikacji lądowej – od chwili przekroczenia granicy państwowej w drodze za granicę do chwili jej przekroczenia w drodze powrotnej do kraju.

Dla wskazanej w pytaniu osoby wyjazd ten ma jak najbardziej charakter podróży zagranicznej. Fakt zamieszkiwania w państwie docelowym niczego w tym zakresie nie zmieni. Wyznacznikami dla określenia podróży zagranicznej są wyjazd poza stałe miejsce pracy (w tym przypadku Szczecin) oraz przekroczenie podczas niego granicy państwowej (w tym przypadku w nieznacznym odstępstwie czasowym od wyjazdu z miejsca pracy).

Reasumując: omawiane wyłączenie dotyczące diety zwarto w rozdz. 2 rozporządzenia, który dotyczy delegacji krajowych. Analogicznych wyłączeń nie ma w odniesieniu do delegacji zagranicznych (rozdz. 3). Zastosowanie tych regulacji do obu rodzajów podróży byłoby zaś możliwe tylko wówczas, gdyby znalazły się one w rozdz. 1 ww. rozporządzenia, zawierającym postanowienia wspólne dla wyjazdów krajowych i zagranicznych.

Możliwości zastosowania tego wyłączenia nie można opierać również na § 21 rozporządzenia, zgodnie z którym w przypadku odbywania podróży zagranicznej w połączeniu z przejazdem na obszarze kraju przepisy rozdz. 2 stosuje się odpowiednio. Dotyczy on bowiem rozliczeń w zakresie przejazdu na terenie kraju podczas podróży, której celem jest zrealizowanie zadania służbowego w innym państwie.

Na jego podstawie można, moim zdaniem, przyjąć wyłączenie odnośnie do diety za czas przejazdu po terenie kraju w drodze za granicę i następie w drodze powrotnej.

Za czas pobytu za granicą pracownikowi przysługuje więc dieta naliczana według zasad ogólnych (np. może zostać obniżona w związku z zapewnieniem częściowego wyżywienia przez pracodawcę lub stronę zagraniczną).