Wynagrodzenie za sprawowanie funkcji prokurenta – źródło przychodów objętych PIT

Zgodnie z art. 109¹ § 1 Kc prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do CEIDG albo do rejestru przedsiębiorców KRS, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Dla opodatkowania PIT przychodów uzyskiwanych przez prokurenta istotny jest tzw. stosunek wewnętrzny łączący go ze spółką. W opisanym przypadku będzie to umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kc dotyczące umowy zlecenia. Skoro zatem prokurent nie będzie świadczył usług i otrzymywał za nie wynagrodzenia na podstawie wyłącznie powołania uchwałą zarządu do pełnienia tej funkcji, nie jest to jednostronny stosunek prawny, lecz umowa zawarta przez spółkę i prokurenta w wykonaniu uchwały zarządu powołującej prokurenta (tu umowy zlecenia).

Co istotne, w ramach stosunku wewnętrznego (umowy zlecenia) strony zamierzają ustalić wynagrodzenie prokurenta, które będzie mu wypłacane na podstawie przedstawianych przez niego co miesiąc rachunków. Z pewnością nie można go zaliczyć do przychodów z tzw. innych źródeł (o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 updof). Z taką kwalifikacją mielibyśmy do czynienia, gdyby prokurent działał bezumownie, na mocy samego tylko powołania (zob. np. interpretacja KIS z 11.10.2022 r., 0115-KDIT3.4011.592.2022.4.JG). Tymczasem spółka zawrze z prokurentem umowę zlecenia, która będzie faktyczną podstawą do wypłaty mu wynagrodzenia.

Samo ustanowienie prokury uchwałą zarządu nie przesądza o wypłacie wynagrodzenia prokurenta – wprost przeciwnie, zarząd spółki zamierza w takiej uchwale wyraźnie przesądzić, że wynagrodzenie będzie wynikać z zawartej umowy zlecenia.

W myśl updof za przychody z działalności wykonywanej osobiście (o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 updof) uważa się przychody:

• z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej – z wyjątkiem uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 9 updof (art. 13 pkt 8 lit. a updof),
• uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 7 updof (art. 13 pkt 9 updof).

Ponieważ zawarta z prokurentem umowa zlecenia nie będzie obejmowała zarządzania przedsiębiorstwem ani usług o podobnym charakterze, a jedynie usługi doradcze, nie zostanie spełniona przesłanka warunkująca uznanie jej za tzw. kontrakt menedżerski, o którym mowa w art. 13 pkt 9 updof.

Skoro podstawą do wypłaty wynagrodzenia przez spółkę będzie umowa zlecenia zawarta z prokurentem (który nie prowadzi działalności gospodarczej), należy uznać, że uzyska on przychody z umów zlecenia z działalności wykonywanej osobiście, a więc ze źródła, o którym mowa w art. 13 pkt 8 lit. a updof – zarówno z tytułu sprawowania prokury, jak i usług doradztwa gospodarczego, co potwierdza interpretacja KIS z 11.05.2022 r. (0113-KDIPT2-3.4011.1193.2021.2.IR).

Spółka jako płatnik ma obowiązek poboru od tego wynagrodzenia miesięcznych zaliczek na PIT, a także sporządzenia informacji PIT-11 (art. 41, art. 42, art. 42g updof).